I'm going to first tell you something that in my grandmother would've elicited a five-oy alarm: "Oy-oy-oy-oy-oy." (Laughter) And here it is ... are you ready? OK. I have stage IV lung cancer. Oh, I know, "poor me." I don't feel that way. I'm so OK with it. And granted, I have certain advantages -- not everybody can take so cavalier an attitude. I don't have young children. I have a grown daughter who's brilliant and happy and wonderful. I don't have huge financial stress. My cancer isn't that aggressive. It's kind of like the Democratic leadership --
Am să încep prin a vă spune ceva ce ar fi provocat în bunica mea alerta celor cinci văicăreli: „Vai-vai-vai-vai-vai!" (Râsete) Iar acum urmează... sunteți gata? Bine. Am cancer pulmonar în stadiul IV. Da, știu: „biata de mine!" Eu nu simt așa. Sunt în regulă cu asta. În plus, am și avantaje, nu oricine poate avea o atitudine atât de nepăsătoare. Nu am copii mici. Am o fiică adultă care este minunată, deșteaptă și fericită. N-am greutăți financiare. Cancerul meu nu e foarte agresiv. Seamănă cu conducerea democraților,
(Laughter)
(Râsete)
not convinced it can win. It's basically just sitting there, waiting for Goldman Sachs to give it some money.
nu-i prea sigur de izbândă. Practic, doar stă acolo, așteptând ca Goldman Sachs să-i dea niște bani.
(Laughter)
(Râsete)
(Applause)
(Aplauze)
Oh, and the best thing of all -- I have a major accomplishment under my belt. Yes. I didn't even know it until someone tweeted me a year ago. And here's what they said: "You are responsible for the pussification of the American male."
Și, cel mai bun lucru dintre toate, am o mare realizare la activ. Da. Nici nu știam de ea până nu mi-a trimis-o cineva anul trecut. Zicea așa: „Ești responsabilă de feminizarea bărbatului american.”
(Laughter)
(Râsete)
(Applause)
(Aplauze)
Not that I can take all the credit, but ...
Nu că ar fi doar meritul meu, dar...
(Laughter)
(Râsete)
But what if you don't have my advantages? The only advice I can give you is to do what I did: make friends with reality. You couldn't have a worse relationship with reality than I did. From the get-go, I wasn't even attracted to reality. If they'd had Tinder when I met reality, I would have swiped left and the whole thing would have been over.
Dar dacă nu aveți atuurile mele? Singurul sfat pe care vi-l pot da este să faceți ce am făcut eu: împrieteniți-vă cu realitatea. Nu există relație mai proastă cu realitatea decât am avut eu. Din start n-am fost deloc atrasă de realitate. Dacă exista Tinder când am făcut cunoștință cu realitatea, aș fi glisat spre stânga și aș fi încheiat discuția.
(Laughter)
(Râsete)
And reality and I -- we don't share the same values, the same goals --
Realitatea și cu mine nu împărtășim aceleași valori, aceleași obiective.
(Laughter)
(Râsete)
To be honest, I don't have goals; I have fantasies. They're exactly like goals but without the hard work.
Să fiu sinceră, nu am obiective; am fantezii. Sunt exact ca obiectivele, doar că fără efort.
(Laughter)
(Râsete)
(Applause)
(Aplauze)
I'm not a big fan of hard work, but you know reality -- it's either push, push, push, push, push through its agent, the executive brain function -- one of the "yays" of dying: my executive brain function won't have me to kick around anymore.
Nu mă dau în vânt după efort, dar știți cum e realitatea, fie este hai, hai, hai, hai prin reprezentanta sa, funcția de execuție a creierului, unul din „triumfurile” morții: funcția de execuție a creierului meu n-o să mă mai solicite mult.
(Laughter)
(Râsete)
But something happened that made me realize that reality may not be reality. So what happened was, because I basically wanted reality to leave me alone -- but I wanted to be left alone in a nice house with a Wolf range and Sub-Zero refrigerator ... private yoga lessons -- I ended up with a development deal at Disney. And one day I found myself in my new office on Two Dopey Drive --
Dar s-a întâmplat ceva care m-a făcut să înțeleg că realitatea poate să nu fie realitate. S-a întâmplat cam așa: am vrut ca realitatea să mă lase-n pace, dar să mă lase-n pace într-o casă frumoasă, cu un aragaz și un frigider ultra-performante, cu lecții private de yoga, însă m-am ales doar cu o ofertă la Disney. Și m-am trezit într-o zi în noul meu birou, pe Strada Mutulică numărul 2,
(Laughter)
(Râsete)
which reality thought I should be proud of ...
despre care realitatea credea că aș fi fost încântată.
(Laughter)
(Râsete)
And I'm staring at the present they sent me to celebrate my arrival -- not the Lalique vase or the grand piano I've heard of other people getting, but a three-foot-tall, stuffed Mickey Mouse
Și mă tot uitam la cadoul trimis să-mi sărbătorească venirea, nu la vaza Lalique sau pianul pe care am auzit că l-au primit alții, ci la un Mickey Mouse împăiat înalt de un metru
(Laughter)
(Râsete)
with a catalog, in case I wanted to order some more stuff that didn't jibe with my aesthetic.
și un catalog, în cazul în care doream să comand și altceva dacă n-ar fi fost pe gustul meu.
(Laughter)
(Râsete)
And when I looked up in the catalog to see how much this three-foot-high mouse cost, here's how it was described ... "Life-sized."
Și când m-am uitat în catalog să văd cât a costat șoarecele ăsta de un metru înălțime, era descris ca fiind... „în mărime naturală”.
(Laughter)
(Râsete)
And that's when I knew. Reality wasn't "reality." Reality was an imposter.
Și atunci mi-am dat seama. Realitatea nu era adevărată. Realitatea era un șarlatan.
So I dived into quantum physics and chaos theory to try to find actual reality, and I've just finished a movie -- yes, finally finished -- about all that, so I won't go into it here, and anyway, it wasn't until after we shot the movie, when I broke my leg and then it didn't heal, so then they had to do another surgery a year later, and then that took a year -- two years in a wheelchair, and that's when I came into contact with actual reality: limits.
Așa că m-am aruncat în fizica cuantică și în teoria haosului, pentru a găsi realitatea adevărată și tocmai am terminat un film, da, în sfârșit, despre toate acestea, dar lăsăm la o parte asta, oricum, doar după ce am terminat filmul și mi-am rupt piciorul care nu s-a vindecat, așa că am mai făcut o operație un an mai târziu, asta a luat un an, doi ani în scaun cu rotile și atunci am făcut cunoștință cu adevărata realitate: limitele.
Those very limits I'd spent my whole life denying and pushing past and ignoring were real, and I had to deal with them, and they took imagination, creativity and my entire skill set. It turned out I was great at actual reality. I didn't just come to terms with it, I fell in love. And I should've known, given my equally shaky relationship with the zeitgeist ... I'll just say, if anyone is in the market for a Betamax --
Limitele acelea pe care le-am negat toată viața și peste care am trecut ignorându-le, erau reale și a trebuit să mă confrunt cu ele și-a fost nevoie de imaginație, creativitate și de toată priceperea mea. La urma urmei chiar mă pricepeam. Nu doar m-am împăcat cu ideea, ci chiar m-am îndrăgostit. Și ar fi trebuit să știu, dată fiind relația mea instabilă cu spiritul vremurilor... O să spun doar că, dacă interesează pe cineva un casetofon Betamax,
(Laughter)
(Râsete)
I should have known that the moment I fell in love with reality, the rest of the country would decide to go in the opposite direction.
ar fi trebuit să știu că în momentul în care m-am îndrăgostit de realitate, restul țării s-a decis să meargă în direcția opusă.
(Laughter)
(Râsete)
But I'm not here to talk about Trump or the alt-right or climate-change deniers or even the makers of this thing, which I would have called a box, except that right here, it says, "This is not a box."
N-o să vorbesc de Trump, extrema dreaptă sau contestatarii încălzirii globale și nici de inventatorii acestui lucru, pe care l-aș fi numit o cutie, doar că chiar aici spune că: „Aceasta nu este o cutie."
(Laughter)
(Râsete)
They're gaslighting me.
Cineva se joacă cu mine.
(Laughter)
(Râsete)
(Applause)
(Aplauze)
But what I do want to talk about is a personal challenge to reality that I take personally, and I want to preface it by saying that I absolutely love science. I have this -- not a scientist myself -- but an uncanny ability to understand everything about science, except the actual science --
Dar despre ce vreau să vorbesc este o provocare personală pe care o iau personal, și vreau să o prefațez spunându-vă că sunt foarte atrasă de știință. Am această... deși nu sunt om de știință, am această abilitate de a înțelege orice este științific, în afară de știința propriu-zisă,
(Laughter)
(Râsete)
which is math. But the most outlandish concepts make sense to me. The string theory; the idea that all of reality emanates from the vibrations of these teeny -- I call it "The Big Twang."
adică matematica. Dar cele mai neobișnuite concepte au sens pentru mine. Teoria corzilor, ideea că toată realitatea emană din vibrațiile acestor mici particule, eu o numesc „Marea Vibrație.”
(Laughter)
(Râsete)
Wave-particle duality: the idea that one thing can manifest as two things ... you know? That a photon can manifest as a wave and a particle coincided with my deepest intuitions that people are good and bad, ideas are right and wrong. Freud was right about penis envy and he was wrong about who has it.
Dualitatea undă-particulă: ideea că un singur lucru se poate manifesta în două moduri, nu-i așa? Că un foton se poate manifesta ca undă și ca particulă coincide cu cea mai profundă dintre intuițiile mele, aceea că oamenii sunt buni și răi, că ideile sunt bune și rele. Freud avea dreptate cu teoria invidiei penisului, dar se înșela în privința deținătorului.
(Laughter)
(Râsete)
(Applause)
(Aplauze)
Thank you.
Vă mulțumesc!
(Applause)
(Aplauze)
And then there's this slight variation on that, which is reality looks like two things, but it turns out to be the interaction of those two things, like space -- time, mass -- energy and life and death. So I don't understand -- I simply just don't understand the mindset of people who are out to "defeat death" and "overcome death." How do you do that? How do you defeat death without killing off life? It doesn't make sense to me.
Și apoi mai există această mică variație a realității care arată ca două lucruri, dar se dovedește a fi interacțiunea dintre aceste două lucruri, cum ar fi spațiu-timp, masă-energie, și viață și moarte. Așa că nu înțeleg, pur și simplu nu înțeleg mentalitatea oamenilor care vor să biruiască și să învingă moartea. Cum e posibil? Cum învingi moartea fără să omori viața? Nu are niciun sens.
I also have to say, I find it incredibly ungrateful. I mean, you're given this extraordinary gift -- life -- but it's as if you had asked Santa for a Rolls-Royce Silver Shadow and you had gotten a salad spinner instead. You know, it's the beef -- the beef with it is that it comes with an expiration date. Death is the deal breaker. I don't get that. I don't understand -- to me, it's disrespectful. It's disrespectful to nature. The idea that we're going to dominate nature, we're going to master nature, nature is too weak to withstand our intellect -- no, I don't think so. I think if you've actually read quantum physics as I have -- well, I read an email from someone who'd read it, but --
De asemenea, trebuie să spun, mi se pare incredibil de ingrat. Ți se dă acest dar extraordinar, viața, dar e ca și cum i-ai fi cerut Moșului un Rolls-Royce argintiu și ai fi primit în schimb o salatieră. Asta e problema, că vine cu dată de expirare. Moartea este finalul. Asta nu pricep. Nu înțeleg, pentru mine e lipsă de respect. E lipsă de respect față de natură. Ideea că vom stăpâni natura, o vom administra, natura este prea fragilă pentru inteligența noastră, așa că nu, nu cred. Dacă ați fi citit fizica cuantică așa cum am citit eu, adică am citit un e-mail de la cineva care a citit-o, dar...
(Laughter)
(Râsete)
You have to understand that we don't live in Newton's clockwork universe anymore. We live in a banana peel universe, and we won't ever be able to know everything or control everything or predict everything. Nature is like a self-driving car. The best we can be is like the old woman in that joke -- I don't know if you've heard it. An old woman is driving with her middle-aged daughter in the passenger seat, and the mother goes right through a red light. And the daughter doesn't want to say anything that makes it sound like, "You're too old to drive," so she didn't say anything. And then the mother goes through a second red light, and the daughter, as tactfully as possible, says, "Mom, are you aware that you just went through two red lights?" And the mother says, "Oh, am I driving?"
Trebuie să înțelegeți că nu mai trăim în universul lui Newton. Trăim în universul cojii de banană și nu vom putea niciodată să știm totul, să controlăm sau să prezicem totul. Natura e ca o mașină care se conduce singură. Cel mai bine e să fim ca bătrâna din gluma aceea, nu știu dacă ați auzit-o. O femeie în vârstă era la volan, iar fiica ei, de vârstă mijlocie, pe scaunul din dreapta. Mama trece semaforul pe roșu, însă fata nu spune nimic, ca să nu o facă pe mama ei să creadă că e prea bătrână să conducă, așa că nu zice nimic. Mama trece iar pe roșu la alt semafor, iar fiica, cu multă diplomație, îi spune: „Mamă, îți dai seama că tocmai ai trecut de două ori pe roșu?” Iar mama spune: „Oh, eu sunt la volan?”
(Laughter)
(Râsete)
(Applause)
(Aplauze)
So ... and now, I'm going to take a mental leap, which is easy for me because I'm the Evel Knievel of mental leaps; my license plate says, "Cogito, ergo zoom." I hope you're willing to come with me on this, but my real problem with the mindset that is so out to defeat death is if you're anti-death, which to me translates as anti-life, which to me translates as anti-nature, it also translates to me as anti-woman, because women have long been identified with nature. And my source on this is Hannah Arendt, the German philosopher who wrote a book called "The Human Condition." And in it, she says that classically, work is associated with men. Work is what comes out of the head; it's what we invent, it's what we create, it's how we leave our mark upon the world. Whereas labor is associated with the body. It's associated with the people who perform labor or undergo labor. So to me, the mindset that denies that, that denies that we're in sync with the biorhythms, the cyclical rhythms of the universe, does not create a hospitable environment for women or for people associated with labor, which is to say, people that we associate as descendants of slaves, or people who perform manual labor.
Deci... Acum voi face un salt mintal, lucru foarte ușor pentru mine, pentru că am cascadoria în sânge; pe numărul meu de la mașină scrie „Gândesc, deci planez.” Sper că sunteți alături de mine, însă problema mea cu mentalitatea că e de greu să învingi moartea dacă ești anti-moarte, ceea ce pentru mine e anti-viață, e anti-natură, anti-femeie, pentru că femeile au fost multă vreme identificate cu natura. Inspirația mea este Hannah Arendt, filozof german și autoarea cărții „Condiția umană”. Unde spune că de obicei munca este asociată cu bărbatul. Activitatea vine din cap; este ceea ce inventăm, ceea ce creăm, este modul în care ne lăsăm amprenta asupra lumii. În timp ce efortul e asociat cu corpul. E asociat cu oamenii care muncesc sau sunt puși la muncă. Pentru mine, concepția care neagă că suntem sincronizați cu bioritmurile, cu ritmurile ciclice ale universului, nu oferă un mediu propice pentru femei sau pentru persoanele asociate cu munca, cu alte cuvinte, oameni pe care îi vedem ca descendenți ai sclavilor, sau oameni care fac muncă manuală.
So here's how it looks from a banana-peel-universe point of view, from my mindset, which I call "Emily's universe." First of all, I am incredibly grateful for life, but I don't want to be immortal. I have no interest in having my name live on after me. In fact, I don't want it to, because it's been my observation that no matter how nice and how brilliant or how talented you are, 50 years after you die, they turn on you.
Cam așa arată din punctul de vedere al universului într-o coajă de banană, din concepția mea, pe care o numesc „universul lui Emily”. În primul rând, sunt foarte recunoscătoare pentru viață, dar nu vreau să fiu nemuritoare. Nu vreau ca numele meu să dăinuiască după ce eu nu mai sunt. De fapt, nu vreau asta, pentru că am observat că, indiferent cât de drăguț și de deștept, cât de talentat ești, la 50 de ani după ce mori se vor întoarce împotriva ta.
(Laughter)
(Râsete)
And I have actual proof of that. A headline from the Los Angeles Times: "Anne Frank: Not so nice after all."
Chiar am dovezi că așa e. Un titlu din ziarul „Timpul” din Los Angeles: „Anne Frank: Nu e atât de drăguță, la urma urmei."
(Laughter)
(Râsete)
Plus, I love being in sync with the cyclical rhythms of the universe. That's what's so extraordinary about life: it's a cycle of generation, degeneration, regeneration. "I" am just a collection of particles that is arranged into this pattern, then will decompose and be available, all of its constituent parts, to nature, to reorganize into another pattern. To me, that is so exciting, and it makes me even more grateful to be part of that process.
În plus, îmi place să mă sincronizez cu ritmurile ciclice ale universului. E un lucru extraordinar despre viață: e un ciclu de generare, degenerare, regenerare. „Eu” înseamnă doar o colecție de particule care sunt grupate în acest specimen, care se va descompune și va fi disponibil cu toate componentele sale, naturii, pentru a se reorganiza într-un alt tipar. Pentru mine este extraordinar și mă face și mai recunoscătoare să fac parte din acest proces.
You know, I look at death now from the point of view of a German biologist, Andreas Weber, who looks at it as part of the gift economy. You're given this enormous gift, life, you enrich it as best you can, and then you give it back. And, you know, Auntie Mame said, "Life is a banquet" -- well, I've eaten my fill. I have had an enormous appetite for life, I've consumed life, but in death, I'm going to be consumed. I'm going into the ground just the way I am, and there, I invite every microbe and detritus-er and decomposer to have their fill. I think they'll find me delicious.
Știți, acum privesc moartea din punctul de vedere al biologului german Andreas Weber, care o vede ca parte dintr-un cadou. Ți s-a dat acest dar enorm, viața, îl înfrumusețezi cât de bine poți și apoi îl dai înapoi. Cum spunea Auntie Mame: „Viața e un banchet”. Ei bine, am mâncat pe săturate. Am avut o enormă poftă de viață, am devorat-o, dar în moarte eu voi fi cea devorată. Mă duc în pământ exact așa cum sunt, iar acolo, invit fiecare microb, și gândac, și proces chimic să se înfrupte. Cred că le voi părea delicioasă.
(Laughter)
(Râsete)
I do.
Da.
So the best thing about my attitude, I think, is that it's real. You can see it. You can observe it. It actually happens. Well, maybe not my enriching the gift, I don't know about that -- but my life has certainly been enriched by other people. By TED, which introduced me to a whole network of people who have enriched my life, including Tricia McGillis, my website designer, who's working with my wonderful daughter to take my website and turn it into something where all I have to do is write a blog. I don't have to use the executive brain function ... Ha, ha, ha, I win!
Cred că cel mai bun lucru despre atitudinea mea e că-i reală. Se poate vedea. Se poate observa. Chiar se întâmplă. Poate nu chiar cum înfrumusețez eu acest dar, n-am idee despre asta, dar cu siguranță viața mea a fost îmbogățită de alții. De TED, care mi-a făcut cunoștință cu o întreagă rețea de oameni care mi-au îmbogățit viața, inclusiv Tricia McGillis, designerul website-ului meu, care împreună cu minunata mea fiică lucrează să-mi transforme site-ul în ceva unde nu trebuie decât să scriu un blog. Nu trebuie să folosesc funcția executivă a creierului. Ha, ha, ha, am câștigat!
(Laughter)
(Râsete)
And I am so grateful to you. I don't want to say "the audience," because I don't really see it as we're two separate things. I think of it in terms of quantum physics, again. And, you know, quantum physicists are not exactly sure what happens when the wave becomes a particle. There are different theories -- the collapse of the wave function, decoherence -- but they're all agreed on one thing: that reality comes into being through an interaction. (Voice breaking) So do you. And every audience I've ever had, past and present. Thank you so much for making my life real.
Și vă sunt extrem de recunoscătoare. Nu vreau să spun „publicul”, pentru că eu nu-l văd ca și când am fi două lucruri separate. Mă gândesc la el tot în termeni de fizică cuantică. Și știți că experții în fizică cuantică nu-s foarte siguri de ce se întâmplă când unda devine particulă. Există teorii diferite, colapsul funcției de undă, decoerența, dar toți sunt de acord cu un lucru: realitatea se naște prin interacțiune. (Șoptind) Și voi la fel. Și fiecărui public pe care l-am avut, în trecut și acum, vă mulțumesc că mi-a făcut viața reală.
(Applause)
(Aplauze)
Thank you.
Vă mulțumesc!
(Applause)
(Aplauze)
Thank you.
Vă mulțumesc!
(Applause)
(Aplauze)
Thank you.
Vă mulțumesc!
(Applause)
(Aplauze)
Thank you.
Vă mulțumesc!