As a kid, I was fascinated with all things air and space. I would watch Nova on PBS. Our school would show Bill Nye the Science Guy. When I was in elementary school, my next door neighbor, he gave me a book for my birthday. It was an astronomy book, and I poured over that thing for hours on end, and it was a combination of all these things that inspired me to pursue space exploration as my own personal dream, and part of that dream was, I always wanted to just fly around the solar system and visit different planets and visit moons and spacecraft.
Kao dijete fasciniralo me sve vezano uz zrak i svemir. Gledao sam emisiju Nova na PBS-u. Moja škola prikazivala je emisiju Bill Nye Znanstvenik. Kad sam bio u osnovnoj školi, moj prvi susjed poklonio mi je knjigu za rođendan. Bila je to knjiga o astronomiji i satima bih je pažljivo proučavao. Bila je to kombinacija svih ovih stvari koje su me nadahnule da krenem u istraživanje svemira, što je bio moj san. Kao dio tog sna uvijek sam želio letjeti po Sunčevom sustavu i posjetiti različite planete, mjesece i svemirske letjelice.
Well, a number of years later, I graduated from UCLA and I found myself at NASA, working for the jet propulsion laboratory, and there our team was challenged to create a 3D visualization of the solar system, and today I want to show you what we've done so far.
Godinama kasnije diplomirao sam na UCLA-u i našao se u NASA-i, radeći u laboratoriju za mlazni pogon, gdje je moj tim bio zadužen za stvaranje 3D prikaza Sunčevog sustava. Danas vam želim pokazati što smo do sad napravili.
Now, the kicker is, everything I'm about to do here you can do at home, because we built this for the public for you guys to use.
Najbolje od svega jest da sve što ću ovdje učiniti možete napraviti i doma, zato što smo ovo izradili za javnost, kako biste vi to mogli koristiti.
So what you're looking at right now is the Earth. You can see the United States and California and San Diego, and you can use the mouse or the keyboard to spin things around.
Ovo što upravo gledate jest Zemlja. Možete vidjeti SAD, Kaliforniju, San Diego, a možete koristiti miš ili tipkovnicu kako biste sve rotirali.
Now, this isn't new. Anyone who's used Google Earth has seen this before, but one thing we like to say in our group is, we do the opposite of Google Earth. Google Earth goes from this view down to your backyard. We go from this view out to the stars. So the Earth is cool, but what we really want to show are the spacecraft, so I'm going to bring the interface back up, and now you're looking at a number of satellites orbiting the Earth. These are a number of our science space Earth orbiters. We haven't included military satellites and weather satellites and communication satellites and reconnaissance satellites. If we did, it would be a complete mess, because there's a lot of stuff out there. And the cool thing is, we actually created 3D models for a number of these spacecraft, so if you want to visit any of these, all you need to do is double-click on them.
To nije novina. Tko god je koristio Google Earth već je ovo vidio, ali u našoj grupi volimo reći da radimo suprotno od Google Eartha. Google Earth ide od ovog pogleda dolje do vašeg dvorišta. Mi idemo od ovog pogleda do zvijezda. Zemlja je cool, ali ono što vam zbilja želimo pokazati jesu letjelice pa ću opet vratiti sučelje. Sada gledate nekoliko satelita koji kruže oko Zemlje. Ovo je nekoliko znanstvenih orbitera koji kruže oko Zemlje. Nismo uključili vojne i meteorološke satelite, kao ni komunikacijske i špijunske satelite. Kad bismo to učinili, bio bi to potpuni kaos, zato što gore ima stvarno puno toga. Stvorili smo 3D modele za niz tih letjelica pa ako želite posjetiti bilo koju od njih, samo trebate dva puta kliknuti na njih.
So I'm going to find the International Space Station, double-click, and it will take us all the way down to the ISS. And now you're riding along with the ISS where it is right now.
Pronaći ću Međunarodnu svemirsku postaju (ISS), dvostruki klik i odvest će nas do nje. A sada putujete skupa s ISS-om ondje gdje se upravo nalazi.
And the other cool thing is, not only can we move the camera around, we can also control time, so I can slide this jog dial here to shuttle time forward, and now we can see what a sunset on the ISS would look like, and they get one every 90 minutes. (Laughter)
Cool je i to da možemo pomicati kameru uokolo, ali i kontrolirati vrijeme. Tako mogu pomaknuti ovaj prikaz unaprijed u vremenu i sad možemo vidjeti kako izgleda zalazak sunca na ISS-u, a možete ga vidjeti i svakih 90 minuta. (Smijeh)
All right, so what about the rest of it? Well, I can click on this home button over here, and that will take us up to the inner solar system, and now we're looking at the rest of the solar system. You can see, there's Saturn, there's Jupiter, and while we're here, I want to point out something. It's actually pretty busy.
Dobro, što je s ostatkom? Pa, mogu kliknuti ovdje na tipku Home i to će nas odvesti do unutarnjeg dijela Sunčevog sustava, a sada gledamo ostatak Sunčevog sustava. Ovdje možete vidjeti Saturn, ondje je Jupiter, a kad smo već ovdje, želim nešto istaknuti. Ovdje je prilično prometno.
Here we have the Mars Science Laboratory on its way to Mars, just launched last weekend.
Ovdje je Mars Science Laboratory na putu do Marsa, tek lansiran prošli tjedan.
Here we have Juno on its cruise to Jupiter, there. We have Dawn orbiting Vesta, and we have over here New Horizons on a straight shot to Pluto.
Ovo je Juno na svom putu do Jupitera, ondje. Ovo je Dawn koji kruži oko Veste, a ovdje je New Horizons na direktnoj putanji prema Plutonu.
And I mention this because there's this strange public perception that NASA's dead, that the space shuttles stopped flying and all of the sudden there's no more spacecraft out there.
To spominjem zato što postoji čudno mišljenje u javnosti da je NASA mrtva, da su shuttleovi prestali letjeti te da odjednom više nema letjelica u svemiru.
Well, a lot of what NASA does is robotic exploration, and we have a lot of spacecraft out there. Granted, we're not sending humans up at the moment, well at least with our own launch vehicles, but NASA is far from dead, and one of the reasons why we write a program like this is so that people realize that there's so many other things that we're doing.
NASA obavlja mnogo istraživanja robotima i ima mnogo letjelica u svemiru. Istina, trenutno ne šaljemo ljude, barem ne našim letjelicama, ali NASA nikako nije mrtva i jedan od razloga zašto pišemo programe poput ovog jest da ljudi shvate da radimo toliko drugih stvari.
Anyway, while we're here, again, if you want to visit anything, all you need to do is double-click. So I'm just going to double-click on Vesta, and here we have Dawn orbiting Vesta, and this is happening right now. I'm going to double-click on Uranus, and we can see Uranus rotating on its side along with its moons. You can see how it's tilted at about 89 degrees.
Bilo kako bilo, dok smo ovdje, ponavljam, ako želite bilo što posjetiti, potreban je tek dvostruki klik. Ja ću evo kliknuti na Vestu i tu je Dawn koji kruži oko Veste, a to se sve događa upravo sada. Dvostruko ću kliknuti na Uran i vidimo ga kako kruži zajedno sa svojim mjesecima. Možete vidjeti kako je nakošen na oko 89 stupnjeva.
And just being able to visit different places and go through different times, we have data from 1950 to 2050. Granted, we don't have everything in between, because some of the data is hard to get. Just being able to visit places in different times, you can explore this for hours, literally hours on end, but I want to show you one thing in particular, so I'm going to open up the destination tab, spacecraft outer planet missions, Voyager 1, and I'm going to bring up the Titan flyby. So now we've gone back in time. We're now riding along with Voyager 1. The date here is November 11, 1980.
Možete posjetiti različita mjesta i proći kroz različita razdoblja, imamo podatke od 1950. do 2050. godine. Istina, nemamo sve između zato što je do nekih podataka teško doći. Možete posjetiti mjesta u različitim razdobljima, možete istraživati satima, doslovno satima bez prestanka, ali nešto vam posebno želim pokazati pa ću otvoriti prozor za odredište, letjelice s misijom prema vanjskim planetima, Voyager 1, i pokazat ću vam prelet kraj Titana. Sad smo otišli unatrag u vremenu. Sada putujemo zajedno s Voyagerom 1. Datum je 11. studenog 1980.
Now, there's a funny thing going on here. It doesn't look like anything's going on. It looks like I've paused the program. It's actually running at real rate right now, one second per second, and in fact, Voyager 1 here is flying by Titan at I think it's 38,000 miles per hour. It only looks like nothing's moving because, well, Saturn here is 700,000 miles away, and Titan here is 4,000 to 5,000 miles away. It's just the vastness of space makes it look like nothing's happening.
Ovdje se događa nešto čudno. Čini se kao da se ne događa ništa. Izgleda kao da sam pauzirao program. Zapravo radi stvarnim tempom, sekundu po sekundi, i u biti, Voyager 1 ovdje leti kraj Titana brzinom od 61.150 km/h, mislim. Samo izgleda kao da se ne miče zato što, pa, Saturn je odavdje udaljen oko 1.100.000 km, a Titan je 6.500 do 8.000 km odavde. Zbog beskrajnosti svemira čini se kao da se ništa ne događa.
But to make it more interesting, I'm going to speed up time, and we can watch as Voyager 1 flies by Titan, which is a hazy moon of Saturn. It actually has a very thick atmosphere. And I'm going to recenter the camera on Saturn, here. I'm going to pull out, and I want to show you Voyager 1 as it flies by Saturn.
No, kako bi bilo zanimljivije, ubrzat ću protok vremena i možemo gledati kako Voyager 1 leti kraj Titana, Saturnovog maglovitog mjeseca. Zapravo ima jako debelu atmosferu. Premjestit ću fokus kamere na Saturn. Odmaknut ću se i želim vam pokazati Voyager 1 kako leti kraj Saturna.
There's a point to be made here. With a 3D visualization like this, we can not only just say Voyager 1 flew by Saturn. There's a whole story to tell here. And even better, because it's an interactive application, you can tell the story for yourself. If you want to pause it, you can pause it. If you want to keep going, if you want to change the camera angle, you can do that, and because of that, I can show you that Voyager 1 doesn't just fly by Saturn. It actually flies underneath Saturn. Now, what happens is, as it flies underneath Saturn, Saturn grabs it gravitationally and flings it up and out of the solar system, so if I just keep letting this go, you can see Voyager 1 fly up like that. And, in fact, I'm going to go back to the solar system. I'm going to go back to today, now, and I want to show you where Voyager 1 is. Right there, above, way above the solar system, way beyond our solar system.
Ovdje vam želim skrenuti pažnju na nešto. S 3D prikazom poput ovog, možemo reći ne samo da je Voyager 1 proletio kraj Saturna, već tu postoji cijela priča za ispričati. I još bolje, kako je to interaktivna aplikacija, možete je ispričati sa svog gledišta. Ako je želite pauzirati, možete je pauzirati. Ako želite nastaviti, ako želite promijeniti kut kamere, možete to učiniti i zbog toga vam mogu pokazati da Voyager 1 zapravo leti ispod Saturna, ne samo pokraj njega. Kako leti ispod Saturna, Saturnova ga gravitacija zgrabi i baci ga gore i van iz Sunčevog sustava pa ako nastavite ovo puštati, možete vidjeti Voyager 1 kako leti prema gore. Zapravo ću se vratiti u Sunčev sustav, vratit ću se na današnji dan i želim vam pokazati gdje se Voyager 1 nalazi. Točno tamo, iznad, daleko iznad Sunčevog sustava, mnogo dalje od našeg Sunčevog sustava.
And here's the thing. Now you know how it got there. Now you know why, and to me, that's the point of this program. You can manipulate it yourself. You can fly around yourself and you can learn for yourself.
Tu je bit svega. Sad znate kako je dospio tamo. Sada znate zašto, a za mene je to bit ovog programa. Možete sami upravljati njime. Možete sami letjeti i sami učiti.
You know, the theme today is "The World In Your Grasp." Well, we're trying to give you the solar system in your grasp — (Laughter) — and we hope once it's there, you'll be able to learn for yourself what we've done out there, and what we're about to do. And my personal dream is for kids to take this and explore and see the wonders out there and be inspired, as I was as a kid, to pursue STEM education and to pursue a dream in space exploration.
Znate, današnja je tema "Svijet nadohvat ruke". Pa, pokušavamo vam dati Sunčev sustav nadohvat ruke -- (Smijeh) -- i nadamo se da ćete, jednom kad iziđe, moći sami vidjeti što smo ondje radili, što ćemo upravo napraviti. Moj osobni san jest da djeca uzmu ovo i istražuju i vide kakva čuda postoje i budu nadahnuta, kao što sam i ja bio kao dijete, da odaberu obrazovanje u znanosti, tehnologiji, inžinjerstvu ili matematici, i ostvare san o istraživanju svemira.
Thank you. (Applause)
Hvala. (Pljesak)