Well, I thought there would be a podium, so I'm a bit scared. (Laughter) Chris asked me to tell again how we found the structure of DNA. And since, you know, I follow his orders, I'll do it. But it slightly bores me. (Laughter) And, you know, I wrote a book. So I'll say something -- (Laughter) -- I'll say a little about, you know, how the discovery was made, and why Francis and I found it. And then, I hope maybe I have at least five minutes to say what makes me tick now.
Epo, mendova se do kishte podium, kështu që kam pak frikë. (Të Qeshura) Kris më kërkoi të shpjegoi edhe një herë se si e gjetëm strukturën e ADN. Dhe meqë, ju e dini, unë ndjek urdhrat e tij, po e bëj. Por më bezdis pak. (Të qeshura) Dhe, ju e dini, kam shkruajtur libër. Kështu që do them diçka -- (Të qeshura) --Do flas pak mbi si u krye zbulimi. dhe pse Franc dhe unë e gjetëm. Dhe pastaj, besoj se do kem dhe pesë minuta të them çfarë më ngacmon tani.
In back of me is a picture of me when I was 17. I was at the University of Chicago, in my third year, and I was in my third year because the University of Chicago let you in after two years of high school. So you -- it was fun to get away from high school -- (Laughter) -- because I was very small, and I was no good in sports, or anything like that.
Mbas meje gjendet një foto imja kur isha 17. Isha tek Universiteti i Cikagos, në vitin e tretë, dhe isha në vitin e tretë sepse Universiteti i Cikagos të lejonte të futeshe mbas dy vitesh gjimnaz. Pra ju -- ishte qejf të lije orët e gjimnazit -- (Të qeshura) sepse isha shumë i vogël, dhe nuk isha i mirë me sportet, ose ndonjë gjë tjetër si keto.
But I should say that my background -- my father was, you know, raised to be an Episcopalian and Republican, but after one year of college, he became an atheist and a Democrat. (Laughter) And my mother was Irish Catholic, and -- but she didn't take religion too seriously. And by the age of 11, I was no longer going to Sunday Mass, and going on birdwatching walks with my father. So early on, I heard of Charles Darwin. I guess, you know, he was the big hero. And, you know, you understand life as it now exists through evolution.
Por mendoj se duhet të them se prejardhja ime -- im at ishte, rritur per te qene Episkopal dhe Republikan, por mbas një viti kolegj, u bë ateist dhe Demokrat. (Të qeshura) Dhe mamaja ime ishte Katolike nga Irlanda, dhe -- por ajo se merrte seriozisht fenë, Dhe që prej moshës 11 vjeç, une nuk shkoja më në meshën e të djelës, dhe dilja xhiro për të parë zogjtë me babanë. Kështu që herët, dëgjova mbi Carls Darvinin. Mendova, e kuptoni, që ai ishte hero i madh. Dhe, e merrni me mend, e kupton ekzistencën e jetës nëpërmjet evolucionit.
And at the University of Chicago I was a zoology major, and thought I would end up, you know, if I was bright enough, maybe getting a Ph.D. from Cornell in ornithology. Then, in the Chicago paper, there was a review of a book called "What is Life?" by the great physicist, Schrodinger. And that, of course, had been a question I wanted to know. You know, Darwin explained life after it got started, but what was the essence of life?
Dhe tek Universiteti i Cikagos isha dega e zoologjisë, dhe mendova do mbaroja, e kuptoni, nëse isha i zgjuar sa duhej, mbase merrja një doktorat nga Kornelli në shkencën e ornitologjisë. Më vonë, në gazetën e Cikagos, ishte përmbledhja e një libri i quajtur: "Cfarë është jeta?" nga fizicisti i madh, Schrodinger. Dhe kjo, sigurisht, ishte një pyetje së cilën doja ti përgjigjesha. Dhe Darvini shpjegoi jeten pasi ajo filloi, por kush ishte thelbi i jetës?
And Schrodinger said the essence was information present in our chromosomes, and it had to be present on a molecule. I'd never really thought of molecules before. You know chromosomes, but this was a molecule, and somehow all the information was probably present in some digital form. And there was the big question of, how did you copy the information?
Dhe Schrodinger tha se thelbi i jetës ishte informacioni i gjendur në kromozonet tona, dhe duhej të ishte prezent në një molekulë. S'kisha menduar ndonjëherë mbi molekulat më parë. I dini kromozonet, por kjo ishte një molekulë, dhe disi i gjithe informacioni ishte pak a shume prezent në një formë dixhitale. Dhe kjo ishte pyetja e madhe e, se si mund ta kopjoje këtë informacion?
So that was the book. And so, from that moment on, I wanted to be a geneticist -- understand the gene and, through that, understand life. So I had, you know, a hero at a distance. It wasn't a baseball player; it was Linus Pauling. And so I applied to Caltech and they turned me down. (Laughter) So I went to Indiana, which was actually as good as Caltech in genetics, and besides, they had a really good basketball team. (Laughter) So I had a really quite happy life at Indiana. And it was at Indiana I got the impression that, you know, the gene was likely to be DNA. And so when I got my Ph.D., I should go and search for DNA.
Pra ky ishte libri. Dhe, nga ky moment e tutje, Dëshiroja të bëhesha gjeneticist -- të kuptoja genet dhe, nepërmjet saj, te kuptoja jetën. Pra kisha, e kuptoni, një hero në distanc. Nuk ishte lojtar beisbolli; ishte Linus Pauling. Dhe kështu aplikova tek Caltech dhe ata s'më pranuan. (Të qeshura) Kështu që shkova në Indiana, që ishte aktualisht po aq e mirë sa Caltech në gjenetikë, dhe përveç kësaj, kishin edhe një skuadër shumë të mirë basketbolli. (Të qeshura) Pra kisha një jetë shumë të lumtur tek Indiana. Dhe ishte në Indiana që mu krijua idea që, geni kishte mundësi të pëbëhej nga ADN. Dhe kështu kur mora doktoraturën., duhet të shkoja dhe të kërkoja ADN.
So I first went to Copenhagen because I thought, well, maybe I could become a biochemist, but I discovered biochemistry was very boring. It wasn't going anywhere toward, you know, saying what the gene was; it was just nuclear science. And oh, that's the book, little book. You can read it in about two hours. And -- but then I went to a meeting in Italy. And there was an unexpected speaker who wasn't on the program, and he talked about DNA. And this was Maurice Wilkins. He was trained as a physicist, and after the war he wanted to do biophysics, and he picked DNA because DNA had been determined at the Rockefeller Institute to possibly be the genetic molecules on the chromosomes. Most people believed it was proteins. But Wilkins, you know, thought DNA was the best bet, and he showed this x-ray photograph. Sort of crystalline. So DNA had a structure, even though it owed it to probably different molecules carrying different sets of instructions. So there was something universal about the DNA molecule. So I wanted to work with him, but he didn't want a former birdwatcher, and I ended up in Cambridge, England.
Pra si fillim shkova në Kopenhagen sepse mendova, epo, mbase mund të bëhem biokimist, por zbulova se biokimia ishte shumë e mërzitshme. Nuk shkonte gjëkundi kundrejt shpjegimit se çfarë ishte geni; ishte vetëm shkenc nukleare. Dhe oh, ky është libër, libër i vogël. Mund ta lexoni në dy orë. Dhe -- por kur shkova në një mbledhje në Itali. Dhe kishte një folës të papritur i cili nuk ishte në program, dhe ai foli mbi ADN. Dhe ky ishte Maurice Wilkins. Ishte fizicist me profesion, dhe mbas luftës ai dëshironte të studionte biofizikën, dhe zgjodhi ADN sepse ADN ishte vendosur nga Insituti i Rokfelerit si mundesia e të qënurit molekula gjenetike e kromozoneve. Shumica e njerëzve besonin se ishin proteinat. Por Wilkins, mendonte se ADN kishte mundësinë më të madhe, dhe ai tregoi këtë grafi. Pak si strukturë kristalore. Pra ADN kishte një strukturë, megjithëse kjo mbase në varësi të molekulave të tjera që mbartnin grupe të ndryshme udhëzimesh. Pra kishte diçka universale mbi molekulën e ADN. Pra dëshiroja të punoja me të, por ai nuk kërkonte një ish soditës zogjsh, dhe përfundova tek Kambrixhi, Angli.
So I went to Cambridge, because it was really the best place in the world then for x-ray crystallography. And x-ray crystallography is now a subject in, you know, chemistry departments. I mean, in those days it was the domain of the physicists. So the best place for x-ray crystallography was at the Cavendish Laboratory at Cambridge. And there I met Francis Crick. I went there without knowing him. He was 35. I was 23. And within a day, we had decided that maybe we could take a shortcut to finding the structure of DNA. Not solve it like, you know, in rigorous fashion, but build a model, an electro-model, using some coordinates of, you know, length, all that sort of stuff from x-ray photographs. But just ask what the molecule -- how should it fold up?
Pra shkova në Kambrixh, sepse ishte me të vërtet vëndi më i mirë në botë atëhere për grafi. Dhe grafia është tani subjekt në, departamentet e kimisë. Dua të them se në të shkuarën i përkiste vetëm fizicistave. Pra vendi më i mirë për grafi ishte Laboratori Kavendish në Kembrixh. Dhe takova Francis Crickun atje. Shkova atje pa e njohur atë. Ai ishte 35. Unë isha 23. Dhe brenda një dite, vendosëm që mbase mund të gjenim një rrugë më të shkurtër për të gjetur strukturën e ADN. Jo ta zgjidhnim, në mënyrë rigoroze, por të ndërtonim një model, një model elektronik, duke përdorur kordinata, gjatësi, dhe çdo lloj gjëje tjetër nga fotografitë e grafive. Por bëj pyetjen si molekula -- si duhej të palosej?
And the reason for doing so, at the center of this photograph, is Linus Pauling. About six months before, he proposed the alpha helical structure for proteins. And in doing so, he banished the man out on the right, Sir Lawrence Bragg, who was the Cavendish professor. This is a photograph several years later, when Bragg had cause to smile. He certainly wasn't smiling when I got there, because he was somewhat humiliated by Pauling getting the alpha helix, and the Cambridge people failing because they weren't chemists. And certainly, neither Crick or I were chemists, so we tried to build a model. And he knew, Francis knew Wilkins. So Wilkins said he thought it was the helix. X-ray diagram, he thought was comparable with the helix.
Dhe arsyeja e kësaj, në qendër të kësaj fotografie, ështe Linus Pauling. Para gjashtë muajsh, ai propozoi strukturën e zinxhirit alfa për proteinat. Dhe duke bërë këtë, ai zhduku burrin në të djathtë, Zoti Lawrence Bragg, i cili ishte profesor i Kavendishit. Kjo është një foto disa vite më vonë, kur Bragg kishte arsye të qeshte. Ai s'qeshte më kur shkova unë atje, sepse ishte ofenduar disi nga Pauling që gjeti spiralen alfa, dhe njerëzit e Kembrixhit dështuan sepse ata nuk ishin kimista. Dhe sigurisht, as Crick as unë nuk ishim kimista, dhe kështu u përpoqëm të ndërtonim një model. Dhe ai e njihte, Francis e njihte Wilkin. Pra Wilkin tha se ai mendonte se ishte spirale. Nga diagrami i grafisë, ai mendonte se ishte i përafërt me spiralen.
So we built a three-stranded model. The people from London came up. Wilkins and this collaborator, or possible collaborator, Rosalind Franklin, came up and sort of laughed at our model. They said it was lousy, and it was. So we were told to build no more models; we were incompetent. (Laughter) And so we didn't build any models, and Francis sort of continued to work on proteins. And basically, I did nothing. And -- except read. You know, basically, reading is a good thing; you get facts. And we kept telling the people in London that Linus Pauling's going to move on to DNA. If DNA is that important, Linus will know it. He'll build a model, and then we're going to be scooped.
Pra ndërtuam një model me tre fije. Njerëzit nga Londra erdhën. Wilkins dhe ky bashkepuntor, ose mundësisht bashkpuntore, Rosalind Franklin, erdhën dhe qeshën me modelin tonë. Ata thanë se ishte i keq, dhe në fakt ishte. Dhe na u tha mos të ndërtonim më modele se ishim të paaftë. (Të qeshura) Dhe ne s'ndërtuam më asnjë model, dhe Francis në një farë mënyre vazhdoi punën mbi proteinat. Kurse unë rrija kot. Përveçse lexoja. Faktkisht, të lexuarit është gjë e mirë; merr fakte. Dhe vazhdonim tu thoshim njerezve në Londer që Linus Pauling do e hedhi vëmendjen nga ADN. Nqs ADN është kaq e vlefshme, LInus do ta zbuloi. Do ndërtoi një model, dhe ne do na dali sekreti.
And, in fact, he'd written the people in London: Could he see their x-ray photograph? And they had the wisdom to say "no." So he didn't have it. But there was ones in the literature. Actually, Linus didn't look at them that carefully. But about, oh, 15 months after I got to Cambridge, a rumor began to appear from Linus Pauling's son, who was in Cambridge, that his father was now working on DNA. And so, one day Peter came in and he said he was Peter Pauling, and he gave me a copy of his father's manuscripts. And boy, I was scared because I thought, you know, we may be scooped. I have nothing to do, no qualifications for anything. (Laughter)
Dhe, në fakti, ai ju kish shkruajtur njerezve në Londër: Nëse mund ti hidhte një sy grafive të tyre? Dhe ata patën mençurinë ti thoshin "jo". Pra ai nuk e kishte. Por kishte nëpër literatura. Faktikisht, Linus nuk i pa ato me vëmendje. Por mbas, afërsisht 15 muajsh mbasi u ktheva në Kembrixh, një thashethem filloi nga i biri I Linus Paulingut, i cili ishte në Kembrixh, që i ati po punonte tani në ADN. Dhe kështu, një ditë Peter erdhi dhe na tha se ai ishte Peter Pauling, dhe më dha një kopje të dorëshkrimit të të atit. Dhe u tremba se mendova na doli sekreti. S'kam çfarë të bëj, as një kualifikim për asgjë. (Të qeshura)
And so there was the paper, and he proposed a three-stranded structure. And I read it, and it was just -- it was crap. (Laughter) So this was, you know, unexpected from the world's -- (Laughter) -- and so, it was held together by hydrogen bonds between phosphate groups. Well, if the peak pH that cells have is around seven, those hydrogen bonds couldn't exist. We rushed over to the chemistry department and said, "Could Pauling be right?" And Alex Hust said, "No." So we were happy. (Laughter)
Dhe kështu që kjo ishte letra, ku ai propozonte një strukturë me tre fije. Dhe e lexova, dhe ishte -- ishte mut fare. (Të qeshura) Pra kjo ishte, e kuptoni, e papritur nga fjala -- (Të qeshura) -- dhe kështu që, mbahej me anë të lidhjeve prej hidrogjeni midis grupeve fosforike. Epo, nëse maksimumi i pH në qeliza është rreth shtatës, këto lidhje hidrogjeni s'mund të ekzistonin. Nxituam tek departamenti i kimisë dhe thamë, -A mund Pauling të ketë të drejtë? Dhe Aleks Hust tha: - Jo. Na u bë qejfi. (Të qeshura)
And, you know, we were still in the game, but we were frightened that somebody at Caltech would tell Linus that he was wrong. And so Bragg said, "Build models." And a month after we got the Pauling manuscript -- I should say I took the manuscript to London, and showed the people. Well, I said, Linus was wrong and that we're still in the game and that they should immediately start building models. But Wilkins said "no." Rosalind Franklin was leaving in about two months, and after she left he would start building models. And so I came back with that news to Cambridge, and Bragg said, "Build models." Well, of course, I wanted to build models. And there's a picture of Rosalind. She really, you know, in one sense she was a chemist, but really she would have been trained -- she didn't know any organic chemistry or quantum chemistry. She was a crystallographer.
Dhe, ishim akoma në lojë, por kishim frikë që dikush tek Kaltek do i tregonte Pauling që ai ishte gabim. Dhe kështu që Bragg tha: - Ndërtoni modele. Dhe mbas një muaji mbasi morrëm dorëshkrimin nga Pauling -- Duhet të them se e morra dorëshkrimin në Londër, dhe jua tregova njerezve. Epo, u thash, Linusi e kishte gabim dhe ne jemi akoma në lojë dhe se ata duhet të fillojnë menjëherë të ndërtojnë modele, Por Wilkins tha "jo". Rosalind Franklin do largohej në dy muaj, dhe mbasi ajo të largohej ai do fillonte të ndërtonte modele. Dhe kështu që u ktheva me atë lajm në Kembrixh, dhe Bragg tha, "Ndërto modele." Epo, sigurisht, dëshiroja të ndërtoja modele. Dhe këtu keni një foto të Rosalind. Ajo me të vërtet, në një anë ajo ishte kimiste, por në të vërtetë ajo ishte trajnuar -- ajo s'dinte fare kimi organike apo kimi të kuanteve. Ajo ishte kristalografiste.
And I think part of the reason she didn't want to build models was, she wasn't a chemist, whereas Pauling was a chemist. And so Crick and I, you know, started building models, and I'd learned a little chemistry, but not enough. Well, we got the answer on the 28th February '53. And it was because of a rule, which, to me, is a very good rule: Never be the brightest person in a room, and we weren't. We weren't the best chemists in the room. I went in and showed them a pairing I'd done, and Jerry Donohue -- he was a chemist -- he said, it's wrong. You've got -- the hydrogen atoms are in the wrong place. I just put them down like they were in the books. He said they were wrong.
Dhe mendoj se pjesë e arsyes pse ajo nuk dëshironte të ndërtonte modele ishte, ajo s'ishte kimiste, ndërsa Pauling ishte kimist. Dhe kështu që Crick dhe unë, filluam të ndërtonim modele, dhe kisha mësuar pak kimi, por jo aq sa duhej. Epo, e morrëm përgjigjen në 28 shkurt të 53-shit. Dhe ishte për shkak të një rregulli, që, për mua, ishte një rregull shumë i mirë: Asnjëherë mos ji njeriu më i zgjuar në dhomë, dhe ne s'ishim. Ne nuk ishim kimistat më të mirë në dhomë. Shkova dhe ju tregoa një çiftëzim që pata bërë, dhe Jerry Donohue -- i cili ishte kimist -- tha, është gabim. Ke -- atomet e hidrogjenit në vendin e gabuar. Unë i vendosa siç ishin në libra. Ai tha që ishin gabim.
So the next day, you know, after I thought, "Well, he might be right." So I changed the locations, and then we found the base pairing, and Francis immediately said the chains run in absolute directions. And we knew we were right. So it was a pretty, you know, it all happened in about two hours. From nothing to thing. And we knew it was big because, you know, if you just put A next to T and G next to C, you have a copying mechanism. So we saw how genetic information is carried. It's the order of the four bases. So in a sense, it is a sort of digital-type information. And you copy it by going from strand-separating. So, you know, if it didn't work this way, you might as well believe it, because you didn't have any other scheme. (Laughter)
Pra ditën tjetër, mbasi u mendova thashë: - Epo mbase ka të drejtë. Dhe e ndryshova vendosjen, dhe më pas gjetëm çiftëzimin e bazave, dhe Francis menjëherë tha se zinxhirat ishin në drejtime të kundërta. Dhe e dinim që kishim të drejtë. Pra ishte diçka e bukur, dhe e gjitha ndodhi për dy orë. Nga hiçi tek diçka. Dhe e kuptuam që ishte diçka e rëndësishme sepse nëse vendosje A përball T dhe G përball C, atëhere kishe një mekanizëm kopimi. Pra vumë re si mbartej informacioni gjenetik. Ka të bëj me vendosjen e katër bazave. Pra në një mënyrë, është njëfarë informacioni dixhital. Dhe kopjohet me anë të ndarjes së fijeve. Pra, nëse s'do funksiononte në këtë mënyrë, ju prap duhet ta besonint, se s'do kishit skemë tjetër. (Të qeshura)
But that's not the way most scientists think. Most scientists are really rather dull. They said, we won't think about it until we know it's right. But, you know, we thought, well, it's at least 95 percent right or 99 percent right. So think about it. The next five years, there were essentially something like five references to our work in "Nature" -- none. And so we were left by ourselves, and trying to do the last part of the trio: how do you -- what does this genetic information do? It was pretty obvious that it provided the information to an RNA molecule, and then how do you go from RNA to protein? For about three years we just -- I tried to solve the structure of RNA. It didn't yield. It didn't give good x-ray photographs. I was decidedly unhappy; a girl didn't marry me. It was really, you know, sort of a shitty time. (Laughter)
Por kjo s'është mënyra si mendojnë shumica e shkenctarëve. Shumica e shkencëtarëve janë me të vërtet pothuajse monoton. Ata thanë, ne s'do e vrasim mendjen për këtë deri sa ta dimë që e kemi saktë. Por, menduam, epo, është të paktën 95% saktë apo 99% saktë. Pra vriteni mendjen. Pesë vitet e ardhshëm, atje ishin në thelb diçka si pesë referenca të punës sonë në revistën "Natyra"-- pothuajse asjgë Dhe kështu mbetëm vetëm, dhe duke u përpjekur të zgjidhim pjesën e fundit të misterit: si e -- çfarë bën ky kod gjenetik? Ishte shumë e dukshme që prodhonte informacion tek molekula e ARN-së, por pastaj si shkohet nga ARN në protein? Për rreth pesë vjet unë vetëm -- u përpoqa të zgjidh strukturën e ARN-së. Pa prodhim. Nuk jepte grafi të mira. Isha tejet i palumtur; një vajzë nuk më martoi. Ishte me të vërtetë, njëfarë kohë muti. (Të qeshura)
So there's a picture of Francis and I before I met the girl, so I'm still looking happy. (Laughter) But there is what we did when we didn't know where to go forward: we formed a club and called it the RNA Tie Club. George Gamow, also a great physicist, he designed the tie. He was one of the members. The question was: How do you go from a four-letter code to the 20-letter code of proteins? Feynman was a member, and Teller, and friends of Gamow. But that's the only -- no, we were only photographed twice. And on both occasions, you know, one of us was missing the tie. There's Francis up on the upper right, and Alex Rich -- the M.D.-turned-crystallographer -- is next to me. This was taken in Cambridge in September of 1955. And I'm smiling, sort of forced, I think, because the girl I had, boy, she was gone. (Laughter)
Pra këtu është një foto e Francit dhe e imja para se të takoja vajzën, pra dukem akoma i lumtur. (Të qeshura) Por kjo është çfarë bëmë kur s'dinim gjë se si të ecnim përpara: formuam një grup dhe e quajtëm Grupi Lidhja ARN. George Gamow, ishte një fizicist i madh, ai vizatoi lidhjen. Ai ishte një prej anetarëve. Pyetja ishte: Si shkohet nga një kod me 4 shkronja në kodin me 20 shkronja të proteinës? Feynman ishte anetar, si dhe Telleri, dhe shokë me Gamow. Dhe kjo është e vetmja -- jo, jemi fotografuar vetëm dy herë më parë. Dhe në të dy rastet, e dini, dikujt prej nesh i mungonte kollarja. Aty është Francis lartas në të djathtë, dhe Alex Rich -- mjeku që u kthye ne kristolagrofist -- afër meje. Kjo foto është marrë në Kembrixh në Shtator të 1955. Dhe po buzëqeshja por paksa i sforcurar mendoj, sepse vajza që kisha, ajo kishte ikur. (Të qeshura)
And so I didn't really get happy until 1960, because then we found out, basically, you know, that there are three forms of RNA. And we knew, basically, DNA provides the information for RNA. RNA provides the information for protein. And that let Marshall Nirenberg, you know, take RNA -- synthetic RNA -- put it in a system making protein. He made polyphenylalanine, polyphenylalanine. So that's the first cracking of the genetic code, and it was all over by 1966. So there, that's what Chris wanted me to do, it was -- so what happened since then? Well, at that time -- I should go back. When we found the structure of DNA, I gave my first talk at Cold Spring Harbor. The physicist, Leo Szilard, he looked at me and said, "Are you going to patent this?" And -- but he knew patent law, and that we couldn't patent it, because you couldn't. No use for it. (Laughter)
Dhe kështu që nuk u gëzova më deri në 1960. sepse gjetëm, që ka tre forma ARN-je. Dhe e dinim që ADN, prodhonte informacionin për ARN. ARN prodhon informacionin për proteinat. Dhe kjo e lejoi Marshall Nirenbergun, të marri ARN -- ARN të sintetizuar -- ta vendos në një sistem që bën proteinat. Ai bëri polifenilalanin, polifenilalanin. Pra ky ishte zbulimi i pare përreth kodit gjenetik, dhe e gjitha kish marrë fund nga viti 1966. Pra aty, kjo është çfarë Krisi dëshironte që unë të bëja, -- por çfarë ndodhi që prej asaj kohë? Epo, gjithë ajo kohë -- më duhet ti rikthehem. Kur gjetëm strukturën e ADN, dhash fjalimin tim të parë në Cold Springs Harbor. Fizicisti, Leo Sziland, më pa dhe më tha: - Do kërkosh patent për këtë? Dhe -- por unë e dija ligjin për patent, dhe që s'mund të merrja patent, sepse thjesht s'mundesha. S'kishte përdorim për këtë zbulim. (Të qeshura)
And so DNA didn't become a useful molecule, and the lawyers didn't enter into the equation until 1973, 20 years later, when Boyer and Cohen in San Francisco and Stanford came up with their method of recombinant DNA, and Stanford patented it and made a lot of money. At least they patented something which, you know, could do useful things. And then, they learned how to read the letters for the code. And, boom, we've, you know, had a biotech industry. And, but we were still a long ways from, you know, answering a question which sort of dominated my childhood, which is: How do you nature-nurture?
Dhe kështu ADN nuk u bë protein e nevojshme, dhe avokatët nuk ju futën problemit deri më 1973, 20 vjet më vonë, kur Boyer dhe Cohen në San Françisko dhe Stanford shpikën metodën e tyre për klonimin e ADN, dhe Stanfordi i vuri patent dhe bëri shumë para. Të paktën i vunë patent diçkaje që siç e dini mund të bëjë gjëra të dobishme. Dhe më vonë zbuluan si të lexonin shkronjat e kodit. Dhe, plasi, siç e dini një industri bioteknologjie. Dhe, por ne ishim akoma larg, të gjeturit të përgjigjes që më ngacmonte si fëmijë, e cila është: Si e vendos nëse është influenca gjenetike apo ambienti?
And so I'll go on. I'm already out of time, but this is Michael Wigler, a very, very clever mathematician turned physicist. And he developed a technique which essentially will let us look at sample DNA and, eventually, a million spots along it. There's a chip there, a conventional one. Then there's one made by a photolithography by a company in Madison called NimbleGen, which is way ahead of Affymetrix. And we use their technique. And what you can do is sort of compare DNA of normal segs versus cancer. And you can see on the top that cancers which are bad show insertions or deletions. So the DNA is really badly mucked up, whereas if you have a chance of surviving, the DNA isn't so mucked up. So we think that this will eventually lead to what we call "DNA biopsies." Before you get treated for cancer, you should really look at this technique, and get a feeling of the face of the enemy. It's not a -- it's only a partial look, but it's a -- I think it's going to be very, very useful.
Dhe do vazhdoj. Megjithëse më ka mbaruar koha, por ky është Michael Wigler, një matematicien shumë, shumë i zgjuar i shndërruar në fizicist. Dhe ai shpiku një teknikë që në thelb do të na lejoj të shohim një copë ADN-je dhe, eventualisht, një milion vende përgjatë saj. Kemi një çip tradicional. Më pas ka një të bërë nga një fotolitograf nga një kompani në Madison e quajtur NimbleGen, e cila është shumë më e avancuar se Affymetrix. Dhe ne përdorim teknikën e tyre. Dhe çfarë mund të bëhet është që të krahasohet ADN-ja e qelizave normale kundrejt atyre kanceroze. Dhe mund ta shihni lart që qelizat kanceroze që janë të sëmura tregojnë shtime ose fshirje. Pra ADN është shumë e qullosur, ndërsa nëse keni një shanc mbijetimi, ADN nuk është kaq e qullosur. Pra ne mendojmë që kjo eventualisht do na shpjeri drejt asaj që ne e quajmë "biopsi ADN-je." Para se të trajtoheni për kancer, duhet ta shihni këtë teknikë, dhe të kuptoni natyrën e armikut. Nuk është -- është vetëm një kuptim pjesëror, por është -- Mendoj se do jetë shumë shumë i dobishëm.
So, we started with breast cancer because there's lots of money for it, no government money. And now I have a sort of vested interest: I want to do it for prostate cancer. So, you know, you aren't treated if it's not dangerous. But Wigler, besides looking at cancer cells, looked at normal cells, and made a really sort of surprising observation. Which is, all of us have about 10 places in our genome where we've lost a gene or gained another one. So we're sort of all imperfect. And the question is well, if we're around here, you know, these little losses or gains might not be too bad. But if these deletions or amplifications occurred in the wrong gene, maybe we'll feel sick.
Pra, filluam me kancerin e gjoksit sepse ka shumë para aty, jo para nga qeveria. Dhe tani kam njëfar interesi: Dua ta bëj për kancerin e prostatit. Pra, nuk trajtoheni nese nuk është e rrezikshme. Por Wigler, përveç se pa qelizat kanceroze, pa edhe qelizat normale, dhe bëri njëfarë observimi befasues. I cili ishte, që të gjithë ne kemi rreth 10 vende në gjenom ku kemi humbur një gen apo kemi fituar një tjetër. Pra jemi në një mënyrë jo perfekte. Dhe pyetja është, nëse gjendrmi këtu, atëhere, këto humbje apo shtime të vogla s'janë dhe aq të këqija. Por nëse këto fshirje apo shtesa ndodhin në genin e gabuar, mbase do ndihemi të sëmurë.
So the first disease he looked at is autism. And the reason we looked at autism is we had the money to do it. Looking at an individual is about 3,000 dollars. And the parent of a child with Asperger's disease, the high-intelligence autism, had sent his thing to a conventional company; they didn't do it. Couldn't do it by conventional genetics, but just scanning it we began to find genes for autism. And you can see here, there are a lot of them. So a lot of autistic kids are autistic because they just lost a big piece of DNA. I mean, big piece at the molecular level. We saw one autistic kid, about five million bases just missing from one of his chromosomes. We haven't yet looked at the parents, but the parents probably don't have that loss, or they wouldn't be parents. Now, so, our autism study is just beginning. We got three million dollars. I think it will cost at least 10 to 20 before you'd be in a position to help parents who've had an autistic child, or think they may have an autistic child, and can we spot the difference? So this same technique should probably look at all. It's a wonderful way to find genes.
Pra sëmundja e parë që pamë është autizmi. Dhe arsyeja pse pamë autizmin është sepse kishim para për këtë. Të vështrosh një individ kushton rreth 3,000 dollarë. Dhe prinderit e një fëmije me sëmundjen Asperger, autizmi i inteligjencës së lartë, çoi gjërat e tij në një kompani tradicionale; ata sja bënë. S'mund ta bëje dot me gjenetikën tradicionale, por vetëm me anë të skanimit ne filluam të gjenim genet për autizëm. Dhe mund ta shihni këtu, ka shumë prej tyre. Pra shumë fëmijë autistik janë të tillë sepse ata humbën një pjesë të madhe të ADN. Dua të them nje pjesë të madhe në nivelin molekular. Pamë një fëmijë autistik, mbi pes milion baza mungonin në kromozonet e tij. S'kemi parë akoma prinderit, por prinderit rrezik nuk e kanë atë humbje, ose s'do ishin prindër. Tani, pra, studimi yne mbi autizmin po fillon. Kemi tre milion dollarë. Besoj se do kushtoi të paktën 10 deri në 20 para se të jemi në pozicionin ku mund të ndihmojmë prinderit që kanë një fëmije me autizëm, ose që mendojnë që mund të kenë një fëmije me autizem, dhe a mund të kuptojmë ndryshimin? Pra kjo teknikë e njejtë duhet ti shohi të gjitha. Eshtë një metodë e shkëlqyer për të gjetur genet.
And so, I'll conclude by saying we've looked at 20 people with schizophrenia. And we thought we'd probably have to look at several hundred before we got the picture. But as you can see, there's seven out of 20 had a change which was very high. And yet, in the controls there were three. So what's the meaning of the controls? Were they crazy also, and we didn't know it? Or, you know, were they normal? I would guess they're normal. And what we think in schizophrenia is there are genes of predisposure, and whether this is one that predisposes -- and then there's only a sub-segment of the population that's capable of being schizophrenic.
Dhe do e mbyll duke thënë kemi parë 20 njerëz me skizofreni. Dhe mendonim se do të na nevojitej të shihnim disa qindra para se të kuptonim të përbashketat. Por siç mund ta shihni, ka shtatë nga 20 me një ndryshim shumë të madh. Dhe prap, në grupet kontroll kishte tre. Pra çfarë është kuptimi i shfaqjes në grupet kontroll? A ishin edhe këta të çmendur, por jo të ndërgjegjshëm? Apo ishin normal? Mendoj se ishin normal. Dhe çfarë ne mendojmë për skizofreninë është se ka gene të predispozuara, dhe nëse ky është një që të predispozon -- dhe më pas ka vetëm një nën-segment të popullatës që është në gjendje të jetë skizofren.
Now, we don't have really any evidence of it, but I think, to give you a hypothesis, the best guess is that if you're left-handed, you're prone to schizophrenia. 30 percent of schizophrenic people are left-handed, and schizophrenia has a very funny genetics, which means 60 percent of the people are genetically left-handed, but only half of it showed. I don't have the time to say. Now, some people who think they're right-handed are genetically left-handed. OK. I'm just saying that, if you think, oh, I don't carry a left-handed gene so therefore my, you know, children won't be at risk of schizophrenia. You might. OK? (Laughter)
Tani, s'kemi ndonjë evidenc për këtë, por unë mendoj, t'ju jap një hipotez, mundësia më e madhe është se nëse jeni mëngjarash, ju jeni të predispozuar për skizofreni. 30% e skizofrenëve janë mëngjarash. dhe skizofrenia ka një gjenetikë shumë qesharake, që do të thotë se 60% e njerëzve janë gjenetikisht mëngjarash, por vetëm gjysma e tregojnë. S'kam kohë të them. Tani, disa njerëz që mendojnë se janë me dorën e djathtë janë gjenetikisht mëngjarash. Dakord. Vetëm po ju them se po menduat, oh, unë se kam genin e mëngjarashit prandaj fëmijët e mi s'kanë risk skizofrenie. Ju mund ta keni. Dakord? (Të qeshura)
So it's, to me, an extraordinarily exciting time. We ought to be able to find the gene for bipolar; there's a relationship. And if I had enough money, we'd find them all this year. I thank you.
Pra është për mua, një kohë jashtezakonisht e ngazëllyer. Duhet të jemi në gjendje të gjejmë genin për bipolaritetin, kjo është marredhënie. Dhe nëse do kisha para, do ti gjenim të gjitha këtë vit. Ju falenderoj.