In the year 6 CE, a fire devastated Rome. In response, Emperor Augustus did something that had never been done before in the history of the Empire. He created a permanent team of firefighters who used buckets just like this one. Augustus understood that individuals alone can't protect themselves from fires. They need help from the community. When one person's house is on fire, that creates a risk for everyone else's homes.
Vào năm thứ 6 công nguyên, một ngọn lửa đã tàn phá thành Rome. Để ứng phó, Hoàng Đế Augustus đã làm điều mà chưa ai trước đó từng làm trong lịch sử đế chế La Mã. Ông đã thành lập một nhóm lính cứu hỏa thường trực những người sẽ dùng những cái xô như này. Augustus hiểu rằng những người dân sẽ không thể tự bảo vệ mình trước hỏa hoạn. Họ cần sự giúp đỡ từ cộng đồng. Khi nhà ai đó bị cháy, đó sẽ là mối nguy hại tới những gia đình khác.
And so what we've had these last few years is like a horrific global fire.
Và những gì chúng ta thấy trong vài năm qua
The COVID pandemic has killed millions and upended economies, and we want to stop that from happening again. COVID, it's hard to overstate how awful it's been. It's increased the health inequities between the rich and the poor. Survival depended partly on your income, your race, the neighborhood you lived in. And so we should seize this opportunity to create a world where everyone has a chance to live a healthy and productive life. Also a life free from the fear of the next COVID-19.
gần giống như một đám cháy kinh hoàng. Đại dịch COVID đã lấy đi sinh mạng của hàng triệu người và làm đảo lộn nền kinh tế, và chúng ta muốn ngăn chặn điều đó tái diễn. COVID, thật khó để phóng đại về sự khủng khiếp mà nó gây ra. Gia tăng sự bất bình đẳng về sức khỏe giữa người giàu và người nghèo. Sinh mạng phụ thuộc một phần vào thu nhập, chủng tộc, và nơi chúng ta sinh sống. Và chúng ta nên nắm lấy cơ hội này để tạo ra một thế giới nơi mọi người có cơ hội để được sống lành mạnh và tích cực. Đó cũng là một cuộc sống tự do trước nỗi lo về một đại dịch COVID-19 phía trước.
When I was on this stage in 2015, I was one of many people who said we weren't ready and we needed to get ready. We didn't. The speech actually was watched by a lot of people. But 90 percent of the views were after it was too late.
Khi tôi đứng tại đây hồi năm 2015, tôi là một trong số nhiều người đã tiên đoán rằng chúng ta chưa sẵn sàng và chúng ta cần phải chuẩn bị. Chúng ta đã lỡ dịp. Bài phát biểu nhận được nhiều sự quan tâm. Nhưng 90% số người xem tìm tới khi mọi thứ đã rồi.
(Laughter)
(Tiếng cười)
So now I hope the need is clear. And of course, we've learned a lot. During this pandemic, a lot of things worked well, a lot of things didn't work well. And so we have all that knowledge to build a prevention system.
Vậy giờ tôi hy vọng hoàn cảnh đã rõ ràng. Và dĩ nhiên, ta đã học được nhiều điều. Trong cuộc đại dịch này, có nhiều thứ tiến triển tốt, và nhiều thứ khác thì không. Và chúng ta đã có tất cả kiến thức để xây dựng một hệ thống ngăn ngừa dịch bệnh.
COVID-19 can be the last pandemic if we take the right steps.
COVID-19 có thể là đại dịch cuối
So how, what are these steps? Well, let's go back and look at what the Romans did. Think about how, over time, we've gotten good at preventing big fires. Fire prevention is kind of this pervasive thing. It's well funded. It's well understood. If an alarm went off right now, everyone here would know we're supposed to calmly gather, go out and wait instructions. We'd know that help would be on the way because we have lots of trained firefighters who practice. The United States alone has 370,000 full-time firefighters, even more than I guessed that number would be. We also have access to water. The United States, for example, has almost nine million fire hydrants. And so that type of investment, that type of practice, that type of system is what we need to stop pandemics.
nếu chúng ta có những nước đi đúng đắn. Vậy bằng cách nào, và những chiến lược đó là gì? Chà, hãy nhìn lại những gì mà người La Mã đã làm. Hãy nghĩ về việc, theo thời gian, chúng ta đã ngăn ngừa hiệu quả các đám cháy lớn. Phòng cháy cũng là một công việc phổ biến. Được đầu tư hợp lý. Có nhận thức rõ ràng. Giờ đây, nếu chuông báo động vang lên, mọi người sẽ biết mình cần bình tĩnh tập trung lại, đi ra ngoài và chờ đợi sự chỉ dẫn. Chúng ta biết rằng ứng cứu đang tới bởi vì chúng ta có những người lính cứu hỏa họ được đào tạo thực tế. Chỉ tính riêng Hoa Kỳ có 370 nghìn lính cứu hỏa thường trực, thậm chí là còn nhiều hơn con số đó. Chúng ta cũng có nguồn nước dự phòng. Ví dụ, ở Mỹ, có gần chín triệu trụ nước cứu hỏa. Và sự đầu tư tương tự, cho việc đào tạo huấn luyện, và xây dựng các hệ thống là những gì chúng ta cần để ngăn chặn đại dịch.
Now, often in movies, we'll have pandemics. And I'm always impressed with what takes place. Let's look at an example of this rapid response.
Cho tới giờ, những đại dịch, mà chúng ta thấy trên phim. Và tôi luôn ấn tượng với những gì diễn ra. Hãy ngó qua một ví dụ về sự phản ứng nhanh này.
[Motaba River Valley, Zaire]
[Thung lũng sông Motaba, Zaire]
(Helicopter rotors whirring)
(Tiếng máy bay trực thăng)
Well, that's quite impressive. We don't need the music, but otherwise we saw exactly what should happen. An outbreak’s detected. Very quickly, literally within days, doctors are dispatched. They have a helicopter to get into exactly ground zero. They go in there, and they’ve got the right tools. And this is what should happen when an outbreak is spotted.
Chà, khá ấn tượng. Chẳng cần tới âm thanh, chúng ta đều thấy được chính xác những gì sẽ sảy ra. Dịch bệnh bùng phát. Rất nhanh chóng, chỉ trong vài ngày, các bác sĩ được phái đến. Họ có máy bay trực thăng để di chuyển đến tâm dịch. Họ tới đó, và đem theo những thiết bị phù hợp. Và đó là điều nên diễn ra khi có dịch bệnh bùng phát.
But we don't have that team, we don't have those resources. And if an outbreak took place in a low-income country, it could be literally months before we started to orchestrate those resources.
Nhưng chúng ta thiếu nguồn lực, cơ sở vật chất y tế. Và nếu dịch bệnh bùng phát ở một quốc gia có thu nhập thấp, có thể sẽ mất hàng tháng trời trước khi chúng ta bắt đầu việc dàn xếp những nguồn lực này.
So despite what you see in movies, there is no group of experts standing by to prevent this disaster. So we have to create a new team. I believe we should create what I call the GERM team. Germ stands for Global Epidemic Response and Mobilization. This group is full-time. Their only priority is pandemic prevention. It's made up of a diverse set of specialists with a lot of different realms of expertise: epidemiologists, data scientists, logistics experts. And it's not just scientific and medical knowledge. They also have to have communication and diplomacy skills. The cost of this team is significant. It's over a billion a year to support the 3,000 people who would be on this team. And its mission is to stop outbreaks before they become pandemics. The work would be coordinated by the WHO. They'd be present in many locations around the world, stationed in public health agencies. They'd work closely with the national teams, depending on the income level. They'd have more in the lower-income countries. You know, for example, we could have GERM members say an epidemiologist, working out of the Africa CDC office in Abuja. And a very important thing is that like firefighters, a GERM team would do drills. When you want to have quick response, when you want to make sure you have all the pieces there and you can move very quickly, practice is key. That's how you make sure everyone knows what to do.
Vậy nên dù trên phim là vậy, nhưng vẫn chưa có nhóm chuyên gia nào sẵn sàng phòng chống thảm họa này. Vì thế chúng ta phải lập ra một nhóm mới. Tôi tin rằng chúng ta cần lập ra một nhóm mà tôi gọi là GERM. GERM là viết tắt của Huy Động và Ứng Phó Bệnh Dịch Toàn Cầu. Đây là nhóm thường trực. Và ưu tiên duy nhất của nhóm là ngăn ngừa đại dịch. Tập hợp những chuyên gia với nhiều lĩnh vực chuyên môn đa dạng: họ là những nhà dịch tễ học, khoa học dữ liệu, chuyên gia hậu cần. Và không dừng lại ở hiểu biết về y tế và khoa học. Họ cũng cần phải có những kĩ năng về ngoại giao và liên lạc. Chi phí của nhóm cũng rất đáng kể. Hơn một tỉ USD mỗi năm để hỗ trợ cho một nhóm gồm 3000 người. Và với nhiệm vụ ngăn chặn dịch bệnh bùng phát trước khi nó trở thành đại dịch. Công việc có thể được điều phối bởi WHO. Họ sẽ có mặt ở nhiều nơi trên khắp thế giới, làm việc tại các cơ quan y tế cộng đồng. Họ sẽ liên kết chặt chẽ với các nhóm y tế nội địa, tùy thuộc vào mức thu nhập. Cần có nhiều thành viên ở các quốc gia có thu nhập thấp. Mọi người biết đấy, ví dụ, chúng ta có các thành viên nhóm GERM là các nhà dịch tễ học, làm việc tại văn phòng CDC Châu Phi ở Abuja. Và một điều tối quan trọng giống như những người lính cứu hỏa, là nhóm GERM sẽ thao luyện. Muốn phản ứng nhanh chóng, đảm bảo khi có mọi thứ trong tay và được triển khai sớm, thì tập luyện là chìa khóa. Đó là cách để đảm bảo rằng mọi người biết phải làm những gì.
Now, this team, there could be periods where there's no risky outbreak and they can keep their skills strong by working on some of the other infectious diseases, but that would be a second priority. They would work with countries to strengthen their health systems. The health systems are the front line. You need to know if, say, a lot of people show up with a new kind of cough, that’s when GERM needs to look into it and say, is this an outbreak? Is there a new pathogen here? What is the sequence of that? And so for all of this, the first 100 days are key. Viruses spread exponentially. And so if you get in there when the infection rate is fairly small, you can actually stop the spread.
Vậy thì, nhóm GERM, sẽ có những giai đoạn mà không có mối nguy hại từ dịch bệnh và họ có thể duy trì kĩ năng thành thạo nhờ nghiên cứu một vài căn bệnh lây nhiễm khác, nhưng đó sẽ là ưu tiên thứ yếu. Họ sẽ làm việc với các nước để củng cố các hệ thống y tế. Các hệ thống y tế là các trận địa. Mọi người cần biết rằng nếu, giả sử, nhiều người xuất hiện triệu chứng ho lạ thường, và khi đó nhóm cần xem xét và đưa ra nhận định, đây có phải là bệnh lây lan hay không? Đó có phải là mầm bệnh mới? Trình tự ứng phó sẽ là gì? Và với tình hình này, 100 ngày đầu sẽ là chìa khóa. Vi-rút lây lan theo cấp số mũ. Và nếu chúng ta ở đó khi có tỉ lệ lây nhiễm thật sự nhỏ, thì rất có thể ngăn chặn được sự lây lan.
You know, in this epidemic, if we'd been able to stop it within 100 days, we would have saved over 98 percent of the lives. Now, we did have countries that did a good job. Australia is an example. They orchestrated diagnostic capacity. They came up with distancing policies and quarantine policies. And so their overall death rate per capita will be well less than a 10th of other countries. But we did not, as a world, contain it. And that's what we have to do next time.
Chúng ta điều biết, trong dịch bệnh này, nếu có thể ngăn chặn chỉ trong 100 ngày, chúng ta sẽ có thể cứu được tới 98% sinh mạng. Tới nay, đã có những quốc gia thực hiện rất tốt. Australia là một ví dụ. Họ đã sắp xếp khả năng chẩn đoán. Họ đưa ra những chính sách về dãn cách và cách ly. Và tỉ lệ tử vong theo đầu người ít hơn 1/10 so với các quốc gia khác. Còn chúng ta và cả thế giới đã không làm vậy. Và đó là những gì chúng ta sẽ phải làm trong lần tới.
When COVID struck, we were almost like Rome before they had fire buckets and firefighters. We didn't have the people, the systems or the tools we need. Now, with the right investments, we can have a whole new generation of tools, better diagnostics, therapeutics and vaccines. A good example in the diagnostic area is this little machine, this is called the Lumira. We can have these all over the world that can test for any number of diseases. It’s a 10th as expensive as PCR, it’s absolutely as accurate, and it’s simple. So it can be used anywhere. We need other R&D investments. One that I'm very excited about is the idea of a drug that you inhale that blocks you from getting infected. It can be pathogen-independent and trigger your immune system so that you'll be protected. A lot of the tools, the diagnostic tools and those infection-blocking tools are important because they can be staged in advance. Now, we also need vaccines, but we want to stop the outbreak before we have to do a global vaccination campaign. And so vaccines can play a couple of different roles, but not the primary role. We have to invest in more than just that.
Khi COVID tấn công, chúng ta chẳng khác gì thành Rome thiếu người lính cứu hỏa và những cái xô. Chúng ta không có nguồn lực, thiếu các hệ thống và công cụ cần thiết. Giờ đây, với sự đầu tư hợp lý, chúng ta có thể có những công cụ hoàn toàn mới, những chẩn đoán hiệu quả hơn, những phương pháp trị liệu và các loại vaccine. Một ví dụ hay trong lĩnh vực chẩn đoán đó là thiết bị nhỏ này, đây gọi là máy Lumira. Chúng ta có thể phân phối nó ra toàn thế giới để xét nghiệm với bất kì loại bệnh nào. Nó đắt gấp 10 lần PCR, hoàn toàn chính xác và gọn nhẹ. Và nó có thể được dùng ở bất cứ đâu. Ta cần đầu tư nghiên cứu và phát triển. Một thứ mà tôi rất hứng thú đó là ý tưởng về một loại thuốc mà khi hít vào sẽ ngăn ngừa sự lây nhiễm. Đó có thể là một mầm bệnh độc lập và kích hoạt hệ miễn dịch để bảo vệ bạn. Có rất nhiều công cụ, những công cụ chẩn đoán và ngăn chặn sự lây nhiễm thì vô cùng quan trọng bởi vì chúng sẽ giúp chúng ta chuẩn bị trước. Và chúng ta cũng cần vaccine, nhưng muốn ngăn chặn bùng phát trước đó chúng ta phải có những chiến dịch tiêm chủng toàn cầu. Mà vì thế vaccine mới có thể đem đến nhiều vai trò khác nhau, nhưng sẽ đóng vai trò phụ. Chúng ta cần đầu tư nhiều hơn thế.
When we look at vaccines, they were the miracle of this epidemic. They saved millions of lives, but they can be far better. We need to invent easier-to-deliver vaccines that are just a patch you put on your arm or something that you inhale. We need vaccines that actually block infections. In this case, there were lots of breakthrough infections. We need vaccines that are broad spectrum, so they work against most of the emerging variants, which we did not have this time. And we also need factories that are standing by so we can build enough vaccines for the entire world within six months and achieve far better equity. The vaccines can also do something that would be super helpful, which is to help us eradicate entire families of viruses. Innovative new vaccines used properly could get rid of the flu family, the coronavirus family. And there's a huge burden of those, even in non-pandemic years, and if we get rid of it, it can never cause a pandemic.
Khi nhìn vào các loại vaccine, chúng là phép màu hóa giải dịch bệnh này. Vaccine bảo vệ sinh mạng của hàng triệu người, và có thể còn hơn thế. Chúng ta cần đầu tư để vaccine dễ dàng phân phối mà chỉ với một miếng dán ốp lên cánh tay hay loại thuốc dùng để hít. Chúng ta cần vaccine thực sự chặn đứng lây nhiễm. Hiện tại, đã có nhiều kiểu lây nhiễm đột phá. Chúng ta cần những loại vaccine phổ rộng, giúp chống lại hầu hết các biến thể mới xuất hiện, thứ mà chúng ta đang chưa có. Chúng ta cũng cần các nhà máy luôn sẵn sàng để có thể sản xuất vaccine cho toàn bộ thế giới chỉ trong vòng sáu tháng và đem đến sự cân bằng. Những loại vaccine cũng có thể làm thứ gì đó siêu hiệu quả, mà sẽ giúp diệt trừ toàn bộ họ vi-rút. Những loại vaccine cải tiến mới được sử dụng phù hợp có thể loại bỏ các chủng vi-rút cúm, vi-rút corona. Và đó là trọng trách lớn, kể cả trong những năm tháng bình thường, và nếu chúng ta làm được, thì đại dịch sẽ không sảy ra nữa.
So I'm talking about investments in three broad areas: Disease monitoring, that's GERM. The R and D tools that are far better. And finally, and the most expensive, is improved health systems. This won't be cheap, but it'll save lives. And even it'll save money in the long run. It's like an insurance policy.
Vì vậy mà tôi nhắc đến việc đầu tư trong ba lĩnh vực chính: Kiểm soát bệnh dịch, chính là nhóm GERM. Nghiên cứu, phát triển những công cụ hiệu quả hơn. Và cuối cùng, đắt đỏ nhất, chính là cải thiện các hệ thống y tế. Sẽ không hề rẻ, nhưng sẽ tiết kiệm sinh mạng. Mà thậm chí còn tiết kiệm tài chính về lâu dài. Giống như một chính sách bảo hiểm.
The cost to prevent the next pandemic will be tens of billions of dollars. But let's compare that to what we just went through. The IMF estimates that COVID has cost nearly 14 trillion dollars. And so we need to spend billions in order to save trillions. And here's the best part of this. Even when we're not having an outbreak, these investments like the Lumira, those new vaccines, they will make people healthier. They'll shrink the gap, the health equity gap, which is gigantic, between rich and poor countries. For example, we can detect more HIV cases and do a better job of treatment. We can reduce deaths from malaria. We can get more people high-quality care. And so this is not just a downer about how to stop things from getting worse, but also a chance to make things better.
Cái giá để ngăn chặn đại dịch tiếp theo sẽ lên tới hàng chục tỉ USD. Nhưng hãy so sánh với những gì mà chúng ta đã trải qua. IMF đã ước tính rằng COVID đã gây thiệt hại gần 14 nghìn tỉ USD. Và chúng ta cần bỏ ra hàng tỉ USD để cứu vãn hàng nghìn tỉ USD. Và đó là giải pháp tối ưu nhất. Kể cả khi không có bệnh dịch bùng phát, những khoản đầu tư vào Lumira, hay các loại vaccine mới, sẽ giúp con người sống khỏe mạnh hơn. Rút ngắn khoản cách, bình đẳng về sức khỏe, đó là lỗ hổng lớn, khoảng cách giàu nghèo. Ví dụ như, chúng ta có thể phát hiện nhiều hơn các ca nhiễm HIV và có phác đồ điều trị tốt hơn. Chúng ta có thể giảm tỉ lệ tử vong do căn bệnh sốt rét. Nhiều người sẽ được chăm sóc sức khỏe với chất lượng cao. Không chỉ là loại thuốc giảm đau dùng để ngăn mọi thứ trở nên tồi tệ, mà đó còn là cơ hội khiến mọi thứ trở nên tốt hơn.
If we take the right steps, we can make COVID-19 the last pandemic, and we can build a healthier, more equitable world for everyone.
Nếu có những nước đi đúng đắn, chúng ta có thể khiến COVID-19 trở thành đại dịch cuối cùng, và xây dựng thế giới công bằng và lành mạnh hơn tới mọi người.
Thank you.
Cám ơn mọi người.
(Applause) Helen Walters: Thank you so much. I have a few follow-up questions and one is really about the formal status of GERM. So you mentioned this would cost a billion dollars, you mentioned it comes through the WHO, but exactly who's running this, how does this work, how do we make this happen?
(Vỗ tay) Helen Walters: Cám ơn anh rất nhiều. Tôi có một vài câu hỏi sau và một trong số đó quan tâm về hiện trạng của nhóm GERM. Vì anh nói đến chi phí của nhóm sẽ khoảng một tỉ USD, và nó đến từ WHO, nhưng ai đang vận hành nhóm, nhóm hoạt động ra sao, và làm thế nào để khởi động nhóm?
BG: Well, GERM does not exist. It's a proposal I'm putting forward that hopefully over the next year, while the pain of the pandemic is still clear in people's minds, will get a global consensus. The rich-world governments will have to step up like they do with all the aid things and come up with that money. The way the personnel systems works, so that it's under WHO, but a really top-notch team, there will be a lot of debate about how to do that well. So, you know, I'm putting it forward and hopefully within the next year we'll get that consensus.
BG: Chà, nhóm GERM không có thật. Đó chỉ là một đề xuất mà tôi đặt ra trước mắt với hy vọng trong những năm tới, khi sự mất mát đến từ đại dịch vẫn còn in sâu trong tâm trí mọi người, mọi người sẽ cùng đồng thuận. Chính phủ các nước phát triển sẽ phải thúc đẩy tất cả hình thức viện trợ và huy động số tiền đó. Cách thức hoạt động của các hệ thống nhân sự, được kiểm soát bởi WHO, nhưng đó sẽ là nhóm thực sự hiệu quả, và sẽ có nhiều tranh cãi về việc làm thế nào cho tốt. Vì vậy, tôi đưa ra đề xuất và hy vọng trong vài năm tới mọi người sẽ hưởng ứng.
HW: Who do you need to pick that up next?
HW: Vậy tiếp theo anh sẽ đề cập điều gì?
BG: Well, it's really the rich-world governments. The WHO has this big yearly meeting, the World Health Assembly, and at some point somebody will put forward a resolution and we'll see if the extra resources can be put in for that. After World War II, we did a lot. You know, we created the United Nations, we talked a lot about war. So I'd be stunned, although, you know, so far the action has been less than I would have expected, I'd be stunned if we don't go forward with something pretty close to what I'm laying out there.
BG: À, đó sẽ là chính phủ những nước phát triển. WHO tổ chức hội nghị lớn hằng năm, đó là Đại Hội Đồng Y Tế Thế Giới, và sẽ tới lúc ai đó sẽ đề xuất nghị quyết và chúng ta sẽ xem xét những nguồn lực bổ sung có thể tham gia. Sau thế chiến thứ hai, chúng ta đã làm được nhiều thứ. Chúng ta đã thành lập ra Liên Hợp Quốc, chúng ta bàn nhiều về chiến tranh. Tôi đã khá bất ngờ, dù cho, như mọi người thấy, diễn biến hiện giờ vẫn không như chúng ta mong đợi, và sẽ còn bất ngờ hơn nếu chúng ta không xúc tiến một thứ gì đó gần giống với những gì tôi đã nhắc đến.
HW: This has been pretty personal for you. You know, the anti-vaxxers are out there, they are loud, and this has become personal. I just wanted to ask, like, how are you managing that?
HW: Đây là một câu hỏi cá nhân. Anh biết đấy, những người mà phản đối vaccine, họ lên tiếng, về vấn đề cá nhân. Tôi chỉ thắc mắc rằng, anh đối mặt với chuyện đó ra sao?
BG: Well, it's kind of weird.
BG: Chà, Câu hỏi này khá dị.
(Laughter)
(Tiếng cười)
(Applause)
(Vỗ tay)
Now, our foundation, the Gates Foundation, is very involved in vaccines, the invention of new vaccines, funding vaccines. And we're very proud that through joint efforts like GAVI, that saved tens of millions of lives. So it's somewhat ironic to have somebody turn around and say, no, you know, we're using vaccines to kill people or to make money or, you know, we started the pandemic, even some strange things like, that I somehow want to track, you know, the location of individuals because I'm so deeply desirous to know where everybody is.
Hiện giờ, quỹ Gates Foundation, đã tham gia vào lĩnh vực vaccine, phát minh và đầu tư vào những loại vaccine mới, Và chúng tôi tự hào rằng thông qua những nỗ lực chung như liên minh GAVI, đã cứu hàng chục triệu sinh mạng. Vì vậy phần nào đó sẽ hơi mỉa mai tới những ai xung quanh đang nói, rằng chúng tôi sử dụng vaccine để hại mọi người hay chỉ để kiếm tiền hay, chúng tôi tạo ra đại dịch, kể cả những câu chuyện nghe lạ tai, như bằng cách nào đó, tôi muốn theo dõi mọi người bởi vì tôi rất thèm khát muốn có được vị trí nơi mọi người ở.
(Laughter)
(Tiếng cười)
I'm not sure what I'm going to do with that information.
Tôi cũng không biết phải làm sao với những tin như vậy.
(Laughter)
(Tiếng cười)
You know, does this turn into something where, you know, there's constantly crazy people showing up? Who knows? But, you know, hopefully, as the pandemic calms down, people are more rational about, hey, vaccines are a miracle and there's a lot more we can do.
Mọi người thấy, chuyện này có thể đưa ta đến một nơi, mà ở đó toàn những con người điên rồ không nhỉ? Ai mà biết được? Nhưng, mọi người, hi vọng rằng, khi đại dịch nguôi đi, khi mọi người có hiểu biết hơn, thì vaccine là một phép màu và sẽ còn nhiều thứ chúng ta có thể làm.
HW: So the future is in our hands in the present.
HW: Tương lai giờ đây đang nằm trong tay chúng ta.
Bill Gates, thank you so much for being here.
Bill Gates, rất cám ơn anh vì đã tới đây.
BG: Thank you.
BG: Cám ơn mọi người.
(Applause)
(Vỗ tay)