Ichthyology, the study of fishes. It looks like a big, boring word, but it's actually quite exciting, because ichthyology is the only "ology" with "YOLO" in it.
Ichtiologia, nauka o rybach. Wydawałoby się, że to jedynie długie, nudne słowo, lecz w rzeczywistości nauka ta jest ekscytująca, bo jako jedyna "ologia" zawiera w sobie "YOLO"
(Laughter)
(Śmiech)
Now, to the cool kids in the audience, you already know, YOLO stands for "you only live once," and because I only have one life, I'm going to spend it doing what I always dreamt of doing: seeing the hidden wonders of the world and discovering new species. And that's what I get to do.
Każdy z was, jeśli tylko jest na czasie, wie, że YOLO to angielski skrótowiec od: "Żyje się tylko raz". I właśnie dlatego, że mam tylko jedno życie, zamierzam spędzić je, robiąc to, o czym zawsze marzyłem: patrząc na ukryte cuda świata i odkrywając nowe gatunki. Mam taką możliwość.
Now, in recent years, I really focused on caves for finding new species. And it turns out, there's lots of new cavefish species out there. You just have to know where to look, and to maybe be a little thin.
W ostatnich latach skupiam się na nowych gatunkach jaskiniowych. Okazuje się, że można znaleźć tam wiele nieodkrytych gatunków. Trzeba tylko wiedzieć, gdzie patrzeć, i być szczupłym.
(Laughter)
(Śmiech)
Now, cavefishes can tell me a lot about biology and geology. They can tell me how the landmasses around them have changed and moved by being stuck in these little holes, and they can tell me about the evolution of sight, by being blind.
Dzięki rybom jaskiniowym można dowiedzieć się wiele o biologii i geologii, a także o tym, jak kształtowały i przemieszczały się kontynenty. Dowiaduję się tego, tkwiąc w małych otworach. Dzięki swojej ślepocie, ryby dostarczają informacji o ewolucji wzroku.
Now, fish have eyes that are essentially the same as ours. All vertebrates do, and each time a fish species starts to adapt to this dark, cold, cave environment, over many, many generations, they lose their eyes and their eyesight until the end up like an eyeless cavefish like this one here. Now, each cavefish species has evolved in a slightly different way, and each one has a unique geological and biological story to tell us, and that's why it's so exciting when we find a new species.
Oczy ryb nie różnią się w gruncie rzeczy od naszych. Wszystkie kręgowce mają podobny narząd wzroku, a kiedy gatunek ryb przystosowuje się do ciemnego, zimnego środowiska jaskiń, przez wiele pokoleń zatraca oczy oraz wzrok, aż staje się całkowicie bezoki, jak ta ryba jaskiniowa. Każdy gatunek ryb jaskiniowych rozwijał się w trochę inny sposób, każdy opowiada niepowtarzalną historię geologiczną i biologiczną. Właśnie dlatego odkrywanie nowych gatunków jest tak ekscytujące.
So this is a new species we described, from southern Indiana. We named it Amblyopsis hoosieri, the Hoosier cavefish.
Oto nowy gatunek, który opisaliśmy, pochodzący z południowej Indiany. Nazwaliśmy go Amblyopsis hoosieri.
(Laughter)
(Śmiech)
Its closest relatives are cavefishes in Kentucky, in the Mammoth Cave system. And they start to diverge when the Ohio River split them a few million years ago. And in that time they developed these subtle differences in the genetic architecture behind their blindness. There's this gene called rhodopsin that's super-critical for sight. We have it, and these species have it too, except one species has lost all function in that gene, and the other one maintains it. So this sets up this beautiful natural experiment where we can look at the genes behind our vision, and at the very roots of how we can see.
Jego najbliższymi krewnymi są ryby jaskiniowe z Kentucky, w systemie Jaskini Mamuciej. Zaczęły się różnić, gdy rzeka Ohio rozdzieliła je kilka milionów lat temu. W tamtym czasie rozwinęły subtelne różnice w architekturze genetycznej, będącej przyczyną ich ślepoty. Receptor światła nazywany rodopsyną, jest kluczowy dla wzroku. Występuje on u nas, tak samo jak u tych ryb, jednak jeden z tych gatunków stracił wszystkie jego funkcje, inny zaś je zachował. Jest to piękny, naturalny eksperyment, dzięki któremu możemy przyjrzeć się genom, odpowiadającym za nasz zmysłu wzroku.
But the genes in these cavefishes can also tell us about deep geological time, maybe no more so than in this species here. This is a new species we described from Madagascar that we named Typhleotris mararybe. That means "big sickness" in Malagasy, for how sick we got trying to collect this species. Now, believe it or not, swimming around sinkholes full of dead things and cave full of bat poop isn't the smartest thing you could be doing with your life, but YOLO.
Geny ryb jaskiniowych mogą nam także zdradzić wiele o odległych okresach geologicznych, co widać świetnie w tym przypadku. To nowo opisany przez nas gatunek z Madagaskaru, który nazwaliśmy Typhleotris mararybe. Po malagijsku oznacza to "wielka choroba", bo pochorowaliśmy się, próbując znaleźć te ryby. Wierzcie lub nie, ale pływanie wśród uskoków pełnych martwych stworzeń i jaskiń wypełnionych nietoperzą kupą nie jest najmądrzejszym pomysłem na życie. ale YOLO, żyje się tylko raz.
(Laughter)
(Śmiech)
Now, I love this species despite the fact that it tried to kill us, and that's because this species in Madagascar, its closest relatives are 6,000 kilometers away, cavefishes in Australia. Now, there's no way a three-inch-long freshwater cavefish can swim across the Indian Ocean, so what we found when we compared the DNA of these species is that they've been separated for more than 100 million years, or about the time that the southern continents were last together. So in fact, these species didn't move at all. It's the continents that moved them. And so they give us, through their DNA, this precise model and measure of how to date and time these ancient geological events.
Uwielbiam ten gatunek pomimo tego, że próbował nas zabić, a to dlatego, że najbliżsi krewni tej ryby z Madagaskaru są oddaleni o 6 tysięcy kilometrów, żyją w jaskiniach Australii. Nie ma mowy, aby 7,5-centymetrowa, słodkowodna ryba jaskiniowa przepłynęła przez Ocean Indyjski. Porównując DNA obu gatunków odkryliśmy, że zostały one rozdzielone ponad 100 milionów lat temu, w okresie, gdy kontynenty południowe były ciągle złączone. Te gatunki wcale się nie przemieszczały. To kontynenty je przetransportowały. Ryby te dostarczają nam dzięki swojemu DNA precyzyjny model i miarę, pozwalające datować odległe wydarzenia geologiczne.
Now, this species here is so new I'm not even allowed to tell you its name yet, but I can tell you it's a new species from Mexico, and it's probably already extinct. It's probably extinct because the only known cave system it's from was destroyed when a dam was built nearby. Unfortunately for cavefishes, their groundwater habitat is also our main source of drinking water.
Ten gatunek jest tak nowy, że nie wolno mi nawet zdradzić jak się nazywa, Ale mogę powiedzieć, że pochodzi z Meksyku, i prawdopodobnie jest już wymarły. Przyczyną jest prawdopodobnie budowa pobliskiej tamy, która zniszczyła jedyny znany, zamieszkały przez niego system jaskiń. Na niekorzyść tych ryb, ich siedlisko w wodach gruntowych jest naszym głównym źródłem wody pitnej.
Now, we actually don't know this species' closest relative, yet. It doesn't appear to be anything else in Mexico, so maybe it's something in Cuba, or Florida, or India. But whatever it is, it might tell us something new about the geology of the Caribbean, or the biology of how to better diagnose certain types of blindness. But I hope we discover this species before it goes extinct too.
Wciąż nie znamy najbliższych krewnych tego gatunku. Nie wygląda na to, żeby występował on gdziekolwiek indziej w Meksyku. Więc może na Kubie albo Florydzie, a może w Indiach. Tak czy siak, gatunek ten może powiedzieć nam coś nowego o geologii Karaibów lub biologii tego, jak lepiej diagnozować pewne typy ślepoty. Mam nadzieję, że odnajdziemy te gatunki zanim i one wyginą.
And I'm going to spend my one life as an ichthyologist trying to discover and save these humble little blind cavefishes that can tell us so much about the geology of the planet and the biology of how we see.
Wiem, że spędzę swoje jedyne życie jako ichtiolog, próbując odkryć i uratować te proste, ślepe ryby jaskiniowe, które mogą zdradzić nam tak wiele o geologii planety i biologii tego, jak widzimy.
Thank you.
Dziękuję.
(Applause)
(Brawa)