These rocks have been hitting our earth for about three billion years, and are responsible for much of what’s gone on on our planet. This is an example of a real meteorite, and you can see all the melting of the iron from the speed and the heat when a meteorite hits the earth, and just how much of it survives and melts. From a meteorite from space, we’re over here with an original Sputnik. This is one of the seven surviving Sputniks that was not launched into space. This is not a copy. The space age began 50 years ago in October, and that’s exactly what Sputnik looked like.
Te kamienie uderzały w naszą ziemię przez około trzy miliardy lat, i odpowiadają za wiele rzeczy, które się wydarzyły na naszej planecie. To jest przykład prawdziwego meteorytu i możecie zauważyć żelazo stopione od prędkości i od ciepła, kiedy meteoryt uderza w ziemię, i ile z niego zostaje i topi się. Od kosmicznego meteorytu przejdźmy do oryginalnego Sputnika. To jest jeden z siedmiu istniejących Sputników, który nie został wysłany w kosmos. To nie jest kopia. Era kosmiczna rozpoczęła się 50 lat temu w październiku, a tak właśnie wyglądał Sputnik.
And it wouldn’t be fun to talk about the space age without seeing a flag that was carried to the moon and back, on Apollo 11. The astronauts each got to carry about ten silk flags in their personal kits. They would bring them back and mount them. So this has actually been carried to the moon and back. So that’s for fun.
A nie byłoby mowy o erze podboju kosmosu bez flagi, którą zabrano na księżyc i z powrotem na pokładzie Apollo 11. Każdy z astronautów trzymał dziesięć jedwabnych flag w osobistym wyposażeniu. Przywozili je z powrotem i oprawiali. Więc to naprawdę zostało zabrane na księżyc i z powrotem. To tak dla zabawy.
The dawn of books is, of course, important. And it wouldn’t be interesting to talk about the dawn of books without having a copy of a Guttenberg Bible. You can see how portable and handy it was to have your own Guttenberg in 1455. But what’s interesting about the Guttenberg Bible, and the dawn of this technology, is not the book. You see, the book was not driven by reading. In 1455, nobody could read. So why did the printing press succeed? This is an original page of a Guttenberg Bible. So you’re looking here at one of the first printed books using movable type in the history of man, 550 years ago. We are living at the age here at the end of the book, where electronic paper will undoubtedly replace it.
Zmierzch książek jest ważny. Ale nie mogłoby być o nim mowy bez kopii Biblii Gutenberga. Widać jak zgrabny i poręczny był własny Gutenberg w 1455. Ale to co interesujące w historii Biblii Gutenberga i zmierzchu tej technologii to nie książka. Książka nie rozwijała się dzięki czytaniu. W 1455 nikt nie umiał czytać. Dlaczego prasa drukarska odniosła sukces? To jest oryginalna karta z Biblii Gutenberga. Mamy tu jedną z pierwszych w historii ludzkości książek wydrukowanych z użyciem ruchomych czcionek 550 lat temu. My żyjemy w epoce kresu książki, zastąpi ją pewnie wkrótce papier elektroniczny.
But why is this so interesting? Here’s the quick story. It turns out that in the 1450s, the Catholic Church needed money, and so they actually hand-wrote these things called indulgences, which were forgiveness’s on pieces of paper. They traveled all around Europe and sold by the hundreds or by the thousands. They got you out of purgatory faster. And when the printing press was invented what they found was they could print indulgences, which was the equivalent of printing money.
Dlaczego to takie interesujące? Oto krótka historia. Okazuje się, że w latach 50. XV wieku, kościół katolicki potrzebował pieniędzy, więc produkowano odpusty -- wypisywano je ręcznie, były odkupieniem na kartce papieru. Wożono je po całej Europie, i sprzedawano setkami albo i tysiącami. Pomagały prędzej wydostać się z czyśćca. A kiedy powstała prasa drukarska odkryto, że odpusty można drukować, co było właściwie drukowaniem pieniędzy.
And so all of Western Europe started buying printing presses in 1455 -- to print out thousands, and then hundreds of thousands, and then ultimately millions of single, small pieces of paper that got you out of middle hell and into heaven. That is why the printing press succeeded, and that is why Martin Luther nailed his 90 theses to the door: because he was complaining that the Catholic Church had gone amok in printing out indulgences and selling them in every town and village and city in all of Western Europe.
Więc w 1455 wszędzie w Zachodniej Europie kupowano prasy drukarskie żeby drukować tysiące, dziesiątki tysięcy, a wreszcie i miliony pojedynczych karteczek które miały wydostać cię z czyścica wprost do nieba. Dlatego właśnie prasa odniosła sukces, i dlatego Martin Luter przybił swoje 90 tez do drzwi: odruchu protestu przeciwko szaleństwu kościoła katolickiego, drukowaniu odpustów i sprzedawaniu ich w każdym mieście i wiosce w całej Zachodniej Europie.
So the printing press, ladies and gentlemen, was driven entirely by the printing of forgivenesses and had nothing to do with reading. More tomorrow. I also have pictures coming of the library for those of you that have asked for pictures. We’re going to have some tomorrow. (Applause)
Tak więc szanowni państwo, prasa drukarska była napędzana drukiem odkupień za grzechy i nie miała nic wspólnego z czytaniem. Więcej jutro. Będę miał zdjęcia z biblioteki dla tych, którzy prosili mnie o nie. Będziemy mieć trochę jutro. (Oklaski)
Instead of showing an object from the stage I’m going to do something special for the first time. We are going to show, actually, what the library looks like, OK? So, I am married to the most wonderful woman in the world. You’re going to find out why in a minute, because when I went to see Eileen, this is what I said I wanted to build.
Zamiast pokazywać obiekt ze sceny zamierzam teraz zrobić coś specjalnego. Pokażemy jak właściwie wygląda biblioteka, OK? Jestem mężem najwspanialszej kobiety na świecie. Zaraz dowiecie się dlaczego. Kiedy widywałem się z Eileen, powiedziałem, że chcę zbudować coś takiego.
This is the Library of Human Imagination. The room itself is three stories tall. In the glass panels are 5,000 years of human imagination that are computer controlled. The room is a theatre. It changes colors. And all throughout the library are different objects, different spaces. It’s designed like an Escher print. Here is some of the lower level of the library, where the exhibits constantly change. You can walk through. You can touch. You can see exactly how many of these types of items would fit in a room. There’s my very own Saturn V. Everybody should have one, OK? (Laughter) So you can see here in the lower level of the library the books and the objects. In the glass panels all along is sort of the history of imagination. There is a glass bridge that you walk across that’s suspended in space. So it’s a leap of imagination.
To jest biblioteka ludzkiej wyobraźni. Sam pokój jest wysoki na trzy piętra. W tych szklanych panelach spoczywa 5 tysięcy lat ludzkiej wyobraźni - kontrolowanych przez komputer. Ten pokój to teatr. Zmienia kolory. I cała biblioteka pełna jest rozmaitych obiektów, różnych przestrzeni. Jest zaprojektowana jak grafika Eschera. Oto fragment niższego poziomu biblioteki, w którym wystawa wciąż się zmienia. Można przechodzić przez. Można dotykać. Można zobaczyć dokładnie ile takich rzeczy zmieści się w pokoju. Tutaj jest mój własny Saturn V. Każdy powinien takiego mieć. Widać tu na niższym poziomie książki i przedmioty. W szklanych panelach zamknięta jest swoista historia wyobraźni. Tu szklany most, po którym można przejść, zawieszony w przestrzeni. Krok w krainę wyobraźni.
How do we create? Part of the question that I have answered is, is we create by surrounding ourselves with stimuli: with human achievement, with history, with the things that drive us and make us human -- the passionate discovery, the bones of dinosaurs long gone, the maps of space that we’ve experienced, and ultimately the hallways that stimulate our mind and our imagination.
A więc - jak tworzymy? Część odpowiedzi na to pytanie już udzieliłem: tworzymy dzięki otaczaniu się bodźcami, osiągnięciami ludzkości, historią, rzeczami, które nas napędzają i czynią nas ludźmi. Pasjonującym odkryciem, kośćmi dawno nieżyjącego dinozaura, mapami przestrzeni, których doświadczyliśmy, osiągając korytarze stymulujące umysł i wyobraźnię.
So hopefully tomorrow I’ll show one or two more objects from the stage, but for today I just wanted to say thank you for all the people that came and talked to us about it. And Eileen and I are thrilled to open our home and share it with the TED community. (Applause) TED is all about patterns in the clouds. It’s all about connections. It’s all about seeing things that everybody else has seen before but thinking about them in ways that nobody has thought of them before. And that’s really what discovery and imagination is all about.
Mam nadzieję pokazać jutro jeden lub dwa kolejne przedmioty ze sceny, ale dziś chcę już tylko podziękować tym wszystkim, którzy przyszli z nami o tym porozmawiać. Eileen i ja z radością otwieramy nasz dom, żeby dzielić go ze społecznością TED. (Oklaski) TED cały jest o obrazach w obłokach. O połączeniach. O widzeniu rzeczy, które wszyscy widzieli przedtem, ale myśląc o nich w sposób, w który nikt o nich wcześniej nie pomyślał. O to właśnie chodzi w odkrywaniu i w wyobraźni.
For example, we can look at a DNA molecule model here. None of us really have ever seen one, but we know it exists because we’ve been taught to understand this molecule. But we can also look at an Enigma machine from the Nazis in World War II that was a coding and decoding machine. Now, you might say, what does this have to do with this? Well, this is the code for life, and this is a code for death. These two molecules code and decode. And yet, looking at them, you would see a machine and a molecule. But once you’ve seen them in a new way, you realize that both of these things really are connected. And they’re connected primarily because of this here.
Na przykład możemy popatrzeć na ten model DNA. Nikt z nas nigdy nie widział go naprawdę, ale wiemy, że ono istnieje, bo zostaliśmy nauczeni rozumieć o takich cząsteczkach. Ale możemy też patrzeć na maszynę Enigma nazistów z drugiej wojny światowej którą szyfrowano i odszyfrowywano. A teraz może zapytacie, co to ma wspólnego? Więc tu mamy kod życia, a tu mamy kod śmierci. Te dwie cząsteczki kodują i odkodowują. A patrząc na nie, widzimy cząsteczkę i maszynę. Ale kiedy zobaczy się je raz w nowy sposób, okazuje się, że te rzeczy są ze sobą połączone. A są połączone głównie dzięki temu przedmiotowi.
You see, this is a human brain model, OK? And it’s rare, because we never really get to see a brain. We get to see a skull. But there it is. All of imagination -- everything that we think, we feel, we sense -- comes through the human brain. And once we create new patterns in this brain, once we shape the brain in a new way, it never returns to its original shape.
Widzicie, to jest model ludzkiego mózgu, tak? Rzadko widzimy ludzki mózg. Widujemy czaszkę. Ale oto i on. Cała wyobraźnia, wszystkie myśli, uczucia, zmysły, pochodzą z ludzkiego mózgu. I kiedy raz stworzymy nowy wzór w mózgu, kiedy ukształtujemy go w nowy sposób, on nigdy już nie wraca do poprzedniego kształtu.
And I’ll give you a quick example. We think about the Internet; we think about information that goes across the Internet. And we never think about the hidden connection. But I brought along here a lump of coal -- right here, one lump of coal. And what does a lump of coal have to do with the Internet? You see, it takes the energy in one lump of coal to move one megabyte of information across the net. So every time you download a file, each megabyte is a lump of coal. What that means is, a 200-megabyte file looks like this, ladies and gentlemen. OK? So the next time you download a gigabyte, or two gigabytes, it’s not for free, OK? The connection is the energy it takes to run the web , and to make everything we think possible, possible. Thanks, Chris. (Applause)
Dam szybki przykład. Myślimy o Internecie. Myślimy o informacjach, które płyną Internetem. A nigdy nie myślimy o ukrytym połączeniu. Ale przyniosłem tu dzisiaj bryłę węgla -- o tutaj, jedna bryła węgla. I co ma ona wspólnego z Internetem? Widzicie, potrzeba energii zmagazynowanej w jednej bryle węgla, żeby przesłać megabajt informacji przez Internet. Więc za każdym razem kiedy ściągasz plik, każdy megabajt jest taką bryłą.. To oznacza, że 200-megabajtowy plik wygląda tak, panie i panowie. OK? Więc następnym razem, jak ściągacie gigabajt, albo dwa gigabajty - to nie jest za darmo. OK? Połączenie jest energią potrzebną dla sieci i żeby uczynić wszystko, co uważamy za możliwe, możliwym. Dziękuję Chris. (Oklaski)