His reign marked the beginning of one of history’s greatest empires and the end of one of its first republics. Was Rome’s first emperor a visionary leader who guaranteed his civilization’s place in history or a tyrant who destroyed its core values? Find out in History versus Augustus.
Uralma jelölte a történelem egyik legnagyobb birodalmának kezdetét és egyik első köztársaságának a végét. Vajon Róma első császára látnoki vezető volt, aki biztosította civilizációja helyét a történelemben vagy zsarnok, aki elpusztította annak központi értékeit? Derítsd ki a Történelem kontra Augustusban.
Order, order. The defendant today is Gaius Octavius?
Csendet, csendet! A mai vádlott Caius Octavius?
Gaius Julius Caesar/Augustus...
Caius Iulius Caesar / Augustus...
Do we have the wrong guy?
Rossz fickót hoztak be?
No, your Honor. Gaius Octavius, born in 63 BCE, was the grand-nephew of Julius Caesar. He became Gaius Julius Caesar upon being named his great-uncle’s adoptive son and heir. And he gained the title Augustus in 27 BCE when the Senate granted him additional honors.
Nem, bíró úr! Caius Octavius, született i. e. 63-ban, Iulius Caesar unokaöccse volt. A Caius Iulius Caesar nevet akkor vette fel, amikor nagybátyja fiává és örökösévé tette. Az Augustust pedig i. e. 27-ben, amikor a szenátus további kitüntetéseket adományozott neki.
You mean when he established sole authority and became emperor of Rome.
Pontosabban, amikor Róma császára és a hatalom egyedüli birtokosa lett.
Is that bad? Didn’t every place have some king or emperor back then?
Ez olyan rossz? Nem volt akkoriban mindennek királya vagy császára?
Actually, your Honor, the Roman people had overthrown their kings centuries before to establish a republic, a government meant to serve the people, not the privilege of a ruling family. And it was Octavius who destroyed this tradition.
Valójában, bíró úr, a rómaiak már évszázadokkal korábban elűzték királyaikat, és megalapították a köztársaságot, egy kormányt, ami a népet szolgálta, nem egy uralkodó családot. Ennek vetett véget Octavius.
Octavius was a model public servant. At 16, he was elected to the College of Pontiffs that supervised religious worship. He fought for Rome in Hispania alongside his great-uncle Caesar and took up the responsibility of avenging Caesar’s death when the corrupt oligarchs in the Senate betrayed and murdered him.
Octavius példás köztisztviselő volt. 16 évesen a főpapi kollégiumba választották, ami a vallási ügyeket felügyelte. Rómáért harcolt Hispániában nagybátyja, Caesar oldalán és magára vállalta Caesar halálának megbosszulását is, miután a korrupt oligarchák a szenátusban elárulták és meggyilkolták.
Caesar had been a power-hungry tyrant who tried to make himself a king while consorting with his Egyptian queen Cleopatra. After his death, Octavius joined his general Mark Antony in starting a civil war that tore Rome apart, then stabbed his ally in the back to increase his own power.
Caesar egy hataloméhes zsarnok volt, aki király akart lenni, miközben összeszűrte a levet egyiptomi királynőjével, Kleopátrával. Halála után Octavius csatlakozott tábornokához, Marcus Antoniushoz, és polgárháborúba taszította Rómát, majd hátba szúrta szövetségesét, hogy saját hatalmát növelje.
Antony was a fool. He waged a disastrous campaign in Parthia and plotted to turn Roman territories into personal kingdoms for himself and Cleopatra.
Antonius bolond volt. Katasztrofális hadjáratot vezetett a pártusok ellen, és római területekből saját királyságot próbált létrehozni magának és Kleopátrának.
Isn’t that what Caesar had been accused of?
Nem ezzel vádolták Caesart is?
Well...
Dehogynem...
So Octavius destroyed Antony for trying to become a king and then became one himself?
Szóval Octavius legyőzte Antoniust, mert király akart lenni, majd ő maga lett az?
That’s right. You can see the megalomania even in his adopted title – "The Illustrious One."
Így igaz. Nagyravágyása felvett címében is egyértelműen látszódik: "a fenséges".
That was a religious honorific. And Augustus didn’t seek power for his own sake. As winner of the civil war and commander of the most troops, it was his duty to restore law and order to Rome so that other factions didn’t continue fighting.
Ez egy egyházi rang volt. És Augustus a hatalmat nem a maga hasznára fordította. A polgárháború győzteseként és a legnagyobb számú légió parancsnokaként kötelessége volt helyreállítani a törvényt és a rendet Rómában, hogy más csoportok se folytathassák a harcokat.
He didn’t restore the law - he made it subordinate to him!
Nem állította helyre a törvényt – maga alá rendelte azt!
Not true. Augustus worked to restore the Senate’s prestige, improved food security for the lower classes, and relinquished control of the army when he resigned his consul post.
Ez nem igaz. Augustus megpróbálta visszaállítani a szenátus jó hírét, javított az alsóbb osztályok élelmiszer ellátásán, és lemondott a hadsereg irányításáról is, amikor visszavonult a konzuli hivatalból.
Mere optics. He used his military influence and personal wealth to stack the Senate in his favor, while retaining the powers of a tribune and the right to celebrate military triumphs. He kept control of provinces with the most legions. And if that wasn’t enough, he assumed the consul position twice more to promote his grandchildren. He was clearly trying to establish a dynasty.
Ez csak porhintés. Katonai befolyását és személyes vagyonát használta fel, hogy a szenátust a maga oldalára állítsa, miközben megőrizte tribunusi hatalmát és a katonai diadalok megünneplésének a jogát is. A provinciák feletti ellenőrzését légióival tartotta fenn. És ha ez nem lenne elég, még kétszer lett konzul, hogy előmozdítsa unokái pályáját. Egyértelműen dinasztiát próbált alapítani.
But what did he do with all that power?
De mit kezdett ezzel a hatalommal?
Glad you asked, your Honor. Augustus’s accomplishments were almost too many to name. He established consistent taxation for all provinces, ending private exploitation by local tax officials. He personally financed a network of roads and employed couriers so news and troops could travel easily throughout the realm. And it was under Augustus that many of Rome’s famous public buildings were constructed. The writers of the time were nearly unanimous in praising his rule.
Köszönöm a kérdést, bíró úr! Augustus érdemei már szinte megszámlálhatatlanok. Egységesítette az adózást a provinciákban, így vetve véget a helyi adószedők magántevékenységeinek. Az úthálózat kiépítését és a küldöncök alkalmazását személyesen finanszírozta, így a hírek és a katonai egységek könnyedén mozoghattak a birodalomban. Ráadásul Augustus uralma alatt rengeteg híres középület épült fel Rómában. A korabeli írók szinte egyöntetűen dicsérték uralmát.
Did the writers have any other choice? Augustus exiled plenty of people on vague charges, including Ovid, one of Rome’s greatest poets. And you forgot to mention the intrusive laws regarding citizens’ personal lives – punishing adultery, restricting marriage between social classes, even penalties for remaining unmarried.
Mintha lett volna más választásuk! Augustus zavaros vádak alapján rengeteg embert száműzött, köztük Ovidiust is, Róma egyik legnagyobb költőjét. Nem is említve a polgárok magánszféráját sértő törvényeket – a házasságtörés büntetését, a társadalmi osztályok közötti házasság betiltását, még azt is megbírságolták, aki úgy döntött, nem házasodik.
He was trying to improve the citizenry and instill discipline. And he succeeded. His legacy speaks for itself: 40 years of internal stability, a professional army that expanded Rome’s frontiers in all directions, and a government still remembered as a model of civic virtue.
Megpróbált javítani a polgárság állapotán és fegyelmet csepegtetni beléjük. Mindezt sikeresen. Öröksége magáért beszél: 40 évnyi belső stabilitás, professzionális sereg, ami minden irányba kiterjesztette Róma határait, és egy olyan kormányzás kialakítása, ami napjainkig a polgári erény példája.
His legacy was an empire that would go on to wage endless conquest until it collapsed, and a tradition of military autocracy. Any time a dictator in a general’s uniform commits atrocities while claiming to act on behalf of "the people," we have Augustus Caesar to thank.
Az öröksége egy birodalom, ami vég nélküli hódításokba bonyolódott, míg össze nem omlott, és a katonai önkényuralom hagyománya. Bármely diktátor, aki a történelem során hadvezérként tetszelgett, és jogtalanságok sorát követte el a "nép nevében", visszavezethető Augustus Caesarra.
So you’re saying Augustus was a good emperor, and you’re saying there’s no such thing?
Tehát ön szerint Augustus jó császár volt, ön szerint pedig egyáltalán nem.
We’re used to celebrating historical leaders for their achievements and victories. But to ask whether an individual should have such power in the first place is to put history itself on trial.
Szokásunk a történelmi vezéreket eredményeik és győzelmeik miatt ünnepelni. De ha arra keressük a választ, jó-e, hogy egyetlen ember ennyi hatalmat kap, akkor magát a történelmet kellene bíróság elé állítanunk.