Shall I ask for a show of hands or a clapping of people in different generations? I'm interested in how many are three to 12 years old.
Să vă rog să ridicaţi mâinile sau să aplaudaţi, cei care faceţi parte din generaţii diferite? Mă interesează câţi
(Laughter)
aveţi de la 3 până la 12 ani. (Râsete)
None, huh?
Nici unul, nu?
(Laughter) All right. I'm going to talk about dinosaurs. Do you remember dinosaurs when you were that age?
Bine. Voi vorbi despre dinozauri. Vă amintiţi de dinozauri când eraţi la acea vârstă?
(Applause)
(Aplauze)
Dinosaurs are kind of funny, you know.
Dinozaurii sunt destul de amuzanţi, ştiţi...
(Laughter)
(Râsete)
We're going to kind of go in a different direction right now. I hope you all realize that. So I'll just give you my message up front: Try not to go extinct.
... noi ne cam îndreptăm într-o direcţie destul de diferită acuma. Sper că vă daţi cu toţii seama de asta. Aşa că vă voi spune în faţă ce am de spus: Încercaţi să nu dispăreţi complet.
(Laughter)
(Râsete)
That's it.
Asta este tot.
(Laughter)
(Râsete)
People ask me a lot -- in fact, one of the most asked questions I get is, why do children like dinosaurs so much? What's the fascination? And I usually just say, "Well, dinosaurs were big, different and gone." They're all gone. Well that's not true, but we'll get to the goose in a minute. So that's sort of the theme: big, different and gone. The title of my talk: Shape-shifting Dinosaurs: The cause of a premature extinction.
Oamenii mă întreabă de multe ori, de fapt, una dintre cele mai frecvente întrebări pe care le aud este: "de ce copiilor le plac atât de mult dinozaurii?" Ce-i atât de fascinant? Şi de obicei spun doar: ''Păi, dinozaurii erau mari, diferiţi şi au dispărut.'' Au dispărut cu toţii. Acest lucru nu este adevărat, dar vom ajunge şi la asta în câteva minute. Este ca un fel de temă: mari, diferiţi şi disparuţi. Titlul discursului meu: Dinozauri care -şi schimbă forma: cauza unei extincţii premature.
Now I assume that we remember dinosaurs. And there's lots of different shapes. Lots of different kinds. A long time ago, back in the early 1900s, museums were out looking for dinosaurs. They went out and gathered them up. And this is an interesting story. Every museum wanted a little bigger or better one than anybody else had. So if the museum in Toronto went out and collected a Tyrannosaur, a big one, then the museum in Ottawa wanted a bigger one, and a better one. And that happened for all museums. So everyone was out looking for all these bigger and better dinosaurs. And this was in the early 1900s.
Acum, presupun că ne amintim cu toţii dinozaurii. Sunt foarte multe forme diferite. Foarte multe feluri. Cu mult timp în urmă, prin anii 1900, muzeele erau în căutare de dinozauri. S-au dus şi i-au adunat. Şi asta este o poveste interesantă. Fiecare muzeu îşi dorea un dinozaur mai mare sau mai bun decât aveau ceilalţi. Aşadar, dacă muzeul din Toronto se ducea şi achiziţiona un Tyrannosaur, unul mare, atunci muzeul din Ottawa dorea unul şi mai mare şi mai bun. Asta era valabil pentru toate muzeele. Aşadar, toată lumea umbla să găsească toţi aceşti dinozauri mai mari şi mai buni. Şi asta se întâmpla la începutul anilor 1900.
By about 1970, some scientists were sitting around and they thought, "What in the world -- Look at these dinosaurs, they're all big. Where are all the little ones?"
Pe la 1970, câţiva oameni de ştiinţă stăteau şi se gândeau: ''Ce naiba?" "Uită-te la dinozaurii ăştia." "Toţi sunt mari." "Unde sunt toţi ăia mici?''
(Laughter)
And they thought about it and they even wrote papers about it: "Where are the little dinosaurs?"
Şi s-au gândit la asta şi au scris şi lucrări despre asta: ''Unde sunt dinozaurii mici?''
(Laughter)
(Râsete)
Well, go to a museum, you'll see, see how many baby dinosaurs there are. People assumed -- and this was actually a problem -- people assumed that if they had little dinosaurs, if they had juvenile dinosaurs, they'd be easy to identify. You'd have a big dinosaur and a littler dinosaur.
Ei bine, duceţi-vă la un muzeu şi veţi vedea; vedeţi cât de mulţi pui de dinozauri sunt acolo. Oamenii au presupus -- şi asta era de fapt o problemă -- oamenii au presupus că dacă ar fi avut dinozauri mici, dacă ar fi avut dinozauri tineri, aceştia ar fi uşor de identificat. Ai avea un dinozaur mare
(Laughter)
şi un dinozaur mai mic.
But all they had were big dinosaurs.
Dar ei aveau doar dinozauri mari.
And it comes down to a couple of things. First off, scientists have egos, and scientists like to name dinosaurs. They like to name anything. Everybody likes to have their own animal that they named.
Şi totul se rezumă la câteva lucruri. Mai întâi, oamenii de ştiinţă au ego-uri, şi oamenilor de ştiinţă le place să denumească dinozauri. Le place să denumească orice. Tuturor le place să aibă propriul animal pe care l-au denumit.
(Laughter)
(Râsete)
And so every time they found something that looked a little different, they named it something different. And what happened, of course, is we ended up with a whole bunch of different dinosaurs.
Aşa că de câte ori au găsit ceva care arăta puţin diferit, l-au numit puţin diferit. Şi desigur, ce s-a întâmplat, este că am ajuns să avem o grămadă întreagă de dinozauri diferiţi.
In 1975, a light went on in somebody's head. Dr. Peter Dodson at the University of Pennsylvania actually realized that dinosaurs grew kind of like birds do, which is different than the way reptiles grow. And in fact, he used the cassowary as an example. And it's kind of cool -- if you look at the cassowary, or any of the birds that have crests on their heads, they grow to about 80 percent adult size before the crest starts to grow. Now think about that. They're basically retaining their juvenile characteristics very late in what we call ontogeny. So allometric cranial ontogeny is relative skull growth. So you can see that if you actually found one that was 80 percent grown and you didn't know that it was going to grow up to a cassowary, you would think they were two different animals.
În 1975, s-a aprins o luminiţă în capul cuiva. Dr. Peter Dodson de la Universitatea din Pennsylvania şi-a dat seama că dinozaurii au crescut cam aşa cum cresc păsările, într-un mod diferit de modul în care cresc reptilele. Şi că de fapt, a folosit cazuarul drept exemplu - - şi este foarte tare: dacă te uiţi la cazuar, sau la oricare altă pasăre cu creastă pe cap, ele cresc de fapt până la aproximativ 80% din dimensiunea de adult înainte să înceapă să le crească creasta. Acuma, gândiţi-vă la asta. Practic îşi păstrează caracteristicile copilăreşti până foarte târziu, perioadă pe care noi o numim ontogenică. Deci ontogenia alometrică craniană înseamnă creşterea relativă a craniului. Aşadar puteţi vedea că dacă aţi găsit unul care a crescut 80% şi nu aţi fi ştiut că el va fi un cazuar, când va fi mare, ai crede că sunt două animale diferite.
So this was a problem, and Peter Dodson pointed this out using some duck-billed dinosaurs then called Hypacrosaurus. And he showed that if you were to take a baby and an adult and make an average of what it should look like, if it grew in sort of a linear fashion, it would have a crest about half the size of the adult. But the actual subadult at 65 percent had no crest at all. So this was interesting. So this is where people went astray again. I mean, if they'd have just taken that, taken Peter Dodson's work, and gone on with that, then we would have a lot less dinosaurs than we have. But scientists have egos; they like to name things. And so they went on naming dinosaurs because they were different.
Aceasta era o problemă, iar Peter Dodson a scos-o în evidenţă folosind nişte dinozauri cu cioc de raţă numiţi, la vremea aceea, Hypacrosaurus. Şi el a arătat că dacă ai lua un pui şi unul adult şi ai face o medie a felului în care ar trebui să arate, dacă ar avea o creştere liniară, ar avea o creastă cam cât jumătate din mărimea unui adult. Dar sub-adultul în cauză, crescut doar 65% nu avea creastă deloc. Deci asta prezenta un interes. În acest punct oamenii au început, din nou, să se rătăcească. Adică, dacă ar fi acceptat acest lucru, dacă ar fi acceptat studiul lui Peter Dodson şi ar fi mers mai departe, am avea mult mai puţini dinozauri decât avem acum. Dar oamenii de ştiinţă au ego-uri; le place să numească lucruri. Aşa că au continuat să denumească dinozauri pentru că erau diferiţi.
Now we have a way of actually testing to see whether a dinosaur, or any animal, is a young one or an older one. And that's by actually cutting into their bones. But cutting into the bones of a dinosaur is hard to do, as you can imagine, because in museums, bones are precious. You go into a museum, and they take really good care of them. They put them in foam, little containers. They're very well taken care of. They don't like it if you come in and want to saw them open and look inside.
Avem acuma o modalitate prin care putem testa să vedem dacă un dinozaur, sau orice alt animal, este unul tânăr sau este unul mai bătrân. Şi asta se face secţionându-le oasele. Secţionarea oaselor unui dinozaur este greu de făcut, pentru că după cum vă imaginaţi, în muzee oasele sunt preţioase. Te duci la un muzeu şi vezi că au foarte mare grijă de ele. Le pun în containere mici cu spumă. Sunt foarte bine îngrijite. Nu le place dacă apari tu şi vrei să le tai cu ferăstrăul ca să te uiţi înăuntru.
(Laughter)
(Râsete)
So they don't normally let you do that.
Aşa că, în mod normal, nu te lasă să faci asta.
(Laughter)
Dar, eu am un muzeu
But I have a museum and I collect dinosaurs and I can saw mine open. So that's what I do.
şi eu colecţionez dinozauri şi pe ai mei pot să îi tai cu ferăstrăul. Aşa că asta fac.
(Applause)
(Aplauze)
So if you cut open a little dinosaur, it's very spongy inside, like A. And if you cut into an older dinosaur, it's very massive. You can tell it's mature bone. So it's real easy to tell them apart. So what I want to do is show you these. In North America in the northern plains of the United States and the southern plains of Alberta and Saskatchewan, there's this unit of rock called the Hell Creek Formation that produces the last dinosaurs that lived on Earth. And there are 12 of them that everyone recognizes -- I mean the 12 primary dinosaurs that went extinct. And so we will evaluate them. And that's sort of what I've been doing. So my students, my staff, we've been cutting them open. Now as you can imagine, cutting open a leg bone is one thing, but when you go to a museum and say, "You don't mind if I cut open your dinosaur's skull, do you?" they say, "Go away."
Dacă secţionezi un dinozaur mic, este foarte poros înăuntru, cum se vede la A. Dacă tai într-un dinozaur mai în vârstă, este foarte compact. Poţi să afirmi că este un os matur. Aşadar, este foarte uşor să-i diferenţiezi. Ce vreau eu să fac este să vi-i arăt pe aceştia. În America de Nord în Câmpiile de Nord ale Statelor Unite şi Câmpiile de Sud din Alberta şi Saskatchewan, există un conglomerat de pietre numit Hell Creek Formation care ne dă ultimii dinozauri care au trăit pe Pământ. Pe 12 dintre ei îi recunoaşte toată lumea; şi mă refer la cei 12 dinozauri principali care au dispărut. Aşadar îi vom evalua. Cam cu asta m-am ocupat eu. Aşadar, împreună cu studenţii mei, cu angajaţii mei, i-am tăiat să vedem ce găsim. Cum vă puteţi imagina, una e să secţionezi un os de la picior, dar când te duci la un muzeu şi zici: ''Nu vă supăraţi dacă despic craniul dinozaurului vostru, nu-i aşa? ei vor spune, ''Pleacă.''
(Laughter)
(Râsete)
So here are 12 dinosaurs. And we want to look at these three first.
Avem aici 12 dinozauri. Şi ne vom uita mai întâi la aceştia trei.
So these are dinosaurs that are called Pachycephalosaurus. And everybody knows that these three animals are related. And the assumption is that they're related like cousins or whatever. But no one ever considered that they might be more closely related. In other words, people looked at them and they saw the differences. And you all know that if you are going to determine whether you're related to your brother or your sister, you can't do it by looking at differences. You can only determine relatedness by looking for similarities.
Aceştia sunt dinozaurii numiţi Pachycephalosaurs. Şi toată lumea ştie că aceste trei animale sunt înrudite. Şi presupunerea este că ei sunt înrudiţi, ca verii, sau aşa ceva. Dar nimeni nu s-a gândit că ei ar putea să fie înrudiţi mai de aproape. Cu alte cuvinte, oamenii s-au uitat la ei şi au văzut diferenţele. Şi ştiţi cu toţii că dacă ai de gând să verifici dacă eşti înrudit cu fratele sau cu sora ta, nu poţi face asta uitându-te la diferenţe. Poţi să stabileşti înrudirea doar dacă te uiţi şi cauţi asemănările.
So people were looking at these and they were talking about how different they are. Pachycephalosaurus has a big, thick dome on its head, and it's got some little bumps on the back of its head, and it's got a bunch of gnarly things on the end of its nose. And then Stygimoloch, another dinosaur from the same age, lived at the same time, has spikes sticking out the back of its head. It's got a little, tiny dome, and it's got a bunch of gnarly stuff on its nose. And then there's this thing called Dracorex hogwartsia. Guess where that came from? Dragon. So here's a dinosaur that has spikes sticking out of its head, no dome and gnarly stuff on its nose.
Aşa că amenii se uitau la aceştia şi vorbeau despre cât de diferiţi sunt. Pachycephalosaurus are o boltă mare şi groasă pe cap, şi are câteva proeminenţe mici pe spatele capului, şi are câteva chestii noduroase deasupra nasului. Apoi Stygimoloch, un alt dinozaur din aceeaşi eră, care a trăit în acelaşi timp, are ţepi care ies din spatele capului. Are o calotă micuţă, uşor bombată, şi are câteva chestii noduroase pe nas. Apoi avem creatura asta care se numeşte Dracorex, ochiul Hogwart. Ghiciţi de unde a venit? De la dragon. Deci aici este un dinozaur care are ţepi ieşindu-i din cap, nu are calota bombată şi are chestii noduroase pe nas.
Nobody noticed the gnarly stuff sort of looked alike. But they did look at these three and they said, "These are three different dinosaurs, and Dracorex is probably the most primitive of them. And the other one is more primitive than the other." It's unclear to me how they actually sorted these three of them out. But if you line them up, if you just take those three skulls and just line them up, they line up like this. Dracorex is the littlest one, Stygimoloch is the middle-size one, Pachycephalosaurus is the largest one. And one would think, that should give me a clue.
Nimeni nu a observat că chestiile noduroase arată cam la fel. Dar s-au uitat la aceştia trei şi au zis: ''Aceştia sunt trei dinozauri diferiţi, şi Dracorex este probabil cel mai primitiv dintre ei. Iar celălalt este mai primitiv decât celălalt. Nu îmi este clar cum anume i-au diferenţiat pe ăştia trei. Dar dacă îi aliniezi, dacă iei aceste trei cranii şi le aliniezi, se aliniază aşa: Dracorex este cel mai mic. Stygimoloch este cel de mărime mijlocie, Pachycephalosaurus este cel mai mare. Şi cineva ar putea crede,
(Laughter)
că asta ar trebui să-mi dea un indiciu. (Râsete)
But it didn't give them a clue.
Dar lor nu le-a sugerat nimic.
(Laughter)
Pentru că, mă rog, ştim cu toţii de ce.
Because, well we know why. Scientists like to name things.
Oamenilor de ştiinţă le place să denumească lucruri. Deci dacă îl secţionăm pe
So if we cut open Dracorex -- I cut open our Dracorex -- and look, it was spongy inside, really spongy inside. I mean, it is a juvenile and it's growing really fast. So it is going to get bigger. If you cut open Stygimoloch, it is doing the same thing. The dome, that little dome, is growing really fast. It's inflating very fast. What's interesting is the spike on the back of the Dracorex was growing very fast as well. The spikes on the back of the Stygimoloch are actually resorbing, which means they're getting smaller as that dome is getting bigger. And if we look at Pachycephalosaurus, Pachycephalosaurus has a solid dome and its little bumps on the back of its head were also resorbing.
Dracorex - - îl secţionez pe Dracorex-ul nostru - şi mă uit, este poros în interior, foarte poros în interior. Adică, este un specimen tânăr şi creşte foarte repede. Aşadar se va face şi mai mare. Dacă secţionez un Stygimoloch, rezultatul este acelaşi. Bolta, acea boltă mică a calotei creşte foarte repede. Se umflă foarte repede. Ce este interesant este că ghimpele de pe spatele lui Dracorex creşte deasemenea foarte repede. Ţepii de pe spatele lui Stygimoloch se resorb de fapt, ceea ce înseamnă că devin din ce în ce mai mici pe măsură ce bolta calotei se măreşte. Şi dacă ne uităm la Pachycephalosaurus, Pachycephalosaurus are o boltă craniană mare şi proemineţele mici de pe ceafă se resorb de asemenea.
So just with these three dinosaurs, as a scientist, we can easily hypothesize that it is just a growth series of the same animal. Which of course means that Stygimoloch and Dracorex are extinct.
Aşadar doar cu aceşti trei dinozauri, poţi cu uşurinţă, ca şi om de ştiinţă, putem, cu uşurinţă, să facem ipoteze că sunt doar secvenţe de creştere ale aceluiaşi animal. Ceea ce desigur înseamnă că Stygimoloch şi Dracorex dispar.
(Laughter)
(Râsete)
OK.
Bine.
(Laughter)
Which of course means we have 10 primary dinosaurs to deal with.
Ceea ce desigur înseamnă că avem de-a face cu 10 dinozauri principali.
So a colleague of mine at Berkeley -- he and I were looking at Triceratops. And before the year 2000 -- now remember, Triceratops was first found in the 1800s -- before 2000, no one had ever seen a juvenile Triceratops. There's a Triceratops in every museum in the world, but no one had ever collected a juvenile. And we know why, right? Because everybody wants to have a big one. So everyone had a big one. So we went out and collected a whole bunch of stuff and we found a whole bunch of little ones. They're everywhere, they're all over the place. So we have a whole bunch of them at our museum.
Un coleg de-al meu de la Berkley, ne uitam amândoi la un Triceratops. Înainte de anul 2000 -- acum să reţineţi, Triceratops a fost găsit prima oară în anii 1800; înainte de 2000, nimeni nu mai văzuse un Triceratops tânăr. Există câte un Triceratops în fiecare muzeu din lume, dar nimeni nu a găsit vreodată un pui. Şi noi ştim de ce, nu-i aşa? Pentru că toată lumea vrea să aibă unul mare. Aşa că toată lumea a avut unul mare. Aşadar, am plecat şi am adunat o grămadă de chestii şi am găsit o grămadă de exemplare mici. Sunt pretutindeni; pe peste tot. Aşa că avem o grămadă la noi la muzeu.
(Laughter)
(Râsete)
And everybody says it's because I have a little museum. When you have a little museum, you have little dinosaurs.
Toţi spun că e din cauză că am un muzeu mic. Dacă ai un muzeu mic, atunci ai dinozauri mici.
(Laughter)
(Râsete)
If you look at the Triceratops, you can see it's changing, it's shape-shifting. As the juveniles are growing up, their horns actually curve backwards. And then as they get older, the horns grow forward. And that's pretty cool. If you look along the edge of the frill, they have these little triangular bones that actually grow big as triangles and then they flatten against the frill pretty much like the spikes do on the Pachycephalosaurs. And then, because the juveniles are in my collection, I cut them open ...
Dacă vă uitaţi la Triceratops, puteţi vedea că se schimbă, se transformă. Pe măsură ce tinerii cresc, cornurile lor se curbează spre înapoi. Iar apoi, pe măsură ce îmbătrânesc, cornurile le cresc spre înainte. Şi asta este destul de tare. Dacă vă uitaţi la marginea gulerului osos, au aceste oase mici triunghiulare care cresc mari ca nişte triunghiuri iar apoi se aplatizează de-a lungul marginii gulerului osos destul de asemănător cu spinii la Pachycephalosaurs. Apoi, pentru că cei tineri sunt în colecţia mea, i-am secţionat
(Laughter)
şi m-am uitat înăuntru.
and look inside. And the little one is really spongy. And the middle-size one is really spongy. But what was interesting was the adult Triceratops was also spongy. And this is a skull that is two meters long. It's a big skull.
Cel mic este foarte poros. Cel de dimensiune medie este şi el foarte poros, dar interesant era că Triceratops-ul adult era de asemenea poros. Şi acesta este un craniu care are doi metri lungime. Este un craniu mare.
But there's another dinosaur that is found in this formation that looks like a Triceratops, except it's bigger, and it's called Torosaurus. And Torosaurus, when we cut into it, has mature bone. But it's got these big holes in its shield. And everybody says, "A Triceratops and a Torosaurus can't possibly be the same animal because one of them's bigger than the other one."
Dar mai este un alt dinozaur care a fost găsit în această formaţiune care arată ca şi un Triceratops, doar că este mai mare, şi se numeşte Torosaurus. Iar Torosaurus, atunci când îl secţionăm, are oase mature. Dar are aceste găuri mari în platoşă, şi toată lumea spune, ''Un Triceratops şi un Torosaurus nu se poate să fie acelaşi animal pentru că unul este mai mare decât celălalt.''
(Laughter)
(Râsete)
"And it has holes in its frill." And I said, "Well do we have any juvenile Torosauruses?" And they said, "Well, no, but it has holes in its frill."
'' Şi are găuri în platoşă.'' Iar eu am spus: ''Avem vreun pui de Torosaurus?'' Au spus că ''Nu, dar ăsta are găuri în guler.''
So one of my graduate students, John Scannella, looked through our whole collection and he actually discovered that the hole starting to form in Triceratops and, of course it's open, in Torosaurus -- so he found the transitional ones between Triceratops and Torosaurus, which was pretty cool. So now we know that Torosaurus is actually a grown-up Triceratops. Now when we name dinosaurs, when we name anything, the original name gets to stick and the second name is thrown out. So Torosaurus is extinct. Triceratops, if you've heard the news, a lot of the newscasters got it all wrong. They thought Torosaurus should be kept and Triceratops thrown out, but that's not going to happen.
Aşa că unul dintre studenţii mei, John Scannella, s-a uitat prin întreaga colecţie şi a descoperit că gaura începea să se formeze începând de laTriceratops şi că, desigur, este deschisă la Torosaurus; aşa că i-a găsit pe cei de tranziţie între Triceratops şi Torosaurus, ceea ce a fost destul de interesant. Aşa că acum ştim că Torosaurus este de fapt un Triceratops ajuns la maturitate. Acum când denumim dinozaurii, atunci când denumim orice se face că numele iniţial rămâne iar la al doilea se renunţă. Deci Torosaurus este dispărut. Triceratops, dacă aţi auzit ştirea, mulţi reporteri au înţeles complet greşit. Se gândeau că Torosaurus ar trebui păstrat şi că Triceratops va dispărea, dar nu asta se va întâmpla.
(Laughter)
(Râsete)
All right, so we can do this with a bunch of dinosaurs. I mean, here's Edmontosaurus and Anatotitan. Anatotitan: giant duck. It's a giant duck-bill dinosaur. Here's another one. So we look at the bone histology. The bone histology tells us that Edmontosaurus is a juvenile, or at least a subadult, and the other one is an adult, and we have an ontogeny. And we get rid of Anatotitan.
În regulă. Aşadar putem face acest lucru cu o grămadă de dinozauri. Adică, aici avem pe Edmontosaurus şi Anatotitan. Anatotitan: raţă uriaşă. Este un dinozaur uriaş cu cioc de raţă. Iată încă unul. Deci ne uităm la histologia osului. Histologia osului ne spune că Edmontosaurus este un pui, sau cel puţin un sub-adult, şi celălalt este un adult şi avem aici o ontogenie. Şi scăpăm de Anatotitan.
So we can just keep doing this. And the last one is T. Rex. So there's these two dinosaurs, T. Rex and Nanotyrannus.
Aşadar continuăm să facem asta. Şi ultimul este T. Rex. Aşadar aici sunt aceşti doi dinozauri,
(Laughter)
T. Rex şi Nanotyrannus. (Râsete)
Again, it makes you wonder.
Iarăşi, te face să te întrebi.
(Laughter)
(Râsete)
But they had a good question. They were looking at them and they said, "One's got 17 teeth, and the biggest one's got 12 teeth. And that doesn't make any sense at all, because we don't know of any dinosaurs that gain teeth as they get older. So it must be true -- they must be different." So we cut into them. And sure enough, Nanotyrannus has juvenile bone and the bigger one has more mature bone. It looks like it could still get bigger. And at the Museum of the Rockies where we work, I have four T. rexes, so I can cut a whole bunch of them. But I didn't have to cut any of them really, because I just lined up their jaws and it turned out the biggest one had 12 teeth and the next smallest one had 13 and the next smallest had 14. And of course, Nano has 17. And we just went out and looked at other people's collections and we found one that has sort of 15 teeth. So again, real easy to say that Tyrannosaurus ontogeny included Nanotyrannus, and therefore we can take out another dinosaur.
Dar ei aveau o întrebare bună. Se uitau la ei şi au spus, ''Unul are 17 dinţi, şi cel mare are 12 dinţi. Iar asta nu are nici un sens, pentru că nu ştim de nici un dinozaur care a căpătat mai mulţi dinţi pe măsură ce a îmbătrânit. Aşa că trebuie să fie adevărat: sigur sunt diferiţi.'' Aşa că i-am secţionat. Şi a fost evident, că Nanotyrannus are oase tinere iar cel mare are oase mai mature. Se pare că ar fi putut să devină şi mai mare. Şi la Museum of the Rockies unde lucrăm noi, am patru dinozauri T. Rex, aşa că pot să tai o grămadă întreagă. Dar, de fapt, nu a fost nevoie să tai vreunul, pentru că le-am aliniat doar fălcile şi a rezultat că cel mai mare avea 12 dinţi iar următorul mai mic avea 13 şi următorul mai mic avea 14. Şi desigur, Nano are 17. Ne-am dus şi ne-am uitat la colecţiile altor oameni şi am găsit unul care are cam 15 dinţi. Aşa că, iarăşi, era foarte uşor să afirmăm că în ontogenia lui Tyrannosaurus era inclus Nanotyrannus, drept pentru care, putem să mai scoatem încă un dinozaur.
(Laughter)
(Râsete)
So when it comes down to our end Cretaceous, we have seven left. And that's a good number. That's a good number to go extinct, I think. Now as you can imagine, this is not very popular with fourth-graders.
Aşa că, atunci când ajungem la sfârşitul Cretacicului, rămânem cu şapte. Iar acesta este un număr bun. E un număr bun pentru dispariţie, cred. Acum, după cum vă imaginaţi, lucrul acesta nu are priză la cei de-a patra.
(Laughter)
Copiii de-a patra îşi iubesc dinozaurii,
Fourth-graders love their dinosaurs, they memorize them. And they're not happy with this.
îi învaţă pe de rost, şi nu sunt mulţumiţi de situaţia aceasta.
(Laughter)
(Râsete)
Thank you very much.
Vă mulţumesc foarte mult.
(Applause)
(Aplauze)