Είναι 17 Μαρτίου το 73 μ.X. Επισκεπτόμαστε την αρχαία Ρώμη για να παρακολουθήσουμε τα Ελευθέρια, μία ετήσια εκδήλωση όπου γιορτάζεται η ελευθερία των πολιτών της Ρώμης. Βλέπουμε έναν 17χρονο που ονομάζεται Λούκιος Ποπίδιος ο Δεύτερος. Δεν είναι από φτωχή οικογένεια, αλλά ζει στην περιοχή γνωστή ως Σουμπούρα, μια φτωχότατη γειτονιά της Ρώμης, κοντά όμως στο κέντρο της πόλης. Οι ένοικοι αυτών των διαμερισμάτων είναι ο ένας πάνω στον άλλο, γεγονός που ελλοχεύει αξιοσημείωτο κίνδυνο. Οι πυρκαγιές είναι συχνές και η μυρωδιά από στάχτες και καπνό το πρωί δεν είναι ασυνήθιστη. Ο Λούσιος που ξύπνησε την αυγή, έχει οικογενειακές υποχρεώσεις σήμερα. Ο 15χρονος αδελφός του ενηλικιώνεται. Το μισά παιδιά στην αρχαία Ρώμη πεθαίνουν πριν φθάσουν στην ενηλικίωση. Γι' αυτό και είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό ορόσημο. Ο Λούκιος παρακολουθεί τον αδελφό του με τη νέα τήβεννο στον οικιακό βωμό με τις προστάτιδες θεότητες να τοποθετεί τη βούλα, ένα προστατευτικό φυλαχτό, στο βωμό με μια ευχαριστήρια δέηση. Η βούλα είχε δουλέψει. Τον είχε προστατεύσει. Σε αντίθεση με πολλούς άλλους, επέζησε μέχρι να γίνει ενήλικας. Στα 17, ο Λούκιος έχει σχεδόν ολοκληρώσει τις σπουδές του. Έχει μάθει να μιλά καλά, να βγάζει δημόσιους λόγους, και να διαβάζει και να γράφει Ελληνικά και Λατινικά. Ο πατέρας του τον δίδαξε πράγματα που δεν μπορεί κανείς να μάθει στην τάξη: Πώς να τρέχει, πώς να κολυμπά και πώς να μάχεται. Ο Λούκιος θα μπορούσε να επιλέξει, στα 17, να γίνει ένας χιλίαρχος και να διοικεί στρατιώτες στα πέρατα της Αυτοκρατορίας. Παρ' όλα αυτά, ο Λούκιος εξακολουθεί να είναι ένα παιδί. Δεν θεωρείται αξιόπιστος για να τακτοποιήσει επιχειρηματικές συμφωνίες. Ο πατέρας του θα φροντίζει γι' αυτές μέχρι [ο Λούκιος] να γίνει 25. Ο Πατέρας θα κανονίσει το γάμο του Λούκιου με ένα κορίτσι 10 χρόνια νεότερο. Έχει το βλέμμα του στραμμένο σε μια οικογένεια με μία 7χρονη κόρη. Ας επιστρέψουμε στα Ελευθέρια. Καθώς ο Λούκιος ξεκινά με την οικογένειά του, τα καταστήματα είναι ανοιχτά αφού ο κόσμος πηγαίνει στις δουλειές του. Οι δρόμοι είναι γεμάτοι πλανόδιους εμπόρους που πουλούν μικροπραμάτειες και από πολυάσχολα άτομα. Μεγάλα βαγόνια δεν επιτρέπονται στην πόλη πριν την ένατη ώρα αλλά οι δρόμοι είναι ήδη συνωστισμένοι. Μπαμπάδες και θείοι πηγαίνουν τα παιδιά στην Αγορά του Αυγούστου για να δουν τα αγάλματα διάσημων πολεμιστών της Ρώμης όπως ο Αινείας, ο οποίος οδήγησε τους προγόνους της Ρώμης, τους Τρώες, στην Ιταλία. Τον Ρωμύλο, ιδρυτή της Ρώμης. Και όλους τους μεγάλους στρατηγούς της Δημοκρατίας πάνω από 100 χρόνια πριν. Με στοργή φανταζόμαστε πατέρες και κηδεμόνες με τα ενήλικα παιδιά τους να θυμούνται ιστορίες της Ρωμαϊκής Δόξας και να ξαναδιηγούνται τις καλές πράξεις και ρήσεις των μεγάλων ανθρώπων του παρελθόντος: Μαθήματα σχετικά με το πώς να ζουν καλά και να ξεπερνούν τις νεανικές τρέλες. Υπάρχει μια αίσθηση της ιστορίας σε αυτόν τον τόπο, σχετική με το παρόν τους. Οι Ρωμαίοι έχτισαν μια αυτοκρατορία χωρίς τέλος στο χρόνο και στο χώρο. Η Ρώμη προορίστηκε να είναι αιώνια μέσω της πολεμικής σύρραξης. Οι πόλεμοι ήταν ένα γεγονός της ζωής, ακόμα και το 73 μ.χ.. Υπάρχουν εκστρατείες στη Βόρεια Αγγλία και στη Σκωτία, στα βόρεια του ποταμού Δούναβη στη Ρουμανία, και στα σύνορα μεταξύ Συρίας και Ιράκ στην Ανατολή. Τώρα είναι η όγδοη ώρα --ώρα να κατευθυνθούμε στα λουτρά. Ο Λούκιος και η οικογένειά του κατευθύνονται βόρεια στην οδό Λάτα, ένα πλατύ δρόμο, προς το Πεδίον του Άρεως, και τα τεράστια λουτρά του Αγρίππα. Τα μέλη της οικογένειας αφήνουν τους ακόλουθους και τους απελεύθερους απ' έξω, και μπαίνουν στα λουτρά με τους ομοίους τους. Τα λουτρά αλλάζουν από σκοτεινά δωμάτια με ατμό σε άλλα πιο φωτεινά. Οι Ρωμαίοι είχαν τελειοποιήσει το γυάλινο παράθυρο. Όλος ο κόσμος κινείται από το κρύο δωμάτιο στο χλιαρό λουτρό και τέλος στο καυτό. Περισσότερο από μία ώρα αργότερα, οι λουόμενοι φεύγουν. Τρίβονται με μασάζ, βάζουν λάδι και κάνουν απόξεση με στλεγγίδα για να απομακρύνουν τις υπόλοιπες ακαθαρσίες. Την ένατη ώρα, επτά ώρες αφού άφησαν το σπίτι, οι άνδρες επιστρέφουν για ένα εορταστικό δείπνο. Το δείπνο είναι μια προσωπική υπόθεση, με εννέα άτομα μισοξαπλωμένα γύρω από το χαμηλό τραπέζι. Οι δούλοι παρίστανται σε κάθε τους ανάγκη, αν απαιτήσουν, με χειρονομίες, περισσότερο φαγητό και κρασί. Καθώς η μέρα τελειώνει, ακούμε την κίνηση των βαγονιών απ' έξω. Οι ακόλουθοι και οι απελεύθεροι, με ένα γερό -αν και κατώτερο- γεύμα στο στομάχι τους, πηγαίνουν προς τα χλιαρά πλέον λουτρά πριν επιστρέψουν στα διαμερίσματά τους. Πίσω στο σπίτι του Λούκιου, η οινοποσία συνεχίζεται κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ο Λούκιος και ο ετεροθαλής αδερφός του δεν φαίνονται πολύ καλά. Ένας δούλος περιμένει, στην περίπτωση που κάποιος από τους δύο χρειαστεί να κάνει εμετό. Εκ των υστέρων, γνωρίζουμε το μέλλον του Λούκιου. Σε 20 χρόνια, ο νεότερος γιος του αυτοκράτορα Βεσπασιανού, ο Δομιτιανός, ως αυτοκράτορας, θα θεσπίσει μια διακυβέρνηση τρόμου. Θα επιβιώσει ο Λούκιος;
It's March the 17th in A.D. 73. We're visiting ancient Rome to watch the Liberalia, an annual festival that celebrates the liberty of Rome's citizens. We're looking in at a 17-year-old named Lucius Popidius Secundus. He's not from a poor family, but he lives in the region known as the Subura, a poorer neighborhood in Rome, yet close to the center of the city. (Gong) The tenants of these apartments are crammed in, (Grunting) which poses considerable risk. Fires are frequent and the smell of ash and smoke in the morning is not uncommon. Lucius, who awoke at dawn, has family duties to perform today. (Cheering) His 15-year-old brother is coming of age. Half the children in ancient Rome die before they reach adulthood, so this is a particularly important milestone. Lucius watches his brother stand in his new toga before the household shrine with its protective deities, as he places his bulla, a protective amulet, in the shrine with a prayer of thanks. The bulla had worked. It had protected him. Unlike many others, he had survived to become an adult. At 17, Lucius has almost completed his education. He has learned to speak well, make public speeches, and how to read and write both Latin and Greek. His father has taught him the types of things you can't learn in the classroom: how to run, how to swim, and how to fight. Lucius could choose, at 17, to become a military tribune and command soldiers on the edge of the Empire. But in other ways, Lucius is still a child. He's not trusted to arrange business deals. His father will take care of that until he is 25. And Dad will arrange Lucius' marriage to a girl 10 years younger. His dad has his eye on a family with a 7-year-old daughter. Back to the Liberalia. As Lucius leaves with his family, the shops are open as the population goes about its business. The streets are full of itinerant traders selling trinkets and people bustling from place to place. Large wagons are not allowed in the city until after the ninth hour but the streets are still crowded. Fathers and uncles take the kids to the Forum Augustus to see statues of Rome's famous warriors like Aeneas, who led Rome's ancestors, the Trojans, to Italy. And Romulus, Rome's founder. And all the great generals of the Republic from more than 100 years earlier. Lovingly, we can imagine fathers and guardians with their now adult children remembering stories of Rome's glory and re-telling the good deeds and sayings of the great men of the past: lessons on how to live well, and to overcome the follies of youth. There is a sense of history in this place, relevant to their present. Romans made an empire without end in time and space. (Thump) Rome was destined to be eternal through warfare. Wars were a fact of life, even in A.D. 73. There are campaigns in the north of England and into Scotland, to the north of the River Danube into Romania, and on the frontier between Syria and Iraq to the east. It's now the eighth hour -- time to head for the baths. Lucius and his family head up the Via Lata, the wide street, to the Campus Martius, and the enormous Baths of Agrippa. The family members leave the clients and freedmen outside, and enter the baths with their peer group. Baths would change from dark, steamy rooms to light ones. The Romans had perfected window glass. Everyone moves from the cold room to the tepid room and to the very hot room. (Man) Oops! More than an hour later, the bathers leave massaged, oiled, (Whistling) and have been scraped down with a strigil to remove the remaining dirt. At the ninth hour, seven hours after they left home, the men return for a celebratory dinner. Dinner is an intimate affair, with nine people reclining around the low table. Slaves attend to their every need if the diners, through gestures, demand more food and wine. As the day closes, we can hear the rumble of wagons outside. The clients and freedmen, with a meal of robust -- if inferior -- food inside them, shuffle off to the now tepid baths before returning to their apartment blocks. Back at Lucius' house, the drinking continues into the night. Lucius and his stepbrother don't look too well. A slave stands by in case either of them needs to vomit. With hindsight, we know Lucius' future. In 20 years' time, the Emperor Vespasian's youngest son, Domitian, as emperor, will enact a reign of terror.