Σε όλη την Ευρώπη και τη Κεντρική Ασία, σχεδόν ένα εκατομμύριο παιδιά ζουν σε μεγάλα οικιστικά ιδρύματα, γνωστά συνήθως ως ορφανοτροφεία. Οι περισσότεροι άνθρωποι φαντάζονται τα ορφανοτροφεία ως ένα καλό περιβάλλον που ενδιαφέρεται για τα παιδιά. Άλλοι γνωρίζουν περισσότερα για τις συνθήκες διαβίωσης εκεί, αλλά ακόμη πιστεύουν πως είναι ένα αναγκαίο κακό. Στο κάτω κάτω, πού αλλού θα βάζαμε όλα εκείνα τα παιδιά που δεν έχουν γονείς;
Across Europe and Central Asia, approximately one million children live in large residential institutions, usually known as orphanages. Most people imagine orphanages as a benign environment that care for children. Others know more about the living conditions there, but still think they're a necessary evil. After all, where else would we put all of those children who don't have any parents?
Όμως 60 χρόνια έρευνας έχουν δείξει ότι το να χωρίζονται τα παιδιά από τις κοικογένειές τους κα να μπαίνουν σε μεγάλα ιδρύματα βλάπτει σοβαρά την υγεία και την ανάπτυξή τους και αυτό είναι ιδιαίτερα αληθές για τα βρέφη. Όπως γνωρίζουμε, τα μωρά γεννιούνται χωρίς να έχουν ολοκληρωμένη την ανάπτυξη των μυών τους και σ' αυτό συμπεριλαμβάνεται ο εγκέφαλος. Κατά τα πρώτα τρία χρόνια της ζωής, ο εγκέφαλος αναπτύσσεται ως το τελικό του μέγεθος και το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ανάπτυξης συντελείται τους πρώτους έξι μήνες. Ο εγκέφαλος αναπτύσσεται ανταποκρινόμενος σε εμπειρία και διέγερση. Κάθε φορά που ένα μικρό μωρό μαθαίνει κάτι καινούριο -- να εστιάζει τα μάτια του, να μιμήται μια κίνηση ή μια έκφραση του προσώπου, να πιάσει κάτι, να σχηματίσει μια λέξη ή να καθήσει -- καινούριες συναπτικές σχέσεις χτίζονται μέσα στον εγκέφαλο. Οι νέοι γονείς ξαφνιάζονται από την ταχύτητα αυτής της μάθησης. Ορθώς εκπλήσσονται και ευχαριστιούνται με την εξυπνάδα των παιδιών τους. Επικοινωνούν την ευχαρίστησή τους στα παιδιά τους, που ανταποκρίνοντια με χαμόγελα και την επιθυμία να καταφέρουν περισσότερα και να μάθουν περισσότερα. Αυτός ο σχηματισμός του ισχυρού δεσμού μεταξύ παιδιού και γονιού βάζει τους θεμέλιους λίθους για τη φυσική, κοινωνική, γλωσσική, νοητική και ψυχοκινητική ανάπτυξη. Είναι το πρότυπο για όλες τις μελλοντικές σχέσεις με φίλους, με συντρόφους και με τα δικά τους παιδιά. Συμβαίνει τόσο φυσικά στις περισσότερες οικογένειες που ούτε καν το παρατηρούμε. Οι περισσότεροι από εμάς δε γνωρίζουμε το πόσο σημαντικό είναι για την ανθρώπινη ανάπτυξη και, κατά συνέπεια για την ανάπτυξη μιας υγειούς κοινωνίας. Μόνο όταν κάτι πάει λάθος αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τη σημασία των οικογενειών για τα παιδιά.
But 60 years of research has demonstrated that separating children from their families and placing them in large institutions seriously harms their health and development, and this is particularly true for young babies. As we know, babies are born without their full muscle development, and that includes the brain. During the first three years of life, the brain grows to its full size, with most of that growth taking place in the first six months. The brain develops in response to experience and to stimulation. Every time a young baby learns something new -- to focus its eyes, to mimic a movement or a facial expression, to pick something up, to form a word or to sit up -- new synaptic connections are being built in the brain. New parents are astonished by the rapidity of this learning. They are quite rightly amazed and delighted by their children's cleverness. They communicate their delight to their children, who respond with smiles, and a desire to achieve more and to learn more. This forming of the powerful attachment between child and parent provides the building blocks for physical, social, language, cognitive and psychomotor development. It is the model for all future relationships with friends, with partners and with their own children. It happens so naturally in most families that we don't even notice it. Most of us are unaware of its importance to human development and, by extension, to the development of a healthy society. And it's only when it goes wrong that we start to realize the importance of families to children.
Τον Αύγουστο του 1993, είχα την πρώτη μου ευκαιρία να γίνω μάρτυρας σε μεγάλη κλίμακα της επίδρασης που έχει στα παιδιά η ιδρυματοποίηση και η απουσία γονιών. Όσοι από εμάς θυμόμαστε τις περιγραφές των εφημερίδων που αποκαλύφθηκαν στη Ρουμανία μετά την επανάσταση του 1989, θα θυμηθούμε τις φρικτές συνθήκες σε ορισμένα από αυτά τα ιδρύματα. Μου ζητήθηκε να βοηθήσω το διευθυντή ενός μεγάλου ιδρύματος να βοηθήσω να αποτραπεί ο χωρισμός των παιδιών από τις οικογένειές τους. Η στέγαση 550 μωρών, αυτή ήταν η παρουσίαση του ορφανοτροφείου επί Τσαουσέσκου, κι έτσι μου είπαν ότι οι συνθήκες ήταν πολύ καλύτερες. Έχοντας δουλέψει με πολλά μικρά παιδιά, περίμενα στο ίδρυμα να γίνεται χαμός από φασαρία, αλλά ήταν τόσο ήσυχα όσο ένα μονστήρι. Ήταν δύσκολο να πιστέψω πως υπήρχαν παιδιά εκεί μέσα, όμως ο διευθυντής με ξενάγησε από δωμάτιο σε δωμάτιο, που το καθένα περιείχε σειρές επί σειρών κούνιες μέσα σε καθεμία από τις οποίες βρισκόταν ένα παιδί που κοιτούσε το άπειρο. Μέσα σε ένα δωμάτιο με 40 νεογέννητα, δεν έκλαιγε ούτε ένα. Κι όμως μπορούσα να δω λερωμένες πάνες και μπορούσα να δω πως μερικά από τα παιδιά ήταν ανήσυχα, όμως η μόνη φασαρία ήταν ένα σιγανό, συνεχές βογκητό. Η προϊσταμένη νοσοκόμα μου είπε υπερήφανα, «Βλέπετε, τα παιδιά μας έχουν πολύ καλή ανατροφή». Μέσα στις επόμενες ημέρες άρχισα να συνειδητοποιώ πως αυτή η ησυχία δεν ήταν ασυνήθιστη. Τα νεοεισερχόμενα μωρά θα έκλαιγαν τις πρώτες ώρες αλλά οι απαιτήσεις τους δε θα ικανοποιούνταν κι έτσι έμθαν να μην ενοχλούν. Μέσα σε λίγες ημέρες ήταν απαθή, σε λήθαργο και κοιτούσαν το άπειρο όπως όλα τα υπόλοιπα.
In August, 1993, I had my first opportunity to witness on a massive scale the impact on children of institutionalization and the absence of parenting. Those of us who remember the newspaper reports that came out of Romania after the 1989 revolution will recall the horrors of the conditions in some of those institutions. I was asked to help the director of a large institution to help prevent the separation of children from their families. Housing 550 babies, this was Ceausescu's show orphanage, and so I'd been told the conditions were much better. Having worked with lots of young children, I expected the institution to be a riot of noise, but it was as silent as a convent. It was hard to believe there were any children there at all, yet the director showed me into room after room, each containing row upon row of cots, in each of which lay a child staring into space. In a room of 40 newborns, not one of them was crying. Yet I could see soiled nappies, and I could see that some of the children were distressed, but the only noise was a low, continuous moan. The head nurse told me proudly, "You see, our children are very well-behaved." Over the next few days, I began to realize that this quietness was not exceptional. The newly admitted babies would cry for the first few hours, but their demands were not met, and so eventually they learned not to bother. Within a few days, they were listless, lethargic, and staring into space like all the others.
Με το πέρασμα των χρόνων, πολλοί άνθρωποι και πολλές δημοσιεύσεις κατηγόρησαν το προσωπικό στα ιδρύματα για τη βλάβη που προξένησαν στα παιδιά, όμως συχνά ένα μέλος του προσωπικού φρόντιζε 10, 20 ή ακόμη και 40 παιδιά. Επομένως δεν είχαν άλλη επιλογή από το να εφαρμόσουν ένα πειθαρχειμένο πρόγραμμα. Τα παιδιά έπρεπε να ξυπνήσουν στις 7 και να ταϊστούν στις 7:30. Στις 8, οι πάνες τους έπρεπε να αλλαχτούν κι έτσι ένα μέλος του προσωπικού μπορεί να είχε μόνο 30 λεπτά για να ταΐσει 10 ή 20 παιδιά. Αν ένα παιδί λερώσει την πάνα τους στις 8:30, θα πρέπει να περιμένει αρκετές ώρες ώστε να μπορέσει να αλλαχτεί ξανά. Η καθημερινή επαφή του παιδιού με ένα άλλο ανθρώπινο ον μειώνεται σε μερικά βιαστικά λεπτά ταΐσματος και αλλαγής πάνας, διαφορετικά η μόνη τους διέγερση είναι το ταβάνι. οι τοίχοι και τα κάγκελα από τις κούνιες τους.
Over the years, many people and news reports have blamed the personnel in the institutions for the harm caused to the children, but often, one member of staff is caring for 10, 20, and even 40 children. Hence they have no option but to implement a regimented program. The children must be woken at 7 and fed at 7:30. At 8, their nappies must be changed, so a staff member may have only 30 minutes to feed 10 or 20 children. If a child soils its nappy at 8:30, he will have to wait several hours before it can be changed again. The child's daily contact with another human being is reduced to a few hurried minutes of feeding and changing, and otherwise their only stimulation is the ceiling, the walls or the bars of their cots.
Από την πρώτη μου επίσκεψη στο ίδρυμα του Τσαουσέσκου, έχω δει εκατοντάδες τέτοια μέρη σε 18 χώρες, από την Τσεχία μέχρι το Σουδάν. Σε όλες αυτές τις διαφορετικές χώρες και κουλτούρες, τα ιδρύματα και το ταξίδι του παιδιού μέσα σ' αυτά, είναι το ίδιο καταθλιπτικό. Η έλλειψη κινήτρου συχνά οδηγεί με αυτοδιεγερτικές συμπεριφορές όπως το ανέμισμα των χεριών, η κίνηση πίσω και μπρος ή η εχθρικότητα και σε μερικά ιδρύματα χρησιμοποιούνται ψυχιατρικά φάρμακα για τον έλεγχο της συμπεριφοράς αυτών των πιαδιών, ενώ σε άλλα, τα παιδιά είναι δεμένα προκειμένου να τα εμποδίσουν να κάνουν κακό στον εαυτό τους ή σε άλλους. Αυτά τα παιδιά γρήγορα χαρακτηρίζονται ως παιδιά με αναπηρίες και μεταφέρονται σε ένα άλλο ίδρυμα για παιδιά με αναπηρίες. Τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά δε θα βγουν ποτέ ξανά από το ίδρυμα. Εκείνα που δεν έχουν αναπηρίες, στην ηλικία των τριων μεταφέρονται σε ένα ακόμη ίδρυμα και στην ηλικία των επτά, σε ένα ακόμη ίδρυμα. Διαχωρισμένα ανάλογα με την ηλικία και το φύλο, χωρίζονται αυθαίρετα από τα αδέρφια τους, συχνά χωρίς καν την ευκαιρία να αποχαιρετηθούν. Σπανίως υπάρχει αρκετό φαγητό. Συχνά πεινούν. Τα μεγαλύτερα παιδιά εκφοβίζουν τα μικρότερα. Μαθαίνουν να επιβιώνουν. Μαθαίνουν να υπερασπίζονται τον εαυτό τους, αλλιώς θα καταρρεύσουν.
Since my first visit to Ceausescu's institution, I've seen hundreds of such places across 18 countries, from the Czech Republic to Sudan. Across all of these diverse lands and cultures, the institutions, and the child's journey through them, is depressingly similar. Lack of stimulation often leads to self-stimulating behaviors like hand-flapping, rocking back and forth, or aggression, and in some institutions, psychiatric drugs are used to control the behavior of these children, whilst in others, children are tied up to prevent them from harming themselves or others. These children are quickly labeled as having disabilities and transferred to another institution for children with disabilities. Most of these children will never leave the institution again. For those without disabilities, at age three, they're transferred to another institution, and at age seven, to yet another. Segregated according to age and gender, they are arbitrarily separated from their siblings, often without even a chance to say goodbye. There's rarely enough to eat. They are often hungry. The older children bully the little ones. They learn to survive. They learn to defend themselves, or they go under.
Όταν φύγουν από το ίδρυμα, δυσκολεύονται πραγματικά να ανταπεξέλθουν και να ενταχθούν στην κοινωνία. Στη Μολδαβία, νεαρές γυναίκες που μεγάλωσαν σε ιδρύματα είναι 10 φορές πιο πιθανό να γίνουν θύματα εμπορίας γυναικών από τις συνομήλικές τους και μια ρώσικη μελέτη έδειξε ότι δύο χρόνια αφού φύγουν από το ίδρυμα, οι νεαροί ενήλικες, το 20 τοις εκατό εξ' αυτών, είχαν ποινικό ιστορικό, 14 τοις εκατό συμμετείχαν στην πορνεία και 10 τοις εκατό είχαν αφαιρέσει οι ίδιοι τη ζωή τους.
When they leave the institution, they find it really difficult to cope and to integrate into society. In Moldova, young women raised in institutions are 10 times more likely to be trafficked than their peers, and a Russian study found that two years after leaving institutions, young adults, 20 percent of them had a criminal record, 14 percent were involved in prostitution, and 10 percent had taken their own lives.
Γιατί όμως υπάρχουν τόσα πολλά ορφανά στην Ευρώπη ενώ δεν υπήρξε πραγματικά μεγάλος πόλεμος ή καταστροφή τα τελευταία χρόνια; Στην πραγματικότητα, πάνω από το 95 τοις εκατό αυτών των παιδιών έχουν γονείς που είναι εν ζωή και οι κοινωνίες τείνουν να κατηγορούν αυτούς τους γονείς διότι εγκατέλειψαν τα παιδιά τους, όμως η έρευνα δείχνει πως οι περισσότεροι γονείς θέλουν τα παιδιά τους και οι κύριοι λόγοι πίσω από την ιδρυματοποίηση είναι η φτώχεια, η αναπηρία και η εθνικότητα. Πολλές χώρες δεν έχουν σχολεία που καταπολεμούν τον αποκλεισμό κι έτσι ακόμα και παιδιά με πολύ μικρή αναπηρία στέλνονται εσώκλειστα σε ειδικά σχολεία στην ηλικία των έξι ή επτά ετών. Το ίδρυμα μπορεί να είναι εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από το πατρικό σπίτι. Αν η οικογένεια είναι φτωχή, τους είναι δύσκολο να τα επισκέπτονται και σταδιακά η σχέση καταρρέει. Πίσω από καθένα από τα εκατομμύρια παιδιά στα ιδρύματα, υπάρχει συνήθως η ιστορία γονιών που είναι απελπισμένοι και νιώθουν πως έχουν εξαντλήσει τις επιλογές τους, όπως η Ναταλία στη Μολδαβία, που είχε μόνο χρήματα για να θρέψει το μωρό της κι έτσι αναγκάστηκε να στείλει το μεγάλο της γιο στο ίδρυμα. Ή η Ντέσι στη Βουλγαρία, που φρόντιζε τα τέσσερα παιδιά της στο σπίτι μέχρι που πέθανε ο άντρας της, αλλά μετά έπρεπε να βγει να δουλέψει και χωρίς καμία υποστήριξη, ένιωσε πως δεν είχε άλλη επιλογή από το να βάλει το ένα της παιδί με αναπηρίες σε ίδρυμα. Ή τα αμέτρητα νέα κορίτσια, τρομοκρατημένα να πουν στους γονείς τους πως είναι έγκυες, που αφήνουν τα μωρά τους στο νοσοκομείο. Ή οι νέοι γονείς, το νεαρό ζευγάρι που μόλις ανακάλυψε πως το πρωτότοκο παιδί του έχει μια αναπηρία και αντί να του δοθούν θετικά μηνύματα για τις δυνατότητες του παιδιού τους, οι γιατροί τους λένε «Ξεχάστε την, αφήστε την στο ίδρυμα, πηγαίνετε στο σπίτι και κάντε ένα υγιές παιδί».
But why are there so many orphans in Europe when there hasn't been a great deal of war or disaster in recent years? In fact, more than 95 percent of these children have living parents, and societies tend to blame these parents for abandoning these children, but research shows that most parents want their children, and that the primary drivers behind institutionalization are poverty, disability and ethnicity. Many countries have not developed inclusive schools, and so even children with a very mild disability are sent away to a residential special school, at age six or seven. The institution may be hundreds of miles away from the family home. If the family's poor, they find it difficult to visit, and gradually the relationship breaks down. Behind each of the million children in institutions, there is usually a story of parents who are desperate and feel they've run out of options, like Natalia in Moldova, who only had enough money to feed her baby, and so had to send her older son to the institution; or Desi, in Bulgaria, who looked after her four children at home until her husband died, but then she had to go out to work full time, and with no support, felt she had no option but to place a child with disabilities in an institution; or the countless young girls too terrified to tell their parents they're pregnant, who leave their babies in a hospital; or the new parents, the young couple who have just found out that their firstborn child has a disability, and instead of being provided with positive messages about their child's potential, are told by the doctors, "Forget her, leave her in the institution, go home and make a healthy one."
Αυτή η κατάσταση δεν είναι ούτε απαραίτητη ούτε αναπόφευκτη. Κάθε παιδί έχει δικαίωμα στην οικογένεια, αξίζει και χρειάζεται μια οικογένεια και τα παιδιά είναι εκπληκτικά προσαρμοστικά. Ανακαλύπτουμε πως αν τα βγάλουμε από τα ιδρύματα και τα βάλουμε σε στοργικές οικογένεις νωρίς, ξεπερνούν τις αναπτυξιακές καθυστερήσεις και συνεχίζουν να ζουν κανονικές, ευτυχισμένες ζωές. Επίσης είναι πολύ φθηνότερο να παρέχεις υποστήριξη σε οικογένειες παρά να υποστηρίζεις ιδρύματα. Μια μελέτη δείχνει ότι η υπηρεσία υποστήριξης μιας οικογένειας στοιχίζει όσο το 10 τοις εκατό της τοποθέτησης σε ίδρυμα, ενώ η καλή ποιότητα της ανάδοχης οικογένειας κοστίζει περίπου 30 τοις εκατό. Αν ξοδέψουμε λιγότερα γι' αυτά τα παιδιά αλλά στις σωστές υπηρεσίες, μπορούμε να πάρουμε τα χρήματα που εξοικονομήθηκαν και να τα επανεπενδύσουμε σε υψηλής ποιότητας βοήθειας στο σπίτι για τα λίγα εκείνα παιδιά με πολύ σύνθετες ανάγκες.
This state of affairs is neither necessary nor is it inevitable. Every child has the right to a family, deserves and needs a family, and children are amazingly resilient. We find that if we get them out of institutions and into loving families early on, they recover their developmental delays, and go on to lead normal, happy lives. It's also much cheaper to provide support to families than it is to provide institutions. One study suggests that a family support service costs 10 percent of an institutional placement, whilst good quality foster care costs usually about 30 percent. If we spend less on these children but on the right services, we can take the savings and reinvest them in high quality residential care for those few children with extremely complex needs.
Σε όλη την Ευρώπη, αναπτύσσεται ένα κίνημα μετατόπισης του επίκεντρου και μεταφοράς των πόρων από τα μεγάλα ιδρύματα που παρέχουν φτωχή ποιότητα φροντίδας σε υπηρεσίες που βασίζονται σε κοινότητες που προστατεύουν τα παιδιά από βλάβες και τους επιτρέπουν να αναπτυχθούν σύμφωνα με τις δυνατότητές τους. Όταν πρωτοξεκίνησα να εργάζομαι στη Ρουμανία, σχεδόν 20 χρόνια πριν, υπήρχαν 200.000 παιδιά που ζούσαν σε ιδρύματα και όλο και περισσότερα έμπαιναν καθημερινά. Τώρα, είναι λιγότερα από 10.000 και παρέχονται υπηρεσίες υποστήριξης της οικογένειας σε όλη τη χώρα. Στο Μολδαβία, παρόλη τη μεγάλη φτώχεια και τις τρομερές συνέπειες την παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, ο αριθμός των παιδιών σε ιδρύματα έχει μειωθεί κατά περισσότερο από 50 τοις εκατό τα τελευταία πέντε χρόνια και οι πόροι αναδιανέμονται σε υπηρεσίες υποστήριξης οικογενειών συμπεριλαμβανομένων και σχολείων. Πολλές χώρες έχουν αναπτύξει εθνικά σχέδια δράσης για αλλαγή. Η ΕυρωπαΪκή Επιτροπή και άλλο μεγάλοι χορηγοί βρίσκουν τρόπους να εκτρέψουν χρήματα από ινστιτούτα για την υποστήριξη οικογενειών, ενδυναμώνοντας τις κοινότητες ώστε να φροντίσουν τα δικά τους παιδιά.
Across Europe, a movement is growing to shift the focus and transfer the resources from large institutions that provide poor quality care to community-based services that protect children from harm and allow them to develop to their full potential. When I first started to work in Romania nearly 20 years ago, there were 200,000 children living in institutions, and more entering every day. Now, there are less than 10,000, and family support services are provided across the country. In Moldova, despite extreme poverty and the terrible effects of the global financial crisis, the numbers of children in institutions has reduced by more than 50 percent in the last five years, and the resources are being redistributed to family support services and inclusive schools. Many countries have developed national action plans for change. The European Commission and other major donors are finding ways to divert money from institutions towards family support, empowering communities to look after their own children.
Όμως υπάρχουν ακόμα πολλά που πρέπει να γίνουν για να σταματήσει η συστηματική ιδρυματοποίηση παιδιών. Απαιτείται ενημέρωση σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας. Οι άνθρωποι πρέπει να ξέρουν τη ζημιά που προκαλούν στα παιδιά τα ιδρύματα και ότι υπάρχουν καλύτερες εναλλακτικές. Αν γνωρίζουμε ανθρώπους που σχεδιάζουν να υποστηρίξουν ορφανοτροφεία θα πρέπει να τους πείσουμε να υποστηρίξουν τις οικογενειακές υπηρεσίες αντί αυτού.
But there is still much to be done to end the systematic institutionalization of children. Awareness-raising is required at every level of society. People need to know the harm that institutions cause to children, and the better alternatives that exist. If we know people who are planning to support orphanages, we should convince them to support family services instead.
Μαζί, αυτή είναι μια μορφή παιδικής κακοποίησης που μπορούμε να εξαλείψουμε κατά τη διάρκεια της ζωής μας.
Together, this is the one form of child abuse that we could eradicate in our lifetime.
Ευχαριστώ. (Χειροκρότημα)
Thank you. (Applause)
(Χειροκρότημα)
(Applause)