I want to talk to you about something kind of big. We'll start here. Sixty-five million years ago --
Valami igazán nagyról akarok beszélni nektek. Innen indulunk. 65 millió évvel ezelőtt
(Laughter)
a dinóknak egy rossz napjuk volt.
the dinosaurs had a bad day.
(Nevetés)
(Laughter)
Egy tíz kilométer átmérőjű szikladarab,
A chunk of rock six miles across, moving something like 50 times the speed of a rifle bullet, slammed into the Earth. It released its energy all at once, and it was an explosion that was mind-numbing. If you took every nuclear weapon ever built at the height of the Cold War, lumped them together, and blew them up at the same time, that would be one one-millionth of the energy released at that moment. The dinosaurs had a really bad day. OK?
ötvenszer gyorsabban repülve mint a puskagolyó, becsapódott a Földbe. Teljes energiáját egyszerre szabadította fel egy felfoghatatlan robbanásban. Ha veszel minden nukleáris fegyvert, amit a hideg háborúban halmoztak fel, egy halomba hordod őket és egyszerre felrobbantod, az egymilliomod része lenne annak az energiának, ami akkor felszabadult. A dínóknak igazán rossz napjuk volt. Rendben?
Now, a six-mile-wide rock is very large. We all live here in Boulder. If you look out your window and see Longs Peak -- you're probably familiar with it -- now, scoop up Longs Peak and put it out in space. Take ... Meeker, Mt. Meeker. Lump that in there, and put that in space as well. And Mt. Everest. And K2. And the Indian peaks. Then you're starting to get an idea of how much rock we're talking about, OK? We know it was that big because of the impact it had and the crater it left. It hit in what we now know as Yucatan, the Gulf of Mexico. You can see here, there's the Yucatan Peninsula, if you recognize Cozumel off the east coast there. Here is how big of a crater was left. It was huge.
Nos, egy tíz kilométer átmérőjű szikla nagyon nagy. Mindnyájan Boulder-ben élünk. Ha kinézel az ablakodon és látod a Long's Peak-et, valószínűleg ismerős. Nos, lapátoljuk ki Long's Peak-et az űrbe. Vegyük a Meeker hegységet, hordjuk ide, és tegyük ki azt is az űrbe, és az Everest-et, és a K2-t, és az indiai csúcsokat. Akkor majd kezded felfogni mennyi szikláról is beszélünk, rendben? Tudjuk, hogy ilyen nagy volt, a kihatása és a hátrahagyott krátere miatt. A mostani Yucatan félszigetbe csapódott be, a Mexikói-öböl peremén. Láthatjátok itt a Yucatan félszigetet, lehet felismeritek Cozumel-t ott a keleti parton. Ilyen nagy a becsapódás krátere.
To give you a sense of the scale ... there you go. The scale here is 50 miles on top, a hundred kilometers on the bottom. This thing was 300 kilometers across -- 200 miles -- an enormous crater that excavated out vast amounts of earth that splashed around the globe and set fires all over the planet, threw up enough dust to block out the sun. It wiped out 75 percent of all species on Earth. Now, not all asteroids are that big.
Óriási volt. Hogy lássátok a léptéket, rendben, mindjárt meglesz. A lépték itt 50 mérföld fölül, száz kilométer alatta. Az a dolog 300 kilométer átmérőjű volt, egy hatalmas krátert vájt, ami rengeteg földet mozdított el és szórt szét a világon és tüzeket okozott az egész bolygón, és annyi port vert fel, hogy eltakarta a napot. A Földön akkor élő fajok mintegy 75 százalékát irtotta ki. Nos, nem minden aszteroida ilyen óriási.
Some of them are smaller. Here is one that came in over the United States in October of 1992. It came in on a Friday night. Why is that important? Because back then, video cameras were just starting to become popular, and parents would bring them to their kids' football games to film their kids playing football. And since this came in on a Friday, they were able to get this great footage of this thing breaking up as it came in over West Virginia, Maryland, Pennsylvania and New Jersey until it did that to a car in New York.
Egyesek kisebbek. Itt van egy, amelyik az Egyesült Államok fölött jelent meg 1992 októberében. Egy péntek este jelent meg. Miért fontos ez? Mert akkoriban a videokamerák épp csak kezdtek népszerűek lenni, és az emberek, a szülők vitték magukkal a kölykeik focimeccsére, hogy lefilmezzék őket focizás közben. És mivel pénteken jelent meg, a szülők készíthettek egy ilyen nagyszerű felvételt erről a dologról, amint megjelenik és széttörik West Virginia, Maryland, Pennsylvania és New Jersey felett, mígnem ezt tette egy kocsival New York-ban.
(Laughter)
(Nevetés)
Now, this is not a 200-mile-wide crater, but then again, you can see the rock, which is sitting right here, about the size of a football, that hit that car and did that damage. Now, this thing was probably about the size of a school bus when it first came in. It broke up through atmospheric pressure, it crumbled, and then the pieces fell apart and did some damage. Now, you wouldn't want that falling on your foot or your head, because it would do that to it. That would be bad. But it won't wipe out, you know, all life on Earth, so that's fine.
Nos, ez nem egy 320 kilométeres kráter, de azért láthatják a sziklát amint ott csücsül, focilabdányi méretű, és azt a kárt okozta a kocsiban. Nos, amikor belépett a légkörbe ez a dolog valószínűleg akkora volt mint egy iskolabusz. A légköri nyomás törte darabokra, szétmorzsolódott, és aztán a darabjai lezuhantak és okoztak némi kárt. Nem szeretnéd, ha ez a lábadra vagy a fejedre esne, mert ezt tenné veled. Az rossz lenne. De az nem irtaná ki a teljes életet
But it turns out, you don't need something six miles across to do a lot of damage. There is a median point between tiny rock and gigantic rock, and in fact, if any of you have ever been to near Winslow, Arizona, there is a crater in the desert there that is so iconic that it is actually called "Meteor Crater." To give you a sense of scale, this is about a mile wide. If you look up at the top, that's a parking lot, and those are recreational vehicles right there. So it's about a mile across, 600 feet deep. The object that formed this was probably about 30 to 50 yards across, so roughly the size of Macky Auditorium here. It came in at speeds that were tremendous, slammed into the ground, blew up, and exploded with the energy of roughly a 20-megaton nuclear bomb -- a very hefty bomb. This was 50,000 years ago, so it may have wiped out a few buffalo or antelope, or something like that out in the desert, but it probably would not have caused global devastation.
a Földön, úgyhogy rendben van. De kiderült, hogy nincs szükség egy tíz kilométeres sziklára, hogy rengeteg kár keletkezzen. Létezik egy középérték a kicsi szikla és az óriási szikla között, tulajdonképpen ha voltak valaha Winslow közelében, Arizonában, ott van egy kráter a sivatagban, ami annyira jellemző, hogy Meteor Kráternek nevezik. Hogy érezzék a léptéket, ez itt kb. 1.6 km széles. Ha a felső részét nézik, az ott egy parkoló, és azok ott pedig lakókocsik. Tehát 1.6 km átmérőjű, 183 méter mély. A tárgy amelyik ezt okozta körülbelül 27 és 45 méter közötti átmérőjű volt, tehát kb. a helyi Mackey Előadóterem méretű. Félelmetes sebességgel jött, becsapódott a talajba, felrobbant, a robbanás energiája körülbelül egy 20 megatonnás atombombának felelt meg -- egy meglehetősen nagy bomba. Ez 50.000 éve volt, tehát talán kipusztított néhány bölényt és antilopot, vagy valami hasonlót a sivatagban, de valószínűleg nem okozott
It turns out that these things don't have to hit the ground
globális pusztítást.
to do a lot of damage. Now, in 1908, over Siberia, near the Tunguska region -- for those of you who are Dan Aykroyd fans and saw "Ghostbusters," when he talked about the greatest cross-dimensional rift since the Siberia blast of 1909, where he got the date wrong, but that's OK.
Kiderült, hogy ezek a dolgok nem kell, hogy becsapódjanak a talajba, hogy nagy kárt okozzanak. 1908-ban, Szibéria fölött, közel Tunguszkához -- azoknak akik Dan Akroyd rajongók és látták a "Szellemírtók"-at, ahol ő említette a nagy dimenziók-közti hasadást, az 1909-es szibériai robbanás óta, ahol ő rossz dátumot mondott, de ez rendben van. (Nevetés)
(Laughter)
1908 volt. Ez rendben van. Ezt kibírom.
It was 1908. That's fine. I can live with that.
(Nevetés)
(Laughter)
Another rock came into the Earth's atmosphere and this one blew up above the ground, several miles up above the surface of the Earth. The heat from the explosion set fire to the forest below it, and then the shock wave came down and knocked down trees for hundreds of square miles. This did a huge amount of damage. And again, this was a rock probably roughly the size of this auditorium that we're sitting in. In Meteor Crater, it was made of metal, and metal is much tougher, so it made it to the ground. The one over Tunguska was probably made of rock, and that's much more crumbly, so it blew up in the air.
Egy másik szikla lépett be a Föld légkörébe és ez a talaj fölött robbant fel, több kilométerrel a Föld felszíne felett. A robbanás hője felgyújtotta az alatta lévő erdőket, és a lökéshullám leért és fákat döntött ki több száz négyzetkilométeren. Ez hatalmas kárt okozott. És ez a szikla valószínűleg körülbelül ennek az épületnek a méretével egyezett meg. A Meteor Kráter esetében fémből volt, és a fém sokkal keményebb, ezért leért a felszínig. A Tunguszka meteor valószínűleg sziklából volt, és az sokkal törékenyebb,
Either way, these are tremendous explosions -- 20 megatons. Now, when these things blow up, they're not going to do global ecological damage. They're not going to do something like the dinosaur killer did. They're just not big enough. But they will do global economic damage, because they don't have to hit, necessarily, to do this kind of damage. They don't have to do global devastation. If one of these things were to hit pretty much anywhere, it would cause a panic. But if it came over a city, an important city -- not that any city is more important than others, but some of them we depend on more on the global economic basis -- that could do a huge amount of damage to us as a civilization. So, now that I've scared the crap out of you --
ezért felrobbant a levegőben. Akárhogy is, ezek félelmetes robbanások, 20 megatonnányiak. Nos, amikor ezek a dolgok felrobbannak, nem okoznak globális ökológiai kárt. Nem fognak olyasmit tenni, mint amit a dínó-gyilkos tett. Egyszerűen nem elég nagyok ehhez. De okoznak majd globális gazdasági kárt, mert nem kell feltétlenül becsapódniuk ahhoz, hogy ilyen fajta kárt okozzanak. Nem kell globális pusztítást végezzenek. Ha egy ilyen dolog becsapódna akárhova is, pánikot okozna. De ha egy várost találna el, egy fontos várost -- nem mintha egy város fontosabb volna mint a többi, de egyes városoktól jobban függünk, hála a globális gazdaságnak -- és ez óriási méretű kárt okozhat nekünk civilizációnk szintjén.
Most, hogy jól rátok ijesztettem ...
(Laughter)
(Nevetés)
what can we do about this? This is a potential threat. Let me note that we have not had a giant impact like the dinosaur killer for 65 million years. They're very rare. The smaller ones happen more often, but probably on the order of a millennium, every few centuries or every few thousand years. But it's still something to be aware of. Well, what do we do about them? The first thing we have to do is find them. This is an image of an asteroid that passed us in 2009. It's right here. But you can see that it's extremely faint. I don't know if you can see that in the back row. These are just stars.
mit tehetünk ezzel kapcsolatban? Ez egy létező fenyegetés. Megjegyzem, hogy nem volt dínó-gyilkos méretű becsapódás 65 millió éve. Ezek nagyon ritkák. A kisebbek gyakrabban fordulnak elő, valószínűleg évezrednyi léptéken, talán néhány száz vagy ezer évente, de akkor is gondolnunk kell erre. Tehát mit tehetünk velük? Az első dolog: meg kell találjuk őket. Ezen a képen egy aszteroida látható, ami 2009-ben haladt el mellettünk. Pont itt van. De láthatják, hogy szerfelett halvány. Nem is tudom, hogy látjátok-e ott a hátsó sorban. Ezek csak csillagok.
This is a rock that was about 30 yards across, so roughly the size of the ones that blew up over Tunguska and hit Arizona 50,000 years ago. These things are faint. They're hard to see, and the sky is really big. We have to find these things first. Well, the good news is, we're looking for them. NASA has devoted money to this; the National Science Foundation and other countries are interested in doing this. We're building telescopes that are looking for the threat.
Ez a szikla kb. 27 méteres volt, tehát kb. olyan méretű, mint az, ami felrobbant Tunguszka felett és becsapódott Arizonába 50.000 éve. Ezek a dolgok halványak. Nehezen láthatók és az ég igazán nagy. Először meg kell találjuk ezeket a dolgokat. A jó hír az, hogy keressük őket. A NASA pénzt szentelt erre. A Nemzeti Tudományos Alapítvány, és más országok is nagyon érdekeltek ebben. Távcsöveket építünk, amik keresik
That's a great first step. But what's the second step? The second step is if we see one heading toward us, we have to stop it. What do we do? You've probably heard about the asteroid Apophis. If you haven't yet, you will. If you've heard about the Mayan 2012 apocalypse, you're going to hear about Apophis, because you're keyed in to all the doomsday networks, anyway.
a fenyegetést. Ez egy csodás első lépés, de mi a második lépés? A második lépés: hogyha látunk egyet felénk jönni, meg kell állítanunk. Mit teszünk? Talán hallottatok az Apophis nevű aszteroidáról. Ha nem hallottatok, majd fogtok. Hogyha hallottatok a 2012-es maja világvégéről, akkor fogtok hallani Apophis-ról, mert már rá vagytok kapcsolódva az összes
(Laughter)
világvége csatornára.
Apophis is an asteroid that was discovered in 2004. It's roughly 250 [meters] across, so it's pretty big -- bigger than a football stadium. And it's going to pass by the Earth in April of 2029. And it's going to pass us so close that it's actually going to come underneath our weather satellites. The Earth's gravity is going to bend the orbit of this thing so much that if it's just right, if it passes through this region of space, this kidney-bean-shaped region called the keyhole, the Earth's gravity will bend it just enough that seven years later, on April 13 -- which is a Friday, I'll note -- in the year 2036 --
Az Apophis aszteroidát 2004-ben fedezték fel. Körülbelül 229 méteres, tehát elég nagy -- nagy méretű, nagyobb mint egy focipálya -- és el fog haladni a Föld mellett 2029 áprilisában. És olyan közel fog elhaladni, hogy alámegy majd az időjárás előrejelző műholdak pályájainak. A Föld gravitációja meg fogja módosítani a pályáját, és ha az űr ezen kicsi, vese formájú és kulcslyuknak nevezett részén halad majd át, a Föld gravitációja pont annyira fogja módosítani a pályáját, hogy hét év múlva április 13-án, pont egy pénteki napon,
(Laughter)
a 2036-os évben ... (Nevetés)
you can't plan that kind of stuff --
-- nem tervezheted meg az ilyesmit --
(Laughter)
az Apophis el fog bennünket találni.
Apophis is going to hit us. And it's 250 meters across, so it would do unbelievable damage. The good news is that the odds of it actually passing through this keyhole and hitting us next go-around are one in a million, roughly -- very, very low odds. So I personally am not lying awake at night worrying about this at all. I don't think Apophis is a problem. In fact, Apophis is a blessing in disguise, because it woke us up to the dangers of these things. This thing was discovered just a few years ago and could hit us a few years from now. It won't, but it gives us a chance to study these kinds of asteroids.
És 229 méteres, tehát elképzelhetetlen károkat fog okozni. A jó hír az, hogy az esélye annak, hogy pontosan a kulcslyukon fog áthaladni és eltalál bennünket, az egy az egy millióhoz, nagyon, nagyon kicsi esély, tehát én például nem töltöm álmatlanul az éjszakáimat emiatt. Nem gondolom, hogy Apophis egy probléma. Valójában, Apophis egy álcázott áldás, mert ráébresztett minket a veszélyekre, amiket ezek a dolgok jelentenek. Ezt a dolgot pár éve fedezték fel és eltalálhat minket néhány év múlva. Nem fog, de megadja az esélyt, hogy tanulmányozzuk
We didn't really necessarily understand these keyholes, and now we do, and it turns out that's really important, because how do you stop an asteroid like this? Well, let me ask you: What happens if you're standing in the road and a car's headed for you? What do you do? You do this. Right? Move, and the car goes past you. But we can't move the Earth, at least not easily, but we can move a small asteroid.
az ilyen fajta aszteroidákat. Nem igazán értettük ezeket a kulcslyukakat, és most már értjük, és kiderült mennyire fontosak, mert hogy is állítasz meg egy ilyen aszteroidát? Mert mi is történik, hogyha az út közepén állsz és egy kocsi feléd tart? Mit csinálsz? Ezt teszed. Igaz? Elmozdulsz. A kocsi elmegy melletted. De nem mozdíthatjuk el a Földet, legalábbis nem könnyen, de elmozdíthatunk egy kicsi aszteroidát.
And it turns out, we've even done it. In the year 2005, NASA launched a probe called Deep Impact, which slammed a piece of itself into the nucleus of a comet. Comets are very much like asteroids. The purpose wasn't to push it out of the way; the purpose was to make a crater to excavate the material and see what was underneath the surface of this comet, which we learned quite a bit about. We did move the comet a little tiny bit -- not very much, but that wasn't the point. However, think about this: This thing is orbiting the Sun at 10, 20 miles per second. We shot a space probe at it and hit it, OK? Imagine how hard that must be, and we did it. That means we can do it again. If we see an asteroid that's coming toward us, headed right for us, and we have two years to go? Boom! We hit it. You know, if you watch the movies --
És amint kiderült, már meg is tettük. 2005-ben a NASA fellőtte a Deep Impact nevű szondát, ami becsapódott -- egy darabja becsapódott egy üstökös magjába. Az üstökösök nagyon hasonlók az aszteroidákra. Nem az volt a cél, hogy eltérítsék az útból. A cél az volt, hogy egy krátert csináljanak, eltávolítsák az anyagot, lássák mi van az üstökös felszíne alatt, amiről aztán tanultunk is eleget. Elmozdítottuk egy icipicit az üstököst, nem sokat, de nem az volt a cél. Azonban, gondoljatok bele. Ez a dolog a nap körül kering 16 - 32 kilométerrel másodpercenként. Eltaláljuk egy űrszondával. Rendben? Képzeljétek el, milyen nehéz lehet ez, és megtettük. Vagyis újból megtehetjük. Ha szükséges, ha látunk egy aszteroidát jönni felénk, és pont felénk jön, és van két évünk rá, simán eltaláljuk. Megpróbálhatják -- ha nézik
(Laughter)
a filmeket, gondolhatnak arra is,
you might think: Why don't we use a nuclear weapon? Well, you can try that, but the problem is timing. Shoot a nuclear weapon at this thing, you have to blow it up within a few milliseconds of tolerance, or else you'll miss it. And there are a lot of other problems with that; it's very hard to do. But just hitting something? That's pretty easy. I think even NASA can do that, and proved that they can.
miért ne használnánk atomfegyvert? Hát igen, megpróbálhatjátok, de a probléma az időzítés. Kilősz egy atomfegyvert erre a dologra, pár ezred másodperces toleranciával kell felrobbantanod vagy máskülönben elhibázod. És rengeteg probléma van ezzel. Nagyon nehéz megcsinálni. De csak simán eltalálni valamit? Ez elég könnyű. Azt hiszem még a NASA is meg tudja tenni,
(Laughter)
és megmutatták, hogy meg tudják tenni. (Nevetés)
The problem is, if you hit this asteroid, you've changed the orbit, you measure the orbit, then you find out, oh yeah, we just pushed it into a keyhole, and now it's going to hit us in three years. Well, my opinion is: fine! It's not hitting us in six months -- that's good.
A probléma az, hogy mi történik ha eltalálod az aszteroidát, megváltoztatod a pályáját, megméred az új pályát és rájössz, hogy, istenem, pont egy kulcslyukba taszítottuk be, és majd három év múlva fog eltalálni bennünket. Nos, az én véleményem az, hogy rendben van. Nem fog hat hónap múlva eltalálni. Az jó.
Now we have three years to do something else. And you can hit it again. That's kind of ham-fisted; you might just push it into a third keyhole or whatever, so you don't do that. And this is the part -- it's the part I just love.
Most már van három évünk, hogy valami mást tegyünk. És újból eltalálhatjuk. Ez eléggé kétbalkezes dolog. Talán egy harmadik kulcslyukba taszíthatjuk, vagy bármi más történhet, tehát nem ezt teszed. És ez az a rész, amit igazán kedvelek. (Nevetés)
(Laughter)
A nagy macsó "Majd mi
After the big macho "Grr ... bam! We're gonna hit this thing in the face," then we bring in the velvet gloves.
kiütjük ezt a kavicsot!" hozzáállás után megkeressük a bársonykesztyűket.
(Laughter)
(Nevetés)
There's a group of scientists and engineers and astronauts, and they call themselves The B612 Foundation. For those of you who've read "The Little Prince," you understand that reference, I hope -- the little prince lived on an asteroid called B612. These are smart guys -- men and women -- astronauts, like I said, engineers. Rusty Schweickart, who was an Apollo 9 astronaut, is on this. Dan Durda, my friend who made this image, works here at Southwest Research Institute in Boulder, on Walnut Street. He created this image for this. He's actually one of the astronomers who works for them. If we see an asteroid that's going to hit the Earth and we have enough time, we can hit it to move it into a better orbit.
Létezik egy tudósokból, mérnökökből és űrhajósokból alakult csoport, a B612 Alapítvány. Akik olvasták a "Kis herceg"-et, könnyen megértik majd az utalást, remélem. A kis herceg élt a B612 nevű aszteroidán. Ezek okos emberek -- férfiak és nők -- űrhajósok, mérnökök. Rusty Schweickart, aki az Apollo 9-en volt űrhajós, benne van. Dan Durda barátom, aki ezt a képet készítette, itt dolgozik Boulder-ben a Délnyugati Kutató Intézetben, a Walnut Street-en. Ő készítette ezt a képet, és ő az egyik csillagász aki nekik dolgozik. Ha látunk egy aszteroidát ami el fogja találni a Földet és van elég időnk, akkor elmozdíthatjuk egy jobb pályára. De aztán fellövünk
But then what we do is launch a probe that has to weigh a ton or two. It doesn't have to be huge -- a couple of tons, not that big -- and you park it near the asteroid. You don't land on it, because these things are tumbling end over end. It's very hard to land on them. Instead you get near it. The gravity of the asteroid pulls on the probe, and the probe has a couple of tons of mass. It has a little tiny bit of gravity, but it's enough that it can pull the asteroid, and you have your rocket set up -- you can barely see it here, but there's rocket plumes -- and these guys are connected by their own gravity, and if you move the probe very slowly -- very, very gently, you can very easily finesse that rock into a safe orbit. You can even put in orbit around the Earth where we could mine it, although that's a whole other thing; I won't go into that.
egy szondát ami egy - két tonnás kell legyen. Nem kell óriási legyen -- pár tonna, nem olyan nagy -- és leparkolod az aszteroida mellé. Nem szállsz le rá, mert ezek a dolgok folyton bukfenceznek. Nagyon nehéz leszállni rájuk. Helyette a közelébe kerülsz. Az aszteroida gravitációja vonzza a szondát, és a szondának van egy pár tonna tömege. Neki is van egy icipici gravitációja, de az elég ahhoz, hogy vonzza az aszteroidát. Bekapcsolod a rakétákat -- itt alig látszik, de vannak rakéta kibocsátások -- és ez a két tárgy össze van kapcsolva a saját gravitációjukkal, és hogyha elmozdítod a szondát, nagyon-nagyon finoman, könnyen biztonságos pályára terelheted a sziklát. Még Föld körüli pályára is állíthatod, ahol bányát nyithatunk rajta, habár ez már egy egészen más dolog. Nem megyek ebbe bele.
(Laughter)
(Nevetés)
But we'd be rich!
De gazdagok lehetnénk!
(Laughter)
(Nevetés)
So think about this, right? There are these giant rocks flying out there, and they're hitting us, and they're doing damage to us. But we've figured out how to do this, and all the pieces are in place to do this. We have astronomers with telescopes, looking for them. We have very, very smart people, who are concerned about this and figuring out how to fix the problem, and we have the technology to do this. This probe actually can't use chemical rockets. Chemical rockets provide too much thrust, too much push. The probe would just shoot away.
Tehát gondoljatok erre, rendben? Óriási sziklák repdesnek ott kinn, és eltalálnak minket, kárt okoznak nekünk, de rájöttünk hogyan csináljuk meg ezt, minden dolog megvan hozzá, hogy megtegyük. Vannak csillagászaink távcsövekkel, akik keresik őket. Vannak okos emebereink, nagyon-nagyon okos emberek, akik törődnek ezzel és kigondolják, hogyan oldjuk meg a problémát, és megvan a technológiánk hozzá. Ez a szonda nem használhat kémiai hajtóművet. A kémiai hajtóművek túl sok tolóerőt adnak. A szonda simán elszállna.
We invented something called an ion drive, which is a very, very, very low-thrust engine. It generates the force a piece of paper would have on your hand -- incredibly light, but it can run for months and years, providing that very gentle push. If anybody here is a fan of the original "Star Trek," they ran across an alien ship that had an ion drive, and Spock said, "They're very technically sophisticated. They're a hundred years ahead of us with this drive." Yeah, we have an ion drive now. We don't have the Enterprise, but we've got an ion drive now.
Feltaláltunk egy ionhajtóműnek nevezett valamit, ami egy nagyon-nagyon kicsi tolóerejű hajtómű. Az erő amit előállít hasonló ahhoz, amit egy darab papír gyakorol a kézre, hihetetlenül kevés, de hónapokig és évekig működhet, biztosítva azt a finom nyomást. Ha itt valaki rajongója az eredeti "Star Trek"-nek, ők találkoztak egy idegen űrhajóval aminek volt ionhajtóműve, és Spock azt mondta: "Ők nagyon kifinomult technológiával rendelkeznek. Több száz évvel járnak előttünk emiatt a meghajtás miatt." Igen, nekünk most van ionhajtóművünk. (Nevetés) Nincsen Enterprise űrhajónk,
(Laughter)
de most van ionhajtóművünk.
(Applause)
(Taps)
Spock.
Spock.
(Laughter) So ... That's the difference -- that's the difference between us and the dinosaurs. This happened to them. It doesn't have to happen to us. The difference between the dinosaurs and us is that we have a space program and we can vote, and so we can change our future.
(Nevetés) Tehát ... ez a különbség köztünk és a dínók között. Velük ez történt. Velünk ez nem kell, hogy megtörténjen. A különbség köztünk és dínók között az, hogy nekünk van űrprogramunk és szavazhatunk, tehát megváltoztathatjuk a jövőnket.
(Laughter)
(Nevetés)
We have the ability to change our future. Sixty-five million years from now, we don't have to have our bones collecting dust in a museum. Thank you very much.
Megvan a képességünk a jövőnk megváltoztatására. 65 millió év múlva a csontjaink nem kell, hogy egy múzeumban porosodjanak.
(Applause)
Nagyon szépen köszönöm.