In the middle of the 16th century, a talented young anatomist named Andreas Vesalius made a shocking discovery: the most famous human anatomy texts in the world were wrong. They not only failed to account for many details of the human body, they also described the organs of apes and other mammals. While Vesalius knew he was right, announcing these errors would mean challenging Galen of Pergamon– the most renowned physician in medical history. But who was this towering figure? And why did doctors working more than 1,300 years later so revere and fear him?
W połowie XVI wieku młody, utalentowany anatom Andreas Vesalius dokonał szokującego odkrycia: w najsłynniejszych na świecie tekstach o anatomii człowieka były błędy. Nie tylko pomijały wiele szczegółów ludzkiego ciała, ale opisywały też organy małp i innych ssaków. Mimo że Vesalius wiedział, że ma rację, ogłoszenie tego oznaczałoby podważenie autorytetu Galena z Pergamonu, najsłynniejszego lekarza w historii medycyny. Kim była ta wpływowa postać? Dlaczego lekarze ponad 1300 lat później czuli przed nim taki respekt i strach?
Born in 129 CE, Galen left home as a teen to scour the Mediterranean for medical wisdom. He returned home a gifted surgeon with a passion for anatomy and a penchant for showmanship. He gleefully entered public anatomy contests, eager to show up his fellow physicians. In one demonstration, he caused a pig to lose its voice by tying off one of its nerves. In another, he disemboweled a monkey and challenged his colleagues to repair it. When they couldn’t, he did. These grizzly feats won him a position as surgeon to the city’s gladiators. Eventually, he would leave the arena to become the personal physician to four Roman Emperors.
Galen, urodzony w 129 roku naszej ery, opuścił dom jako nastolatek, żeby zdobywać wiedzę medyczną w regionie Morza Śródziemnego. Powrócił do domu jako zdolny chirurg z pasją do anatomii i zamiłowaniem do pokazów. Chętnie uczestniczył w publicznych konkursach anatomicznych, pragnąc zaimponować kolegom po fachu. Podczas jednego z pokazów pozbawił świnię głosu, podwiązując jeden z jej nerwów. W innym wyciął małpie jelita i rzucił wyzwanie swoim kolegom, żeby wstawili je z powrotem. Kiedy im się nie udało, sam to zrobił. Te makabryczne wyczyny przyniosły mu stanowisko chirurga gladiatorów. Ostatecznie opuścił arenę, żeby zostać osobistym lekarzem
While his peers debated symptoms and their origins, Galen obsessively studied anatomy. He was convinced that each organ had a specific function. Since the Roman government largely prohibited working with human cadavers, Galen conducted countless dissections of animals instead. Even with this constraint, his exhaustive investigations yielded some remarkably accurate conclusions.
czterech rzymskich cesarzy. Gdy jego koledzy dyskutowali nad symptomami i ich pochodzeniem, Galen obsesyjnie studiował anatomię. Był przekonany, że każdy organ pełni konkretną funkcję. Ponieważ rzymskie władze zakazały badań na ludzkich zwłokach, Galen przeprowadził niezliczone sekcje zwierząt. Mimo tych ograniczeń,
One of Galen’s most important contributions was the insight that the brain, not the heart, controlled the body. He confirmed this theory by opening the cranium of a living cow. By applying pressure to different parts of the brain, he could link various regions to specific functions. Other experiments allowed him to distinguish sensory from motor nerves, establish that urine was made in the kidneys, and deduce that respiration was controlled by muscles and nerves.
gruntowne badania doprowadziły go do niezwykle trafnych wniosków. Jedną z najważniejszych zasług Galena była obserwacja, że to mózg, a nie serce, kontroluje ciało. Potwierdził swoją teorię, otwierając czaszkę żywej krowy. Naciskając na różne części mózgu, mógł powiązać dane obszary z konkretnymi funkcjami. Inne eksperymenty pozwoliły mu wyróżnić nerwy czuciowe i ruchowe, dowieść, że nerki produkują mocz oraz wydedukować, że oddychanie kontrolują mięśnie i nerwy.
But these wild experiments also produced extraordinary misconceptions. Galen never realized that blood cycles continuously throughout the body. Instead, he believed the liver constantly produces an endless supply of blood, which gets entirely depleted on its one-way trip to the organs. Galen is also credited with solidifying the popular theory of the Four Humours. Introduced by Hippocrates centuries earlier, this misguided hypothesis attributed most medical problems to an imbalance in four bodily fluids called humours. To correct the balance of these fluids, doctors employed dangerous treatments like bloodletting and purging. Informed by his poor understanding of the circulatory system, Galen was a strong proponent of these treatments, despite their sometimes lethal consequences.
Jednak te burzliwe eksperymenty doprowadziły go też do błędnych wniosków. Galen nigdy nie pojął, że krew stale krąży po ciele. Myślał, że wątroba ciągle wytwarza nową krew na miejsce tej, która zostaje całkowicie zużyta w drodze do organów. Galen przyczynił się także do wzmocnienia pozycji teorii humoralnej. Wysunięta przez Hipokratesa wieki wcześniej, mylna hipoteza przypisywała przyczynę większości problemów medycznych zaburzeniom równowagi między czterema płynami w ciele, zwanymi humorami. Aby przywrócić ich równowagę, lekarze stosowali niebezpieczne zabiegi, jak upuszczanie krwi czy przeczyszczanie. Przez błędne rozumienie układu krążenia, Galen był zagorzałym zwolennikiem tych metod, mimo ich czasem śmiertelnych konsekwencji.
Unfortunately, Galen’s ego drove him to believe that all his discoveries were of the utmost importance. He penned treatises on everything from anatomy to nutrition to bedside manner, meticulously cataloguing his writings to ensure their preservation. Over the next 13 centuries, Galen’s prolific collection dominated all other schools of medical thought. His texts became the standard works taught to new generations of doctors, who in turn, wrote new essays extolling Galen’s ideas. Even doctors who actually dissected human cadavers would bafflingly repeat Galen’s mistakes, despite seeing clear evidence to the contrary. Meanwhile, the few practitioners bold enough to offer conflicting opinions were either ignored or ridiculed.
Niestety, ego Galena doprowadziło go do przekonania, że wszystkie jego odkrycia są niezwykle ważne. Pisał rozprawy naukowe na każdy temat: od anatomii przez odżywianie aż po podejście do pacjenta, skrupulatnie katalogując swoje pisma, aby zapewnić ich przetrwanie. Przez ponad 13 wieków obszerna kolekcja dzieł Galena dominowała we wszystkich szkołach medycznych. Jego teksty stały się podstawą dla następnych pokoleń lekarzy, którzy z kolei pisali nowe rozprawy sławiące idee Galena. Nawet lekarze, którzy dokonywali sekcji ludzkich zwłok, ślepo powtarzali błędy Galena, mimo jasnych dowodów, że jest inaczej. Nieliczni na tyle odważni, żeby przedstawić odmienne opinie
For 1,300 years, Galen’s legacy remained untouchable– until renaissance anatomist Vesalius spoke out against him. As a prominent scientist and lecturer, his authority influenced many young doctors of his time. But even then, it took another hundred years for an accurate description of blood flow to emerge, and two hundred more for the theory of the Four Humours to fade. Hopefully, today we can reap the benefits of Galen’s experiments without attributing equal credence to his less accurate ideas. But perhaps just as valuable is the reminder that science is an ever-evolving process, which should always place evidence above ego.
byli ignorowani albo wyśmiewani. Przez 1300 lat dorobek Galena pozostał nietykalny, aż renesansowy anatom Vesalius opowiedział się przeciwko niemu. Jako wybitny naukowiec i wykładowca wpłynął na wielu młodych lekarzy swoich czasów. Ale nawet wtedy trzeba było kolejnych stu lat, żeby powstały dokładne opisy przepływu krwi i kolejnych dwustu, żeby teoria humoralna odeszła w przeszłość. Na szczęście dziś możemy czerpać korzyści z odkryć Galena bez powielania jego błędów. Jednak płynie z tego równie ważna lekcja. Nauka ciągle ewoluuje