Ebola is one of the deadliest viruses we know of. If left untreated, it kills about half of those it infects. It can spread through pretty much every fluid your body makes, including blood and sweat. Even the dead can transmit the disease, often doing so at their own funerals.
Эбола – өлімге әкелетін, ең қауіпті вирустардың бірі. Егер оны емдемесе, жұқтырғандардың жартысы өлім құшады. Ол адам денесіндегі сұйықтық арқылы тез таралады. Соның ішінде қан мен тер арқылы. Эболаны тіпті қайтыс болған адамды жерлеу кезінде де жұқтыруға болады.
On December 26th, 2013, a two-year-old boy in southern Guinea got sick. Just two days later, he died. It took local doctors working with the international community four months to discover that Ebola was to blame, largely because it had never before been detected outside of Central Africa.
2013 жылы Оңтүстік Гвинеяда екі жасар бала науқастанып қалды. Бала бірнеше күн ауырып, қайтыс болды. Халықаралық қауымдастықпен бірлесіп, аурудың Эбола екенін анықтауға жергілікті дәрігерлер 4 ай жұмсады. Себебі вирус бұған дейін тек Оңтүстік Африкада анықталған еді.
In those four months, Ebola gained a head start that would prove devastating. The outbreak lasted two years and mushroomed into the largest Ebola epidemic in recorded history. More than 28,000 people contracted the disease and over 11,000 died.
4 ай ішінде, Эбола қауіпті ауру ретінде тарала бастады. Эбола эпидемиясы 2 жылға созылды. Әрі тарихтағы ең үлкен эпидемиялардың қатарына кірді. 28 000 астам адам Эбола жұқтырып, 11 000 астамы қайтыс болды.
In 2013, Guinea had no formal emergency response system, few trained contact tracers, and no rapid tests, border screenings, or licensed vaccine for Ebola.
2013 жылы Гвинеяда ресми төтенше қызмет түрлері болмады ауруды бақылайтын мамандар мен жедел тест жасау мүмкіндігі болмады. Эболаны тексеретін кеден бақылауы мен лицензияланған вакцина да болмады.
After that epidemic, Guinea, with the support of the US and other international partners, completely overhauled their epidemic response system. And in January 2021, that system faced its first real test.
Әлгі эпидемиядан соң Гвинея АҚШ және өзге серіктестердің қолдауымен эпидемиялық қызмет көрсету жүйесін толықтай жолға қойды. 2021 жылдың қаңтарында жүйе алғаш рет сыналды.
It started when a nurse in southern Guinea developed a headache, vomiting, and fever. A few days later, she died. As dictated by traditional burial practices, her family prepared her body for the funeral. Within a week, the nurse’s husband and other family members started experiencing symptoms.
Ол Гвинеядағы медбикенің бас ауруы, құсуы және қызуы көтерілуімен басталды. Медбике бірнеше күннен соң көз жұмды. Дәстүрлі жерлеу ғұрыптарына сай медбикенің отбасы оның денесін жерлеуге дайындай бастады. Бір апта шамасында, медбикенің күйеуі және өзге отбасы мүшелерінде симптомдар байқала бастады.
Health officials suspected Ebola much quicker than in 2013 and ordered tests. They came back positive, and Guinea activated its epidemic alert system the next day.
Денсаулық сақтау басшылары осы жолы Эболаны тез болжап, тест жасатты. Тест нәтижелері оң болды. Келесі күні Гвинеяда эпидемиялық төтенше жағдай енгізілді.
Then, lots of things happened very quickly. Guinea’s National Agency for Health Security activated 38 district-level emergency operations centers, as well as a national one. Teams of epidemiologists and contact tracers began the painstaking job of figuring out exactly who was exposed and when, generating a list of 23 initial contacts that quickly grew to over 1,100. Advanced rapid testing capacity spun up in the city where the outbreak started. At Guinea’s borders with Liberia and Cote d’Ivoire, public health workers screened more than 2 million travelers. A large-scale vaccination campaign was started. And, finally, more than 900 community mobilizers alerted people of the outbreak and suggested alternative burial practices that were acceptable to the community and reduced the risk of spreading Ebola.
Осыдан кейін аз уақыт ішінде, көп нәрсе орын алып үлгерді. Гвинеяның Ұлттық Денсаулық Сақтау басқармасы 38 аймақтық дәрежедегі жедел жәрдем орталықтары мен ұлттық жедел жәрдем орталығы ашылды. Эпидемиологтар өзге мамандармен бірігіп, жұмысты қызу бастап кетті. Ауруды кім, қашан жұқтырғанын анықтау үшін олар кейін 1000 адамға дейін өскен 23 адамның тізімін жасайды Жетілдірілген, жылдам тест жасау қаланың ауру таралған аймағынан басталды Гвинеяның Либерия және Кот-д’Ивуар шекарасында қоғамдық денсаулық сақтау қызметкерлері 2 000 000 астам туристті тексерді Кең ауқымды вакцинациялау науқаны басталды. Сөйтіп, ақырында, 900 астам қоғам жанашырлары халықты індет жайлы ақпараттандырып жерлеудің балама жолдарын ұсынды. Осылайша Эболаның таралып кету қаупінің алдын алды.
Thanks to all these measures, the 2021 outbreak ended just four months after it began. Only 23 people contracted Ebola; only 12 died. That's less than 1% of the deaths in the prior outbreak.
Жасалған барлық шаралардың арқасында 2021 жылы болған індет 4 айдан кейін аяқталды. Эболаны тек 23 адам жұқтырып, 12 адам қайтыс болды. Бұл алдыңғы індеттен қайтыс болған адамдар санының 1% да аз
The 2021 outbreak cost $100 million to control— which sounds like a lot but pales in comparison to the global economic cost of the previous outbreak: $53 billion.
2021 жылы болған індетті бақылау 100 000 000 $ шығынға алып келді. Әжептәуір шығын болып көрінгенімен бұның алдындағы індеттің ғаламдық экономикаға әкелген шығынымен салыстырғанда әлдеқайда төмен Ол кездегі шығын 53 млрд доллар еді.
So should every country just copy Guinea’s approach?
Сонда өзге елдер Гвинея қолданған әдісті қайталауы керек пе?
Not exactly. It is always important to respond to an outbreak quickly, so an early warning system is essential. But beyond that, a successful response can look very different for different diseases in different countries.
Жоқ, ол міндетті емес Індетке шұғыл төтеп беру әрдайым маңызды Сондықтан алдын ала ескерту жасау міндетті нәрсе. Алайда одан бұрын, індетпен сәтті күресу мүлде басқаша болуы мүмкін. Әсіресе, басқа елдердегі басқа ауруларға келгенде
For example, Brazil quenched an outbreak of yellow fever, which is spread by mosquitoes, primarily by mounting a massive vaccination campaign. That strategy worked well for Brazil because it’s one of the major global producers of the yellow fever vaccine, and its population was accustomed to regular, routine vaccinations.
Мысалы, Бразилия сары безгек ауруын дер кезінде тоқтатты. Бұл масалар арқылы таралатын ауруды кең ауқымды вакцинациялау науқаны арқылы жойды Бұл стратегия Бразилия үшін жүзеге асты Себебі Бразилия сары безгекке қарсы вакцина жасайтын әлемдегі көшбасшы ел және оның халқы тұрақты түрде вакцина алып тұруға үйренген.
But for many diseases, you don't even need a mass vaccination program. In August of 2021, a truck driver tested positive for cholera in Burkina Faso. Health care workers alerted the government that same day and contact tracing began immediately. Cholera is caused by a bacterium, so Burkina Faso gave antibiotics to those exposed or potentially exposed. This extremely fast response stopped the outbreak just a few weeks after it started. Cholera often rears its head in West Africa— in 2021, there were over 100,000 cases and more than 3,700 deaths. Because Burkina Faso was so well prepared, they had zero deaths that year. Zero.
Бірақ аурдың көбі жаппай вакцинациялауды қажет етпейді 2021 жылдың тамызында, Буркино-Фасода жүк көлік жүргізушісі холера жұқтырды Дәрігерлер сол күні-ақ үкіметке хабар беріп індетті бақылауды бастап кетті. Тырысқақ бактерия арқылы пайда болады Сондықтан Буркино-Фасо жұқтырған немесе жұқтыруы мүмкіндерге антибиотиктер берді. Ауруға жедел төтеп берудің арқасында індет өршіп кетпейді бар болғаны бір-екі апта ішінде індет тоқтатылады Тырысқақ ауруы әдетте өзінің бастауын Батыс Африкадан алады 2021 жылы, онда 100 000 астам жұқтырған және 3 700-ден аса өлім-жітім орын алған Буркино-Фасоның жақсы дайындығынан сол жылы ешкім қайтыс болмады. Ешкім.
In Chiang Mai, Thailand, health officials piloted a community-owned, community-driven outbreak alert system to monitor animal health— that’s important because some animal outbreaks have the potential to spill over and become human outbreaks. Villagers used an app to alert health authorities about outbreaks in animals. Over the course of 16 months, 36 animal outbreaks were identified.
Тайландта, Чиаң Майда, денсаулық сақтау қызметкерлері қоғамға бағытталған, індетті ескертетін жүйе жасап шығарды. Бұл жүйе жануарларды бақылап отырады Кейбір жануарлар індет туындатып, адамға жұқтыратындықтан, оларды бақылауда ұстау өте маңызды Ауылда тұрғындары жануарлардың індеттерін жауаптыларға жеткізуде қосымша пайдаланды 16 ай ішінде, 38 жануар індеті анықталды
For any outbreak response system to be effective, it needs to be trusted, valued, and ultimately used by communities. That means reaching people where they are, in the language they speak, and aware of the culture, beliefs, and practices with which they live.
Әрбір індетке төтеп беру жүйесі тиімді жұмыс істеуі үшін ол адамдардың сеніміне ие болып, бағаланып сайып келгенде, қолданыста болуы керек. Бұл адамдар қайда болса да, қандай тілде сөйлесе де, оларға жете алатын және олардың мәдениеті мен сенімдерін, өмір сүру жолдарын білуді білдіреді.
Perhaps most importantly, we can't expect to do nothing for years and then just swing into action when an outbreak occurs. One of the best ways to save lives is to invest in lasting health infrastructure, 365 days a year, for everyone, especially the most vulnerable among us.
Ең маңыздысы, мүмкін, біз жылдар бойы еш әрекеттенбей жүре алмаспыз Содан соң індет пайда болғанда дереу іске көшеміз. Адам өмірін сақтаудың ең жақсы жолы денсаулық сақтау жүйесіне инвестиция құю. Жылына 365 күн бойы, барлық адамзат үшін әсіресе арамыздағы әлсіз топтарға қолдау көрсетуіміз керек.