Welcome to Thailand. Now, when I was a young man -- 40 years ago, the country was very, very poor with lots and lots and lots of people living in poverty. We decided to do something about it, but we didn't begin with a welfare program or a poverty reduction program. But we began with a family-planning program, following a very successful maternal child health activity, sets of activities. So basically, no one would accept family planning if their children didn't survive. So the first step: get to the children, get to the mothers, and then follow up with family planning. Not just child mortality alone, you need also family planning. Now let me take you back as to why we needed to do it.
Xin chào mừng quý vị đến Thái Lan. 40 năm trước, khi tôi còn trẻ, đất nước tôi rất nghèo với rất, rất nhiều người sống trong nghèo khổ. Chúng tôi quyết định phải làm một việc gì đó nhưng chúng tôi không bắt đầu bằng một chương trình an sinh hay một chương trình giảm nghèo. Chúng tôi bắt đầu bằng một chương trình kế hoạch hóa gia đình tiếp nối một chuỗi hoạt động bảo vệ sức khỏe bà mẹ trẻ em rất thành công. Đơn giản là sẽ không ai chấp nhận kế hoạch hóa gia đình nếu con cái họ không sống sót. Vì vậy bước đầu tiên là tiếp cận các bà mẹ và trẻ em, và sau đó tiếp tục với kế hoạch hóa gia đình. Không chỉ tỉ lệ tử vong của trẻ em, bạn cũng cần kế hoạch hóa gia đình nữa. Bây giờ tôi sẽ đưa các bạn trở lại vấn đề vì sao chúng tôi cần phải làm việc đó.
In my country, that was the case in 1974. Seven children per family -- tremendous growth at 3.3 percent. There was just no future. We needed to reduce the population growth rate. So we said, "Let's do it." The women said, "We agree. We'll use pills, but we need a doctor to prescribe the pills," and we had very, very few doctors. We didn't take no as an answer; we took no as a question. We went to the nurses and the midwives, who were also women, and did a fantastic job at explaining how to use the pill. That was wonderful, but it covered only 20 percent of the country.
Ở đất nước tôi, đó là vào năm 1974. Mỗi gia đình có 7 trẻ em. Tỉ lệ tăng trưởng là 3.3% Không có tương lai gì ở đây cả. Chúng tôi cần phải giảm tỉ lệ tăng dân số. Nên chúng tôi nói "Hãy thực hiện điều đó." Phụ nữ nói :"Chúng tôi đồng ý. Chúng tôi sẽ uống thuốc, nhưng chúng tôi cần bác sĩ để kê đơn," và chúng tôi có rất ít bác sĩ. Nhưng chúng tôi không lấy "không" làm câu trả lời chúng tôi lấy "không" làm câu hỏi. Chúng tôi đến gặp những y tá và bà đỡ, họ đều là phụ nữ và đã làm công việc giải thích cách sử dụng thuốc tránh thai rất tốt. Điều đó rất tuyệt vời, nhưng chỉ được thực hiện trên 20% quốc gia.
What do we do for the other 80 percent -- leave them alone and say, "Well, they're not medical personnel." No, we decided to do a bit more. So we went to the ordinary people that you saw. Actually, below that yellow sign -- I wish they hadn't wiped that, because there was "Coca-Cola" there. We were so much bigger than Coca-Cola in those days. And no difference, the people they chose were the people we chose. They were well-known in the community, they knew that customers were always right, and they were terrific, and they practiced their family planning themselves. So they could supply pills and condoms throughout the country, in every village of the country. So there we are. We went to the people who were seen as the cause of the problem to be the solution. Wherever there were people -- and you can see boats with the women, selling things -- here's the floating market selling bananas and crabs and also contraceptives -- wherever you find people, you'll find contraceptives in Thailand.
Chúng tôi sẽ làm gì với 80% còn lại -- bỏ rơi họ và nói "Họ không phải là nhân viên y tế à?" Không, chúng tôi quyết định làm nhiều hơn thế. Chúng tôi đến gặp những người bình thường khác. Thật ra, dưới cái biển màu vàng đó -- tôi hi vọng họ chưa xóa nó đi, nó có chữ "Coca-Cola" ở đó. Vào thời đó, chúng tôi lớn hơn Coca-Cola rất nhiều Và giữa chúng tôi và họ không có sự khác biệt chúng tôi chọn những người họ chọn Họ rất nổi tiếng trong cộng đồng họ biết rằng khách hàng luôn đúng, họ đã rất xuất sắc, và tự họ thực hiện chương trình kế hoạch hóa gia đình. Để họ có thể cung cấp thuốc tránh thai và bao cao su ở mọi ngôi làng trên khắp đất nước. Còn chúng tôi, chúng tôi đến gặp những người mà chúng tôi nhận thấy là nguyên nhân của vấn đề để trở thành giải pháp. Ở bất cứ đâu có dân cư bạn có thể thấy những chiếc thuyền và phụ nữ bán hàng hóa đây là một chợ nổi buôn bán chuối và cua và cả thuốc tránh thai. Ở Thái Lan, bất cứ đâu bạn nhìn thấy người bạn sẽ tìm thấy thuốc tránh thai.
And then we decided, why not get to religion because in the Philippines, the Catholic Church was pretty strong, and Thai people were Buddhist. We went to them and they said, "Look, could you help us?" I'm there -- the one in blue, not the yellow -- holding a bowl of holy water for the monk to sprinkle holy water on pills and condoms for the sanctity of the family. And this picture was sent throughout the country. So some of the monks in the villages were doing the same thing themselves. And the women were saying, "No wonder we have no side-effects. It's been blessed." That was their perception.
Và chúng tôi quyết định, tại sao không tìm đến tôn giáo, bởi vì ở Philippines, Giáo hội Công giáo rất quyền lực, và người Thái là tín đồ Phật giáo. Chúng tôi đến với họ và nói, "Này, các ngài có thể giúp chúng tôi được chứ?" Tôi ở đó, người mặc áo xanh chứ không phải áo vàng, cầm một tô nước thánh cho thầy tu vẩy nước thánh vào thuốc tránh thai và bao cao su cho tính linh thiêng của gia đình. Và bức ảnh này được truyền đi cả nước. Một số thầy tu ở các ngôi làng cũng đang làm việc tương tự. Và những người phụ nữ nói "Thảo nào mà thuốc không có tác dụng phụ, nó đã được ban phước." Đó là nhận thức của họ.
And then we went to teachers. You need everybody to be involved in trying to provide whatever it is that make humanity a better place. So we went to the teachers. Over a quarter of a million were taught about family planning with a new alphabet -- A, B for birth, C for condom, I for IUD, V for vasectomy. And then we had a snakes and ladders game, where you throw dice. If you land on anything pro-family planning, you move ahead. Like, "Mother takes the pill every night. Very good, mother. Move ahead. Uncle buys a condom. Very good, uncle. Move ahead. Uncle gets drunk, doesn't use condom. Come back, start again." (Laughter) Again, education, class entertainment. And the kids were doing it in school too. We had relay races with condoms, we had children's condom-blowing championship. And before long, the condom was know as the girl's best friend. In Thailand, for poor people, diamonds don't make it -- so the condom is the girl's best friend.
Và chúng tôi đến gặp các giáo viên. Chúng tôi cần tất cả mọi người tham gia vào công việc cung cấp bất kể thứ gì mà làm cho nhân loại tốt đẹp hơn. Nên chúng tôi đến tìm các giáo viên. Hơn 250 nghìn người đã được dạy về kế hoạch hóa gia đình với bảng chữ cái mới - A,B là birth (sinh sản), C là condom (bao cao su), I là IUD (vòng tránh thai), V là vasectomy (phẫu thuật cắt ống dẫn tinh). Và chúng tôi có trò chơi tung súc sắc với con rắn và cái thang. Nếu bạn rơi vào ô có nội dung ủng hộ kế hoạch hóa gia đình, bạn được đi tiếp. Như là "Mẹ uống thuốc tránh thai mỗi tối." Rất tốt. Đi tiếp. "Chú mua bao cao su". Rất tốt. Đi tiếp. "Chú say rượu và không dùng bao cao su". Quay lại từ đầu. (cười) Đó là giáo dục và giải trí. Và trẻ con cũng làm việc tương tự trong trường học. Chúng tôi tổ chức chạy tiếp sức với bao cao su. Chúng tôi có cuộc thi thổi bao cao su cho trẻ em. Và nhanh chóng, bao cao su trở thành bạn thân thiết của các bạn gái. Kim cương không làm được việc đấy với người nghèo ở Thái Lan. Nên bao cao su là bạn thân thiết của bạn gái.
We introduced our first microcredit program in 1975, and the women who organized it said, "We only want to lend to women who practice family planning. If you're pregnant, take care of your pregnancy. If you're not pregnant, you can take a loan out from us." And that was run by them. And after 35/36 years, it's still going on. It's a part of the Village Development Bank; it's not a real bank, but it's a fund -- microcredit. And we didn't need a big organization to run it -- it was run by the villagers themselves. And you probably hardly see a Thai man there, it's always women, women, women, women. And then we thought we'd help America, because America's been helping everyone, whether they want help or not. (Laughter) And this is on the Fourth of July. We decided to provide vasectomy to all men, but in particular, American men to the front of the queue, right up to the Ambassador's residence during his vin d'honneur. And the hotel gave us the ballroom for it -- very appropriate room. (Laughter) And since it was near lunch time, they said, "All right, we'll give you some lunch. Of course, it must be American cola. You get two brands, Coke and Pepsi. And then the food is either hamburger or hotdog." And I thought a hotdog will be more symbolic. (Laughter) And here is this, then, young man called Willy Bohm who worked for the USAID. Obviously, he's had his vasectomy because his hotdog is half eaten, and he was very happy. It made a lot of news in America, and it angered some people also. I said, "Don't worry. Come over and I'll do the whole lot of you."
Chúng tôi triển khai chương trình tín dụng vi mô vào năm 1975, và những người phụ nữ thành lập chương trình đó nói rằng "Chúng tôi chỉ muốn cho những người phụ nữ thực hiện kế hoạch hóa gia đình vay tiền. Nếu bạn mang thai, hãy chăm sóc cho thai nhi Nếu bạn không mang thai, bạn có thể vay tiền từ chúng tôi." Và họ đã quản lí chương trình đó. Sau khoảng 35-36 năm, chương trình vẫn tiếp tục. Nó là một phần của Ngân hàng phát triển làng. Nó không phải là một ngân hàng thật sự, mà là một quỹ tín dụng vi mô. Và chúng tôi cũng không cần những tổ chức lớn quản lí nó. Nó được quản lí bởi chính những người dân làng. Bạn sẽ khó tìm thấy một người đàn ông Thái ở đây. Luôn luôn là phụ nữ, phụ nữ, phụ nữ và phụ nữ. Rồi chúng tôi nghĩ rằng chúng tôi muốn giúp nước Mỹ, vì nước Mỹ đã và đang giúp mọi người, dù họ có muốn hay không. (cười) Vào ngày Quốc khánh Mỹ, chúng tôi quyết định thực hiện phẫu thuật triệt sản cho mọi đàn ông, nhưng cụ thể là người Mỹ đứng ở đầu hàng. ... ... Và khách sạn cho chúng tôi một phòng tiệc cho việc này. Một căn phòng rất phù hợp. (cười) Đến gần giờ ăn trưa, họ nói "Được rồi, chúng tôi sẽ cung cấp bữa trưa cho các bạn. Dĩ nhiên sẽ phải có nước ngọt của Mỹ. Có 2 nhãn hiệu là Coke và Pepsi. Và thức ăn sẽ là hamburger hoặc hotdog. Và tôi nghĩ hotdog sẽ có tính tượng trưng hơn. (cười) Và đây, người đàn ông trẻ này là Willy Bohm đang làm việc cho USAID. Hiển nhiên, anh ta được thực hiện phẫu thuật vì anh đã ăn một nửa chiếc hotdog, và rất hạnh phúc. Sự kiện này thành trở thành tin tức ở Mỹ và cũng đã làm nhiều người tức giận. Tôi nói "Đừng lo. Hãy đến đây và tôi sẽ thực hiện phẫu thuật cho tất cả các bạn."
(Laughter)
(cười)
And what happened? In all this thing, from seven children to 1.5 children, population growth rate of 3.3 to 0.5. You could call it the Coca-Cola approach if you like -- it was exactly the same thing. I'm not sure whether Coca-Cola followed us, or we followed Coca-Cola, but we're good friends. And so that's the case of everyone joining in. We didn't have a strong government. We didn't have lots of doctors. But it's everybody's job who can change attitude and behavior.
Và điều gì đã xảy ra? Tất cả những việc làm này đã dẫn đến từ 7 trẻ em xuống còn 1.5 trẻ em. Tỉ lệ tăng dân số từ 3.3 xuống 0.5% Bạn có thể gọi nó là phương pháp Coca-Cola cũng được. Vì nó cũng y như thế. Tôi không chắc là Coca-Cola làm theo chúng tôi, hay chúng tôi làm theo họ, nhưng chúng tôi là bạn tốt. Đó là khi tất cả mọi người cùng tham gia vào. Chúng tôi không có một chính phủ mạnh. Chúng tôi không có nhiều bác sĩ. Nhưng đó là việc của tất cả những người có thể thay đổi thái độ và hành vi.
Then AIDS came along and hit Thailand, and we had to stop doing a lot of good things to fight AIDS. But unfortunately, the government was in denial, denial, denial. So our work wasn't affected. So I thought, "Well, if you can't go to the government, go to the military." So I went to the military and asked to borrow 300 radio stations. They have more than the government, and they've got more guns than the government. So I asked them, could they help us in our fight against HIV. And after I gave them statistics, they said, "Yes. Okay. You can use all the radio stations, television stations." And that's when we went onto the airwaves. And then we got a new prime minister soon after that. And he said, "Mechai, could you come and join?" He asked me in because he liked my wife a lot. So I said, "Okay." He became the chairman of the National AIDS Committee and increased the budget fifty-fold.
Rồi AIDS đến Thái Lan, và chúng tôi phải dừng làm nhiều việc tốt khác để chống lại AIDS. Nhưng không may là chính phủ luôn từ chối, từ chối, từ chối. Nên công việc của chúng tôi không có ảnh hưởng gì. Và rồi tôi nghĩ, "Nếu không thể tìm đến chính phủ, hãy tìm đến quân đội." Tôi tìm đến quân đội và hỏi mượn 300 trạm phát thanh. Họ có nhiều [trạm phát thanh] hơn chính phủ, và họ có nhiều súng hơn chính phủ. Nên tôi hỏi họ có thể giúp chúng tôi trong cuộc chiến chống HIV không. Sau khi tôi đưa cho họ xem những thống kê họ nói "Vâng được. Ông có thể dùng các trạm phát thanh, truyền hình." Và đó là lúc chúng tôi lên sóng. Không lâu sau đó chúng tôi có một thủ tướng mới. Ông ấy nói: "Mechai, ông sẽ tham gia chứ?" Ông ấy hỏi tôi vậy vì ông ấy rất thích vợ tôi. Tôi trả lời "Được thôi." Ông ấy trở thành chủ tịch của Hội đồng AIDS quốc gia và tăng ngân sách lên 50 lần.
Every ministry, even judges, had to be involved in AIDS education -- everyone -- and we said the public, institutions, religious institutions, schools -- everyone was involved. And here, every media person had to be trained for HIV. And we gave every station half a minute extra for advertising to earn more money. So they were happy with that. And then AIDS education in all schools, starting from university. And these are high school kids teaching high school kids. And the best teachers were the girls, not the boys, and they were terrific. And these girls who go around teaching about safe sex and HIV were known as Mother Theresa. And then we went down one more step. These are primary school kids -- third, fourth grade -- going to every household in the village, every household in the whole of Thailand, giving AIDS information and a condom to every household, given by these young kids. And no parents objected, because we were trying to save lives, and this was a lifesaver. And we said, "Everyone needs to be involved."
Tất cả bộ trưởng, ngay cả thẩm phán, cũng phải tham gia giáo dục về AIDS. Mọi người, tất cả cộng đồng, các cơ quan, tổ chức tôn giáo, trường học -- tất cả mọi người cùng tham gia. Ở đây, tất cả những người trong lĩnh vực truyền thông cũng được đào tạo về HIV. Mỗi đài truyền hình được quảng cáo thêm một phút rưỡi để kiếm thêm tiền. Nên họ rất vui vì điều đó. Giáo dục về AIDS được đưa vào tất cả trường học, bắt đầu từ đại học. Những học sinh trung học đang hướng dẫn học sinh trung học. Và những giáo viên giỏi nhất là các học sinh nữ, không phải học sinh nam. Họ đã rất tuyệt vời. Và những cô gái đi dạy về tình dục an toàn và HIV được biết đến như Mẹ Theresa. Chúng tôi đi xuống một bước. Đây là những em học sinh tiểu học, lớp 3 lớp 4, đi đến từng hộ dân trong làng, từng hộ dân ở khắp Thái Lan, cung cấp thông tin về AIDS và bao cao su đến từng gia đình, bởi những đứa trẻ này. Không có phụ huynh nào phản đối, vì chúng tôi đang cố gắng cứu sống con người, đây chính là vị cứu tinh. Và chúng tôi nói: "Tất cả mọi người cần hưởng ứng."
So you have the companies also realizing that sick staff don't work, and dead customers don't buy. So they all trained. And then we have this Captain Condom, with his Harvard MBA, going to schools and night spots. And they loved him. You need a symbol of something. In every country, every program, you need a symbol, and this is probably the best thing he's ever done with his MBA. (Laughter) And then we gave condoms out everywhere on the streets -- everywhere, everywhere. In taxis, you get condoms. And also, in traffic, the policemen give you condoms -- our "cops and rubbers" programs. (Laughter) So, can you imagine New York policemen giving out condoms? Of course I can. And they'd enjoy it immensely; I see them standing around right now, everywhere. Imagine if they had condoms, giving out to all sorts of people. And then, new change, we had hair bands, clothing and the condom for your mobile phone during the rainy season.
Rồi các công ty cũng nhận ra rằng những người nhân viên mang bệnh sẽ không làm việc, và khách hàng chết sẽ không mua hàng. Nên họ cũng bắt tay vào đào tạo. Chúng tôi có Thuyền trưởng bao cao su, người có tấm bằng MBA từ Harvard, đến trường học và các tụ điểm ban đêm. Mọi người yêu quý anh ấy. Bạn cần một biểu tượng gì đó. Tất cả các chương trình ở mọi quốc gia đều cần một biểu tượng, và đây có lẽ là điều tốt nhất anh ấy làm được với tấm bằng MBA. (cười) Chúng tôi phát bao cao su cho mọi người trên đường mọi nơi. Trong taxi, bạn nhận được bao cao su. Trong cả lúc đi trên đường, cảnh sát đưa cho bạn bao cao su - chương trình "cảnh sát và cao su" của chúng tôi. (cười) Bạn có thể tưởng tượng cảnh sát New York phát bao cao su? Tất nhiên là tôi có thể. Và họ sẽ rất thích thú với việc đó. Tôi có thể thấy họ đang đứng quanh đây vào lúc này, ở mọi nơi. Tưởng tượng họ có bao cao su, phát cho tất cả mọi người. Và rồi sẽ có thay đổi mới, chúng tôi có dây buộc tóc, quần áo, và bao cao su cho điện thoại di động trong mùa mưa.
(Laughter)
(cười)
And these were the condoms that we introduced. One says, "Weapon of mass protection." We found -- you know -- somebody here was searching for the weapon of mass destruction, but we have found the weapon of mass protection: the condom. And then it says here, with the American flag, "Don't leave home without it." But I have some to give out afterward. But let me warn you, these are Thai-sized, so be very careful. (Laughter) And so you can see that condoms can do so many things. Look at this -- I gave this to Al Gore and to Bill Senior also. Stop global warming; use condoms. And then this is the picture I mentioned to you -- the weapon of mass protection. And let the next Olympics save some lives. Why just run around? (Laughter) And then finally, in Thailand we're Buddhist, we don't have a God, so instead, we say, "In rubber we trust." (Laughter) So you can see that we added everything to our endeavor to make life better for the people. We had condoms in all the refrigerators in the hotels and the schools, because alcohol impairs judgment.
Đây là những mẫu bao cao su chúng tôi giới thiệu. Một cái ghi là: "Vũ khí bảo vệ hàng loạt." Chúng tôi tìm ra... Bạn biết đấy, có người tìm kiếm vũ khí hủy diệt hàng loạt, chúng tôi tìm ra vũ khí bảo vệ hàng loạt, đó là bao cao su. Ở đây có cờ Mỹ cùng hàng chữ: "Đừng rời khỏi nhà nếu thiếu nó." Tôi sẽ phát một số ra sau buổi nói chuyện. Nhưng cảnh báo với các bạn, mấy cái này theo kích cỡ của người Thái nên hãy cẩn thận. (cười) Bạn có thể thấy rằng bao cao su có thể làm rất nhiều chuyện. Hãy nhìn đây. Tôi đã tặng cái này cho Al Gore và cả Bill Senior nữa. Ngăn chặn sự nóng lên toàn cầu, dùng bao cao su. Và đây là bức tranh tôi đã đề cập đến: vũ khí bảo vệ hàng loạt. Hãy để kì Olympics tới cứu sống con người. Tại sao cứ chạy lòng vòng? (cười) Và cuối cùng, ở Thái Lan, chúng tôi là tín đồ Phật giáo, chúng tôi không có Chúa, nên thay vào đó, chúng tôi nói: "Chúng tôi tin vào cao su." (cười) Chúng tôi đưa mọi thứ vào nỗ lực nhằm tạo một cuộc sống tốt đẹp hơn cho mọi người. Chúng tôi có bao cao su trong tủ lạnh ở tất cả các khách sạn, trường học, vì thức uống có cồn làm suy giảm lí trí.
And then what happened? After all this time, everybody joined in. According to the U.N., new cases of HIV declined by 90 percent, and according to the World Bank, 7.7 million lives were saved. Otherwise there wouldn't be many Thais walking around today. So it just showed you, you could do something about it. 90 percent of the funding came from Thailand. There was political commitment, some financial commitment, and everybody joined in the fight. So just don't leave it to the specialists and doctors and nurses. We all need to help.
Và điều gì xảy ra? Sau tất cả thời gian này, mọi người tham gia. Theo Liên hiệp quốc, số ca nhiễm HIV mới đã giảm 90%. Theo Ngân hàng Thế giới, 7.7 triệu người đã được cứu sống. Nếu không thì sẽ chẳng có nhiều người Thái như hôm nay. Điều này cho thấy là bạn có thể làm một điều gì đó. 90% quỹ đến từ Thái Lan. Có một cam kết chính trị, vài cam kết về tài chính, và mọi người cùng tham gia vào cuộc chiến. Đừng thoái thác việc này cho các chuyên gia, bác sĩ và y tá. Tất cả chúng tôi cần phải giúp đỡ.
And then we decided to help people out of poverty, now that we got AIDS somewhat out of the way -- this time, not with government alone, but in cooperation with the business community. Because poor people are business people who lack business skills and access to credit. Those are the things to be provided by the business community. We're trying to turn them into barefoot entrepreneurs, little business people. The only way out of poverty is through business enterprise. So, that was done. The money goes from the company into the village via tree-planting. It's not a free gift. They plant the trees, and the money goes into their microcredit fund, which we call the Village Development Bank. Everybody joins in, and they feel they own the bank, because they have brought the money in.
Chúng tôi quyết định giúp người dân thoát nghèo, bây giờ chúng tôi đã phần nào đẩy lùi AIDS, lần này, không chỉ có một mình chính phủ mà có cả sự hợp tác từ cộng đồng doanh nghiệp. Bởi vì người nghèo là các người làm ăn buôn bán thiếu kỹ năng kinh doanh và khả năng tiếp cận với tín dụng. Đó là những yếu tố cung cấp bởi cộng đồng doanh nghiệp. Chúng tôi cố gắng biến họ trở thành những doanh nhân chân đất, doanh nhân nhỏ. Điều duy nhất giúp thoát nghèo là thông qua kinh doanh. Và nó đã được thực hiện. Tiền đi từ các công ty đến làng xã qua việc trồng cây. Đấy không phải là quà cho không. Họ trồng cây, và tiền đi vào những quỹ tín dụng vi mô, mà chúng tôi gọi là Ngân Hàng Phát Triển Làng Xã. Mọi người tham gia vào và họ cảm thấy như là họ sở hữu ngân hàng, vì họ mang tiền vào đó.
And before you can borrow the money, you need to be trained. And we believe if you want to help the poor, those who are living in poverty, access to credit must be a human right. Access to credit must be a human right. Otherwise they'll never get out of poverty. And then before getting a loan, you must be trained. Here's what we call a "barefoot MBA," teaching people how to do business so that, when they borrow money, they'll succeed with the business. These are some of the businesses: mushrooms, crabs, vegetables, trees, fruits, and this is very interesting -- Nike ice cream and Nike biscuits; this is a village sponsored by Nike. They said, "They should stop making shoes and clothes. Make these better, because we can afford them." And then we have silk, Thai silk. Now we're making Scottish tartans, as you can see on the left, to sell to all people of Scottish ancestors. So anyone sitting in and watching TV, get in touch with me. And then this is our answer to Starbucks in Thailand -- "Coffee and Condoms." See, Starbucks you awake, we keep you awake and alive. That's the difference. Can you imagine, at every Starbucks that you can also get condoms? You can order your condoms with your with your cappuccino.
Và bạn có thể mượn tiền, bạn cũng cần phải được đào tạo nữa. Chúng tôi tin rằng, nếu bạn muốn giúp người nghèo, những người sống trong nghèo đói, khả năng tiếp cận với tín dụng phải là một quyền con người. Khả năng tiếp cận với tín dụng phải là một quyền con người. Nếu không thì họ sẽ không bao giờ thoát nghèo. Và trước khi bạn có thể vay tiền, bạn phải được đào tạo. Chúng tôi gọi đây là MBA chân đất, dạy mọi người cách làm kinh doanh để rồi sau khi họ mượn tiền, họ sẽ thành công. Đây là một số hình thức kinh doanh: trồng nấm, nuôi cua, trồng rau, trồng cây, hoa quả. Có một điều rất thú vị: Kem Nike và bánh quy Nike. Đây là ngôi làng được tài trợ bở Nike. Họ nói: "Hãy ngưng sản xuất giày và quần áo. Làm ra những thứ này tốt hơn, vì chúng tôi có thể mua nó." Chúng tôi có tơ tằm Thái. Bây giờ chúng tôi sản xuất vải của Scotland, bạn có thấy phía bên tay trái, để bán cho người gốc Scotland. Bất cứ ai đang ngồi xem TV, hãy liên hệ với tôi. Đây là câu trả lời của chúng tôi cho Starbucks ở Thái Lan-- "Cà phê và bao cao su" Bạn thấy không, Starbucks làm bạn tỉnh ngủ, chúng tôi làm bạn tỉnh ngủ và sống sót. Đó là sự khác biệt. Thử tưởng tượng, bạn có thể mua bao cao su ở mọi cửa hàng Starbucks? Bạn có thể gọi bao cao su cùng với ly cappuccino.
And then now, finally in education, we want to change the school as being underutilized into a place where it's a lifelong learning center for everyone. We call this our School-Based Integrated Rural Development. And it's a center, a focal point for economic and social development. Re-do the school, make it serve the community needs. And here is a bamboo building -- all of them are bamboo. This is a geodesic dome made of bamboo. And I'm sure Buckminster Fuller would be very, very proud to see a bamboo geodesic dome. And we use vegetables around the school ground, so they raise their own vegetables.
Và cuối cùng, trong giáo dục, chúng tôi muốn biến các ngôi trường thành trung tâm giáo dục suốt đời cho mọi người. Chúng tôi gọi đó là chương trình Phát triển nông thôn lấy nền tảng là trường học. Nó là một trung tâm, trọng điểm cho sự phát triển kinh tế xã hội. Tu sửa lại ngôi trường, làm cho nó phục vụ nhu cầu của cộng đồng. Đây là một tòa nhà làm bằng tre. Tất cả đều là tre. Đây là mái vòm làm bằng tre. Tôi chắc chắn là Buckminster Fuller sẽ rất tự hào khi nhìn thấy một mái vòm làm bằng tre. Chúng tôi dùng rau trồng quanh sân trường họ tự trồng rau này.
And then, finally, I firmly believe, if we want the MDGs to work -- the Millennium Development Goals -- we need to add family planning to it. Of course, child mortality first and then family planning -- everyone needs family planning service -- it's underutilized. So we have now found the weapon of mass protection. And we also ask the next Olympics to be involved in saving lives. And then, finally, that is our network. And these are our Thai tulips.
Và cuối cùng, tôi tin tưởng rằng nếu chúng ta muốn Kế hoạch thiên niên kỷ có hiệu quả Kế hoạch thiên niên kỷ, chúng ta cần phải đưa kế hoạch hóa gia đình vào đó. Đương nhiên, tình trạng tử vong ở trẻ em trước, sau đó đến kế hoạch hóa gia đình. Mọi người cần kế hoạch hóa gia đình. Nó đang bị sử dụng chưa đúng mức. Chúng ta cần tìm ra vũ khí bảo vệ hàng loạt. Và kì Olympics tới cần phải chung tay cứu con người. Và đây là mạng lưới của chúng tôi. Đây là hoa tulip Thái Lan.
(Laughter)
(cười)
Thank you very much indeed.
Cảm ơn rất nhiều
(Applause)
(vỗ tay)