Όταν ήμουνα παιδί μεγάλωσα με ιθαγενείς γερόντες στη Χαβάη -- τρεις ηλικιωμένες γυναίκες που με φρόντιζαν όσο οι γονείς μου εργάζονταν. Ήταν το 1963. Βρισκόμαστε στον ωκεανό, είναι λυκόφως. Βλέπουμε την ανατολή των άστρων και την κίνηση της παλίρροιας. Γνωρίζουμε πολύ καλά το κομμάτι της παραλίας. Οι ομαλές πέτρες στην άμμο μας είναι γνώριμες. Αν βλέπατε αυτές τις γυναίκες στο δρόμο με τα ξεθωριασμένα ρούχα τους, θα τις ξαποστέλνατε ως φτωχές και απλοϊκές. Αυτό θα ήταν λάθος. Αυτές οι γυναίκες είναι απόγονοι Πολυνήσιων ναυτικών, μαθημένες στους παλιούς τρόπους από τους γεροντότερούς τους. Και τώρα τους μεταλαμπαδεύουν σε μένα. Μου μαθαίνουν τα ονόματα των ανέμων και των βροχών -- αστρονομία σύμφωνα με μία γενεαλογία των άστρων. Το καινούργιο φεγγάρι φωτίζει τον ορίζοντα. Οι κάτοικοι της Χαβάης λένε πως είναι μια καλή νύχτα για ψάρεμα. Αρχίζουν να τραγουδούν.
As a child, I was raised by native Hawaiian elders -- three old women who took care of me while my parents worked. The year is 1963. We're at the ocean. It's twilight. We're watching the rising of the stars and the shifting of the tides. It's a stretch of beach we know so well. The smooth stones on the sand are familiar to us. If you saw these women on the street in their faded clothes, you might dismiss them as poor and simple. That would be a mistake. These women are descendants of Polynesian navigators, trained in the old ways by their elders, and now they're passing it on to me. They teach me the names of the winds and the rains, of astronomy according to a genealogy of stars. There's a new moon on the horizon. Hawaiians say it's a good night for fishing. They begin to chant.
[Τραγούδι της Χαβάης]
[Hawaiian chant]
Όταν τελειώνουν κάθονται σε ένα κύκλο και μου ζητούν να τις ακολουθήσω. Θέλουν να μου διδάξουν το πεπρωμένο μου. Νόμιζα πως αυτό συνέβαινε σε κάθε επτάχρονο παιδί (Γέλια) "Μικρό κορίτσι, κάποια μέρα ο κόσμος θα έχει πρόβλημα. Οι άνθρωποι θα ξεχάσουν τη σοφία τους. Θα χρειαστούν οι φωνές των γεροντότερων από τα άκρα του κόσμου για να έρθει ο κόσμος σε ισορροπία. Θα πας μακριά. Ενίοτε ο δρόμος θα είναι μοναχικός. Δεν θα ήμαστε εκεί. Θα κοιτάξεις όμως στα μάτια ανθρώπων που νομίζεις ξένους και θα αναγνωρίσεις το "οχανά" σου, την οικογένειά σου. Θα χρειαστείς όλες σου τις δυνάμεις. Θα χρειαστείς όλες σου τις δυνάμεις." Αυτές τις λέξεις, τις κρατώ όλη μου τη ζωή. Διότι η σκέψη πως θα το κάνω μόνη μου με τρομάζει.
When they finish, they sit in a circle and ask me to come to join them. They want to teach me about my destiny. I thought every seven-year-old went through this. (Laughter) "Baby girl, someday the world will be in trouble. People will forget their wisdom. It will take elders' voices from the far corners of the world to call the world into balance. You will go far away. It will sometimes be a lonely road. We will not be there. But you will look into the eyes of seeming strangers, and you will recognize your ohana, your family. And it will take all of you. It will take all of you." These words, I hold onto all my life. Because the idea of doing it alone terrifies me.
Ήμαστε στο 2007. Βρίσκομαι σε ένα απομονωμένο νησί στη Μικρονησία. Το Σάτουαλ έχει μήκος μισό μίλι και ένα μίλι πλάτος. Είναι το σπίτι του μέντορά μου. Το όνομα του είναι Πίους Πιαλούγκ. Ο Μάου είναι ένας "παλού", ένας ναυτικός-ιερέας. Θεωρείται επίσης ο καλύτερος ανιχνευτής κυμάτων στον κόσμο. Έχουν μείνει ελάχιστοι "παλού" σε αυτό το νησί. Η παράδοσή τους είναι τόσο εξαιρετική που αυτοί οι ναυτικοί ταξίδευσαν τρία εκατομμύρια τετραγωνικά μίλια στον Ειρηνικό χωρίς τη χρήση βοηθημάτων. Μπορούσαν να δημιουργήσουν σχέδια στη φύση χρησιμοποιώντας την ανατολή και τη δύση των άστρων, τη διαδοχή και την κατεύθυνση των κυμάτων, το πέταγμα ορισμένων πουλιών. Η παραμικρή ένδειξη χρώματος στην κοιλιά ενός σύννεφου τους ενημέρωνε και τους βοηθούσε να πλοηγούν με εξαιρετική ακρίβεια.
The year is 2007. I'm on a remote island in Micronesia. Satawal is one half-mile long by one mile wide. It's the home of my mentor. His name is Pius Mau Piailug. Mau is a palu, a navigator priest. He's also considered the greatest wave finder in the world. There are fewer than a handful of palu left on this island. Their tradition is so extraordinary that these mariners sailed three million square miles across the Pacific without the use of instruments. They could synthesize patterns in nature using the rising and setting of stars, the sequence and direction of waves, the flight patterns of certain birds. Even the slightest hint of color on the underbelly of a cloud would inform them and help them navigate with the keenest accuracy.
Όταν Δυτικοί επιστήμονες έμπαιναν με τον Μάου στο κανό και τον έβλεπαν να κάθεται στο κήτος έμοιαζε σαν ένας γέρος άνθρωπος που καθόταν να ξεκουραστεί. Στην πραγματικότητα το κήτος του κανό είναι η μήτρα του σκάφους. Είναι το καλύτερο μέρος για να νιώσεις το ρυθμό και τη διαδοχή και την κατεύθυνση των κυμάτων. Ο Μάου στην πραγματικότητα συγκέντρωνε ακριβή δεδομένα χρησιμοποιώντας ολόκληρο το σώμα του. Αυτό είχε εκπαιδευτεί να κάνει από τότε που ήταν πέντε ετών. Η επιστήμη μπορεί να απορρίπτει αυτή τη μέθοδο, αλλά οι Πολυνήσιοι ναυτικοί την χρησιμοποιούν σήμερα διότι τους παρέχει μία ακριβή μέτρηση της γωνίας και της κατεύθυνσης του σκάφους τους.
When Western scientists would join Mau on the canoe and watch him go into the hull, it appeared that an old man was going to rest. In fact, the hull of the canoe is the womb of the vessel. It is the most accurate place to feel the rhythm and sequence and direction of waves. Mau was, in fact, gathering explicit data using his entire body. It's what he had been trained to do since he was five years old. Now science may dismiss this methodology, but Polynesian navigators use it today because it provides them an accurate determination of the angle and direction of their vessel.
Ο παλού είχε επίσης μία απίστευτη ικανότητα να προβλέπει μετεωρολογικές συνθήκες πολλές μέρες πριν εκδηλωθούν. Καμιά φορά ήμουνα με τον Μάου κάποια συννεφιασμένη νύχτα και καθόμασταν στην πιο ανατολική ακτή του νησιού, και κοιτούσε στα ανοιχτά. Και τότε έλεγε, "Εντάξει, θα πάμε." Έβλεπε την πρώτη αχτίδα φωτός -- ήξερε τι καιρό θα έκανε σε τρεις μέρες από τώρα.
The palu also had an uncanny ability to forecast weather conditions days in advance. Sometimes I'd be with Mau on a cloud-covered night and we'd sit at the easternmost coast of the island, and he would look out, and then he would say, "Okay, we go." He saw that first glint of light -- he knew what the weather was going to be three days from now.
Τα κατορθώματά τους, διανοητικά και επιστημονικά, είναι εξαιρετικά, και τόσο χρήσιμα για τους καιρούς που ζούμε όταν παλεύουμε με καταιγίδες. Βρισκόμαστε σε μία τόσο κρίσιμη στιγμή της κοινής μας ιστορίας. Τους έχουν συγκρίνει με αστροναύτες -- αυτούς τους γέροντες ναυτικούς που ταξιδεύουν σε απέραντους ανοικτούς ωκεανούς σε διπλοπύθμενα κανό για χιλιάδες μίλια από ένα μικρό νησί. Τα κανό τους, οι πύραυλοί μας, η θάλασσά τους, το διάστημά μας. Η σοφία αυτών των γερόντων δεν είναι μία απλή συλλογή ιστοριών για γέρους ανθρώπους σε κάποιο απομονωμένο σημείο. Είναι τμήμα της κοινής μας αφήγησης. Είναι το DNA της ανθρωπότητας. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να το χάσουμε.
Their achievements, intellectually and scientifically, are extraordinary, and they are so relevant for these times that we are in when we are riding out storms. We are in such a critical moment of our collective history. They have been compared to astronauts -- these elder navigators who sail vast open oceans in double-hulled canoes thousands of miles from a small island. Their canoes, our rockets; their sea, our space. The wisdom of these elders is not a mere collection of stories about old people in some remote spot. This is part of our collective narrative. It's humanity's DNA. We cannot afford to lose it.
Βρισκόμαστε στο 2010. Όπως προέβλεψαν οι γυναίκες που με μεγάλωσαν στη Χαβάη, ο κόσμος αντιμετωπίζει προβλήματα. Ζούμε σε μία κοινωνία που ξεχειλίζει από πληροφορίες αλλά διψάει για σοφία. Ήμαστε συνδεδεμένοι όλο το 24ωρο, αλλά το άγχος, ο φόβος, η κατάθλιψη και η μοναξιά βρίσκονται στο αποκορύφωμά τους. Πρέπει να διορθώσουμε πορεία. Ένας Αφρικανός σαμάνος είπε "Η κοινωνία σας λατρεύει το γελωτοποιό ενόσω ο βασιλιάς στέκεται με απλά ρούχα." Ο δεσμός ανάμεσα στο παρελθόν και στο μέλλον είναι εύθραστος. Το γνωρίζω με ακρίβεια, διότι καθώς ταξιδεύω σε όλο τον κόσμο για να ακούσω αυτές τις ιστορίες και να τις καταγράψω παλεύω. Με στοιχειώνει το γεγονός πως δεν θυμάμαι πλέον τα ονόματα των ανέμων και των βροχών.
The year is 2010. Just as the women in Hawaii that raised me predicted, the world is in trouble. We live in a society bloated with data, yet starved for wisdom. We're connected 24/7, yet anxiety, fear, depression and loneliness is at an all-time high. We must course-correct. An African shaman said, "Your society worships the jester while the king stands in plain clothes." The link between the past and the future is fragile. This I know intimately, because even as I travel throughout the world to listen to these stories and record them, I struggle. I am haunted by the fact that I no longer remember the names of the winds and the rains.
Ο Μάου πέθανε πριν από πέντε μήνες, αλλά η κληρονομιά και τα μαθήματά του επιζούν. Και μου υπενθυμίζουν πως σε όλο τον κόσμο υπάρχουν κουλτούρες με τεράστια αποθέματα γνώσεων μέσα τους τόσο ισχυρών όσο και των Μικρονήσιων ναυτικών που χάνονται, πως αυτή είναι μία διαθήκη για ευφυή, ευφυή τεχνολογία και επιστήμη και σοφία που χάνεται ταχύτατα. Διότι όταν πεθαίνει ένας γέροντας, καίγεται μία βιβλιοθήκη. Και σε όλο τον κόσμο καίγονται βιβλιοθήκες.
Mau passed away five months ago, but his legacy and lessons live on. And I am reminded that throughout the world there are cultures with vast sums of knowledge in them, as potent as the Micronesian navigators, that are going dismissed, that this is a testament to brilliant, brilliant technology and science and wisdom that is vanishing rapidly. Because when an elder dies a library is burned, and throughout the world, libraries are ablaze.
Είμαι ευγνώμων για το γεγονός πως είχα ένα μέντορα σαν τον Μάου που μου έμαθε πώς να πλοηγώ. Και διαπιστώνω μέσω ενός μαθήματος που μοιράστηκε μαζί μου πως συνεχίζουμε να βρίσκουμε το δρόμο μας. Και ιδού τι μου είπε: "Το νησί είναι το κανό, το κανό είναι το νησί." Και εννοούσε πως αν ταξιδεύεις και είσαι μακριά από το σπίτι σου, η επιβίωσή σου εξαρτάται απ' όλους τους επιβάτες. Δεν μπορείς να ταξιδέψεις μόνος, δεν ήταν γραφτό. Η αντίληψη "ο καθένας για τον εαυτό του" δεν είναι βιώσιμη. Ποτέ δεν ήταν.
I am grateful for the fact that I had a mentor like Mau who taught me how to navigate. And I realize through a lesson that he shared that we continue to find our way. And this is what he said: "The island is the canoe; the canoe, the island." And what he meant was, if you are voyaging and far from home, your very survival depends on everyone aboard. You cannot make the voyage alone, you were never meant to. This whole notion of every man for himself is completely unsustainable. It always was.
Τελειώνοντας λοιπόν σας προσφέρω το εξής: Ο πλανήτης είναι το κανό μας, και ήμαστε οι ταξιδιώτες. Η πραγματική πλοήγηση ξεκινά στην ανθρώπινη καρδιά. Είναι ο πιο σημαντικός χάρτης από όλους. Μαζί, μακάρι να ταξιδέψουμε καλά.
So in closing I would offer you this: The planet is our canoe, and we are the voyagers. True navigation begins in the human heart. It's the most important map of all. Together, may we journey well.
(Χειροκρότημα)
(Applause)