(Musiqi)
(Music)
(Alqışlar)
(Applause)
Burada olduğunuza görə təşəkkür edirəm və "burada olduğunuza görə təşəkkür edirəm" deyirəm çünki, 17 il sükutda idim və bu ilk kəlmələri Washington DC'də keçirilən Yer Kürəsi Gününün 20-ci ildönümü dedimişdim Ailəm və dostlarım məni dinləmək üçün ora toplaşmışdılar və mən "burada olduğunuza görə minnətdaram" dedim Anam auditoriyadan sıçrayaraq "Haleluya, Johnny danışır" dedi
Thank you for being here. And I say "thank you for being here" because I was silent for 17 years. And the first words that I spoke were in Washington, D.C., on the 20th anniversary of Earth Day. And my family and friends had gathered there to hear me speak. And I said, "Thank you for being here." My mother, out in the audience, she jumped up, "Hallelujah, Johnny’s talking!"
(Gülüş)
(Laughter)
17 il sükutda qaldığınızı və ananızın bü cür həyacanlı davranışını təsəvvür edin. Atam mənə dedi "bu yekdir" -- bunu başa salacam Ətrafıma baxdım, çünki səsimin haradan gəldiyini anlaya bilmirdim 17 il ərzində səsimi eşitməmişdim, ətrafıma baxaraq dedim "Tanrım, mənim nə düşündüyümü səsləndirən kimdir?" Sonra başa düşdüm ki, bu özüməm və gülümsədim Atam "Hə, o, döğurdan da dəlidir" deyərək deyinirdi İndi sizləri bu səyahətə aparmaq istəyirəm. Bu səyahətin qeyri-adiliyinə baxmayaraq bunun bizim bütün səyahətlərimiz üçün metafora ola biləcəyinə inanıram və sizlərdən öz səyahətiniz haqqında düşünməyinizi də istəyirəm.
Imagine if you were quiet for 17 years and your mother was out in the audience, say. My dad said to me, "That’s one" -- I’ll explain that. But I turned around because I didn’t recognize where my voice was coming from. I hadn’t heard my voice in 17 years, so I turned around and I looked and I said, "God, who's saying what I’m thinking?" And then I realized it was me, you know, and I kind of laughed. And I could see my father: "Yeah, he really is crazy." Well, I want to take you on this journey. And the journey, I believe, is a metaphor for all of our journeys. Even though this one is kind of unusual, I want you to think about your own journey.
Mənim səyahətim 1971-ci ildən başlanır, Golden Gate altında iki neft tankerinin toqquşmasının şahid olduğum andan, o zaman yarım million qalon neftin körfəzə dağılması məni o qədər təsirləndirmişdir ki, mühərrikli nəqliyyat vasitələrindən istifadə etməməyə qərar verdim. Bu California üçün böyük bir şeydir bu həmçinin Inverness'də yaşadığım kiçik Point Reyes Station icması üçün də böyük bir şeydir idi, 71-ci ilin qışında orada hardasa 350 nəfər yaşayırdı və bura gəldiyimdə piyada gəzməyə başladım, insanlar -- nə baş verdiyini bilirdilər onlar, avtomobillərini yanıma sürərək soruşurdular - "John, nə edirsən?" mən də deyirdim - "ətraf mühit üçün piyada gəzirəm" onlar da deyirdilər - "xeyr, sən bizi utandırmaq üçün bunu edirsən, deyilmi?" "bizi pis hala gətirməyin üçün bunu edirsən" Bəlkə onlar haqlı idilər, düşünürdüm ki, piyada gəzdiyimdə insanlar məni dəstəkləmiş olarlar çünki, hamı dənizə axmış neftdən danışırdı və mən də bu mövzu ilə bağlı insanlarla durmadan mübahisə edirdim. Valideynlərimə zəng etdim və dedim - "daha avtomobildən istifadə etmirəm" Atam dedi - "niyə bunu 16 yaşın olanda etmirdin?"
My journey began in 1971 when I witnessed two oil tankers collide beneath the Golden Gate, and a half a million gallons of oil spilled into the bay. It disturbed me so much that I decided that I was going to give up riding and driving in motorized vehicles. That’s a big thing in California. And it was a big thing in my little community of Point Reyes Station in Inverness, California, because there were only about 350 people there in the winter – this was back in '71 now. And so when I came in and I started walking around, people -- they just knew what was going on. And people would drive up next to me and say, "John, what are you doing?" And I’d say, "Well, I’m walking for the environment." And they said, "No, you’re walking to make us look bad, right? You’re walking to make us feel bad." And maybe there was some truth to that, because I thought that if I started walking, everyone would follow. Because of the oil, everybody talked about the polllution. And so I argued with people about that, I argued and I argued. I called my parents up. I said, "I’ve given up riding and driving in cars." My dad said, "Why didn’t you do that when you were 16?"
(Gülüş)
(Laughter)
O vaxtlar ətraf mühit haqqında bilmirdim Onlar Philadelphia'da yaşayırdılar Anama dedim - "hər şeyə rəğmən, çox xöşbəxtəm" O da dedi - "Əgər xöşbəxtsənsə bunu heç deməyə ehtiyac yoxdur" Analar belədir
I didn’t know about the environment then. They’re back in Philadelphia. And so I told my mother, "I’m happy though, I’m really happy." She said, "If you were happy, son, you wouldn’t have to say it." Mothers are like that.
Beləliklə, 27-ci doğum günümdə qərar verdim ki, -- çoxlu mübahisələr apardığımdan və çox danışdığımdan -- qərar verdim ki, danışmağı dayandırım ancaq bir günlük, bir günlük fasilə edim Beləliklə, bunu etdim - səhər yuxudan qalxdıqda bir kəlmə də danışmadım və deyim ki, bu mənim üçün gözəl bir təcrübə oldu çünki, ilk dəfə olaraq bu qədər müddətə dinləməyə başladım və eşitdiklərim məni düşünməyə məcbur etdi çünki, hər zaman hesab edirdim ki, insanları dinləyirəm, və dinlədiyimdə də insanları eşidirəm zənn edəndə ki, onlar nə haqda danışmaq istəyirlər onları artıq dinləmirdim və insanlar danışarkən ağlımda onları qabaqlayırdım və onlar danışarkən nə deyəcəklərim barədə düşünürdüm və sonra .... beləliklə də ünsiyyət sona yetirdi
And so, on my 27th birthday I decided, because I argued so much and I talk so much, that I was going to stop speaking for just one day -- one day -- to give it a rest. And so I did. I got up in the morning and I didn’t say a word. And I have to tell you, it was a very moving experience, because for the first time, I began listening -- in a long time. And what I heard, it kind of disturbed me. Because what I used to do, when I thought I was listening, was I would listen just enough to hear what people had to say and think that I could -- I knew what they were going to say, and so I stopped listening. And in my mind, I just kind of raced ahead and thought of what I was going to say back, while they were still finishing up. And then I would launch in. Well, that just ended communication.
və o gün mən həqiqətən də dinlədim və bu mənim üçün qüssəli idi çünki, bu illər ərzində bir şeylər öyrənmədiyimi anladım. 27 yaşım vardı və düşünürdüm ki, hər şeyi bilirəm. Ancaq bilmirdim. Beləliklə bunu növbəti gün üçün də tədbiq etdim, daha sonra yenə və bu dəfə artıq davamlı olaraq. Özümə söz verdim ki, bir il sükunətdə olacam çünki artıq öyrənməyə başlamışdım və buna da ehtiyacım vardı Beləliklə, bir il danışmadım və o zaman ad günumdə düşündüm ki, bəzi şeyləri öyrəndiyimdən bəlkə yenidən danışmağa başlayım Ancaq, bu sürə 17 il çəkdi
So on this first day I actually listened. And it was very sad for me, because I realized that for those many years I had not been learning. I was 27. I thought I knew everything. I didn’t. And so I decided I’d better do this for another day, and another day, and another day until finally, I promised myself for a year I would keep quiet because I started learning more and more and I needed to learn more. So for a year I said I would keep quiet, and then on my birthday I would reassess what I had learned and maybe I would talk again. Well, that lasted 17 years.
bu 17 il ərzində piyada gəzdim və bancoda ifa etdim həmçinin rəssamlıq və gündəliyimin yazılması ilə də məşğul oldum. Ətraf mühiti kitab oxumaqla öyrənməyə cəhd edirdim və düşündüm ki, təhsil almağa ehtiyacım var. Ashland, Oregon'a getdim onların orada ətraf mühit üzrə tədris proqramları vardı 800 km aralıda Qeydiyyat ofisinə getdim və... nə? ... nə? qəzetdəki elanı göstərdim Ah, sən doğurda da burda oxumaq istəyirsən? Danışa ...? Sənin üçün xüsusi proqramımız var. Onlar bunu etdilər və iki ildən sonra bakalavr dərəcəsi ilə oranı bitirdim Atam gəldi. O, mənimlə fəxr edirdi Dedi: "Qulaq as oğlum, biz səninlə fəxr edirik amma bu bakalavr diplomu ilə nə edəcəyini bilmirik avtomobil sürmürsən, danışmırsan, axı bunları etməlisən"
Now during that time -- those 17 years -- I walked and I played the banjo and I painted and I wrote in my journal, and I tried to study the environment by reading books. And I decided that I was going to go to school. So I did. I walked up to Ashland, Oregon, where they were offering an environmental studies degree. It’s only 500 miles. And I went into the Registrar’s office and -- "What, what, what?" I had a newspaper clipping. "Oh, so you really want to go to school here? You don’t …? We have a special program for you." They did. And in those two years, I graduated with my first degree -- a bachelor’s degree. And my father came out, he was so proud. He said, "Listen, we’re really proud of you son, but what are you going to do with a bachelor’s degree? You don’t ride in cars, you don’t talk -- you’re going to have to do those things."
(Gülüş)
(Laughter)
çiynimi dartıb, bel çantamı götürüb və yenidən gəzməyə başladım Port Townsend, Washington'a gəldim, burada ağacdan qayıq düzəltdim onu Puget Sound boyunca sürürdüm Idaho'dan Washington'a və oradan da Missoula, Montana'ya yeridim iki il öncə Montana Universitetinə müraciət etmişdim və buranı bəyənmişdim iki il burada qalmaq pis olmazdı
I hunched my shoulder, I picked my backpack up again and I started walking. I walked all the way up to Port Townsend, Washington, where I built a wooden boat, rode it across Puget Sound and walked across Washington [to] Idaho and down to Missoula, Montana. I had written the University of Montana two years earlier and said I'd like to go to school there. I said I'd be there in about two years.
(Gülüş)
(Laughter)
və belə də oldu. İki il Universitetdə təhsil aldım. Ordakılar mənə çox kömək göstərdilər Montana'ya aid iki hekayə var Birincisi budur ki, ora gəldikdə pulum tükənmişdi və onlar dedilər: "Buna görə narahat olma" Proqramın direktoru dedi: "Sabah yenidən gəl" O mənə 150 dollar verdi və dedi: "Bir dərs üçün qeydiyyatdan keç. Sən Cənubi Amerikaya gedirsən, heləmi?" Ona dedim -- Çaylar və göllər, hidroloji sistemlər, Cənubi Amerika. Beləliklə bunu etdim. O, geri qayıdıb mənə dedi: "Ok, John, bir dərs üçün qeydiyyatdan keçdiyini nəzərə alaraq ofisin açarını götürüb tələbə olaraq kitabxanadan istifadə edə bilərsən. Həm də sənə bütün professorlardan onların dərslərində iştirak etməyinə icazə alarıq ki, dərəcənin alınması asan olsun və qalan məbləği də həll etsək dərslərdən qeydiyyatdan keçib və sonra dərəcəni ala biləsən." Əla! Adətən magistraturada belə imtiyazlar edilmir. Onların mənə kömək etmək istəyi böyük idi və mənim ətraf mühitə olan həvəsimin çox olduğunu görürdülər və bu yolda mənə köməklik etməyə çalışırdılar.
And I was there. I showed up in two years and they -- I tell this story because they really helped me. There are two stories in Montana. The first story is I didn’t have any money -- that’s a sign I used a lot. And they said,"Don't worry about that." The director of the program said, "Come back tomorrow." He gave me 150 dollars, and he said, "Register for one credit. You’re going to go to South America, aren’t you?" And I said -- Rivers and lakes, the hydrological systems, South America. So I did that. He came back; he said to me, "OK John, now that you've registered for that one credit, you can have a key to an office, you can matriculate -- you’re matriculating, so you can use the library. And what we’re going to do is, we’re going to have all of the professors allow you to go to class. They’re going to save your grade, and when we figure out how to get you the rest of the money, then you can register for that class and they’ll give you the grade." Wow, they don’t do that in graduate schools, I don’t think. But I use that story because they really wanted to help me. They saw that I was really interested in the environment, and they really wanted to help me along the way.
Bu dövr ərzində, danışmadan dərslər də aparırdım ilk dəfə dərs otağına girdikdə 13 tələbəm vardı onlara əl işarələri ilə başa saldıqlarımı dostum tərcümə edirdi: adım John Francis'dir, piyada gəzirəm... Onlara anlatdım ki, daha tərcümə olmayacaq - bu son dərsdir. Ətrafda olan tələbələrin hamısı...
And during that time, I actually taught classes without speaking. I had 13 students when I first walked into the class. I explained, with a friend who could interpret my sign language, that I was John Francis, I was walking around the world, I didn’t talk and this was the last time this person’s going to be here interpreting for me. All the students sat around and they went ...
(Gülüş)
(Laughter)
Dərsdən tez çıxmaq üçün vaxtı güddüklərini görürdüm. Ama o fənni onlara mən deməli idim. İki həftədən sonra, hamı bizim sinifə girməyə çalışırdı.
I could see they were looking for the schedule, to see when they could get out. They had to take that class with me. Two weeks later, everyone was trying to get into our class.
Bu sinifdə çox şey öyrəndim - bu cür hərəkətlər etdikdə... hamı başını sındırırdı ki, John nə deməyə çalışır -- -- Bilmirəm, düşünürəm ki, ağacın kəsilməsini anladır. Bəli, ağacın kəsilməsi Yox, yox. Bu o deyil -- bu əl mişarının istifadəsidir Sən əl mişarı ilə kəsə... Əlbətdə kəsə bilərsən... Yox, o seçmə meşəçilikdən danışır Beləliklə, bu müzakirə sinifi idi və biz müzakirə edirdik Mən bu işdən geri çəkildim və deyək ki, uzaqlaşdım. Ancaq öyrəndiyim bir şeylər oldu. Bəzən bir işarəni göstərdikdə onlar mənim tamamilə nəzərdə tutmadığım anlamları səsləndirirdilər ancaq mən bunları da nəzərdə tutmal idim və düşündüm ki, əgər müəllimsənsə və tədris edirsənsə və əgər özün öyrənmirsənsə deməli yaxşı da öyrətmirsən. Beləliklə, davam etdim.
And I learned in that class -- because I would do things like this ... and they were all gathered around, going, "What's he trying to say?" "I don't know, I think he's talking about clear cutting." "Yeah, clear cutting." "No, no, no, that's not clear cutting, that’s -- he's using a handsaw." "Well, you can’t clearcut with a ..." "Yes, you can clear cut ..." "No, I think he’s talking about selective forestry." Now this was a discussion class and we were having a discussion. I just backed out of that, you know, and I just kind of kept the fists from flying. But what I learned was that sometimes I would make a sign and they said things that I absolutely did not mean, but I should have. And so what came to me is, if you were a teacher and you were teaching, if you weren’t learning you probably weren’t teaching very well. And so I went on.
Atam buraxılış tədbirinə gəlmişdi papağım başımda və atam dedi - "Səninlə fəxr edirik, ancaq..." Sonrasını da bilirsiz, dedi - "Avtomobil sürməyi və danışmağa başlamalısan Magistr diplomu ilə nə etməyi düşünürsən?" Çiyinlərimi çəkdim, çantamı belimə atıb Wisconsin Universitetinə getdim
My dad came out to see me graduate and, you know, I did the deal, and my father said, "We’re really proud of you son, but ... " You know what went on, he said, "You’ve got to start riding and driving and start talking. What are you going to do with a master’s degree?" I hunched my shoulder, I got my backpack and I went on to the University of Wisconsin.
Neft tullantıları haqqında yazaraq iki il də orada keçirdim Heç kəs neft tullantıları ilə maraqlanmırdı Ancaq bir şeylər baş verdi -- Exxon Valdez. və mən ABŞ-da neft tullantıları haqda yazan yeganə adam idim Atam yenə də gəldi O dedi - "Oğlum bunların necə etdiyini anlaya bilmirəm "maşın istifadə etmirsən, danışmırsan. Bacım dedi "Səni tənha buraxmaq lazımdır, çünki, görünür daha yaxşı işləri sən susaraq edirsən"
I spent two years there writing on oil spills. No one was interested in oil spills. But something happened -- Exxon Valdez. And I was the only one in the United States writing on oil spills. My dad came out again. He said, "I don't know how you do this, son -- I mean, you don't ride in cars, you don’t talk. My sister said maybe I should leave you alone, because you seem to be doing a lot better when you’re not saying anything."
(Gülüş)
(Laughter)
Çantamı yenidən belimə aldım banjomu götürüb, Şərq sahilləri dolaşdım ayaqlarımı Atlantik Okeanına saldım ABŞ-ın bu başından o başına dolaşmaq üçün 7 il və 1 gün lazım oldu
Well, I put on my backpack again. I put my banjo on and I walked all the way to the East Coast, put my foot in the Atlantic Ocean -- it was seven years and one day it took me to walk across the United States.
və 1990-dakı Yer Kürəsi Gününün 20-ci ildönümündə danımağa başladım buna görə də o kəlmələri işlətdim Çünki, meşədə ağaclar yerə düşdüyündə bunu eşidən bir adam yoxdusa onda bu səs deyil və mən ordakılara və ailəmə təşəkkür etdim çünki, onlar məni eşitməyə gəlmişdilər və bu da ünsiyyətdir və onlar mənə dinləmək barədə öyrətmişdilər -- onlar məni dinləyirdilər və bu da həmin sükutdan gəlmə bir şey -- bir-birimizi dinləmək idi. Həqiqətən də çox mühüm -- bir-birimizi dinləməyə ehtiyacımız var. Mənim səyahətim davam edirdi. Atam dedi - "Bu yekdir" və bunu hələ də əldən vermirdim.
And on Earth Day, 1990 -- the 20th anniversary of Earth Day -- that’s when I began to speak. And that’s why I said, "Thank you for being here." Because it's sort of like that tree in the forest falling; and if there's no one there to hear, does it really make a sound? And I’m thanking you, and I'm thanking my family because they had come to hear me speak. And that’s communication. And they also taught me about listening -- that they listened to me. And it’s one of those things that came out of the silence, the listening to each other. Really, very important -- we need to listen to each other. Well, my journey kept going on. My dad said, "That’s one," and I still didn’t let that go.
Sahil mühafizəçisi işləmişəm, BMT-nin Xoşməramlı Səfiri olmuşam ABŞ üçün qaydalar yazmışam -- neft tullantıları üzrə qaydaları 20 il əvvəl əgər kimsə mənə desəydi ki, "John, doğurdan da bir fərqlilik etmək istəyirsən?" "Bəli, mən fərqlilik etmək istəyirəm" "Onda şərqə doğru yeriməyə başla, avtomobildən düş və şərqə doğru yeriməyə başla." və bir az yeridikdən sonra da deyəcəkdilər: "Hə, səsini də yum"
I worked for the Coastguard, was made a U.N. Goodwill Ambassador. I wrote regulations for the United States -- I mean, I wrote oil spill regulations. 20 years ago, if someone had said to me, "John, do you really want to make a difference?" "Yeah, I want to make a difference." He said, "You just start walking east; get out of your car and just start walking east." And as I walked off a little bit, they'd say, "Yeah, and shut up, too."
(Gülüş)
(Laughter)
Dostum, sən fərqlilik etmək istəyirsən." Axı bu necə olur? Necə? Piyada gəzmək və danışmamaq kimi sadə şeylərlə necə fərqlilik etmək olar?
"You’re going to make a difference, buddy." How could that be, how could that be? How could doing such a simple thing like walking and not talking make a difference?
Sahil mühafizəçiliyi dövrü gözəl keçmişdi və bundan sonra -- burada yalnız bir il işlədim -- dedim - "bəsdir, bu işi görməyim üçün bir il yetər" Yelkənli qayıq götürüb Karib körfəzinə getdim Venesuelaya qədər ordakı bütün adaları dolaşdım Əsas məsələ yaddan çıxdı -- sizə danışmağa başladığımın səbəbini deməliyəm danışmağa başladım, çünku ətraf mühiti öyrənmişdim ətraf mühiti bu səviyyədə - formal səviyyədə öyrənmişdim ancaq qeyri-formal səviyyə də vardı və qeyri-formal səviyyə -- insanlar haqqında öyrəndiklərim idi, biz nə edir və biz necəyik və ətraf mühit təkcə ağaclar və quşlara görə deyil, və təhlükədə olan növlərə deyil, bizim bir-birimizə münasibətimizə görə dəyişib və əgər biz ətraf mühitiksə bu zaman hamımız ətrafımıza baxıb özümüzə və bir-birimizə qarşı davranışımızı görərik və bu da çatdırmaq istədiyim ismarıc idi və mən "bu ismarıcı digərlərinə də çatdırmalıyam" dedim yelkənli qayığıma oturub, Karib boyu üzdüm -- bu mənim öz qayığım idi və onun üzərində işləmişdim -- Venesuelaya gəldim və gəzməyə başladım.
Well, my time at the Coast Guard was a really good time. And after that -- I only worked one year -- I said, "That's enough. One year's enough for me to do that." I got on a sailboat and I sailed down to the Caribbean, and walked through all of the islands, and to Venezuela. And you know, I forgot the most important thing, which is why I started talking, which I have to tell you. I started talking because I had studied environment. I’d studied environment at this formal level, but there was this informal level. And the informal level -- I learned about people, and what we do and how we are. And environment changed from just being about trees and birds and endangered species to being about how we treated each other. Because if we are the environment, then all we need to do is look around us and see how we treat ourselves and how we treat each other. And so that’s the message that I had. And I said, "Well, I'm going to have to spread that message." And I got in my sailboat, sailed all the way through the Caribbean -- it wasn't really my sailboat, I kind of worked on that boat -- got to Venezuela and I started walking.
Bu hekayənin sonudur, və oraya gəlməyimi anladım hələ də avtomobildən istifadə etmədiyimə görə El Dorado boyunca dolaşırdım -- bura tanınmış həbsxana şəhəridir və ya rüsvayçı həbsxana -- Venesuelada, və bilmirəm mənə nə olmuşdu çünki heç özümdə deyildim mühafizə zolağını keçərkən keşikçi məni saxlayıb dedi - "Pasaporte, pasaporte" və M16-nı üzərimə tuşladı ona baxıb dedim - "Passport? Sənə pasport göstərmək məcburiyyətində deyiləm, o mənim çantamdadır. Mən BMT Səfiri - doktor Francis və mən dünyanı dolaşıram və oranı tərk etdim. Mənu bunu deməyə nə məcbur etdi? Yol cəngəlliyə tərəf döndü. Məni güllələməmişdilər. Nəhayət azad idim və Tanrıya azad olduğuma görə təşəkkür edirdim Mən nə deyirəm?
This is the last part of this story, because it’s how I got here, because I still didn't ride in motorized vehicles. I was walking through El Dorado -- it's a prison town, famous prison, or infamous prison -- in Venezuela, and I don’t know what possessed me, because this was not like me. There I am, walking past the guard gate and the guard stops and says, "Pasaporte, pasaporte," and with an M16 pointed at me. And I looked at him and I said, "Passport, huh? I don't need to show you my passport. It’s in the back of my pack. I'm Dr. Francis; I'm a U.N. Ambassador and I'm walking around the world." And I started walking off. What possessed me to say this thing? The road turned into the jungle. I didn’t get shot. And I got to -- I start saying, "Free at last -- thank God Almighty, I’m free at last." "What was that about," I’m saying. What was that about?
150 km yol qət etdikdən sonra anladım ki, mən ürəyimdə, daxildə məhbusa çevrilmişdim, mən həbsxanada idim və oradan qaçmalı idim. Mühərrikli nəqliyyat vasitələrindən istifadə etməməyim mənim içində olduğum həbsxana idi Necə olur axı? Çünkü başladığım anda mənə avtomobildən istifadə etməmək uyğun kimi görsənirdi. Lakin fərq o idi ki, mən hər ad günümdə özümdən sükut istəmişəm, lakin heç zaman özümdən ayaqlarımdan istifadə qərarımı istəməmişəm. BMT Səfiri olacağım ağlıma belə gəlməzdi, Professor olmacağım ağlıma gəlməzdi
It took me 100 miles to figure out that, in my heart, in me, I had become a prisoner. I was a prisoner and I needed to escape. The prison that I was in was the fact that I did not drive or use motorized vehicles. Now how could that be? Because when I started, it seemed very appropriate to me not to use motorized vehicles. But the thing that was different was that every birthday, I asked myself about silence, but I never asked myself about my decision to just use my feet. I had no idea I was going to become a U.N. Ambassador. I had no idea I would have a Ph.D.
və beləliklə anladım ki, sadəcə sırf özümdən başqa digər məsuliyyətlərim də var və buna görə də dəyişməli idim Bilirsiz, biz bunu edə bilərik. Mən dəyişmək məcburiyyətində idim və dəyişməkdən qorxurdum çünki, hər zaman gəzib-dolaşan olmağa öyrəşmişdim çünki, sonunu istəməyən həbsxanaya öyrəşmişdim. Dəyişdiyimdə kim olacağımı bilmirdim Amma bunun lazımlı olduğunu bilirdim bilirdim ki, dəyişməliyəm. Çünki bu gün burada olmağım üçün bu yeganə yol idi və bilirəm ki, çox zaman biz özümüzü həmişə qalmaq istədiyimiz bir yerdə tapırıq amma bizim üçün gedəsi başqa yerlər də var və hazırda sahib olduğumuz kimliyimizin sabitliyini arxada qoyub yeni kimliyimizə sahib olacağımız yerə getməliyik və mən sizləri o növbəti yerə getməyiniz üçün həvəsləndirmək istəyirəm -- özünüzü içində gördüyünüz həbsxanadan çıxa biləcəyiniz yerə götürün o yerə ki, ola bildiyi qədər rahatdır. Bu gün, bu yolda bir şeylər etməliyik. Biz indi dəyişməliyik. Keçmiş Vitse Prezidentimiz dediyi kimi biz fəal olmalıyıq və əgər mənim səsim sizə təsir edirsə, əgər mənim yaşadıqlarım sizə təsir edirsə, əgər mənim burda olduğum sizə təsir edirsə xahiş edirəm bunu edin. Bilirəm ki, burada olduğumda sizlər hamınız mənə təsir edə bilərsiniz.
And so I realized that I had a responsibility to more than just me, and that I was going to have to change. You know, we can do it. I was going to have to change. And I was afraid to change, because I was so used to the guy who only just walked. I was so used to that person that I didn’t want to stop. I didn’t know who I would be if I changed. But I know I needed to. I know I needed to change, because it would be the only way that I could be here today. And I know that a lot of times we find ourselves in this wonderful place where we’ve gotten to, but there’s another place for us to go. And we kind of have to leave behind the security of who we’ve become, and go to the place of who we are becoming. And so, I want to encourage you to go to that next place, to let yourself out of any prison that you might find yourself in, as comfortable as it may be, because we have to do something now. We have to change now. As our former Vice President said, we have to become activists. So if my voice can touch you, if my actions can touch you, if my being here can touch you, please let it be. And I know that all of you have touched me while I’ve been here.
Gəlin bayıra - dünyaya çıxaq bu qayğını, bu sevgini, bu hörməti özümüzlə götürək -- burada TED zamanı bir-birimizə göstərdiyimiz münasibəti özümüzlə dünyaya çıxaraq, çünki bizlər ətraf mühitik və bizim qarşılıqlı davranışımız bizim ətraf mühitə olan davranışımız deməkdir. Beləliklə burada olduğunuza görə sizlərə minnətdaram və burada çıxışımı beş saniyəlik sükutla bitirmək istəyirəm.
So, let’s go out into the world and take this caring, this love, this respect that we’ve shown each other right here at TED, and take this out into the world. Because we are the environment, and how we treat each other is really how we’re going to treat the environment. So I want to thank you for being here and I want to end this in five seconds of silence.
Təşəkkür edirəm
Thank you.
(Alqışlar)
(Applause)