As a kid, I used to dream about the ocean. It was this wild place full of color and life, home to these alien-looking, fantastical creatures. I pictured big sharks ruling the food chain and saw graceful sea turtles dancing across coral reefs.
کاتێک مناڵ بووم، خەونم بە دەریاوە دەبینی. ئەو جیهانە کێویە کە پڕە لە ژیانی ڕەنگاوڕەنگ، نیشتیمانی بوونەوەری شێوە نامۆ و خەیاڵاوییە، وێنایی قڕشم دەکرد کە کە لە سەرەوەی هەڕەمی خۆراکین و کیسەڵی چوست وچالاکم لە دەوری تۆپەڵە مەرجانیەکان سەمایان دەکرد بینی.
As a marine biologist turned photographer, I've spent most of my career looking for places as magical as those I used to dream about when I was little. As you can see, I began exploring bodies of water at a fairly young age. But the first time I truly went underwater, I was about 10 years old. And I can still vividly remember furiously finning to reach this old, encrusted cannon on a shallow coral reef. And when I finally managed to grab hold of it, I looked up, and I was instantly surrounded by fish in all colors of the rainbow. That was the day I fell in love with the ocean.
وەک پسپۆرێکی زیندەزانی بوومە وێنەگر، زۆربەی ژیانی پیشەیم بە گەڕان بە دوای ئەم شوێنانە بەسەر برد کە وەک سەردەمی منداڵیم وێنام دەکرد ئەفسوناوی بێت.. وەک دەبینی، لە تەمەنی گەنجی دەستم بە گەڕانی ناو دەریاکان کرد. بەڵام یەکەم جار کە چوومە قووڵای دەریا، تەمەنم ١٠ ساڵ بوو. ئێستاش باش لە یادمە کە بە ئازایانە مەلەم دەکرد بۆ گەیشتن بە قوڵایی زەریاکان کە بە تۆپەڵە مەرجانیەکان داپۆشراوە. ئەم کاتەی کە بەسەرکەوتوویی پێی گەیشتم، سەیری سەرەوەم کرد، ماسیەکان لە هەموو لایەکەوە دەورەیان دابووم وەک پەلکە زێڕینەی ڕەنگاوڕەنگ بوو. ئەمە ئەو ڕۆژە بوو کە لەگەڵ زەریاکان کەوتمە خۆشەویستەوە.
Thomas Peschak
تۆماس پیشاک
Conservation Photographer
وێنەگری ژینگەیی
In my 40 years on this planet, I've had the great privilege to explore some of its most incredible seascapes for National Geographic Magazine and the Save Our Seas Foundation. I've photographed everything from really, really big sharks to dainty ones that fit in the palm of your hand. I've smelled the fishy, fishy breath of humpback whales feeding just feet away from me in the cold seas off Canada's Great Bear Rainforest. And I've been privy to the mating rituals of green sea turtles in the Mozambique Channel.
لە ٤٠ ساڵی ژیانم لە سەر ئەم زەویە، دەرفەتی ئەوەم بۆ ڕەخسا هەندێک دیمەنی ناوازە و نایاب بدۆزمەوە بۆ گۆڤاری ناشناڵ جۆگرافی و ڕێکخراوی زەریاکانمان بپارێزن. وێنەی هەمەجۆرم چرکاندووە، لە قرشی زەبەلاح تا بچووکترینیان کە پڕ بە دەستێکە. بۆنی هەناسەی نەهەنگەکانم کردووە کاتی لە نزیکمەوە ماسیان دەخوارد لە زەریا سارد و باراناوەیەکانی کەنەدا. هاوسەرگیری کیسەڵە سەوزەکانم لە نزیکەوە بینیوە لە گەرویی مۆزەمبیق.
Everyone on this planet affects and is affected by the ocean. And the pristine seas I used to dream of as a child are becoming harder and harder to find. They are becoming more compressed and more threatened. As we humans continue to maintain our role as the leading predator on earth, I've witnessed and photographed many of these ripple effects firsthand. For a long time, I thought I had to shock my audience out of their indifference with disturbing images. And while this approach has merits, I have come full circle. I believe that the best way for me to effect change is to sell love. I guess I'm a matchmaker of sorts and as a photographer, I have the rare opportunity to reveal animals and entire ecosystems that lie hidden beneath the ocean's surface. You can't love something and become a champion for it if you don't know it exists. Uncovering this -- that is the power of conservation photography.
هەموو کەس کاریگەری هەیە و کاریگەرشی لەسەر دەبێت. و زەریا پاکەکان کە بە منداڵی ڕاهاتبووم خەونی پێوە ببینم تا دێیت دۆزینەوەیان قورستر دەبێت. ئەوان فشارێکی زۆریان لە سەرە و هەڕەشەیەکی زۆریان لە سەرە. وەک مرۆڤ تائێستا پارێزگاری لە ڕۆلی خۆمان دەکەین وەک داگیرکەرێکی نێچیرگر لە زەوی، گەواهی و وێنەی زۆرێک لەم ڕاوە بێبەزەییانم گرتووە. بۆ ماوەیەکی زۆر، پێم وابوو من دەبێت گوێگرانم توشی سەرسوڕمان بکەم کە بەم وێنە بێزارکەرانە ناخیان ناهەژێت. ئەم سیستەمە لایەنی ئەرێنی هەیە، گەڕامەوە دەسپێکی باسەکە. باوەرم وایە کە باشترین ڕێگە بۆ ڕاکێشانی سەرنج فرۆشتنی خۆشەویستیە. پێم وایە ڕۆڵی پێکگەیەنەر دەبینم. و وەک وێنەگرێک، من دەرفەتێکی زێڕینم هەیە بۆ دەرخستنی ئاژەڵەکان و تەواوی سیستەمی ژینگەیی کە لە ژێر زەریاکان بوونی هەیە. تۆ ناتوانیت شتێکت خۆشبوێت و ببیت بە پاڵەوان بۆی ئەگەرهەست بە بوونی نەکەیت. دەرخستنی ئەمەش هێزی وێنەگرتنی ژینگەییە.
(Music)
(مۆسیقا)
I've visited hundreds of marine locations, but there are a handful of seascapes that have touched me incredibly deeply. The first time I experienced that kind of high was about 10 years ago, off South Africa's rugged, wild coast. And every June and July, enormous shoals of sardines travel northwards in a mass migration we call the Sardine Run. And boy, do those fish have good reason to run. In hot pursuit are hoards of hungry and agile predators. Common dolphins hunt together and they can separate some of the sardines from the main shoal and they create bait balls. They drive and trap the fish upward against the ocean surface and then they rush in to dine on this pulsating and movable feast. Close behind are sharks. Now, most people believe that sharks and dolphins are these mortal enemies, but during the Sardine Run, they actually coexist. In fact, dolphins actually help sharks feed more effectively. Without dolphins, the bait balls are more dispersed and sharks often end up with what I call a sardine donut, or a mouth full of water. Now, while I've had a few spicy moments with sharks on the sardine run, I know they don't see me as prey. However, I get bumped and tail-slapped just like any other guest at this rowdy, rowdy banquet.
سەردانی سەدان ناوچەی زەریام کردوە، بەڵام هەندێک دیمەنی دەریاکان سەرنجمی ڕاکێشاوە و کاریگەری لەسەر داناوم. بۆ یەکەم جار ئەم هەستەم ئەزمون کرد نزیکەی دە ساڵ پێش ئەمڕۆ، لە کەناری دەریای جەنجاڵ و کێوی باشوری ئەقریقا بوو. هەموو مانگی ٦ و ٧ ێک، ماسیەکی زۆر لە جۆری سەردین بەرەو باکورکۆچ دەکەن کۆچی بە کۆمەڵە کە بە هەڵهاتنی سەردین ناسراوە. ئەم ماسیانەش هۆکاریان هەیە بۆ ئەوەی هەڵبێن. کە لە لایەن ئاژەڵانی دڕندە و گۆشت خۆرەوە ڕاودەکڕێن. دۆلفینەکان بە شێوەی کۆمەڵ ڕاویان دەکەن هەروەها دەتوانن کۆمەڵی سەردین پەرت دەکەن تا گروپەکان بچووک ببنەوە. کە وا لە ماسیەکان دەکەن بەرەو سەر ڕووی ئاو بچن و بە خێرای ژەمێکی خۆراکی جوڵاوە بەدەست دەهێنن. زۆر نزیکن لە قرشەکانەوە. ئێستا، زۆربەی خەڵک پێیان وایە قرش و دۆلفینەکان دوژمنی لەمێژینەن، لە کاتی کۆچی سەردین، پێکەوە دەژین. لە ڕاستیدا دۆلفینەکان یارمەتی قرشەکان دەدەن تا خواردنی زیاتریان دەست بکەوێت. بەبێ دۆلفینەکان تۆپەڵەی خواردن زیاتر بڵاو دەبێتەوە کۆتا قۆناغی خواردنی ساردین لە لایەن قرشەکانە کە ناوم ناوە دۆنەت. یان زارێکی پڕ لە ئاو. هەندێک کاتی ئەفسوناویم لەگەڵ قرشەکان لە کاتی ڕاوکردنی ماسی ساردین هەیە، دەزانم کە وەک نێچیر نامبینن. لەگەل ئەوەشدا، وەکه هەر میوانێکیتری قڕش خۆیان پێم دەکێشن و کلکم لێدەدەن. دوای ئەم ژەمە بەچێژە.
From the shores of Africa we travel east, across the vastness that is the Indian Ocean to the Maldives, an archipelago of coral islands. And during the stormy southwest monsoon, manta rays from all across the archipelago travel to a tiny speck in Baa Atoll called Hanifaru. Armies of crustaceans, most no bigger than the size of your pupils, are the mainstay of the manta ray's diet. When plankton concentrations become patchy, manta rays feed alone and they somersault themselves backwards again and again, very much like a puppy chasing its own tail.
لە کەنارەکانی ئەفریقاوە بەرەو ڕۆژهەڵات بڕۆین، بۆ زەریای هیندی پان و بەرین بۆ دورگەکانی مالدیڤ، ئەرکیپیلۆ کۆتا دوورگەی تۆپەڵە مەرجانیەکان. هەروەها لە کاتی بای وەرزی باکوری ڕۆژئاوا مانسۆن، ماسی شەیتانی دەریا لە ئەرخەبیلەوە کۆچ دەکات بۆ ناوچەیەکی بچووک لە ئەتول کە ناونراوە بە هانیفرۆ. گرووپی پولەکەدارەکان، کە قەبارەی زۆربەیان لە بیلبلەی چاو گەورەتر نییە، بەڵام خواردنی سەرەکی ماسی شەیتانی دەریایە. لەوکاتەی کە قەوزەی زەریاکان کەمە، مانتا بە تەنها دەخوات هەروەها چەند جارێک خۆی سەراو ژێردەکاتەوە، وەک توتکێک بە دوای کلکی خۆی ڕابکات.
(Music)
(مۆسیقا)
However, when plankton densities increase, the mantas line up head-to-tail to form these long feeding chains, and any tasty morsel that escapes the first or second manta in line is surely to be gobbled up by the next or the one after. As plankton levels peak in the bay, the mantas swim closer and closer together in a unique behavior we call cyclone feeding. And as they swirl in tight formation, this multi-step column of mantas creates its own vortex, sucking in and delivering the plankton right into the mantas' cavernous mouths. The experience of diving amongst such masses of hundreds of rays is truly unforgettable.
بەڵام لە ماوەی زیاد بوونی قەوزە، ماسییەکانی مانتا ڕیز دەبن و زنجیرە دروست دەکەن، هەر خۆراکێک لە مانتای یەکەم ڕزگاری بێت ئەو کات مانتای دوای ئەو دەیخوات. کاتێک زیندەوەرە وردیلەکانی کەناراوەکان زیاد دەکات، مانتاکان زیاتر خۆیان لێک نزیک دەکەنەوە ئەم کردارە پێی دەگوترێ خواردنی گەردەلولی. بە توندی و لە نزیک یەک پێچدەخۆنەوە ئەو گرووپە ماسیە شەیتانیە دەریایە هەمەچینە گەردەلوولی خۆی دروست دەکات زیندەوەرەکان دەمژێت بۆ دەمی. نقوم بوون لەگەڵ ئەو هەموو مانتایانە ئەزمونێکی کەم وێنە و لە یاد نەکراوە.
(Music)
(مۆسیقا)
When I first photographed Hanifaru, the site enjoyed no protection and was threatened by development. And working with NGOs like the Manta Trust, my images eventually helped Hanifaru become a marine-protected area. Now, fisherman from neighboring islands, they once hunted these manta rays to make traditional drums from their skins. Today, they are the most ardent conservation champions and manta rays earn the Maldivian economy in excess of 8 million dollars every single year.
کە یەکەم جار وێنەی هەنیفارم گرت، ئەم ناوچەیە پارێزراو نەبوو هەڕەشەکانی سەریان گەشەی دەکرد. کارکردن لەگەڵ ڕێکخراوە ناحکومیەکان، وەک متمانەی مێنتا بێگومان وێنەکانم یارمەتیدەرە بوو بۆ هانیفارو پارێزراو بێت. لە ئێستا دا ماسیگرانی دورگەکانی دراوسێ، پێشتر مانتایان ڕاو دەکرد بۆ ئەوەی لە پێستەکەی تەپڵ دروست بکەن. ئەمڕۆ ئەوان بەهێزترین پاڵەوانی پاراستنن. ماسی مانتا داهاتی بۆ ماڵدیف هەیە کە ساڵانە هەشت ملیۆن دۆلارە.
I have always wanted to travel back in time to an era where maps were mostly blank or they read, "There be dragons." And today, the closest I've come is visiting remote atolls in the western Indian Ocean. Far, far away from shipping lanes and fishing fleets, diving into these waters is a poignant reminder of what our oceans once looked like.
هەموو کات ویستومە بگەڕێمەوە بۆ ڕابردوو بۆ سەردەمێک کە نەخشەکان بەتاڵ بوون یان دەیانگوت، "با ئەژدیها هەبێ" لە ئەمرۆدا، نزیکترین شت سەردانی دوورگە دوورە دەستەکانە لە ڕۆژئاوای زەریای هیندی. دوور لەڕێڕەوی کەشتی گەورەی جەنگ و دوور لە کەشتیەکانی ڕاوکردن، سەردانکردنی ئەم ناوچانە هەستبزوێنە کە سەردەمانێک دەریاکانیمان چۆن بوون.
Very few people have heard of Bassas da India, a tiny speck of coral in the Mozambique Channel. Its reef forms a protective outer barrier and the inner lagoon is a nursery ground for Galapagos sharks. These sharks are anything but shy, even during the day. I had a bit of a hunch that they'd be even bolder and more abundant at night.
کەم کەس گوێبیستی ناوی باساس دا هیند بووە، ناوچەیەکی بچووک لە تۆپەڵەیی مەرجانی لە گەروی مۆزەنبیق. ناوچەیەکی پڕە لە تۆپەڵی بەردینی سروشتی کە ڕێگرێکی باشە بۆ پاراستن هەروەها دەریای ناوەکی وەک پارێزەرێک وایە بۆ قرشەکان. ئەم قڕشانە شەرمن نین، بەتایبەتی لە ڕۆژدا. من هەستێکم هەبوو کە ئەوان ئازاتر دەبن و لە شەو هارتر دەبن.
(Music)
(مۆسیقا)
Never before have I encountered so many sharks on a single coral outcrop. Capturing and sharing moments like this -- that reminds me why I chose my path.
پێشتر هەرگیز ڕووبەڕووی ئەو هەموو قرشە لە یەک شوێنەدا نەبوومەوە. وێنەگرتن و هاوبەشی کردنی ئەم ساتانە بیرم دەهێنێتەوە کە بۆچی ئەم ڕێگەیەم هەڵبژارد.
Earlier this year, I was on assignment for National Geographic Magazine in Baja California. And about halfway down the peninsula on the Pacific side lies San Ignacio Lagoon, a critical calving ground for gray whales. For 100 years, this coast was the scene of a wholesale slaughter, where more than 20,000 gray whales were killed, leaving only a few hundred survivors. Today the descendents of these same whales nudge their youngsters to the surface to play and even interact with us.
سەرەتای ئەمساڵ، بۆ ناشناڵ جیۆگرافیک لە ئەرکێک بووم لە باجا لە کالیفۆرنیا. لە تەنیشت زەریای هێمن بە نزیکەیی لە نیوەی ڕێی نیمچەدورگەیەک هەیە سان ئیگناسیو لاگوونی لێیە، ناوچەیەکی گرینگە بۆ نەهەنگی خۆڵەمێشی. بۆ ماوەی١٠٠ساڵ ئەم کەنار دەریایە بوو بە کوشتارگە، کە زیاتر لە٢٠،٠٠٠ نەهەنگی خۆڵەمێشی کوژراوە، تەنها کەمێکیان ڕزگاریان بووە. ئەمڕۆ نەوەی هەمان ئەم نەهەنگانە پاڵ بە بێچووەکانیانەوە دەنێنن بۆ سەر دەریا بۆ یاریکردن و تێکەڵاوبوون لەگەڵ ئێمە.
(Music)
(مۆسیقا)
This species truly has made a remarkable comeback.
ئەم ئاژەڵە لە فەنابوونەوە بە شێوەیەکی پەرجووئاسا گەڕاوەتەوە.
Now, on the other side of the peninsula lies Cabo Pulmo, a sleepy fishing village. Decades of overfishing had brought them close to collapse. In 1995, local fisherman convinced the authorities to proclaim their waters a marine reserve. But what happened next was nothing short of miraculous. In 2005, after only a single decade of protection, scientists measured the largest recovery of fish ever recorded.
ئێستا لە دیوی تری نیمچە دوورگەکە کاپۆ پوملی لێیە، دورگەیەکی ڕاوی بێدەنگە. بۆ دەیان ساڵ بەهۆی ڕاوکردنی هەڕەمەکی ماسیەکان لە ناوچوون نزیک بوون. لە ساڵی١٩٩٥، ڕاوچیەکان دەسەڵاتدارانیان ڕازیکرد بۆ ئەوەی ئاوەکانیان وەک ناوچەی پارێزەر ڕابگەێنن. بەڵام دواتر کارێکی پەرجووئاسا ڕوویدا. لە سالی٢٠٠٥، واتا دوای یەک دەیە، زاناکان بەرزترین ڕێژەی ماسییە گەورەکانیان تۆمارکرد.
But don't take my word for it -- come with me. On a single breath, swim with me in deep, into one of the largest and densest schools of fish I have ever encountered.
بەڵام تەنها با قسە نەبێت، با پێتان نیشان بدەم. ماوەیەکی کورت لەگەڵ من هەست بکە کە دەچیتە قوڵایی، بۆ بینینی گەورەترین کۆمەڵی ماسیەکان کە لە ژیانمدا بینیبێتم.
(Music)
(مۆسیقا)
We all have the ability to be creators of hope. And through my photography, I want to pass on the message that it is not too late for our oceans. And particularly, I want to focus on nature's resilience in the face of 7.3 billion people.
هەموومان دەتوانین هیوا ببەخشین. من لەڕێگەی وێنەگرتنەوە، دەمەوێت پەیامێک بگەیەنم کە بۆ پاراستنی زەریاکانمان زۆر درەنگ نییە. بەتایبەتی دەمەوێ جەخت لە سەر بەهێزی سروشت بکەمەوە بۆ ڕووبەڕوو بوونەوەی ٧.٣ ملیار کەس.
My hope is that in the future, I will have to search much, much harder to make photographs like this, while creating images that showcase our respectful coexistence with the ocean. Those will hopefully become an everyday occurrence for me.
هیوام وایە لە داهاتوودا، زیاتر و زیاتر بگەڕێم بۆ چرکاندنی وێنەی لەم جۆرە، دروستکردنی وێنەیەک کە دەرکەوێت ئێمە بە ڕێزەوە لەگەڵ زەریاکان بژین. هیوادارم ئەمە ببێتە کاری ڕۆژانەم.
To thrive and survive in my profession, you really have to be a hopeless optimist. And I always operate on the assumption that the next great picture that will effect change is right around the corner, behind the next coral head, inside the next lagoon or possibly, in the one after it.
بۆ مانەوەی و بەردەوام بوون لە ئیشەکەمدا، پێویستە کە هەمیشە ئەڕێنەی بێهیوا بیت. و بەهۆی هات و نەهاتەوە ئیش بکەیت کە وێنە نایابەکەی کە لە داهاتوو دەیچرکێنم گۆڕانکاری دروست دەکات نەختێک لێم دوورە، لە پشت تۆپەڵی مەرجانی داهاتووە، لە دەریاچەی داهاتوو یان دەریاچەی دوای ئەو.
(Music)
(مۆسیقا)