Mən elmi-fantastika mühitində böyümüşəm. Məktəbə avtobusla gedirdim, bu hər gün 2 saat vaxtımı alırdı. Bu vaxt ərzində kitabların əsiri olurdum, elmi-fantastik əsərlər, hekayələr məni başqa aləmə aparırdı, kitablara olan sonsuz marağımı və doyulmaz aclıq hissimi yatırırdı.
I grew up on a steady diet of science fiction. In high school, I took a bus to school an hour each way every day. And I was always absorbed in a book, science fiction book, which took my mind to other worlds, and satisfied, in a narrative form, this insatiable sense of curiosity that I had.
Bilirsinizmi bu maraq məndə özünü necə göstərirdi? Mən heç vaxt məktəbdə tapılmırdım, meşədə olurdum, axtarışda idim və “nümunə”lər toplayırdım: qurbağalar, ilanlar, həşəratlar və göldən su götürürdüm, onları evə gətirib, miksroskop altında baxırdım. Mən sanki, elmin əsiri olmuşdum. Amma etdiyim hər şey dünyanı öyrənmək, mümkünlüyün sərhədlərini tapmaq üçün idi..
And you know, that curiosity also manifested itself in the fact that whenever I wasn't in school I was out in the woods, hiking and taking "samples" -- frogs and snakes and bugs and pond water -- and bringing it back, looking at it under the microscope. You know, I was a real science geek. But it was all about trying to understand the world, understand the limits of possibility.
Və 60-cı illərin sonlarında baş verən hadisələrdən dolayı mənə elə gəlirdi ki, mənim elmi-fantastikaya olan marağım deyəsən ətrafımda da əksini tapıb: insanlar artıq Aya gedib-çıxmışdılar, okeanın dibində tədqiqat aparmağa hazırlaşırdılar. Jak-Iv Kusto öz televerilişlərində, təsəvvür edə bilməyəcəyimiz heyvanları, təbiəti və möhtəşəm yerləri göstərirdi. Belə görünürdü ki, bütün bu elmi-fantastika çox böyük səs-küy doğuracaq.
And my love of science fiction actually seemed mirrored in the world around me, because what was happening, this was in the late '60s, we were going to the moon, we were exploring the deep oceans. Jacques Cousteau was coming into our living rooms with his amazing specials that showed us animals and places and a wondrous world that we could never really have previously imagined. So, that seemed to resonate with the whole science fiction part of it.
Mən rəssam idim. Mən şəkil çəkə bilirdim. Hekayələr yazırdım. Həmin dövrdə indi olduğu qədər video oyunlar, kinoda xüsusi effektlər yox idi və mən anladım ki, bütün bu videoları özüm beynimdə yaratmalı olacam. Hər birimiz uşaqlıqda kitab oxuyarkən yazıçının nağıl etdiyi hekayəni beynimizdə canlandırmışıq. Mən isə bunların təsiri ilə şəkil çəkirdim, hekayələr yazırdım, yadplanetliləri, naməlum dünyaları, robotları, kosmik gəmiləri və buna bənzər bir çox şeyi təsvir edirdim. Cəbr dərsi zamanı kitabın altında gizli-gizli şəkil çəkdiyimə görə həmişə tənqid edilirdim. Məndə olan yaradıcılıq həvəsi əvvəl-axır hər hansı bir şəkildə özünü biruzə verməli idi.
And I was an artist. I could draw. I could paint. And I found that because there weren't video games and this saturation of CG movies and all of this imagery in the media landscape, I had to create these images in my head. You know, we all did, as kids having to read a book, and through the author's description, put something on the movie screen in our heads. And so, my response to this was to paint, to draw alien creatures, alien worlds, robots, spaceships, all that stuff. I was endlessly getting busted in math class doodling behind the textbook. That was -- the creativity had to find its outlet somehow.
Və çox maraqlı hadisələr baş verdi, Kustonun verilişlərində gördüyüm naməlum dünyanın Yer kürəsində də mövcud olması faktı məni çox güclü bir həyəcan içinə saldı. Bəlkə də mən kosmik gəmi ilə ekzotik aləmə heç vaxt düşməyəcəm. Bu ehtimal çox azdır. Lakin yer üzündə bu kitabları oxuyan zaman təsəvvür etdiyim kimi çox canlı və ekzotik bir dünya vardı, mən ora düşə bilərdim.
And an interesting thing happened: The Jacques Cousteau shows actually got me very excited about the fact that there was an alien world right here on Earth. I might not really go to an alien world on a spaceship someday -- that seemed pretty darn unlikely. But that was a world I could really go to, right here on Earth, that was as rich and exotic as anything that I had imagined from reading these books.
Beləliklə 15 yaşımda mən dalğıc olmağa qərar verdim. Bircə problem var idi: mən Kanadada kiçik bir kənddə yaşayırdım və evimiz ən yaxın okeandan 600 mil uzaq idi. Amma mən geri çəkilmədim. Mən atamı o qədər bezdirdim ki, o axırda sərhəddin o tərəfində, Nyu-York ştatının Bufalo şəhərində, dalğıc kursları tapdı. Və mən, Nyu-York ştatının Bufalo şəhərində, qışın şaxtasında, Gənc Xristianlar Assosiasiyasının (YMCA) üzgüçülük üzrə sertifikatını aldım. Beləliklə mən daha iki il "okeanı" görə bilmədim, biz Kaliforniyaya köçənə qədər.
So, I decided I was going to become a scuba diver at the age of 15. And the only problem with that was that I lived in a little village in Canada, 600 miles from the nearest ocean. But I didn't let that daunt me. I pestered my father until he finally found a scuba class in Buffalo, New York, right across the border from where we live. And I actually got certified in a pool at a YMCA in the dead of winter in Buffalo, New York. And I didn't see the ocean, a real ocean, for another two years, until we moved to California.
O vaxtdan qırx il keçib və mən həyatımın beş yüz saatını sualtıgəmidə olmaqla suyun altında ümumilikdə üç min saat keçirmişəm. Mən öyrəndim ki, dərin və hətta dayaz sualtı həyat o qədər zəngindir ki, bizim təsəvvür qabiliyyətimiz bunun yanında çox zəifdir. Təbiətin fantaziyası insanın məhdud təsəvvür qabiliyyəti ilə müqayisədə sərhədsizdir. Bugün hələ də suya dalanda gördüklərimdən məni əsmə tutur. Mənim okeana olan sevgim indi də davam edir, və hər zamankından daha güclüdür.
Since then, in the intervening 40 years, I've spent about 3,000 hours underwater, and 500 hours of that was in submersibles. And I've learned that that deep-ocean environment, and even the shallow oceans, are so rich with amazing life that really is beyond our imagination. Nature's imagination is so boundless compared to our own meager human imagination. I still, to this day, stand in absolute awe of what I see when I make these dives. And my love affair with the ocean is ongoing, and just as strong as it ever was.
Amma mən özümə karyera seçəndə yetkin bir insan kimi film sənayesini seçdim. Və bu mənim hekayələr uydurmaq ehtirasımı personajlar yaratmaq arzum ilə birləşdirmək üçün ən yaxşı üsul idi. Hələ uşaqlıqdan daim komikslər çəkərdim. Beləliklə kino mənə hekayələri və şəkilləri birləşdirmək imkanı verirdi. Mənim üçün əhəmiyyətu böyük idi. Əlbəttə ki, çəkmək üçün seçdiyim hekayələr elmi-fantastik hekayələr idi: "Terminator", "Gəlmələr" və "Uçurum". "Uçurum" filmində mən sualtı dünyaya olan sevgimi və kinonu birləşdirdim. Və iki ehtiras birləşdi.
But when I chose a career as an adult, it was filmmaking. And that seemed to be the best way to reconcile this urge I had to tell stories with my urges to create images. And I was, as a kid, constantly drawing comic books, and so on. So, filmmaking was the way to put pictures and stories together, and that made sense. And of course the stories that I chose to tell were science fiction stories: "Terminator," "Aliens" and "The Abyss." And with "The Abyss," I was putting together my love of underwater and diving with filmmaking. So, you know, merging the two passions.
“Uçurum” filminin çəkilişi zamanı maraqlı bir hadisə oldu: bu filmdə xüsusi bir süjet məsələsini həll etmək lazım idi mayedən olan bir varlıq düzəltməli idik, və biz kompüter animasiyasından mümkün qədər istifadə etdik. Nəticədə ilk elastik örtüklü bir personaj yarandı ki, bu da kino aləmində heç vaxt görünməmiş bir kompüter animasiyası məhsulu idi. Filmin heç bir gəlir gətirməməsinə, hətta deyərdim güclə satılmasına baxmayaraq mən qeyri-adi bir şeyin şahidi oldum-bu tamaşaçıların reaksiyası idi: bütün dünya tamaşaçıları görükləri sehr qarşısında sanki hipnoz olmuşdular.
Something interesting came out of "The Abyss," which was that to solve a specific narrative problem on that film, which was to create this kind of liquid water creature, we actually embraced computer generated animation, CG. And this resulted in the first soft-surface character, CG animation that was ever in a movie. And even though the film didn't make any money -- barely broke even, I should say -- I witnessed something amazing, which is that the audience, the global audience, was mesmerized by this apparent magic.
Bilirsiz, bu Artur Klarkın qanununudur: hər hansı inkişaf etmiş texnologiyanın sehrdən fərqi yoxdur. Onlar möcüzəvi bir şey görürdülər. Bu da məni çox həvəsləndirdi. Və mən düşündüm: “Kinomatoqrafiyaya məhz bunu gətirmək lazımdır.” İkinci filmim olan “Terminator-2” filmində biz daha da inkişaf etdik. Biz ILM (Industrial Light and Magic) texnologiyası ilə işlədik, və maye metaldan bir adam düzəltdik. Filmin uğuru bu effektin insanlara təsirindən asılı idi. Və effekt işlədi. Biz yenidən möcüzə yaratdıq. Tamaşaçıların reaksiyası eyni idi. Onu da deyim ki, biz bu dəfə bir az daha çox pul qazana bildik.
You know, it's Arthur Clarke's law that any sufficiently advanced technology is indistinguishable from magic. They were seeing something magical. And so that got me very excited. And I thought, "Wow, this is something that needs to be embraced into the cinematic art." So, with "Terminator 2," which was my next film, we took that much farther. Working with ILM, we created the liquid metal dude in that film. The success hung in the balance on whether that effect would work. And it did, and we created magic again, and we had the same result with an audience -- although we did make a little more money on that one.
Beləliklə, bu iki layihənin təcrübəsini birləşdirərək belə bir nəticəyə gəldim ki, bu tamamilə yeni bir dünya olacaq, kino sənayesi insanları üçün yeni bir yaradıcılıq dünyası. Həmin vaxt personajların əsas dizayneri və ən yaxın dostum olan Sten Vinstonla birlikdə Digital Domain adlı bir şirkət yaratdıq. Şirkətin məqsədi video ilə köhnə işləmə üsulluarını geridə qoymaq və birbaşa rəqəmli istehsala doğru addım atmaq idi. Biz demək olar ki, bunu bacardıq və bu bir müddət bizim rəqabətdə üstünlüyümüzü təmin elədi.
So, drawing a line through those two dots of experience came to, "This is going to be a whole new world," this was a whole new world of creativity for film artists. So, I started a company with Stan Winston, my good friend Stan Winston, who is the premier make-up and creature designer at that time, and it was called Digital Domain. And the concept of the company was that we would leapfrog past the analog processes of optical printers and so on, and we would go right to digital production. And we actually did that and it gave us a competitive advantage for a while.
Lakin 90-cı illərin ortalarında biz, şirkətimizin məqsədi olan personajların və canlıların yaradılması prosesində geri qalmağa başladıq. Və mən “Avatar” adlı bir cızma-qara elədim, bu hekayə vizual effektlərin sərhəddini aşmalı və personajların real insan emosiyalarını kompüter qrafikası vasitəsilə canlandırmalı idi. Əsas qəhrəmanlar və onların yaşadıqları dünya kompüter qrafikasının məhsulu olmalı idi. Lakin texnologiya hələ buna hazır deyildi. Şirkətimdə mənimlə çalışan işçilər dedilər ki, biz bu ideyanı hələ ki, reallaşdıra bilməyəcəyik.
But we found ourselves lagging in the mid '90s in the creature and character design stuff that we had actually founded the company to do. So, I wrote this piece called "Avatar," which was meant to absolutely push the envelope of visual effects, of CG effects, beyond, with realistic human emotive characters generated in CG, and the main characters would all be in CG, and the world would be in CG. And the envelope pushed back, and I was told by the folks at my company that we weren't going to be able to do this for a while.
Mən bu ideyanı kənara qoydum və batan böyük bir gəmi haqqında film çəkdim. (Gülüşlər) Təsəvvür edin ki, mən filmi studiyaya “Romeo və Culyetta gəmidə” adı ilə təqdim elədim. Bu epik romantik hekayə, ehtiras dolu bir film olmalı idi. Sirr olaraq deyim ki, əslində etmək istədiyim əsl “Titanik”in qalıqları arasına - okeanın dibinə enmək idi. Məhz buna görə də mən bu filmi çəkdim. (Alqışlar) Və bu həqiqətdir. Həmin vaxt studiya bunu bilmirdi. Lakin, mən onları yola gətirə bildim. Mən dedim: “Biz dağıntılar arasına enəcəyik. Real dağıntıları çəkəcəyik.” Bunu da filmin açılış səhnəsi üçün istifadə edəcəyik. Bu həqiqətən də vacibdir. Bu nəhəng marketinq həmləsi olacaq. Və mən onları sualtı ekpedisiyanı maliyyələşdirməyə razı saldım. (Gülüşlər)
So, I shelved it, and I made this other movie about a big ship that sinks. (Laughter) You know, I went and pitched it to the studio as "'Romeo and Juliet' on a ship: "It's going to be this epic romance, passionate film." Secretly, what I wanted to do was I wanted to dive to the real wreck of "Titanic." And that's why I made the movie. (Applause) And that's the truth. Now, the studio didn't know that. But I convinced them. I said, "We're going to dive to the wreck. We're going to film it for real. We'll be using it in the opening of the film. It will be really important. It will be a great marketing hook." And I talked them into funding an expedition. (Laughter)
İnanılmaz səslənir, lakin bu, təsəvvürün reallığı yaratdığının sübutudur. Çünki, biz demək olar ki, reallıq yaratdıq və mən 6 ay sonra Rusiyanın sualtı gəmisində, şimalı Antlantikada, iki mil dərinlikdə suyun altında idim və həqiqi "Titanik"ə illümonatordan baxırdım, yox bu film deyildi, video da deyildi, reallıq idi. (Alqışlar)
Sounds crazy. But this goes back to that theme about your imagination creating a reality. Because we actually created a reality where six months later, I find myself in a Russian submersible two and a half miles down in the north Atlantic, looking at the real Titanic through a view port. Not a movie, not HD -- for real. (Applause)
Ağlımı başımdan alırdı. Ciddi hazırlıq tələb olunurdu: kameraları yığmaq lazım idi, işıqlandırma və bu kimi başqa şeylər. Və mənə aydın oldu ki, bu sualtı səyahətlər, dərinliyə enişlər kosmik missiyalara bənzəyirdi. Məhz ordakı kimi, yüksək səviyyədə texnologiyalaşmış və ciddi planlaşdırma tələb edən bir iş idi. Sən kapsulun içinə girisən, qaranlıq aləmə enirsən və özün üzüb çıxa bilməsən xilas olmaq ehtimalın yoxdur. Və mən düşündüm: “İnanılmazdır! Mən sanki elmi-fantastik filmdəyəm. Bu həqiqətən də əladır.”
Now, that blew my mind. And it took a lot of preparation, we had to build cameras and lights and all kinds of things. But, it struck me how much this dive, these deep dives, was like a space mission. You know, where it was highly technical, and it required enormous planning. You get in this capsule, you go down to this dark hostile environment where there is no hope of rescue if you can't get back by yourself. And I thought like, "Wow. I'm like, living in a science fiction movie. This is really cool."
Beləliklə, mən suya dalma xəstəliyinə tutuldum. Dərin maraq, elmlə bağlı elementlər, hamısı burada idi. Bu hər şey demək idi. Bu macəra idi, Bu maraq idi. Bu təsəvvürün gücü idi. Və bu Hollivudun mənə verə bilməyəcəyi bir təcrübə idi. Çünki, mən yaradacağım məxluqu təsəvvür edə bilirdim və biz bunun üçün xüsusi effektlər hazırlaya edə bilərdik. Lakin, mən illuminatordan gördüklərimi heç vaxt təsəvvür edə bilməzdim. Növbəti dəfələrdə suya enərkən hidrotermaların üstündə canlılar gördüm, hərdən ömrümdə görmədiyim canlıları görürdüm, elə canlılar idi ki, onları əvvəllər heç kəs görməyib, hələ elm tərəfindən kəşf edilməyib, biz onları gördük və fotolarını çəkdik.
And so, I really got bitten by the bug of deep-ocean exploration. Of course, the curiosity, the science component of it -- it was everything. It was adventure, it was curiosity, it was imagination. And it was an experience that Hollywood couldn't give me. Because, you know, I could imagine a creature and we could create a visual effect for it. But I couldn't imagine what I was seeing out that window. As we did some of our subsequent expeditions, I was seeing creatures at hydrothermal vents and sometimes things that I had never seen before, sometimes things that no one had seen before, that actually were not described by science at the time that we saw them and imaged them.
Məni sanki sehrləmişdilər, mən bundan daha artığını etmək istəyirdim. Və mən çox maraqlı bir qərar qəbul etdim. “Titanik”in uğurundan sonra mən dedim: “Yaxşı, mən hələlik Hollivudda rejissorluğu bir kənara qoyub, bir müddətlik özümü tamamilə tədqiqatlara həsr edəcəm.” Və biz ekspedisiyalar planlaşdırmağa başladıq. Biz “Bismark”a endik, orada robotlar vasitəsilə tədqiqatlar aparırdıq. Biz “Titanik”in dağıntıları arasına qayıtdıq. Fibra-optik kabeli çarxa sarıyaraq kiçik robotlar düzəltdik. Məqsədimiz gəminin içini araşdırmaq idi, burada heç vaxt tədqiqat aparılmamışdı. Heç kəs dağıntıların arasına girməmişdi. Çünki bunun üçün avadanlıqları yox idi və biz bu avadanlığı yaratdıq.
So, I was completely smitten by this, and had to do more. And so, I actually made a kind of curious decision. After the success of "Titanic," I said, "OK, I'm going to park my day job as a Hollywood movie maker, and I'm going to go be a full-time explorer for a while." And so, we started planning these expeditions. And we wound up going to the Bismark, and exploring it with robotic vehicles. We went back to the Titanic wreck. We took little bots that we had created that spooled a fiber optic. And the idea was to go in and do an interior survey of that ship, which had never been done. Nobody had ever looked inside the wreck. They didn't have the means to do it, so we created technology to do it.
Və budur, mən Titanikin göyərtəsində bir sualtı gəmidə oturmuşam, bir vaxtlar orkestrin çaldığı döşəməyə baxıram. Mən kiçik bir robot ilə üzürəm və gəminin koridorlarında gəzirəm. Robotu mən idarə edirəm, amma onsuzda zehnim o robotun içindədir. Yəni özümü həm də fiziki olaraq Titanikin dağıntıları arasında hiss edirəm. Və bu mənim indiyə qədər hiss etdiyim ən sürreal deja vü təcrübəm idi, çünki robotun küncdən dönəndə mənə göstərəcəyi səhnəni işıqlandırmazdan əvvəl orda nə olduğunu artıq bilirdim, çünki filmin çəkilişləri ərzində bu yerlərdə aylarla gəzmişdim. Çəkiliş meydançası isə tamamilə gəmininin özünə uyğun hazırlanmışdı.
So, you know, here I am now, on the deck of Titanic, sitting in a submersible, and looking out at planks that look much like this, where I knew that the band had played. And I'm flying a little robotic vehicle through the corridor of the ship. When I say, "I'm operating it," but my mind is in the vehicle. I felt like I was physically present inside the shipwreck of Titanic. And it was the most surreal kind of deja vu experience I've ever had, because I would know before I turned a corner what was going to be there before the lights of the vehicle actually revealed it, because I had walked the set for months when we were making the movie. And the set was based as an exact replica on the blueprints of the ship.
Bu heç bir sözlə ifadə edə bilməyəcəyim bir təcrübə idi. Mən dərk elədim ki, düzəltdiyimiz robot avatarların köməyi ilə şüurumuz bu robotların içinə yerləşdirilir və televizorda bunu görüntüləməyi təmin edir, insanı tam başqa bir mövcudluğa keçirir. Və bu həqiqi mənada dərin hisslər idi. Elmi-fantastikanın pərəstişkarı kimi, mən təsəvvür edə bilirəm ki, bunlar bəlkə də bir neçə onillikdən sonra baş verəcəklərin bir qığılcımıdır, bizdə tədqiqatlar və başqa məqsədlər üçün müxtəlif qeyri-adi və güclü qabiliyyətləri olan kiber bədənlər yaradılacaq.
So, it was this absolutely remarkable experience. And it really made me realize that the telepresence experience -- that you actually can have these robotic avatars, then your consciousness is injected into the vehicle, into this other form of existence. It was really, really quite profound. And it may be a little bit of a glimpse as to what might be happening some decades out as we start to have cyborg bodies for exploration or for other means in many sort of post-human futures that I can imagine, as a science fiction fan.
Beləliklə bu ekspedisiyaları tamamladım və ondan sonra sualtı aləmə həqiqətən dəyər verməyə başladım, orda çoxlu qəribə-qəribə heyvanlar gördüyümüz okeandibi püskürmələrə. Onlar demək olar ki, Yer kürəsi üçün gəlmədirlər. Xemosintez şəraitində yaşayırlar. Bizim kimi Günəş sistemində yaşaya bilmirlər. Və qarşında beş yüz dərəcə istilikdə osuda məskunlaşmış canlıları görürsən. Düşünürsən ki, onların mövcud olması belə mümkün deyil.
So, having done these expeditions, and really beginning to appreciate what was down there, such as at the deep ocean vents where we had these amazing, amazing animals -- they're basically aliens right here on Earth. They live in an environment of chemosynthesis. They don't survive on sunlight-based system the way we do. And so, you're seeing animals that are living next to a 500-degree-Centigrade water plumes. You think they can't possibly exist.
Eyni vaxtda həm də kosmik tədqiqatlar ilə maraqlanmağa başladım, bu uşaqlıqdan qalan elmi-fantasikanın təsiri idi. Və mən kosmik cəmiyyətə qoşuldum, ABŞ Milli Kosmik Agentliyinə gedib-gəlirdim, təşkilatın məsləhət iclaslarını ziyarət edirdim, əsl kosmik missiyalar planlaşdırırdım, Rusiyaya kosmonavtlar üçün tibbi yoxlanışa getmişdim və buna bənzər bir çox işlər görürdüm, məqsədim Beynəlxalq Kosmik Stansiyaya öz 3D kameralarımızla uçmaq idi. Bu çox əyləncəli idi. Nəhayət mən kosmik mütəxəssisləri öz sualtı tədqiqatlarımıza cəlb edə bildim. Və onları okean dibinə düşməyə vadar etdim ki, astrobiologiyaya yaxın olsunlar. Belə ekstimal mühitlərlə maraqlnanan planet tədqiqatçılarına oradakı hidrotermalları göstərmək istəyirdim ki, nümunələr toplasınlar, avadanlığı test eləsinlər və s.
At the same time I was getting very interested in space science as well -- again, it's the science fiction influence, as a kid. And I wound up getting involved with the space community, really involved with NASA, sitting on the NASA advisory board, planning actual space missions, going to Russia, going through the pre-cosmonaut biomedical protocols, and all these sorts of things, to actually go and fly to the international space station with our 3D camera systems. And this was fascinating. But what I wound up doing was bringing space scientists with us into the deep. And taking them down so that they had access -- astrobiologists, planetary scientists, people who were interested in these extreme environments -- taking them down to the vents, and letting them see, and take samples and test instruments, and so on.
Beləliklə biz sənədli filmlər çəkirdik, əslində elmlə məşğul idik, daha dəqiq desək kosmik elmlə. Və uşaqlıqdan əsiri olduğum elmi-fantastikaya həvəsimi və elmi birləşdirib bir çərçivəyə saldım. Mən tədqiqat səyahəti ərzində çox şeyi bildim. Mən elm o cümlədən də liderlik haqqında öyrəndim. Siz düşünürsüz ki, rejissor lider olmalıdır, sanki gəmi kapitanı kimi və s.
So, here we were making documentary films, but actually doing science, and actually doing space science. I'd completely closed the loop between being the science fiction fan, you know, as a kid, and doing this stuff for real. And you know, along the way in this journey of discovery, I learned a lot. I learned a lot about science. But I also learned a lot about leadership. Now you think director has got to be a leader, leader of, captain of the ship, and all that sort of thing.
Əslində mən bu ekspedisiyaları həyata keçirənə qədər liderlik haqqında heç nə bilmirdim. Çünki, bir vaxt gəldi və mən özümə bu sualı verdim: “Mənim burada nə işim var? Bunu nəyə görə edirəm? Mən bundan nə qazanacam?” Biz bu lənətə gəlmiş çəkilişlərdən heç nə qazanmırdıq. Nə filmlər satılır nə də şöhrət gətirirdi. Adamlara elə gəlirdi ki, mən “Titanik” və “Avatar” filmlərinin işlərini tərgidib, hardasa bir çimərlikdə oturub vaxt öldürürəm və bütün bu filmləri, və bütün bu filmləri,
I didn't really learn about leadership until I did these expeditions. Because I had to, at a certain point, say, "What am I doing out here? Why am I doing this? What do I get out of it?" We don't make money at these damn shows. We barely break even. There is no fame in it. People sort of think I went away between "Titanic" and "Avatar" and was buffing my nails someplace, sitting at the beach. Made all these films, made all these documentary films for a very limited audience.
Şöhrət yox, məşhurluq yox, pul yox. Bəs bunu nə üçün edirəm? Mən bunu prossesin özü üçün edirəm, tədqiqat üçün edirəm- okean isə tədqiq etmək üçün ən yaxşı yerdir, həyəcan verici kəşflər üçün və kiçik qruplar birləşib sıx bir komanda quran zaman həmin adamlar arasında yaranan qəribə əlaqələr üçün edirəm. Çünki biz 10-12 nəfərlik qrupla bir neçə il ərzində çalışmışıq. Elə hallar olub ki, 2-3 ay dənizdə qalmışıq.
No fame, no glory, no money. What are you doing? You're doing it for the task itself, for the challenge -- and the ocean is the most challenging environment there is -- for the thrill of discovery, and for that strange bond that happens when a small group of people form a tightly knit team. Because we would do these things with 10, 12 people, working for years at a time, sometimes at sea for two, three months at a time.
Və bu əlaqələr zamanı başa düşürsən ki, ən vacib olanı – hörmətdir, onların sizə, sizin onlara bəslədiyiniz hörmət, hansı ki, bunun nəticəsində siz birlikdə elə işlər görmüsüz ki, bunu başqa bir adama heç cür başa sala bilməzsiz. Sahilə çıxırsız və adamlara məlumat vermək istəyirsiz: “Biz bu əşyanı və fibra-optik kabel düzəltdik, kölgələnməni və s. Bütün bu texnologiyaları, fəaliyyətinizin dənizdəki çətinliyini, siz adamlara başa sala bilməzsiz.” Buna oxşar hal polislər və döyüşçülərdə də var, bir çox hadisələrdən birgə keçiblər, və anlayıram ki, onlar da bunu heç vaxt başa sala bilməzlər. Bu adamlar arasına bağlar yaranır, təməli qarşılıqlı hörmət olan sıx bağlar.
And in that bond, you realize that the most important thing is the respect that you have for them and that they have for you, that you've done a task that you can't explain to someone else. When you come back to the shore and you say, "We had to do this, and the fiber optic, and the attentuation, and the this and the that, all the technology of it, and the difficulty, the human-performance aspects of working at sea," you can't explain it to people. It's that thing that maybe cops have, or people in combat that have gone through something together and they know they can never explain it. Creates a bond, creates a bond of respect.
Mən növbəti filmimi- “Avatar” -ı çəkmək üçün qayıdanda, bu prinsipini tətbiq etməyə çalışdım- işlədiyin komandaya hörmət etmək və əvəzində onların hörmətini qazanmaq. Bu doğurdan da bütün prosesi dəyişdi. Budur, mən yenindən kiçik komanda ilə məşhur olmayan bir ərazidə “Avatar” filminin çəkilişlərindəyəm, əvvəllər mövcud olmayan yeni texnologiya hazırlayıram. Olduqca həyəcanverici, və çətin prosesdir. Və biz dörd il yarım vaxt ərzində bir ailə olduq. Mənim film çəkilişlərinə yanaşma tərzim tamamilə dəyişdi. Bilirsiz adamlar deyirlər ki, mən bütün bu varlıqları okeandan götürüb Pandoraya yerləşdirmişəm. Lakin, mənim daha üçün vacib olan idarəçiliyin yeni prinsipi idi, yəni prosesin özü idi ki, nəticədə tamamilə dəyişdi.
So, when I came back to make my next movie, which was "Avatar," I tried to apply that same principle of leadership, which is that you respect your team, and you earn their respect in return. And it really changed the dynamic. So, here I was again with a small team, in uncharted territory, doing "Avatar," coming up with new technology that didn't exist before. Tremendously exciting. Tremendously challenging. And we became a family, over a four-and-half year period. And it completely changed how I do movies. So, people have commented on how, "Well, you know, you brought back the ocean organisms and put them on the planet of Pandora." To me, it was more of a fundamental way of doing business, the process itself, that changed as a result of that.
Və biz bundan hansı nəticəni çıxara bilərik? Nə öyrəndik? Marağın gücü - məncə ilk növbədə bunu. Sizin əsas qüvvəniz. Təsəvvür- bu həqiqətən də, reallığı müəyyən edən qüvvədir. Və işlədiyin komandaya hörmət etmək dünyadakı bütün mükafatlardan daha vacibdir. Gənc rejissorlar məsləhət almaq üçün yanıma gəlirlər. Mən onlara deyirəm: “Özünüzə sərhəd qoymayın. Bunu sizin əvəzinizə başqaları edəcək, amma özünüz bunu etməyin, özünüzə qarşı oynamayın. Və risk edin!”
So, what can we synthesize out of all this? You know, what are the lessons learned? Well, I think number one is curiosity. It's the most powerful thing you own. Imagination is a force that can actually manifest a reality. And the respect of your team is more important than all the laurels in the world. I have young filmmakers come up to me and say, "Give me some advice for doing this." And I say, "Don't put limitations on yourself. Other people will do that for you -- don't do it to yourself, don't bet against yourself, and take risks."
ABŞ Milli Kosmik Agentliyinin işçilərinin çox sevdiyi cümlələrdən biri: “Səhv etməyə haqqımız yoxdur!” Amma incəsənətdə və elmdə səhv etməyə haqqımız olmalıdır, çünki getdiyimiz yol sonu bəlli olmayan bir yoldur. Və indiyə qədər yenilik tələb edən böyük işlərin heç biri risksiz həyata keçməyib. Riskə getməyi bacarın. Bu fikirlə də sizi baş-başa qoymaq istəyirəm: nə edirsizsə edin, səhv etməyə haqqınız var, lakin qorxub geri çəkilməyə əsla! Təşəkkürlər. (Alqışlar)
NASA has this phrase that they like: "Failure is not an option." But failure has to be an option in art and in exploration, because it's a leap of faith. And no important endeavor that required innovation was done without risk. You have to be willing to take those risks. So, that's the thought I would leave you with, is that in whatever you're doing, failure is an option, but fear is not. Thank you. (Applause)