Αποφάσισα, όταν μου ζητήθηκε να το κάνω αυτό, ότι αυτό για το οποίο ήθελα πραγματικά να μιλήσω ήταν ο φίλος μου Ρίτσαρντ Φάυνμαν. Ήμουν ένας εκ των λίγων τυχερών που τον γνώρισαν πραγματικά και απόλαυσαν την παρουσία του. Και θα σας μιλήσω για τον Ρίτσαρντ Φάυνμαν που εγώ ήξερα. Είμαι βέβαιος πως υπάρχουν άλλοι άνθρωποι εδώ που θα μπορούσαν να σας πουν για το Ρίτσαρντ Φάυνμαν που αυτοί ήξεραν, και πιθανόν θα ήταν ένας διαφορετικός Ρίτσαρντ Φάυνμαν.
I decided when I was asked to do this that what I really wanted to talk about was my friend, Richard Feynman. I was one of the fortunate few that really did get to know him and enjoyed his presence. And I'm going to tell you about the Richard Feynman that I knew. I'm sure there are people here who could tell you about the Richard Feynman they knew, and it would probably be a different Richard Feynman.
Ο Ρίτσαρντ Φάυνμαν ήταν ένας πολύπλοκος άνθρωπος. Ήταν ένας άνθρωπος με πολλές, πολλές πτυχές. Ήταν, φυσικά, πάνω απ' όλα ένας πολύ, πολύ, πολύ μεγάλος επιστήμονας. Ήταν ένας ηθοποιός. Τον έβλεπες να παίζει. Είχα επίσης την τύχη να είμαι παρών σε εκείνες τις ομιλίες, πάνω, στον εξώστη. Ήταν φανταστικές. Ήταν ένας φιλόσοφος, ήταν ένας ντράμερ, ήταν ένας κατεξοχήν δάσκαλος. Ο Ρίτσαρντ Φάυνμαν ήταν επίσης ένας σόουμαν, ένας τεράστιος σόουμαν. Ήταν αυθάδης, ασεβής -- ήταν γεμάτος μαγκιά, ένα είδος ιδιαίτερης μαγκιάς. Λάτρευε τα νοητικά παιχνίδια. Είχε ένα τεράστιο εγώ. Αλλά ο τύπος κατά κάποιο τρόπο είχε πολύ χώρο κατά βάθος. Και τι εννοώ με το πολύ χώρο, στην περίπτωση μου -- δεν μπορώ να μιλήσω εκ μέρους κανενός άλλου -- αλλά στην περίπτωση μου, πολύ χώρο για ένα άλλο μεγάλο εγώ. Εντάξει, όχι τόσο μεγάλο όσο το δικό του, αλλά αρκετά μεγάλο. Πάντα αισθανόμουν καλά με τον Ντικ Φάυνμαν.
Richard Feynman was a very complex man. He was a man of many, many parts. He was, of course, foremost, a very, very, very great scientist. He was an actor. You saw him act. I also had the good fortune to be in those lectures, up in the balcony. They were fantastic. He was a philosopher. He was a drum player. He was a teacher par excellence. Richard Feynman was also a showman, an enormous showman. He was brash, irreverent. He was full of macho, a kind of macho one-upmanship. He loved intellectual battle. He had a gargantuan ego. But the man had, somehow, a lot of room at the bottom. And what I mean by that is a lot of room, in my case -- I can't speak for anybody else, but in my case -- a lot of room for another big ego. Well, not as big as his, but fairly big. I always felt good with Dick Feynman.
Ήταν πάντα ευχάριστο να είμαι μαζί του. Πάντα με έκανε να νιώθω έξυπνος. Πώς μπορεί κάποιος σαν κι αυτόν να σε κάνει να νιώθεις έξυπνος; Κατά κάποιο τρόπο το μπορούσε. Μ' έκανε να νιώθω έξυπνος. Μ' έκανε να νιώθω ότι ήταν έξυπνος. Μ' έκανε να νιώθω πως ήμαστε κι οι δυο έξυπνοι, και πως οι δυο μας μπορούσαμε να λύσουμε κάθε πρόβλημα. Και όντως, μερικές φορές κάναμε φυσική μαζί. Δε δημοσιεύσαμε πότε καμία εργασία μαζί, αλλά περάσαμε πολύ καλά. Αγαπούσε το να κερδίζει. Σε αυτά τα μικρά παιχνίδια επίδειξης που παίζαμε μερικές φορές -- και δεν τα έπαιζε μόνο με μένα, τα έπαιζε με κάθε είδος ανθρώπων -- σχεδόν πάντα κέρδιζε. Αλλά όταν δεν κέρδιζε, όταν έχανε, πάντα γελούσε και φαινόταν να έχει την ίδια χαρά με όταν κέρδιζε.
It was always fun to be with him. He always made me feel smart. How can somebody like that make you feel smart? Somehow he did. He made me feel smart. He made me feel he was smart. He made me feel we were both smart, and the two of us could solve any problem whatever. And in fact, we did sometimes do physics together. We never published a paper together, but we did have a lot of fun. He loved to win, win these little macho games we would sometimes play. And he didn't only play them with me, but with all sorts of people. He would almost always win. But when he didn't win, when he lost, he would laugh and seem to have just as much fun as if he had won.
Θυμάμαι μια φορά μου είπε μια ιστορία σχετικά με μια πλάκα που του έκαναν οι μαθητές του. Τον έβγαλαν -- νομίζω ήταν για τα γενέθλιά του -- τον έβγαλαν για γεύμα. Τον έβγαλαν για γεύμα σε ένα μέρος με σάντουιτς στην Πασαντίνα. Μπορεί να υπάρχει ακόμα, δεν ξέρω. Ειδικεύονταν σε σάντουιτς διασημοτήτων. Μπορούσες να παραγγείλεις ένα σάντουιτς Μέριλυν Μονρόε. Μπορούσες να πάρεις ένα σάντουιτς Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ. Οι μαθητές είχαν πάει εκεί εκ των προτέρων, και κανόνισαν να παραγγείλουν όλοι σάντουιτς "Φάυνμαν". Ο ένας μετά τον άλλο, πήγαν και παρήγγειλαν σάντουιτς "Φάυνμαν". Ο Φάυνμαν αγαπούσε αυτή την ιστορία. Μου είπε αυτή την ιστορία, και ήταν πραγματικά χαρούμενος και γελούσε. Όταν τελείωσε την ιστορία, του είπα, "Ντικ, αναρωτιέμαι ποια θα ήταν η διαφορά μεταξύ ενός σάντουιτς Φάυνμαν και ενός σάντουιτς Σούσκιντ." Και χωρίς να χάσει ούτε στιγμή, είπε, "Καλά, θα ήταν περίπου το ίδιο. Η μόνη διαφορά είναι ότι το σάντουιτς Σούσκιντ θα είχε πολύ περισσότερο ζαμπόν," ζαμπόν σημαίνει κακός ηθοποιός. (Γέλια) Λοιπόν, έτυχε να ήμουν αρκετά γρήγορος εκείνη τη μέρα, και είπα, "Ναι, αλλά θα είχε πολύ λιγότερη μορταδέλα (=ανοησία)."
I remember once he told me a story about a joke the students played on him. I think it was for his birthday -- they took him for lunch to a sandwich place in Pasadena. It may still exist; I don't know. Celebrity sandwiches was their thing. You could get a Marilyn Monroe sandwich. You could get a Humphrey Bogart sandwich. The students went there in advance, and arranged that they'd all order Feynman sandwiches. One after another, they came in and ordered Feynman sandwiches. Feynman loved this story. He told me this story, and he was really happy and laughing. When he finished the story, I said to him, "Dick, I wonder what would be the difference between a Feynman sandwich and a Susskind sandwich." And without skipping a beat at all, he said, "Well, they'd be about the same. The only difference is a Susskind sandwich would have a lot more ham." "Ham" as in bad actor. (Laughter) Well, I happened to have been very quick that day, and I said, "Yeah, but a lot less baloney."
(Γέλια)
(Laughter)
Η αλήθεια είναι πως το σάντουιτς Φάυνμαν είχε πάρα πολύ ζαμπόν, αλλά απολύτως καθόλου μορταδέλα. Αυτό που ο Φάυνμαν μισούσε περισσότερο από οτιδήποτε ήταν η διανοητική προσποίηση -- η κιβδηλότητα, οι ψευδείς σοφισμοί, η επαγγελματική ορολογία. Θυμάμαι κάποτε στη διάρκεια της δεκαετίας του 80, στα μέσα του 80, ο Ντικ κι εγώ και ο Σίντνεϊ Κόουλμαν, συναντηθήκαμε κάμποσες φορές στο Σαν Φρανσίσκο στο σπίτι κάποιου αρκετά πλουσίου -- στο Σαν Φρανσίσκο για δείπνο. Και την τελευταία φορά που ο πλούσιος τύπος μας προσκάλεσε, είχε προσκαλέσει επίσης και μερικούς φιλοσόφους. Αυτοί οι τύποι ήταν φιλόσοφοι του νου. Η ειδικότητα τους ήταν η φιλοσοφία της συνείδησης. Και χρησιμοποιούσαν κάθε είδους επαγγελματική ορολογία. Προσπαθώ να θυμηθώ τις λέξεις -- "μονισμός", "δυϊσμός", κατηγορίες παντού. Δεν ήξερα τι σήμαιναν όλα αυτά, ούτε κι ο Ντικ ήξερε -- ούτε και ο Σίντνεϊ για την ακρίβεια.
(Applause) The truth of the matter is that a Feynman sandwich had a load of ham, but absolutely no baloney. What Feynman hated worse than anything else was intellectual pretense -- phoniness, false sophistication, jargon. I remember sometime during the mid-'80s, Dick and I and Sidney Coleman would meet a couple of times up in San Francisco -- at some very rich guy's house -- up in San Francisco for dinner. And the last time the rich guy invited us, he also invited a couple of philosophers. These guys were philosophers of mind. Their specialty was the philosophy of consciousness. And they were full of all kinds of jargon. I'm trying to remember the words -- "monism," "dualism," categories all over the place. I didn't know what those meant, neither did Dick or Sydney, for that matter.
Και γιατί μιλήσαμε; Λοιπόν, για ποιο πράγμα μιλά κάποιος όταν μιλάει για τη διανόηση; Για ένα πράγμα, για το προφανές θέμα συζήτησης -- Μπορεί μια μηχανή να γίνει ένας νους; Μπορείς να χτίσεις μια μηχανή η οποία σκέφτεται σαν ένα ανθρώπινο ον, η οποία είναι ενσυνείδητη; Καθίσαμε και το συζητήσαμε -- φυσικά δεν το επιλύσαμε ποτέ. Άλλα το πρόβλημα με τους φιλοσόφους είναι ότι φιλοσοφούσαν όταν έπρεπε να "επιστημούσαν". Εν τέλει, είναι μια επιστημονική ερώτηση. Κι αυτό ήταν κάτι πολύ, πολύ επικίνδυνο όταν ήσουν κοντά στον Ντικ Φάυνμαν.
And what did we talk about? Well, what do you talk about when you talk about minds? There's one obvious thing to talk about: Can a machine become a mind? Can you build a machine that thinks like a human being that is conscious? We sat around and talked about this -- we of course never resolved it. But the trouble with the philosophers is that they were philosophizing when they should have been science-ophizing. It's a scientific question, after all. And this was a very, very dangerous thing to do around Dick Feynman.
Ο Φάυνμαν τους το ανταπέδωσε -- στο δόξα πατρί. Ήταν βάναυσο, ήταν αστείο -- ω, ήταν αστείο. Άλλα ήταν αληθινά βάναυσο. Πραγματικά έσκασε το μπαλόνι τους.
(Laughter) Feynman let them have it -- both barrels, right between the eyes. It was brutal; it was funny -- ooh, it was funny. But it was really brutal. He really popped their balloon.
Αλλά το αξιοθαύμαστο ήταν -- Ο Φάυνμαν χρειάστηκε να φύγει λίγο νωρίς. Δεν αισθανόταν πολύ καλά, κι έτσι έφυγε κάπως νωρίς. Και ο Σίντνεϊ κι εγώ μείναμε εκεί με τους δυο φιλοσόφους. Και το αξιοθαύμαστο ήταν πως αυτοί οι τύποι ήταν στα ουράνια. Ήταν τόσο χαρούμενοι. Είχαν συναντήσει ένα σπουδαίο άνθρωπο, είχαν διδαχθεί από ένα σπουδαίο άνθρωπο, είχαν περάσει εξαιρετικά έχοντας φάει λάσπη στα μούτρα τους, και ήταν κάτι το μοναδικό. Συνειδητοποίησα ότι υπήρχε κάτι το ιδιαίτερο σχετικά με το Φάυνμαν, ακόμα κι όταν έκανε ό,τι έκανε.
But the amazing thing was -- Feynman had to leave a little early; he wasn't feeling too well, so he left a little bit early. And Sidney and I were left there with the two philosophers. And the amazing thing is these guys were flying. They were so happy. They had met the great man; they had been instructed by the great man; they had an enormous amount of fun having their faces shoved in the mud ... And it was something special. I realized there was something just extraordinary about Feynman, even when he did what he did.
Ο Ντικ, ήταν φίλος μου. Τον φώναζα όντως Ντικ. Ο Ντικ κι εγώ είχαμε μια κάποια συμπάθεια. Νομίζω ότι μπορεί να ήταν μια ιδιαίτερη συμπάθεια αυτή που είχαμε. Άρεσε ο ένας στον άλλο, μας άρεσαν τα ίδια πράγματα. Άρεσαν και σε μένα τα παιχνίδια διανοητικών δεξιοτήτων. Μερικές φορές κέρδιζα, τις περισσότερες φορές κέρδιζε αυτός, αλλά το ευχαριστιόμασταν και οι δυο. Και ο Ντικ κάποια στιγμή πείστηκε πως εκείνος κι εγώ είχαμε κάποιου είδους ομοιότητα στις προσωπικότητές μας. Δε νομίζω πως είχε δίκιο. Νομίζω πως το μόνο στοιχείο ομοιότητας μεταξύ μας είναι πως και οι δυο μας αρεσκόμαστε στο να μιλάμε για τους εαυτούς μας. Αλλά αυτός είχε πειστεί. Και ήταν περίεργος. Ήταν απίστευτα περίεργος. Και ήθελε να καταλάβει το τι και το γιατί υπήρχε αυτή η περίεργη σχέση.
Dick -- he was my friend; I did call him Dick -- Dick and I had a little bit of a rapport. I think it may have been a special rapport that he and I had. We liked each other; we liked the same kind of things. I also like the intellectual macho games. Sometimes I would win, mostly he would win, but we both enjoyed them. And Dick became convinced at some point that he and I had some kind of similarity of personality. I don't think he was right. I think the only point of similarity between us is we both like to talk about ourselves. But he was convinced of this. And the man was incredibly curious. And he wanted to understand what it was and why it was that there was this funny connection.
Και μια μέρα περπατούσαμε. Ήμασταν στη Γαλλία. Ήμασταν στη Λα Ζους. Ήμασταν πάνω στα βουνά, το 1976. ΄Ημασταν πάνω στα βουνά, και ο Φάυνμαν μου είπε, είπε, "Λεονάρντο." Ο λόγος που μ' αποκάλεσε Λεονάρντο ήταν επειδή ήμασταν στην Ευρώπη και εξασκούσε τα Γαλλικά του. Και είπε, "Λεονάρντο, ήσουν πιο κοντά στη μητέρα ή στον πατέρα σου όταν ήσουν μικρός;" Και είπα, "Ε, ο πραγματικός ήρωάς μου ήταν ο πατέρας μου. Ήταν ένας εργαζόμενος άντρας, είχε εκπαίδευση πέμπτης δημοτικού. Ήταν ένας εξαίρετος μηχανικός, και μου' μαθε πώς να χρησιμοποιώ εργαλεία. Μου΄μαθε κάθε λογής πράγματα για μηχανικά θέματα. Μου' μαθε ακόμα και το Πυθαγόρειο θεώρημα. Δεν την αποκαλούσε υποτείνουσα, αλλά την αποκαλούσε ως την πλευρά που έκοβε δρόμο". Και τα μάτια του Φάυνμαν έμειναν απλώς ορθάνοιχτα. Άναψε σαν λαμπάκι. Και είπε πως είχε βασικά ακριβώς την ίδια σχέση με τον πατέρα του. Πράγματι, είχε πειστεί κάποτε πως, για να είσαι καλός φυσικός, ήταν πολύ σημαντικό να είχες αυτού του είδους τη σχέση με τον πατέρα σου. Συγγνώμη για την σεξιστική κουβέντα σε αυτό το σημείο, αλλά έγινε ακριβώς έτσι.
And one day, we were walking. We were in France, in Les Houches. We were up in the mountains, 1976. And Feynman said to me, "Leonardo ..." The reason he called me "Leonardo" is because we were in Europe, and he was practicing his French. (Laughter) And he said, "Leonardo, were you closer to your mother or your father when you were a kid?" I said, "Well, my real hero was my father. He was a working man, had a fifth-grade education. He was a master mechanic, and he taught me how to use tools. He taught me all sorts of things about mechanical things. He even taught me the Pythagorean theorem. He didn't call it the hypotenuse, he called it the shortcut distance." And Feynman's eyes just opened up. He went off like a lightbulb. And he said that he had had basically exactly the same relationship with his father. In fact, he had been convinced at one time that to be a good physicist, it was very important to have had that kind of relationship with your father. I apologize for the sexist conversation here, but this is the way it really happened.
Είπε πως είχε πειστεί απολύτως πως ήταν αναγκαίο -- το αναγκαίο κομμάτι της ανατροφής ενός νεαρού φυσικού. Όντας ο Ντικ, φυσικά, ήθελε να το τσεκάρει αυτό. Ήθελε να πάει και να κάνει ένα πείραμα. Ε, λοιπόν, το έκανε. Πήγε κι έκανε ένα πείραμα. Ρώτησε όλους τους φίλους που θεωρούσε ότι ήταν καλοί φυσικοί, Ήταν η μαμά σου ή ο μπαμπάς σου που σ' επηρέασε;" Και κάθε άντρας -- ήταν όλοι άντρες -- κάθε άντρας, ο καθένας τους είπε: "Η μητέρα μου". (Γέλια) Κάπου εκεί αυτή η θεωρία πήγε στον κάλαθο των αχρήστων της ιστορίας.
He said he had been absolutely convinced that this was necessary, a necessary part of the growing up of a young physicist. Being Dick, he, of course, wanted to check this. He wanted to go out and do an experiment. (Laughter) Well, he did. He went out and did an experiment. He asked all his friends that he thought were good physicists, "Was it your mom or your pop that influenced you?" They were all men, and to a man, every single one of them said, "My mother." (Laughter)
Αλλά ήταν πολύ ενθουσιασμένος που είχε επιτέλους βρει κάποιον που είχε την ίδια εμπειρία με τον πατέρα μου όπως κι εκείνος με το δικό του πατέρα. Και για κάποιο διάστημα, είχε πειστεί πως αυτός ήταν ο λόγος που ταιριάζαμε τόσο πολύ. Δεν ξέρω. Ίσως. Ποιος ξέρει;
There went that theory, down the trash can of history. (Laughter) But he was very excited that he had finally met somebody who had the same experience with his father as he had with his father. And for some time, he was convinced this was the reason we got along so well. I don't know. Maybe. Who knows?
Αλλά επιτρέψτε μου να σας πω λίγο για τον φυσικό Φάυνμαν. Το στυλ του Φάυνμαν -- όχι, στυλ δεν είναι η σωστή λέξη. Το στυλ σε κάνει να σκέφτεσαι για το παπιγιόν που μπορεί να φορούσε ή για το κοστούμι που φορούσε. Υπάρχει κάτι πολύ πιο βαθύ απ΄αυτό, αλλά δεν μπορώ να σκεφτώ μια άλλη λέξη. Το επιστημονικό στυλ του Φάυνμαν ήταν να ψάχνει πάντα για την απλούστερη, την πιο θεμελιώδη δυνατή λύση σε ένα πρόβλημα. Αν δεν ήταν δυνατό, έπρεπε να χρησιμοποιήσεις κάτι πιο φανταχτερό. Αλλά, χωρίς αμφιβολία, μέρος αυτού ήταν η μεγάλη χαρά κι ευχαρίστησή του στο να δείχνει σε ανθρώπους ότι μπορούσε να σκέφτεται πιο απλά απ' ό,τι αυτοί. Αλλά επίσης πίστευε βαθιά, πίστευε πραγματικά, ότι αν δεν μπορούσες να εξηγήσεις κάτι απλά δεν το είχες καταλάβει. Τη δεκαετία του 1950, κάποιοι άνθρωποι προσπαθούσαν να βρουν πώς δούλευε το υπερυγρό ήλιο.
But let me tell you a little bit about Feynman the physicist. Feynman's style -- no, "style" is not the right word. "Style" makes you think of the bow tie he might have worn, or the suit he was wearing. It's something much deeper than that, but I can't think of another word for it. Feynman's scientific style was always to look for the simplest, most elementary solution to a problem that was possible. If it wasn't possible, you had to use something fancier. No doubt, part of this was his great joy and pleasure in showing people that he could think more simply than they could. But he also deeply believed, he truly believed, that if you couldn't explain something simply, you didn't understand it. In the 1950s, people were trying to figure out how superfluid helium worked.
Υπήρχε μια θεωρία. Ήταν χάρη σ' ένα Ρώσο μαθηματικό φυσικό και ήταν μια πολύπλοκη ιστορία. Θα σας πω ποια ήταν η θεωρία σύντομα. Ήταν μια αφόρητα πολύπλοκη θεωρία γεμάτη με πολύ δύσκολα ολοκληρώματα και τύπους και μαθηματικά κ.ο.κ. Και κάπως δούλευε, αλλά δεν δούλευε πολύ καλά. Ο μόνος τρόπος που δούλευε ήταν όταν τα άτομα του ηλίου ήταν πολύ,πολύ μακριά. Τα άτομα του ηλίου έπρεπε να είναι πολύ μακριά το ένα από το άλλο. Και δυστυχώς, τα άτομα του ηλίου στο υγρό ήλιο είναι το ένα πάνω στο άλλο.
There was a theory. It was due to a Russian mathematical physicist. It was a complicated theory; I'll tell you what it was soon enough. It was a terribly complicated theory, full of very difficult integrals and formulas and mathematics and so forth. And it sort of worked, but it didn't work very well. The only way it worked is when the helium atoms were very, very far apart. And unfortunately, the helium atoms in liquid helium are right on top of each other.
Ο Φάυνμαν αποφάσισε, ως ένας ερασιτέχνης φυσικός του ηλίου, ότι θα προσπαθούσε να βρει την άκρη. Είχε μια ιδέα, μια ξεκάθαρη ιδέα. Θα προσπαθούσε να βρει με τι έμοιαζε η κβαντική κυματοσυνάρτηση αυτού του τεράστιου αριθμού ατόμων. Θα προσπαθούσε να την οπτικοποιήσει, με βάση ένα πολύ μικρό αριθμό βασικών αρχών. Αυτές οι λίγες βασικές αρχές ήταν πολύ, πολύ βασικές. Η πρώτη ήταν ότι, όταν τα άτομα ηλίου ακουμπούν μεταξύ τους, απωθούνται. Η επίπτωση αυτού ήταν πως η κυματοσυνάρτηση πρέπει να μηδενίζεται πρέπει να εξαφανίζεται όταν τα άτομα ηλίου ακουμπούν μεταξύ τους. Το άλλο στοιχείο είναι πως στη βασική κατάσταση, στη χαμηλότερη ενεργειακή κατάσταση ενός κβαντικού συστήματος η κυματοσυνάρτηση είναι πάντα πολύ ομαλή -- έχει τον ελάχιστο αριθμό ταλαντώσεων.
Feynman decided, as a sort of amateur helium physicist, that he would try to figure it out. He had an idea, a very clear idea. He would try to figure out what the quantum wave function of this huge number of atoms looked like. He would try to visualize it, guided by a small number of simple principles. The small number of simple principles were very, very simple. The first one was that when helium atoms touch each other, they repel. The implication of that is that the wave function has to go to zero, it has to vanish when the helium atoms touch each other. The other fact is that in the ground state -- the lowest energy state of a quantum system -- the wave function is always very smooth; it has the minimum number of wiggles.
Έτσι, έκατσε κάτω -- και φαντάζομαι δεν είχε τίποτα περισσότερο από ένα απλό κομμάτι χαρτί κι ένα μολύβι -- και προσπάθησε να καταγράψει, και κατέγραψε, την απλούστερη συνάρτηση που μπορούσε να σκεφτεί η οποία είχε ως όρια το ότι η κυματοσυνάρτηση εξαφανίζεται όταν πράγματα ακουμπούν και ότι είναι ομαλή στο ενδιάμεσο. Έγραψε ένα απλό πράγμα. Ήταν τόσο απλό, για την ακρίβεια, που υποψιάζομαι πως ένας πραγματικά έξυπνος μαθητής λυκείου o οποίος δεν είχε κάνει καν διαφορικό λογισμό, θα μπορούσε να καταλάβει τι είχε γράψει. Το θέμα ήταν πως αυτό το τόσο απλό πράγμα που έγραψε εξηγούσε όλα όσα ήταν γνωστά τότε για το υγρό ήλιο και ακόμα περισσότερα.
So he sat down -- and I imagine he had nothing more than a simple piece of paper and a pencil -- and he tried to write down, and did write down, the simplest function that he could think of, which had the boundary conditions that the wave function vanish when things touch and is smooth in between. He wrote down a simple thing -- so simple, in fact, that I suspect a really smart high-school student who didn't even have calculus could understand what he wrote down. The thing was, that simple thing that he wrote down explained everything that was known at the time about liquid helium, and then some.
Πάντα απορούσα αν οι επαγγελματίες, οι πραγματικοί επαγγελματίες φυσικοί του ηλίου, ήταν κάπως ντροπιασμένοι απ' αυτό. Είχαν την υπερ-δυνατή τεχνική τους και δεν μπορούσαν να τα καταφέρουν τόσο καλά. Παρεμπιπτόντως, θα σας πω ποια ήταν αυτή η υπερ-δυνατή τεχνική. Ήταν η τεχνική των διαγραμμάτων Φάυνμαν.
I've always wondered whether the professionals -- the real professional helium physicists -- were just a little bit embarrassed by this. They had their super-powerful technique, and they couldn't do as well. Incidentally, I'll tell you what that super-powerful technique was. It was the technique of Feynman diagrams.
(Γέλια)
(Laughter)
Το ξαναέκανε το 1968. Το 1968, στο δικό μου πανεπιστήμιο -- δεν ήμουν εκεί τότε -- αλλά το 1968 ερευνούσαν τη δομή του πρωτονίου. Το πρωτόνιο προφανώς αποτελείται από ένα σωρό μικρά σωματίδια. Αυτό ήταν λίγο πολύ γνωστό. Και ο τρόπος για να αναλυθεί ήταν, φυσικά, τα διαγράμματα Φάυνμαν. Γι' αυτό είχαν φτιαχτεί τα διαγράμματα Φάυνμαν -- για να κατανοούμε σωματίδια. Τα πειράματα που έκαναν ήταν πολύ απλά. Παίρνεις απλώς το πρωτόνιο και το χτυπάς με μεγάλη ακρίβεια με ένα ηλεκτρόνιο. Γι' αυτό το πράγμα υπήρχαν τα διαγράμματα Φάυνμαν. Το μόνο πρόβλημα ήταν πως τα διαγράμματα Φάυνμαν είναι πολύπλοκα. Είναι δύσκολα ολοκληρώματα. Αν μπορούσες να τα λύσεις όλα, θα είχες μια πολύ ακριβή θεωρία. Αλλά δεν θα μπορούσες. Ήταν απλώς πολύ πολύπλοκα. . Κάποιοι προσπαθούσαν να τα λύσουν. Μπορούσες να κάνεις ένα διάγραμμα ενός κύκλου. Άσε τον ένα κύκλο. Ένας κύκλος, δύο κύκλοι -- ίσως να μπορούσες να λύσεις ένα διάγραμμα τριών κύκλων, αλλά πέρα απ' αυτό δεν θα μπορούσες να κάνεις τίποτα.
He did it again in 1968. In 1968, in my own university -- I wasn't there at the time -- they were exploring the structure of the proton. The proton is obviously made of a whole bunch of little particles; this was more or less known. And the way to analyze it was, of course, Feynman diagrams. That's what Feynman diagrams were constructed for -- to understand particles. The experiments that were going on were very simple: you simply take the proton, and you hit it really sharply with an electron. This was the thing the Feynman diagrams were for. The only problem was that Feynman diagrams are complicated. They're difficult integrals. If you could do all of them, you would have a very precise theory, but you couldn't -- they were just too complicated. People were trying to do them. You could do a one-loop diagram. Don't worry about one loop. One loop, two loops -- maybe you could do a three-loop diagram, but beyond that, you couldn't do anything.
Ο Φάυνμαν είπε, "Ξεχάστε τα όλα αυτά. Απλώς σκεφθείτε το πρωτόνιο ως ένα σύνολο μικρών σωματιδίων -- ένα σμήνος μικρών σωματιδίων". Τα ονόμασε παρτόνια. Τα ονόμασε παρτόνια. Είπε, "Απλώς σκεφθείτε το ως ένα σμήνος παρτονίων κινούμενο πολύ γρήγορα". Επειδή κινούνται πολύ γρήγορα, η σχετικότητα λέει πως οι εσωτερικές κινήσεις είναι πολύ αργές. Το ηλεκτρόνιο το χτυπάει ξαφνικά. Είναι σαν να παίρνεις μια πολύ ξαφνική φωτογραφία του πρωτονίου. Τι βλέπεις; Βλέπεις ένα παγωμένο σύνολο παρτονίων. Δεν κινούνται, και επειδή δεν κινούνται κατά τη διάρκεια του πειράματος, δεν χρειάζεται να ανησυχείς για το πώς κινούνται. Δεν χρειάζεται να ανησυχείς για τις δυνάμεις μεταξύ τους. Απλώς το σκέφτεσαι ως ένα σύνολο από παγωμένα παρτόνια. Αυτό ήταν το κλειδί στην ανάλυση τέτοιων πειραμάτων. Άκρως αποδοτικό, πράγματι -- κάποιος είπε ότι η λέξη επανάσταση είναι μια άσχημη λέξη. Υποθέτω πως είναι, γι' αυτό δεν θα πω επανάσταση -- αλλά σίγουρα εξέλιξε πολύ, πολύ βαθιά την αντίληψή μας για το πρωτόνιο και για τα σωματίδια πέρα από αυτό.
Feynman said, "Forget all of that. Just think of the proton as an assemblage, a swarm, of little particles." He called them "partons." He said, "Just think of it as a swarm of partons moving real fast." Because they're moving real fast, relativity says the internal motions go very slow. The electron hits it suddenly -- it's like taking a very sudden snapshot of the proton. What do you see? You see a frozen bunch of partons. They don't move, and because they don't move during the course of the experiment, you don't have to worry about how they're moving. You don't have to worry about the forces between them. You just get to think of it as a population of frozen partons." This was the key to analyzing these experiments. Extremely effective. Somebody said the word "revolution" is a bad word. I suppose it is, so I won't say "revolution," but it certainly evolved very, very deeply our understanding of the proton, and of particles beyond that.
Λοιπόν, είχα κι άλλα τα οποία σκόπευα να σας πω σχετικά με τη σχέση μου με το Φάυνμαν, πώς ήταν, αλλά βλέπω πως έχω ακριβώς μισό λεπτό. Γι' αυτό νομίζω ότι απλώς θα τελειώσω λέγοντας πως για την ακρίβεια δε νομίζω πως του Φάυνμαν θα του άρεσε αυτή η εκδήλωση. Νομίζω ότι θα έλεγε, "Δεν τη χρειάζομαι". Αλλά πώς πρέπει να τιμούμε το Φάυνμαν: Πώς ακριβώς θα πρέπει να τιμούμε το Φάυνμαν: Νομίζω η απάντηση είναι πως θα πρέπει να τιμούμε το Φάυνμαν αφαιρώντας όσο το δυνατό περισσότερη ανοησία από τα σάντουιτς μας.
Well, I had some more that I was going to tell you about my connection with Feynman, what he was like, but I see I have exactly half a minute. So I think I'll just finish up by saying: I actually don't think Feynman would have liked this event. I think he would have said, "I don't need this." But ... (Laughter) How should we honor Feynman? How should we really honor Feynman? I think the answer is we should honor Feynman by getting as much baloney out of our own sandwiches
Σας ευχαριστώ.
as we can.
(Χειροκρότημα)
Thank you.