From asteroids capable of destroying entire species, to gamma-ray bursts and supernovae that could exterminate life on Earth, outer space has no shortage of forces that could wreak havoc on our tiny planet. But there’s something in space that seems more terrifying than any of these – something that wipes out everything it comes near. Could the Earth be swallowed by a black hole?
Từ các tiểu hành tinh có sức mạnh tận diệt muôn loài, cho tới vụ nổ tia gamma và siêu tân tinh có thể huỷ diệt sự sống trên Trái Đất, vũ trụ không thiếu những thế lực có thể tàn phá hành tinh nhỏ bé của chúng ta. Nhưng có một thứ trong vũ trụ dường như còn đáng sợ hơn tất thảy có thể quét sạch mọi thứ trên đường đi của nó. Liệu Trái Đất có thể bị Lỗ Đen nuốt chửng?
A black hole is an object so dense that space and time around it are inescapably modified, warped into an infinite sink. Nothing, not even light, can move fast enough to escape a black hole’s gravitational pull once it passes a certain boundary, known as the event horizon. Thus, a black hole is like a cosmic vacuum cleaner with infinite capacity, gobbling up everything in its path, and letting nothing out.
Lỗ Đen là một vật thể dày đặc đến mức không gian và thời gian quanh nó không thể tránh khỏi việc bị biến dạng, bị bẻ cong thành một vòng xoáy vô hạn. Không thứ gì, kể cả ánh sáng, có thể di chuyển đủ nhanh để thoát khỏi lực hút từ Lỗ Đen một khi nó đi qua ranh giới nhất định có tên Chân Trời Sự Kiện. Vì vậy, một Lỗ Đen giống như máy hút bụi của vũ trụ với sức chứa vô hạn, ngấu nghiến mọi thứ trên đường đi và không để thứ gì trốn thoát.
To determine whether a black hole could swallow the Earth, we first have to figure out where they are. But since they don’t emit light, how’s that possible? Fortunately, we’re able to observe their effect on the space around them. When matter approaches a black hole, the immense gravitational field accelerates it to high speed. This emits an enormous amount of light. And for objects too far away to be sucked in, the massive gravitational force still affects their orbits. If we observe several stars orbiting around an apparently empty point, a black hole could be leading the dance. Similarly, light that passes close enough to an event horizon will be deflected in a phenomenon known as gravitational lensing.
Để xác định liệu một Lỗ Đen có thể nuốt chửng Trái Đất, trước tiên, ta phải tìm hiểu vị trí của Lỗ Đen. Nhưng vì chúng không phát ra ánh sáng, làm sao ta có thể tìm ra? May mắn thay, ta có thể quan sát tác động của chúng lên không gian xung quanh. Khi một vật chất tiếp cận Lỗ Đen, trường hấp dẫn khổng lồ khiến nó tăng tốc, tạo ra một lượng lớn ánh sáng. Với những vật thể quá xa để có thể bị hút vào, lực hấp dẫn khổng lồ vẫn ảnh hưởng tới quỹ đạo của chúng. Nếu ta nhìn thấy vài ngôi sao quay quanh một điểm trống thấy rõ, Lỗ Đen có thể chính là thứ đang dẫn dắt chúng. Tương tự, một luồng ánh sáng khi tới đủ gần Chân Trời Sự Kiện sẽ bị chệch hướng bởi một hiện tượng được gọi là Thấu Kính Hấp Dẫn.
Most of the black holes that we’ve found can be thought of as two main types. The smaller ones, called stellar mass black holes, have a mass up to 100 times larger than that of our sun. They’re formed when a massive star consumes all its nuclear fuel and its core collapses. We’ve observed several of these objects as close as 3000 light-years away, and there could be up to 100 million small black holes just in the Milky Way galaxy. So should we be worried? Probably not. Despite their large mass, stellar black holes only have a radius of around 300 kilometers or less, making the chances of a direct hit with us miniscule. Although because their gravitational fields can affect a planet from a large distance, they could be dangerous even without a direct collision. If a typical stellar-mass black hole were to pass in the region of Neptune, the orbit of the Earth would be considerably modified, with dire results.
Hầu hết các Lỗ Đen mà ta tìm thấy có thể được chia làm hai loại chính. Những Lỗ Đen nhỏ hơn, được gọi là Lỗ Đen Ngôi Sao, có khối lượng gấp 100 lần Mặt Trời của chúng ta. Chúng được tạo thành khi một ngôi sao lớn tiêu thụ hết nhiên liệu hạt nhân và lõi của nó sụp đổ. Chúng ta đã thấy vài vật thể như vậy cách xa 3000 năm ánh sáng, và có thể có đến 100 triệu Lỗ Đen nhỏ chỉ trong Dải Ngân Hà. Vậy ta có nên lo lắng? Có lẽ là không. Tuy có khối lượng rất lớn, những Lỗ Đen Ngôi Sao chỉ có bán kính khoảng 300 km hoặc ít hơn, khiến khả năng chúng tấn công trực tiếp chúng ta vô cùng nhỏ. Nhưng vì trường hấp dẫn của Lỗ Đen có thể tác động tới một hành tinh từ khoảng cách rất xa, chúng vẫn nguy hiểm dù không có va chạm trực tiếp. Nếu một Lỗ Đen Ngôi Sao điển hình đi qua khu vực Hải Vương tinh, quỹ đạo của Trái Đất sẽ bị thay đổi đáng kể với hậu quả khốc liệt.
Still, the combination of how small they are and how vast the galaxy is means that stellar black holes don’t give us much to worry about. But we still have to meet the second type: supermassive black holes. These have masses millions or billions times greater than that of our sun and have event horizons that could span billions of kilometers. These giants have grown to immense proportions by swallowing matter and merging with other black holes. Unlike their stellar cousins, supermassive black holes aren’t wandering through space. Instead, they lie at the center of galaxies, including our own. Our solar system is in a stable orbit around a supermassive black hole that resides at the center of the Milky Way, at a safe distance of 25,000 light-years. But that could change. If our galaxy collides with another, the Earth could be thrown towards the galactic center, close enough to the supermassive black hole to be eventually swallowed up. In fact, a collision with the Andromeda Galaxy is predicted to happen 4 billion years from now, which may not be great news for our home planet.
Dù vậy, việc chúng quá bé nhỏ kết hợp với sự rộng lớn của Thiên Hà là lí do ta không cần quá lo lắng về những Lỗ Đen Ngôi Sao này. Nhưng ta vẫn phải đối mặt với loại Lỗ Đen thứ hai: Lỗ Đen Siêu Khối Lượng nặng gấp hàng triệu, thậm chí, hàng tỷ lần Mặt Trời và có các Chân Trời Sự Kiện có thể trải rộng hàng tỷ ki-lô-mét. Những gã khổng lồ này đã phát triển tới kích cỡ rất lớn bằng cách nuốt vật chất và hợp nhất với các Lỗ Đen khác. Khác với Lỗ Đen Ngôi sao, Lỗ Đen Siêu Khối Lượng không lang thang ngoài vũ trụ, mà thay vào đó, nằm tại trung tâm các thiên hà, có cả thiên hà của chúng ta. Hệ Mặt Trời của ta đang ở quỹ đạo ổn định quanh một Lỗ Đen Siêu Khối Lượng nằm ở trung tâm Dải Ngân Hà với khoảng cách an toàn là 25.000 năm ánh sáng. Nhưng điều đó có thể thay đổi. Nếu Thiên Hà của ta va chạm với Thiên Hà khác, Trái Đất có thể bị quăng về phía trung tâm Thiên Hà, đủ gần Lỗ Đen Siêu Khối Lượng để có thể bị nó nuốt chửng. Thực tế, một vụ va chạm với Thiên Hà Tiên Nữ được dự đoán sẽ xảy ra trong bốn tỷ năm nữa, đó có thể không phải là tin tốt với hành tinh của chúng ta.
But before we judge them too harshly, black holes aren’t simply agents of destruction. They played a crucial role in the formation of galaxies, the building blocks of our universe. Far from being shadowy characters in the cosmic play, black holes have fundamentally contributed in making the universe a bright and astonishing place.
Nhưng trước khi phán xét chúng một cách quá khắc nghiệt, những Lỗ Đen không đơn giản chỉ là tác nhân của sự hủy diệt. Chúng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành các Thiên Hà, những mảng khối tạo nên vũ trụ của chúng ta. Không những không phải là vai xấu trên sân khấu vũ trụ, Lỗ Đen còn đóng góp nền tảng khiến vũ trụ trở thành một nơi tươi sáng và kì thú.