Welcome to Thailand. Now, when I was a young man -- 40 years ago, the country was very, very poor with lots and lots and lots of people living in poverty. We decided to do something about it, but we didn't begin with a welfare program or a poverty reduction program. But we began with a family-planning program, following a very successful maternal child health activity, sets of activities. So basically, no one would accept family planning if their children didn't survive. So the first step: get to the children, get to the mothers, and then follow up with family planning. Not just child mortality alone, you need also family planning. Now let me take you back as to why we needed to do it.
Բարի գալուստ Թայլանդ: 40 տարի առաջ, երբ ես երիտասարդ էի, Թայլանդը շատ, շատ աղքատ էր, և բազմաթիվ մարդիկ ապրում էին աղքատության մեջ: Մենք որոշեցինք մի բան անել այդ հարցով, բայց մենք չսկսեցինք նպաստների ծրագիր, կամ աղքատության կրճատման ծրագիր: Մենք սկսեցինք ընտանիքի պլանավորման ծրագիր, մի շատ հաջող մոր և մանկան առողջության ծրագրից, ծրագրերի խմբից հետո: Դե, ոչ ոք չէր ընդունի ընտանիքի պլանավորում, եթե իրենց երեխաները չգոյատևեին: Այսպիսով առաջին քայլը` օգնել երեխաներին, հետո մայրերին ու հետո շարունակել ընտանիքի պլանավորմամբ: Բավական չէ պայքարել մանկական մահացության դեմ, ձեզ նաև ընտանիքի պլանավորում է պետք: Թույլ տվեք ձեզ հետ տանեմ ու բացատրեմ, թե ինչու մենք դա պետք է անեինք:
In my country, that was the case in 1974. Seven children per family -- tremendous growth at 3.3 percent. There was just no future. We needed to reduce the population growth rate. So we said, "Let's do it." The women said, "We agree. We'll use pills, but we need a doctor to prescribe the pills," and we had very, very few doctors. We didn't take no as an answer; we took no as a question. We went to the nurses and the midwives, who were also women, and did a fantastic job at explaining how to use the pill. That was wonderful, but it covered only 20 percent of the country.
Իմ երկրում, 1974 թվականին, իրավիճակն այսպիսին էր: Յոթ երեխա յուրաքանչյուր ընտանիքում: Բնակչության հսկայական աճ` 3.3% արագությամբ: Ապագա պարզապես չկար: Հարկավոր էր նվազեցնել բնակչության աճի արագությունը: Այսպիսով, մենք ասացինք. "Եկեք անենք դա": Կանայք ասացին. "Համաձայն ենք, հաբեր կօգտագործենք, բայց հարկավոր է հաբերը նշանակող բժիշկ": Իսկ մենք շատ քիչ բժիշկներ ունեինք: Բայց մենք, ''ոչ"-ը որպես պատասխան չընդունեցինք, ընդունեցինք "ոչ"-ը որպես հարց: Մենք գնացինք բուժքույրերի և մանկաբարձների մոտ, որոնք նույնպես կին էին, և նրանք հրաշալի գործ արեցին` բացատրելով, թե ինչպես հաբերն օգտագործել: Դա հրաշալի էր, բայց հասու էր երկրի միայն 20 տոկոսին:
What do we do for the other 80 percent -- leave them alone and say, "Well, they're not medical personnel." No, we decided to do a bit more. So we went to the ordinary people that you saw. Actually, below that yellow sign -- I wish they hadn't wiped that, because there was "Coca-Cola" there. We were so much bigger than Coca-Cola in those days. And no difference, the people they chose were the people we chose. They were well-known in the community, they knew that customers were always right, and they were terrific, and they practiced their family planning themselves. So they could supply pills and condoms throughout the country, in every village of the country. So there we are. We went to the people who were seen as the cause of the problem to be the solution. Wherever there were people -- and you can see boats with the women, selling things -- here's the floating market selling bananas and crabs and also contraceptives -- wherever you find people, you'll find contraceptives in Thailand.
Իսկ ի՞նչ անենք մյուս 80 տոկոսի համար. մենակ թողնե՞նք ու ասե՞նք. "Դե, բուժանձնակազմ չկա": Ոչ, մենք որոշեցինք ավելին անել: Մենք գնացինք հասարակ մարդկանց մոտ, որ դուք տեսաք նկարում: Այդ դեղին նշանի տակ: Լավ կլիներ մաքրած չլինեին դա, որովհետև այնտեղ գրված էր "Կոկա-կոլա": Այն օրերին մենք ավելի մեծ էինք, քան Կոկա-Կոլան: Եվ տարբերություն չկար մեր ու Կոկա-Կոլայի միջև. մարդիկ, ում նրանք ընտրում էին, նույն մարդիկ էին, ում մենք էինք ընտրում: Նրանք համայնքում ճանաչված էին, նրանք գիտեին, որ հաճախորդը միշտ ճիշտ է, և նրանք հիանալի էին, ու իրենք էլ էին ընտանիքի պլանավորում կատարում: Այնպես որ նրանք կարող էին հաբեր և պահպանակներ մատակարարել ամբողջ երկրով մեկ, երկրի ամեն մի գյուղում: Ահա, և այդպես: Մենք գնացինք մարդկանց մոտ, ովքեր պրոբլեմի պատճառն էին դիտարկվում, և դարձրինք նրանց պրոբլեմի լուծում: Որտեղ էլ որ մարդիկ կային, ովքեր ինչ-որ բան էին վաճառում, ահա կարող եք տեսնել կանանց նավակների մեջ, ահա լողացող շուկան, որտեղ վաճառվում են բանան և խեցգետին, ինչպես նաև պահպանակներ. որտեղ որ մարդիկ կան Թայլանդում, դուք կգտնեք հակաբեղմնավորիչներ:
And then we decided, why not get to religion because in the Philippines, the Catholic Church was pretty strong, and Thai people were Buddhist. We went to them and they said, "Look, could you help us?" I'm there -- the one in blue, not the yellow -- holding a bowl of holy water for the monk to sprinkle holy water on pills and condoms for the sanctity of the family. And this picture was sent throughout the country. So some of the monks in the villages were doing the same thing themselves. And the women were saying, "No wonder we have no side-effects. It's been blessed." That was their perception.
Հետո մենք որոշեցինք դիմել կրոնի օգնությանը, քանզի Ֆիլիպիններում Կաթոլիկ եկեղեցին բավականին ուժեղ էր: իսկ թայլանդցիները բուդդիստ են: Մենք գնացինք նրանց մոտ ու նրանք հարցրին, թե արդյոք կարող ենք իրենց օգնել: Ես այնտեղ եմ, կապույտ հագուստովը, դեղինը չէ, ձեռքիս սուրբ ջրի աման է, որպեսզի վանականը սուրբ ջուր ցողի հաբերի ու պահպանակների վրա ընտանիքի սրբության համար: Եվ այս նկարն ուղարկվեց ամբողջ երկրով մեկ: Գյուղերում որոշ վանականներ նույն բանն իրենք էին անում: Ու կանայք ասում էին. "Զարմանալի չէ, որ մեզ մոտ կողմնակի ազդեցություն չի նկատվում. օրհնված է": Այդպիսին էր նրանց ընկալումը:
And then we went to teachers. You need everybody to be involved in trying to provide whatever it is that make humanity a better place. So we went to the teachers. Over a quarter of a million were taught about family planning with a new alphabet -- A, B for birth, C for condom, I for IUD, V for vasectomy. And then we had a snakes and ladders game, where you throw dice. If you land on anything pro-family planning, you move ahead. Like, "Mother takes the pill every night. Very good, mother. Move ahead. Uncle buys a condom. Very good, uncle. Move ahead. Uncle gets drunk, doesn't use condom. Come back, start again." (Laughter) Again, education, class entertainment. And the kids were doing it in school too. We had relay races with condoms, we had children's condom-blowing championship. And before long, the condom was know as the girl's best friend. In Thailand, for poor people, diamonds don't make it -- so the condom is the girl's best friend.
Հետո մենք գնացինք ուսուցիչների մոտ: Անհրաժշետ է բոլորին ներգրավել ցանկացած բան մատուցելիս, եթե այն մարդկությունը բարելավելու համար է: Մենք գնացինք ուսուցիչների մոտ: Ավելի քան քառորդ միլիոն մարդ սովորեցին ընտանիքի պլանավորում նոր այբուբենի միջոցով. Ծ-ծնունդ, Պ-պահպանակ, Ն-ներարգանդային միջոց, Վ-վասեկտոմիա: Կար նաև օձերի ու աստիճանների խաղը, որտեղ զար ես գցում: Ու եթե ընկնում ես ընտանիքի պլանավորման համար օգտակար դաշտի վրա, առաջ ես շարժվում: Օրինակ, "Մայրիկն ամեն գիշեր հակաբեղմնավորիչ հաբ է ընդունում": Շատ լավ, մայրիկ: Մի քայլ առաջ: Քեռին պահպանակ է գնում: Շատ լավ, քեռի: Մի քայլ առաջ: Քեռին հարբում է և պահպանակ չի օգտագործում: Հետ արի և նորից սկսիր": (Ծիծաղ) Կրկին, կրթություն, դասարանային զվարճանք: Երեխաները դպրոցում էլ էին դա սովորում: Մենք անցկացնում էինք պահպանակով ռելեի մրցավազքեր: Մենք անցկացնում էինք պահպանակ փչելու մրցույթ: Եվ շատ շուտով, պահպանակը դարձավ աղջկա լավագույն ընկերը: Թայլանդում, աղքատների համար, ադամադներ չկան: Այնպես որ աղջկա լավագույն ընկերը պահպանակն է:
We introduced our first microcredit program in 1975, and the women who organized it said, "We only want to lend to women who practice family planning. If you're pregnant, take care of your pregnancy. If you're not pregnant, you can take a loan out from us." And that was run by them. And after 35/36 years, it's still going on. It's a part of the Village Development Bank; it's not a real bank, but it's a fund -- microcredit. And we didn't need a big organization to run it -- it was run by the villagers themselves. And you probably hardly see a Thai man there, it's always women, women, women, women. And then we thought we'd help America, because America's been helping everyone, whether they want help or not. (Laughter) And this is on the Fourth of July. We decided to provide vasectomy to all men, but in particular, American men to the front of the queue, right up to the Ambassador's residence during his vin d'honneur. And the hotel gave us the ballroom for it -- very appropriate room. (Laughter) And since it was near lunch time, they said, "All right, we'll give you some lunch. Of course, it must be American cola. You get two brands, Coke and Pepsi. And then the food is either hamburger or hotdog." And I thought a hotdog will be more symbolic. (Laughter) And here is this, then, young man called Willy Bohm who worked for the USAID. Obviously, he's had his vasectomy because his hotdog is half eaten, and he was very happy. It made a lot of news in America, and it angered some people also. I said, "Don't worry. Come over and I'll do the whole lot of you."
Մենք մեր առաջին միկրովարկային ծրագիրը մեկնարկեցինք 1975 թ.-ին, և կազմակերպիչ կանայք ասացին, որ ուզում են վարկեր տալ միայն այն կանանց, ովքեր ընտանիքի պլանավորում են կատարում: Հղիները թող հոգ տանեն իրենց հղիության մասին: Իսկ ոչ հղիները կարող են վարկեր վերցնել: Կանայք էին դա ղեկավարում: Եվ 35-36 տարի հետո, այն դեռ շարունակվում է: Այն Գյուղական Զարգացման Բանկի մաս է կազմում: Դա իսկական բանկ չէ, այլ միկրովարկային ֆոնդ: Եվ մեզ հարկավոր չէր մեծ կազմակերպություն այն ղեկավարելու համար: Գյուղացիներն իրենք էին այն ղեկավարում: Ոչ թե Թայլանդցի տղամարդիկ, այլ միշտ կանայք, կանայք, կանայք: Ու մենք մտածեցինք, որ Ամերիկային օգնենք, որովհետև Ամերիկան բոլորին օգնում է, անկախ նրանից, օգնություն ցանկանում են, թե ոչ: (Ծիծաղ) Հուլիսի չորսն էր: Մենք որոշեցինք վասեկտոմիա կատարել բոլոր ցանկացող տղամարդկանց, բայց ամերիկացի տղամարդկանց հերթում առաջ գցեցինք, ընդհուպ մինչև դեսպանի նստավայրը, /պարզ չէ ինչ է ասվում/: Հյուրանոցը սրահ տվեց մեզ դրա համար: Շատ հարմար սրահ: (Ծիծաղ) Եվ քանի որ լանչի ժամը մոտ էր, նրանք նաև համաձայնվեցին մեզ լանչ տալ: Իհարկե, պետք է լիներ ամերիկյան կոլա: Երկու ապրանքատեսակ կա` Կոլա և Պեպսի: Ուտելիքն էլ կամ նրբերշիկ է, կամ համբուրգեր: Ու ես մտածեցի, որ նրբերշիկն ավելի խորհրդանշական է: (Ծիծաղ) Ահա ՈՒիլլի Բոմ անունով երիտասարդը, ով աշխատում էր ԱՄՆ միջազգային զարգացման գործակալության համար: Ակնհայտ է, նրա վասեկտոմիան արված է, որովհետև նա կերել էր իր նրբերշիկի կեսն ու շատ երջանիկ էր: Դա ԱՄՆ-ում լրատվամիջոցներով տարածվեց, և որոշ մարդիկ զայրացան: Ես ասացի. "Մի անհանգստացեք, եկեք այստեղ, մենք Ձեզ համար էլ դա կանենք":
(Laughter)
(Ծիծաղ)
And what happened? In all this thing, from seven children to 1.5 children, population growth rate of 3.3 to 0.5. You could call it the Coca-Cola approach if you like -- it was exactly the same thing. I'm not sure whether Coca-Cola followed us, or we followed Coca-Cola, but we're good friends. And so that's the case of everyone joining in. We didn't have a strong government. We didn't have lots of doctors. But it's everybody's job who can change attitude and behavior.
Եվ ի՞նչ տեղի ունեցավ: Այս ամբողջ ընթացքում, յոթ երեխայից հասանք 1.5 երեխայի: Բնակչության աճի տեմպը 3.3-ից իջավ մինչև 0.5: Կարող եք անվանել սրան Կոկա-Կոլայի մոտեցում: Ճիշտ նույն բանն էր: Վստահ չեմ` Կոկա-Կոլան էր հետևում մեզ, թե մենք Կոկա-Կոլային, բայց լավ ընկերներ ենք: Ինչպես և բոլոր նրանք, ովքեր միացան մեզ: Մենք ուժեղ կառավարություն չունեինք: Մենք շատ բժիշկներ չունեինք: Բայց դա բոլոր նրանց գործն է, ովքեր կարող են վերաբերմունք և վարքագիծ փոխել:
Then AIDS came along and hit Thailand, and we had to stop doing a lot of good things to fight AIDS. But unfortunately, the government was in denial, denial, denial. So our work wasn't affected. So I thought, "Well, if you can't go to the government, go to the military." So I went to the military and asked to borrow 300 radio stations. They have more than the government, and they've got more guns than the government. So I asked them, could they help us in our fight against HIV. And after I gave them statistics, they said, "Yes. Okay. You can use all the radio stations, television stations." And that's when we went onto the airwaves. And then we got a new prime minister soon after that. And he said, "Mechai, could you come and join?" He asked me in because he liked my wife a lot. So I said, "Okay." He became the chairman of the National AIDS Committee and increased the budget fifty-fold.
Հետո ՁԻԱՀ-ը եկավ Թայլանդ, և մենք ստիպված էինք շատ լավ ծրագրեր դադարեցնել, որպեսզի ՁԻԱՀ-ի դեմ պայքարենք: Ցավոք, կառավարությունը անդադար ժխտում էր այդ պրոբլեմը: Ու մեր աշխատանքին չէին օժանդակում: Ես մտածեցի, որ եթե կառավարութանը չեք կարող դիմել, դիմենք բանակին: Այսպիսով, ես գնացի ռազմական իշխանությունների մոտ ու խնդրեցի փոխ վերցնել 300 ռադիոկայան: Նրանք ավելի շատ բան ունեն, քան կառավարությունը, ու ավելի շատ զենքեր, քան կառավարությունը: Ու ես նրանց օգնությունը խնդրեցի ՁԻԱՀ-ի դեմ պայքարելու գործում: Եվ երբ ես նրանց ներկայացրի վիճակագրությունը, Նրանք ասացինք, որ կարող ենք օգտագործել ռադիոկայաններն ու հեռուստակայանները: Ահա այդ ժամանակ մենք եթեր դուրս եկանք: Դրանից հետո շատ շուտով մենք նոր վարչապետ ունեցանք: Ու նա ինձ ասաց. "Մեչայ, կգա՞ս և միանա՞ս մեզ": Նա ինձ խնդրեց, որովհետև կնոջս շատ էր հավանում: Ու ես համաձայնվեցի: Նա դարձավ ՁԻԱՀ-ի ազգային հանձնաժողովի նախագահ, և հիսուն անգամ ավելացրեց բյուջեն:
Every ministry, even judges, had to be involved in AIDS education -- everyone -- and we said the public, institutions, religious institutions, schools -- everyone was involved. And here, every media person had to be trained for HIV. And we gave every station half a minute extra for advertising to earn more money. So they were happy with that. And then AIDS education in all schools, starting from university. And these are high school kids teaching high school kids. And the best teachers were the girls, not the boys, and they were terrific. And these girls who go around teaching about safe sex and HIV were known as Mother Theresa. And then we went down one more step. These are primary school kids -- third, fourth grade -- going to every household in the village, every household in the whole of Thailand, giving AIDS information and a condom to every household, given by these young kids. And no parents objected, because we were trying to save lives, and this was a lifesaver. And we said, "Everyone needs to be involved."
Յուրաքաչյուր նախարարություն, նույնիսկ դատավորները, պետք է ներգրավված լինեին ՁԻԱՀ-ի մասին կրթության մեջ: Յուրաքանչյուր մարդ: Հասարակությունը, հաստատությունները, կրոնական հաստատությունները, դպրոցները, բոլորը ներգրավված էին: Յուրաքանչյուր ԶԼՄ-ի աշխատող, ՄԻԱՎ-ի ուսուցանում էր անցնում: Մենք ամեն կայանի տվեցինք լրացուցիչ կես րոպե գովազդի համար, որպեսզի ավելի շատ գումար վաստակեին: Այնպես որ նրանք գոհ մնացին: Ապա արեցինք ՁԻԱՀ-ի մասին ուսուցանում բոլոր ուսումնական հաստատություններում` սկսելով համալսարանից: Ահա ավագ դպրոցի երեխաները ուսուցանում են ավագ դպրոցի երեխաներին: Եվ լավագույն ուսուցիչները աղջիկներն էին, ոչ թե տղաները: Ու նրանք հրաշալի էին: Այս աղջիկներին, ովքեր շրջում էին` ուսուցանելով ապահով սեռական հարաբերություններ և ՄԻԱՎ, ճանաչում էին որպես Մայր Թերեզաներ: Հետո մենք մի քայլ իջանք ներքև: Սրանք տարրական դպրոցի աշակերտներ են` երրորդ, չորրորդ դասարանցիներ, ովքեր գնում էին գյուղի յուրաքանչյուր տուն, ամբողջ Թայլանդի յուրաքանչյուր տուն, տարածելով ՁԻԱՀ-ի մասին տեղեկատվություն և պահպանակներ ամեն մի տուն. դա անում էին այս փոքրիկ երեխաները: Իսկ ծնողները չէին բողոքում, քանզի մենք փորձում էինք կյանքեր փրկել, և սա իրոք կյանք փրկող միջոց էր: Եվ մենք ասացինք, որ յուրաքանչյուր մարդ պետք է ներգրավված լինի:
So you have the companies also realizing that sick staff don't work, and dead customers don't buy. So they all trained. And then we have this Captain Condom, with his Harvard MBA, going to schools and night spots. And they loved him. You need a symbol of something. In every country, every program, you need a symbol, and this is probably the best thing he's ever done with his MBA. (Laughter) And then we gave condoms out everywhere on the streets -- everywhere, everywhere. In taxis, you get condoms. And also, in traffic, the policemen give you condoms -- our "cops and rubbers" programs. (Laughter) So, can you imagine New York policemen giving out condoms? Of course I can. And they'd enjoy it immensely; I see them standing around right now, everywhere. Imagine if they had condoms, giving out to all sorts of people. And then, new change, we had hair bands, clothing and the condom for your mobile phone during the rainy season.
Մասնավոր ընկերությունները նույնպես գիտակցում էին, որ հիվանդ աշխատակազմը չի աշխատի, իսկ մահացած հաճախորդները չեն գնի իրենց ապրանքը: Այնպես որ նրաք էլ էին ուսուցում կազմակերպում: Հետո այս Կապիտան Պահպանակը` Հարվարդից ստացած բիզնես վարչարարության մագիստրոսի կոչումով, գնում էր դպրոցներն ու գիշերային կետերը: Եվ նրան շատ սիրեցին: Ինչ-որ բանի խորհրդանիշ է պետք: Ամեն մի երկրում, ամեն մի ծրագրում հարկավոր է խորհրդանիշ, և դա հավանաբար նրա Բիզնեսի մագիստրոսի կոչման լավագույն օգտագործման ձևն էր: (Ծիծաղ) Հետո մենք պահպանակներ էինք բաժանում ամենուրեք փողոցներում, ամեն, ամեն տեղ: Տաքսու մեջ ստանում ես պահպանակ: Երթևեկության ընթացքում, ոստիկանը քեզ պահպանակ է տալիս` դա մեր "մենթեր ու պահպանակներ" ծրագիրն էր: (Ծիծաղ) Կարո՞ղ եք պատկերացնել, որ Նյու Յորքի ոստիկանը պահպանակներ բաժանի: Ես անշուշտ կարող եմ: Եվ հսկայական բավականություն կստանայի դրանից: Ես նրանց տեսնում եմ կանգնած ամենուրեք: Պատկերացրեք, որ նրանք պահպանակներ ունենային ու բաժանեին տարբեր տեսակի մարդկանց: Հետո նոր փոփոխություններ արեցինք. մազակալներ, հագուստ, պահպանակ բջջայինի համար անձրևային սեզոնի համար:
(Laughter)
(Ծիծաղ)
And these were the condoms that we introduced. One says, "Weapon of mass protection." We found -- you know -- somebody here was searching for the weapon of mass destruction, but we have found the weapon of mass protection: the condom. And then it says here, with the American flag, "Don't leave home without it." But I have some to give out afterward. But let me warn you, these are Thai-sized, so be very careful. (Laughter) And so you can see that condoms can do so many things. Look at this -- I gave this to Al Gore and to Bill Senior also. Stop global warming; use condoms. And then this is the picture I mentioned to you -- the weapon of mass protection. And let the next Olympics save some lives. Why just run around? (Laughter) And then finally, in Thailand we're Buddhist, we don't have a God, so instead, we say, "In rubber we trust." (Laughter) So you can see that we added everything to our endeavor to make life better for the people. We had condoms in all the refrigerators in the hotels and the schools, because alcohol impairs judgment.
Ահա սրանք մեր ներկայացրած պահպանակներն են: Մեկի վրա գրված է "Զանգվածային պաշտպանության զենք": Ահա թե ինչ ենք մենք հայտնաբերել: Գիտեք, այստեղ ինչ-որ մեկը զանգվածային ոչնչացման զենք էր փնտրում, բայց մենք գտել ենք զանգվածային պաշտպանության զենքը` պահպանակը: Այս մեկը` ամերիկյան դրոշով, ասում է, "Առանց դրա տնից դուրս մի արի": Ես ավելի ուշ կբաժանեմ պահպանակներ: Բայց նախազգուշացնեմ, որ նրանք Թայլանդցիների չափով են, այպես որ ուշադիր եղեք: (Ծիծաղ) Ինչպես տեսնում եք, պահպանակներն այնքան շատ բան կարող են անել: Ահա նայեք: Ես սա նաև տվել եմ Ալ Գորին ու Բիլ Սենիորին: Կանգնեցրեք գլոբալ տաքացումը, օգտագործեք պահպանակ: Իսկ սա այն նկարն է, որի մասին խոսեցի. զանգվածային պաշտպանության զենք: Թող, որ հաջորդ Օլիմիպիական խաղերը կյանքեր փրկեն: Ինչու՞ անիմաստ վազվզել: (Ծիծաղ) Եվ վերջապես, Թայլանդում մենք բուդդիստ ենք, աստված չունենք, փոխարենը ասում ենք. ''մենզ վստահում ենք պահպանակին /բառացի` ռեզինին/" (Ծիծաղ) Ինչպես տեսնում եք, մենք ամեն ինչ օգտագործում էինք մարդկանց կյանքը բարելավելու համար: Մենք պահպանակներ էինք դնում հյուրանոցի սառնարաններում ու դպրոցներում, քանի որ ալկոհոլը վնասում է դատողությունը:
And then what happened? After all this time, everybody joined in. According to the U.N., new cases of HIV declined by 90 percent, and according to the World Bank, 7.7 million lives were saved. Otherwise there wouldn't be many Thais walking around today. So it just showed you, you could do something about it. 90 percent of the funding came from Thailand. There was political commitment, some financial commitment, and everybody joined in the fight. So just don't leave it to the specialists and doctors and nurses. We all need to help.
Եվ ի՞նչ տեղի ունեցավ: Այն բանից հետո, երբ բոլորը միացել էին մեզ, ըստ ՄԱԿ-ի` ՄԻԱՎ-ի նոր դեպքերը նվազեցին 90%-ով: Եվ ըստ Համաշխարհային Բանկի` 7.7 միլիոն կյանք փրկվեց: Հակառակ դեպքում այսօր այդքան էլ շատ Թայլանդցիներ չէին լինի: Դա ցույց տվեց, որ կարելի է այդ ուղղությամբ ինչ-որ բան անել: Ֆինանսավորման 90%-ը գալիս էր Թայլանդից: Կար քաղաքական պարտավորություն, ֆինանսական պարտավորություն, և բոլորը միացան պայքարին: Այնպես որ պետք չէ ամեն ինչ թողնել բժիշկների և բուժքույրների վրա: Մենք բոլորս էլ պետք է օգնենք:
And then we decided to help people out of poverty, now that we got AIDS somewhat out of the way -- this time, not with government alone, but in cooperation with the business community. Because poor people are business people who lack business skills and access to credit. Those are the things to be provided by the business community. We're trying to turn them into barefoot entrepreneurs, little business people. The only way out of poverty is through business enterprise. So, that was done. The money goes from the company into the village via tree-planting. It's not a free gift. They plant the trees, and the money goes into their microcredit fund, which we call the Village Development Bank. Everybody joins in, and they feel they own the bank, because they have brought the money in.
Հետո մենք որոշեցինք օգնել մարդկանց դուրս գալ աղքատությունից, երբ որ ՁԻԱՀ-ը ճանապարհից հեռացրել էինք, այս անգամ ոչ միայն կառավարության հետ, այլ բիզնես համայնքի հետ համագործակցելով: Որովհետև աղքատ մարդիկ նույնպես բիզնեսմեն են, ովքեր չունեն բիզնեսի հմտություններ և ում վարկերը հասանելի չեն: Հենց դրանք էլ բիզնես համայնքը տրամադրում է: Մենք փորձում ենք աղքատ մարդկանց դարձնել 'ոտաբոբիկ ձեռնարկատերեր', փոքր բիզնեսմեններ: Բիզնես ձեռնարկատիրությունը աղքատությունից դուրս գալու միակ ճանապարհն է: Այդպես, դա էլ արեցինք: Գումարը գնում է ընկերությունից դեպի գյուղ ծառատունկի միջոցով: Դա անվճար նվեր չէ: Նրանք տնկում են ծառեր, իսկ գումարը գնում է միկրովարկային ֆոնդ, որը մենք անվանում ենք Գյուղական Զարգացման Հիմնադրամ: Բոլորը միանում են և իրենց զգում են բանկի սեփականատեր, քանի որ նրանք են գումարը բերել:
And before you can borrow the money, you need to be trained. And we believe if you want to help the poor, those who are living in poverty, access to credit must be a human right. Access to credit must be a human right. Otherwise they'll never get out of poverty. And then before getting a loan, you must be trained. Here's what we call a "barefoot MBA," teaching people how to do business so that, when they borrow money, they'll succeed with the business. These are some of the businesses: mushrooms, crabs, vegetables, trees, fruits, and this is very interesting -- Nike ice cream and Nike biscuits; this is a village sponsored by Nike. They said, "They should stop making shoes and clothes. Make these better, because we can afford them." And then we have silk, Thai silk. Now we're making Scottish tartans, as you can see on the left, to sell to all people of Scottish ancestors. So anyone sitting in and watching TV, get in touch with me. And then this is our answer to Starbucks in Thailand -- "Coffee and Condoms." See, Starbucks you awake, we keep you awake and alive. That's the difference. Can you imagine, at every Starbucks that you can also get condoms? You can order your condoms with your with your cappuccino.
Եվ վարկ վերցնելուց առաջ հարկավոր է ուսուցում անցնել: Եվ մենք հավատում են, որ եթե ուզում ես աղքատներին օգնել, մարդկանց, որ ապրում են աղքատության մեջ, վարկերի հասանելիությունը պետք է լինի մարդու իրավունք: Վարկերի հասանելիությունը պետք է լինի մարդու իրավունք: Այլապես, նրանք երբևէ աղքատությունը չեն հաղթահարի: Եվ վարկ վերցնելուց առաջ հարկավոր է ուսուցում անցնել: Դա էլ մենք կոչում ենք "ոտաբոբիկ բիզնես ադմինիստրացիայի մագիստրոս"` ուսուցանել մարդկանց, թե ինչպես բիզնեսով զբաղվել, որպեսզի գումար փոխ առնելիս նրանց բիզնեսը հաջողություն ունենա: Ահա բիզնեսների օրինակներ` սունկ, ծովախեցգետին, բանջարեղեն, ծառեր, մրգեղեն, այս մեկը շատ հետաքրքիր է` Նայքի պաղպաղակ և Նայքի թխվածքաբլիթներ: Սա Նայքիի կողմից հովանավորվող գյուղ է: Նրանք ասացին, "Նրանք պետք է հագուստ ու կոշիկ այլևս չպատրաստեն, Ավելի լավ է սրանք պատրաստել, քանի որ մենք կարող են վճարել դրանց համար": Մենք նաև ունենք մետաքա, թայլանդական մետաքս: Ձախ կողմում կարող եք տեսնել շոտլանդական տարտաններ, որ մենք կարում ենք` վաճառելու շոտլանդական արմատներով բոլոր մարդկանց: Այնպես որ, ուրաքանչյուր մարդ, որ նտած հեռուստացույց է նայում կարող է կապվել ինձ հետ: Եվ ահա սա էլ մեր Թայլանդական պատասխանն է Սթարբաքսին: "Սուրճ և պահպանակներ": Տեսեք, Սթարբաքսը ձեզ պահում է արթուն ու ողջ: Դա է տարբերությունը: Պատկերացնու՞մ եք, յուրաքանչյուր Սթարբաքսում, կարողանայիք նաև պահպանակ ձեռք բերել: Կապուչինոյի հետ կարող ես պատվիրել նաև պահպանակներ:
And then now, finally in education, we want to change the school as being underutilized into a place where it's a lifelong learning center for everyone. We call this our School-Based Integrated Rural Development. And it's a center, a focal point for economic and social development. Re-do the school, make it serve the community needs. And here is a bamboo building -- all of them are bamboo. This is a geodesic dome made of bamboo. And I'm sure Buckminster Fuller would be very, very proud to see a bamboo geodesic dome. And we use vegetables around the school ground, so they raise their own vegetables.
Եվ ի վերջո, կրթության ոլորտում, պետք է դպրոցը թերօգտագործված հաստատությունից դարձնենք ողջ կյանքի ընթացքում ուսուցման կենտրոն բոլորի համար: Մենք դա անվանում ենք "Դպրոցի վրա հիմնված ինտեգրացված գյուղական զարգացում": Եվ սա տնտեսական և սոցիալական զարգացման կենտրոնն է, ֆոկուսային կետը: Վերակազմավորել դպրոցը, ծառայեցնել այն համայնքի կարիքներին: Ահա այս բամբուկից կառուցվածքը: Նրանք բոլորը բամբուկից են: Այս գեոդեզիկ գմբեթը բամբուկից է: Եվ վստահ եմ` Բաքմինսթր Ֆուլլերը հպարտ կլիներ տեսնել բամբուկից գեոդեզիկ գմբեթ Մենք դպրոցի այգում բանջարեղեն ենք օգտագործում, նրանք իրենց սեփական բանջարեղենն են աճեցնում:
And then, finally, I firmly believe, if we want the MDGs to work -- the Millennium Development Goals -- we need to add family planning to it. Of course, child mortality first and then family planning -- everyone needs family planning service -- it's underutilized. So we have now found the weapon of mass protection. And we also ask the next Olympics to be involved in saving lives. And then, finally, that is our network. And these are our Thai tulips.
Եվ, ի վերջո, ես խորապես հավատում եմ, որ եթե ուզում են ՀԶՆ-ներն աշխատեն, Հազարամյակի զարգացման նպատակները, Մենք պետք դրանց ավելացնենք ընտանիքի պլանավորում: Իհարկե, սկզբում մանկական մահացության խնդիրը, այնուհետ ընտանիքի պլանավորում: Յուրաքանչյուրին անհրաժեշտ է ընտանիք պլանավորման ծառայություն: Այն քիչ է օգտագործվում: Մենք հայտնաբերել ենք զանգվածային պաշտպանության զենքը: Մենք նաև խնդրում ենք, որ հաջորդ Օլիմպիական խաղերը նույպես ներգրավվեն կյանքեր փրկելու գործում: Եվ ահա, վերջապես սա մեր ցանցն է: Եվ սրանք մեր թայլանդական կակաչներն են:
(Laughter)
Ծիծաղ
Thank you very much indeed.
Շատ շնորհակալություն:
(Applause)
(Ծափահարություններ)