Ebola is one of the deadliest viruses we know of. If left untreated, it kills about half of those it infects. It can spread through pretty much every fluid your body makes, including blood and sweat. Even the dead can transmit the disease, often doing so at their own funerals.
Az ebola az egyik leghalálosabb vírus, amit ismerünk. Kezelés nélkül a megbetegedések fele halállal végződik. Szinte bármely testnedven keresztül képes fertőzni, mint a vér vagy az izzadság. Még a holttestek is fertőzhetnek, ahogy ez temetések alkalmával gyakran elő is fordul.
On December 26th, 2013, a two-year-old boy in southern Guinea got sick. Just two days later, he died. It took local doctors working with the international community four months to discover that Ebola was to blame, largely because it had never before been detected outside of Central Africa.
2013. december 26-án Dél-Guineában megbetegedett egy kétéves kisfiú. Mindössze két nappal később meghalt. A helyi orvosoknak nemzetközi együttműködéssel négy hónapba telt kideríteni, hogy a halált ebola okozta, leginkább azért, mert Közép-Afrikán kívül a betegséget még sosem azonosították.
In those four months, Ebola gained a head start that would prove devastating. The outbreak lasted two years and mushroomed into the largest Ebola epidemic in recorded history. More than 28,000 people contracted the disease and over 11,000 died.
Az előny, amit a négy hónap alatt a vírus szerzett, később rettenetes következményekkel járt. A járvány két évig tartott, és az eddig feljegyzett legnagyobb ebolajárvánnyá nőtte ki magát. Több mint 28 000 ember fertőződött meg, és több mint 11 000 meghalt.
In 2013, Guinea had no formal emergency response system, few trained contact tracers, and no rapid tests, border screenings, or licensed vaccine for Ebola.
2013-ban Guineában nem volt hivatalos katasztrófaelhárítási terv, sem elég képzett kontaktkutató, gyorsteszt sem állt rendelkezésre, nem volt határellenőrzés, sem engedélyezett ebola elleni védőoltás.
After that epidemic, Guinea, with the support of the US and other international partners, completely overhauled their epidemic response system. And in January 2021, that system faced its first real test.
A járvány után Guinea az Egyesült Államok és más nemzetközi partnerek segítségével teljes mértékben átdolgozta járványelhárítási rendszerét. Az új rendszernek 2021 januárjában kellett kiállnia az első igazi próbát,
It started when a nurse in southern Guinea developed a headache, vomiting, and fever. A few days later, she died. As dictated by traditional burial practices, her family prepared her body for the funeral. Within a week, the nurse’s husband and other family members started experiencing symptoms.
amikor egy ápolónőnél Dél-Guineában fejfájás, hányás és láz jelentkezett. Néhány nap múlva meghalt. A hagyományoknak megfelelő temetkezési szokások szerint a családja előkészítette a holttestét a temetésre. Egy héten belül az ápolónő férjénél és más családtagjainál is kezdtek megjelenni a tünetek.
Health officials suspected Ebola much quicker than in 2013 and ordered tests.
Az egészségügyi szervek jóval hamarabb kezdtek ebolára gyanakodni,
They came back positive, and Guinea activated its epidemic alert system the next day.
mint 2013-ban, és vizsgálatokat rendeltek el. Az eredmény pozitív lett, és Guinea másnap életbe léptette a járványügyi riasztási rendszert.
Then, lots of things happened very quickly. Guinea’s National Agency for Health Security activated 38 district-level emergency operations centers, as well as a national one. Teams of epidemiologists and contact tracers began the painstaking job of figuring out exactly who was exposed and when, generating a list of 23 initial contacts that quickly grew to over 1,100. Advanced rapid testing capacity spun up in the city where the outbreak started. At Guinea’s borders with Liberia and Cote d’Ivoire, public health workers screened more than 2 million travelers. A large-scale vaccination campaign was started. And, finally, more than 900 community mobilizers alerted people of the outbreak and suggested alternative burial practices that were acceptable to the community and reduced the risk of spreading Ebola.
Ezután rövid időn belül rengeteg dolog történt. A guineai Nemzeti Egészségvédelmi Ügynökség működésbe léptetett 38 körzeti szintű, valamint egy országos veszélyhelyzeti műveleti központot. Epidemológusok és kontaktkutatók csoportjai megkezdték a kimerítő munkát, hogy feltárják pontosan kik lettek kitéve a fertőzésnek és mikor, létrehozva a kezdeti 23 személyből álló listát, mely hamarosan több mint 1100 főt számlált. A járvány kiindulásának városában megnövelték a hatékony gyorstesztelést. Guinea libériai és elefántcsontparti határán népegészségügyi dolgozók több mint kétmillió határátlépőt szűrtek le. Széles körű oltási kampány vette kezdetét. Végül pedig több, mint 900 közösségi mozgósítási felelős figyelmeztette a járványra az érintetteket, javasolt a közösségek számára is elfogadható temetkezési alternatívákat, és csökkentette az ebola terjedésének kockázatát.
Thanks to all these measures, the 2021 outbreak ended just four months after it began. Only 23 people contracted Ebola; only 12 died. That's less than 1% of the deaths in the prior outbreak.
Mindezen intézkedéseknek köszönhetően a 2021-es járvány mindössze négy hónap alatt véget ért. Csak 23-an fertőződtek meg, és csupán 12 halálos áldozat volt. Ez kevesebb mint 1%-a a korábbi járványban elhunytaknak.
The 2021 outbreak cost $100 million to control— which sounds like a lot but pales in comparison to the global economic cost of the previous outbreak: $53 billion.
A 2021-es járvány visszaszorítása százmillió dollárba került, ami soknak tűnhet, de elenyésző a megelőző járvány globális gazdasági költségeihez képest, mely 53 milliárd dollár volt.
So should every country just copy Guinea’s approach?
Ezek szerint minden országnak a guineai példát kellene követnie?
Not exactly. It is always important to respond to an outbreak quickly, so an early warning system is essential. But beyond that, a successful response can look very different for different diseases in different countries.
Nem egészen. Minden esetben fontos, hogy gyorsan reagáljunk egy járványra, így egy korai figyelmeztetőrendszer elengedhetetlen. De az ezt követő sikeres válaszreakció mást és mást jelenthet különböző betegségek esetén különböző országokban.
For example, Brazil quenched an outbreak of yellow fever, which is spread by mosquitoes, primarily by mounting a massive vaccination campaign. That strategy worked well for Brazil because it’s one of the major global producers of the yellow fever vaccine, and its population was accustomed to regular, routine vaccinations.
Brazília például egy sárgalázjárványt, melyet szúnyogok terjesztenek, elsősorban tömeges oltási kampánnyal szorított vissza. Ez azért volt hatékony Brazíliában, mert ők a világ egyik legjelentősebb sárgalázvakcina-gyártói, és a lakosság megszokta a rendszeres, rutinszerű oltásokat.
But for many diseases, you don't even need a mass vaccination program. In August of 2021, a truck driver tested positive for cholera in Burkina Faso. Health care workers alerted the government that same day and contact tracing began immediately. Cholera is caused by a bacterium, so Burkina Faso gave antibiotics to those exposed or potentially exposed. This extremely fast response stopped the outbreak just a few weeks after it started. Cholera often rears its head in West Africa— in 2021, there were over 100,000 cases and more than 3,700 deaths. Because Burkina Faso was so well prepared, they had zero deaths that year. Zero.
De sok betegség esetén tömeges oltásra sincs szükség. 2021 augusztusában Burkina Fasóban egy kamionsofőrnél kolerát igazoltak. Az egészségügyi személyzet még aznap figyelmeztette a kormányt, és azonnal megkezdődött a kontaktkutatás. A kolerát egy baktérium okozza, így antibiotikummal látták el a biztosan, ill. potenciálisan fertőzésnek kitetteket. Ez a rendkívül gyors válasz csupán néhány hét alatt megállította a járványt. A kolera gyakran üti fel a fejét Nyugat-Afrikában. 2021-ben több mint százezer megbetegedés és több mint 3700 halálesetet történt. Mivel Burkina Faso jól felkészült volt, abban az évben nem volt halálos áldozat. Egy sem.
In Chiang Mai, Thailand, health officials piloted a community-owned, community-driven outbreak alert system to monitor animal health— that’s important because some animal outbreaks have the potential to spill over and become human outbreaks. Villagers used an app to alert health authorities about outbreaks in animals. Over the course of 16 months, 36 animal outbreaks were identified.
A thaiföldi Chiang Maiban az egészségügyi tisztviselők bevezettek egy közösségi tulajdonú és vezetésű járványügyi figyelmeztetőrendszert állatok egészségének ellenőrzésére. Ez azért fontos, mert bizonyos állatbetegségek elszabadulhatnak, és embereket is megfertőzhetnek. A lakosok egy applikáción keresztül jelezték a fertőzéseket az egészségügyi szerveknek. 16 hónap alatt 36 állatok között terjedő fertőzést azonosítottak.
For any outbreak response system to be effective, it needs to be trusted, valued, and ultimately used by communities. That means reaching people where they are, in the language they speak, and aware of the culture, beliefs, and practices with which they live.
Egy járványelhárítási rendszer akkor működhet hatékonyan, ha a közösség megbízik benne, értékeli és végül használja is. Ehhez az embereket ott kell elérni, ahol élnek, azon a nyelven, amit beszélnek, figyelembe véve kultúrájukat, hitrendszerüket és szokásaikat.
Perhaps most importantly, we can't expect to do nothing for years and then just swing into action when an outbreak occurs. One of the best ways to save lives is to invest in lasting health infrastructure, 365 days a year, for everyone, especially the most vulnerable among us.
Talán a legfontosabb, hogy nem ülhetünk éveken át ölbe tett kézzel, arra számítva, hogy majd ha kitör egy járvány akcióba lendülünk. Egy stabil egészségügyi rendszer kiépítése az életmentés egyik legjobb módja, mely az év minden napján, mindenki számára elérhető, különösen a legsebezhetőbbek számára.