America's public energy conversation boils down to this question: Would you rather die of A) oil wars, or B) climate change, or C) nuclear holocaust, or D) all of the above? Oh, I missed one: or E) none of the above? That's the one we're not normally offered. What if we could make energy do our work without working our undoing? Could we have fuel without fear? Could we reinvent fire?
Đối thoại về năng lượng của dân chúng Mỹ được rút gọn lại thành câu hỏi này: Có thể bạn sẽ chết vì A) những cuộc chiến dầu hỏa, B) sự thay đổi khí hậu. C) thảm họa nguyên tử, D) tất cả những điều trên? Oh, tôi quên: E) không lựa chọn nào ở trên cả. Phương án cuối này thường ít được đưa ra. Nếu chúng ta dùng năng lượng để phát triển mà không gây hại thì sao? Ta sẽ có loại xăng dầu an toàn phải không? Có thể ta sẽ lại tìm ra lửa?
You see, fire made us human; fossil fuels made us modern. But now we need a new fire that makes us safe, secure, healthy and durable. Let's see how.
Lửa làm ta thành loài người; chất đốt hóa thạch làm ta hiện đại. Nhưng nay, ta cần loại mới để được an toàn, lành mạnh, và bền vững. Hãy xem thế nào nhé.
Four-fifths of the world's energy still comes from burning each year four cubic miles of the rotted remains of primeval swamp goo. Those fossil fuels have built our civilization. They've created our wealth. They've enriched the lives of billions. But they also have rising costs to our security, economy, health and environment that are starting to erode, if not outweigh their benefits.
Để có 4 phần 5 năng lượng, thế giới mỗi năm phải đốt 4 dặm khối (>10 triệu mét khối) xác sinh vật trong đầm lầy nguyên sinh. Nhiên liệu hóa thạch này đã xây nên nền văn minh nhân loại. Chúng tạo ra của cải cho chúng ta. Chúng nuôi dưỡng hàng tỷ người. Nhưng loại nhiên liệu này cũng bắt ta trả giá bằng sự an toàn, kinh tế, sức khỏe và môi trường của ta tất cả sắp bị hư hại, nếu không tạo cho chúng nhiều ưu tiên hơn.
So we need a new fire. And switching from the old fire to the new fire means changing two big stories about oil and electricity, each of which puts two-fifths of the fossil carbon in the air. But they're really quite distinct.
Vậy chúng ta cần loại lửa mới. Và việc chuyển từ dạng cũ sang mới có nghĩa là thay đổi hai câu chuyện lớn về dầu lửa và điện, mỗi loại thải ra 2 phần 5 cacbon hóa thạch trong không khí. Nhưng chúng không dễ nhận thấy.
Less than one percent of our electricity is made from oil -- although almost half is made from coal. Their uses are quite concentrated. Three-fourths of our oil fuel is transportation. Three-fourths of our electricity powers buildings. And the rest of both runs factories. So very efficient vehicles, buildings and factories save oil and coal, and also natural gas that can displace both of them.
Ít hơn 1% điện của ta được làm từ dầu -- dù gần một nửa được làm từ than đá. Việc sử dụng xăng dầu và điện rất tập trung. 3 phần 4 xăng dầu dùng cho vận tải. 3 phần 4 điện cho nhà cửa. Số còn lại của cả hai dùng cho nhà máy. Vậy xe cộ, nhà cửa và nhà máy có hiệu suất cao tiết kiệm xăng dầu và than đá, và khí ga tự nhiên cũng có thể thay thế cả hai.
But today's energy system is not just inefficient, it is also disconnected, aging, dirty and insecure. So it needs refurbishment. By 2050 though, it could become efficient, connected and distributed with elegantly frugal autos, factories and buildings all relying on a modern, secure and resilient electricity system.
Nhưng hệ thống năng lượng ngày nay không hiệu quả, nó rất rời rạc, cũ kỹ, bẩn và không an toàn. Vậy nó cần được làm mới. Vào năm 2050, nó có thể trở nên hiệu quả, liên tục và được phân bố đều cho đối tượng đơn giản và đẹp như xe hơi, xưởng và nhà cửa tất cả nhờ vào một hệ thống điện thuận tiện, an toàn và hiện đại.
We can eliminate our addiction to oil and coal by 2050 and use one-third less natural gas while switching to efficient use and renewable supply. This could cost, by 2050, five trillion dollars less in net present value, that is expressed as a lump sum today, than business as usual -- assuming that carbon emissions and all other hidden or external costs are worth zero -- a conservatively low estimate. Yet this cheaper energy system could support 158 percent bigger U.S. economy all without needing oil or coal, or for that matter nuclear energy. Moreover, this transition needs no new inventions and no acts of Congress and no new federal taxes, mandate subsidies or laws and running Washington gridlock.
Ta có thể loại bỏ sự phụ thuộc vào than và dầu vào 2050 và giảm 1 phần 3 lượng ga khi chuyển sang cách dùng hiệu quả với nguồn cung cấp được đổi mới. Vào 2050, nó có thể giảm 5 ngàn tỷ đô la tính theo giá trị hiện tại, điều đó có vẻ khó nếu phải làm ngay một lần, so với cách tính thông thường-- vì cho rằng việc thải cacbon với những chi phí ẩn hoặc rõ ràng thì không đáng là bao -- đây là một đánh giá thấp một cách cố tình. Hệ thống năng lượng rẻ hơn này có thể hỗ trợ 158% nền kinh tế lớn hơn của Mỹ tất cả không cần dầu và than đá, cũng không cần năng lượng nguyên tử. Hơn nữa, sự chuyển tiếp này không cần những phát minh mới cũng chẳng cần những nghị quyết của quốc hội Mỹ và cũng không cần mục thuế mới, hổ trợ hay pháp luật ở liên bang và tránh được điều khó xử về lập pháp cho Washington.
Let me say that again. I'm going to tell you how to get the United States completely off oil and coal, five trillion dollars cheaper with no act of Congress led by business for profit. In other words, we're going to use our most effective institutions -- private enterprise co-evolving with civil society and sped by military innovation to go around our least effective institutions. And whether you care most about profits and jobs and competitive advantage or national security, or environmental stewardship and climate protection and public health, reinventing fire makes sense and makes money.
Tôi xin nói lại. Tôi đang nói với bạn về cách thức Hoa Kỳ giảm hoàn toàn dầu và than đá, và giảm 5 ngàn tỷ đô la mà không cần Quốc Hội nhóm người bị chi phối bởi lợi nhuận thương mại. Nói cách khác, chúng ta sẽ dùng những thiết chế hiệu quả nhất-- đó là sự cùng phát triển của công ty tư nhân với xã hội văn minh và được tăng tốc nhờ vào phát kiến của quân đội để tránh những ràng buộc trì trệ nhất của ta. Dù bạn quan tâm nhiều hay không đến lợi ích, công việc và khả năng cạnh tranh hoặc an toàn quốc gia, hay quản lý môi trường, bảo vệ khí hậu và sức khỏe cộng đồng, thì sự làm mới năng lượng cũng sẽ tạo ra ý nghĩa và tiền bạc.
General Eisenhower reputedly said that enlarging the boundaries of a tough problem makes it soluble by encompassing more options and more synergies. So in reinventing fire, we integrated all four sectors that use energy -- transportation, buildings, industry and electricity -- and we integrated four kinds of innovation, not just technology and policy, but also design and business strategy. Those combinations yield very much more than the sum of the parts, especially in creating deeply disruptive business opportunities.
Tướng Eisenhower phát biểu rất nổi tiếng rằng việc mở rộng biên giới của vấn đề nan giải làm nó trở thành khả thi nhờ sự kết hợp nhiều phương án và tính đồng vận. Vậy trong việc tạo nhiên liệu mới, chúng ta tính có tất cả 4 lĩnh vực sử dụng năng lượng-- giao thông, nhà cửa , công nghiệp và điện lực -- và ta đưa vào 4 loại đổi mới, không chỉ công nghệ và chính sách, mà còn thiết kế và chiến lược kinh doanh. Những tổ hợp này mang lợi hơn rất nhiều phần riêng lẻ cộng lại, đặc biệt trong hoàn cảnh kinh doanh bị ảnh hưởng sâu.
Oil costs our economy two billion dollars a day, plus another four billion dollars a day in hidden economic and military costs, raising its total cost to over a sixth of GDP. Our mobility fuel goes three-fifths to automobiles. So let's start by making autos oil free. Two-thirds of the energy it takes to move a typical car is caused by its weight. And every unit of energy you save at the wheels, by taking out weight or drag, saves seven units in the tank, because you don't have to waste six units getting the energy to the wheels.
Nền kinh tế của ta phải trả 2 tỷ đô la mỗi ngày cho xăng dầu, và trả thêm 4 tỷ đô la xăng dầu một ngày cho nền kinh tế "chợ đen" và quân sự, tổng chi phí này tăng đến hơn 1 phần 6 GDP. Nhiêu liệu của ta cần dùng cho xe hơi là 3 phần 5. Vậy hãy bắt đầu với việc giảm tiêu thụ xăng của xe. 2 phần 3 năng lượng để làm lực đẩy cho xe được tạo ra bởi trọng lượng của nó. Và mỗi đơn vị năng lượng bạn tiết kiệm ở bánh xe, bằng giảm trọng dư thừa, tiết kiệm được 7 đơn vị trong thùng xăng, vì bạn không phải hoang phí 6 đơn vị để có năng lượng cho các bánh xe.
Unfortunately, over the past quarter century, epidemic obesity has made our two-ton steel cars gain weight twice as fast as we have. But today, ultralight, ultrastrong materials, like carbon fiber composites, can make dramatic weight savings snowball and can make cars simpler and cheaper to build. Lighter and more slippery autos need less force to move them, so their engines get smaller. Indeed, that sort of vehicle fitness then makes electric propulsion affordable because the batteries or fuel cells also get smaller and lighter and cheaper. So sticker prices will ultimately fall to about the same as today, while the driving cost, even from the start, is very much lower.
Không may, hơn một phần tư thế kỷ qua, dịch béo phì buộc phải làm xe hơi với hai tấn thép đạt trọng lượng gấp đôi. Nhưng hôm nay, vật liệu siêu nhẹ và siêu cứng, như sợi cacbon tổng hợp, có thể làm trọng lượng giảm với cách hòn tuyết lăn và có thể làm xe hơi đơn giản hơn và rẻ hơn. Xe nhẹ hơn và bóng loáng hơn cần ít lực hơn để di chuyển, vậy máy móc sẽ nhẹ hơn. Thật vậy, loại xe tinh giản làm cho máy cung cấp điện gọn gàng vì ắc quy và pin nhiên liệu cũng nhỏ hơn và nhẹ hơn và rẻ hơn. Vậy giá cao khó bán sẽ giảm gần bằng giá hiện tại, trong khi chi phí nhiên liệu, nhất là từ lúc bắt đầu, thì thấp hơn rất nhiều.
So these innovations together can transform automakers from wringing tiny savings out of Victorian engine and seal-stamping technologies to the steeply falling costs of three linked innovations that strongly reenforce each other -- namely ultralight materials, making them into structures and electric propulsion. The sales can grow and the prices fall even faster with temporary feebates, that is rebates for efficient new autos paid for by fees on inefficient ones.
Vậy những đổi mới này có thể biến đổi nhà sản xuất xe từ những tiết kiệm rất nhỏ vào thời máy móc thế hệ Victoria và kỹ thuật tem dấu đến việc giá cả rơi đột ngột của 3 phát kiến kết nối làm tăng sức mạnh mỗi phát kiến đó-- chất liệu siêu nhẹ, rất thích hợp với cấu trúc và động cơ điện. Lượng bán có thể tăng và giá hạ còn nhanh hơn với hỗ trợ định hướng tiêu dùng đó là giảm giá cho xe hơi mới với hiệu suất cao việc giảm này được trả bù nhờ các phí đánh trên xe không hiệu quả.
And just in the first two years the biggest of Europe's five feebate programs has tripled the speed of improving automotive efficiency. The resulting shift to electric autos is going to be as game-changing as shifting from typewriters to the gains in computers. Of course, computers and electronics are now America's biggest industry, while typewriter makers have vanished. So vehicle fitness opens a new automotive competitive strategy that can double the oil savings over the next 40 years, but then also make electrification affordable, and that displaces the rest of the oil.
Và chỉ trong 2 năm đầu chương trình lớn nhất trong 5 chương trình hỗ trợ định hướng của Châu Âu đã tăng lên gấp 3 tốc độ cải thiện hiệu năng xe hơi. Kết quả ưu việt được dùng cho xe hơi điện sẽ là thay đổi thuận lợi giống như việc chuyển đổi từ máy đánh chữ sáng máy vi tính. Đương nhiên, máy vi tính và điện tử hiện nay thuộc về các công ty lớn nhất của Mỹ, còn nhà sản xuất máy đánh chữ thì biến mất. Vậy sự tinh giản hình dáng xe mở ra một chiến lược cạnh tranh mới về xe hơi nó có thể tăng gấp đôi khả năng tiết kiệm trong 40 năm tới, nhưng nó cũng làm điện khí hóa trở nên không quá đắt, và nó thay thế phần còn lại của xăng dầu.
America could lead this next automotive revolution. Currently the leader is Germany. Last year, Volkswagen announced that by next year they'll be producing this carbon fiber plugin hybrid getting 230 miles a gallon. Also last year, BMW announced this carbon fiber electric car, they said that its carbon fiber is paid for by needing fewer batteries. And they said, "We do not intend to be a typewriter maker." Audi claimed it's going to beat them both by a year.
Nước Mỹ có thể đi đầu trong cách mạng xe hơi sắp đến. Hiện nay, nước Đức đang dẫn đầu. Năm vừa rồi, Volkswagen thông báo năm tới họ sẽ sản xuất xe động cơ ghép và sợi cacbon đạt tới 230 dăm một ga-lon. Cũng vậy năm ngoái, BMW ra mắt xe hơi điện sợi cacbon, họ nói rằng giá sợi cacbon cao được bù lại bằng tiết kiệm pin hơn. Và họ nói," Chúng tôi không muốn bị bỏ lại phía sau." Audi thì cho rằng họ sẽ hạ gục cả 2 hãng xe kia trong 1 năm.
Seven years ago, an even faster and cheaper American manufacturing technology was used to make this little carbon fiber test part, which doubles as a carbon cap. (Laughter) In one minute -- and you can tell from the sound how immensely stiff and strong it is. Don't worry about dropping it, it's tougher than titanium. Tom Friedman actually whacked it as hard as he could with a sledgehammer without even scuffing it.
Cách đây 7 năm, một công nghệ sản xuất rẻ hơn, nhanh hơn của Mỹ được dùng làm phần kiểm tra về sợi cacbon, cái này cũng làm được mũ cacbon. (Cười) Trong một phút--từ tiếng gõ vào, bạn có thể nói được nó mạnh mẽ và cứng cáp như thế nào. Đừng lo nó bị rơi, nó còn cứng hơn cả ti-tan. Tom Friedman đã nện nó hết sức với búa tạ thậm chí không làm nó trầy xước.
But such manufacturing techniques can scale to automotive speed and cost with aerospace performance. They can save four-fifths of the capital needed to make autos. They can save lives because this stuff can absorb up to 12 times as much crash energy per pound as steel. If we made all of our autos this way, it would save oil equivalent to finding one and a half Saudi Arabias, or half an OPEC, by drilling in the Detroit formation, a very prospective play. And all those mega-barrels under Detroit cost an average of 18 bucks a barrel. They are all-American, carbon-free and inexhaustible.
Nhưng kỹ thuật sản xuất như thế có thể so sánh thành quả và giá xe hơi với ngành hàng không. Kỹ thuật này cho phép tiết kiệm 4 phần 5 vốn cần thiết để làm xe hơi. Nó có thể cứu mạng người vì nó có thể hấp thu nhiều hơn 12 lần năng lượng va chạm trên mỗi pound so với thép. Nếu ta làm tất cả xe theo cách này, thì sẽ tiết kiệm được lượng xăng dầu tương đương với 1,5 lượng dầu của Ả rập Xê Út, hay một nửa của OPEC, nhờ vào việc khai thác khí đá phiến ở Detroit có triển vọng lớn. Và tất cả lượng khí đá phiến ở Detroit tốn trung bình 18 đô la một thùng. Đó là phẩm Mỹ, thải cacbon rất ít và có nguồn vô tận.
The same physics and the same business logic also apply to big vehicles. In the five years ending with 2010, Walmart saved 60 percent of the fuel per ton-mile in its giant fleet of heavy trucks through better logistics and design. But just the technological savings in heavy trucks can get to two-thirds. And combined with triple to quintuple efficiency airplanes, now on the drawing board, can save close to a trillion dollars.
Chúng có cùng hình thức vật lý, nguyên lý thương mại và cũng dùng được cho xe lớn. Từ 2005 đến 2010, Walmart tiết kiệm được 60% nhiên liệu để chuyên chở 1 tấn hàng/dặm trên những đoàn xe tải lớn có hậu cần, thiết kế tốt hơn. Nhưng chỉ với tiết kiệm về kỹ thuật trong những xe tải nặng đã có thể đạt được 2 phần 3. Và được áp dụng cho máy bay có hiệu quả gấp 3 đến 5 lần, bây giờ trên bảng vẽ, có thể tiết kiệm được một ngàn tỷ đô la.
Also today's military revolution in energy efficiency is going to speed up all of these civilian advances in much the same way that military R&D has given us the Internet, the Global Positioning System and the jet engine and microchip industries. As we design and build vehicles better, we can also use them smarter by harnessing four powerful techniques for eliminating needless driving. Instead of just seeing the travel grow, we can use innovative pricing, charging for road infrastructure by the mile, not by the gallon.
Cũng vậy, cuộc cách mạng quân đội hôm nay trong lĩnh vực hiệu quả năng lượng đang tăng tốc tất cả các tiến bộ kỹ thuật dân sự thoải mái như kỳ nghỉ trong thời gian quân ngũ vì có Internet, Hệ thống Định vị Toàn cầu và động cơ phản lực và công nghiệp vi mạch. Khi ta thiết kế và chế tạo xe cộ tốt hơn, ta cũng có thể dùng chúng thông minh hơn bằng cách khai thác bốn kỹ thuật siêu việt để loại bỏ việc lái xe không cần thiết. Thay vì chấp nhận thấy lượng lưu giao thông tăng chúng ta có thể dùng chính sách giá mới, tính tiền cầu đường theo cây số, không tính theo lượng xăng tiêu thụ.
We can use some smart IT to enhance transit and enable car sharing and ride sharing. We can allow smart and lucrative growth models that help people already be near where they want to be, so they don't need to go somewhere else. And we can use smart IT to make traffic free-flowing. Together, those things can give us the same or better access with 46 to 84 percent less driving, saving another 0.4 trillion dollars, plus 0.3 trillion dollars from using trucks more productively.
Ta có thể dùng công nghệ thông minh để nâng hiệu quả lưu thông và cho phép chia sẻ xe và việc lái xe. Chúng ta có thể cho phép mô hình tăng trưởng thông minh và vị lợi nhuận điêu đó giúp mọi người ở gần nơi họ muốn đến, vậy họ không cần đi đâu nữa cả. Và ta có thế dùng công nghệ thông minh để tạo ra giao thông thông thoáng. Đồng thời, những thứ này có thể cho ta giảm từ 46 đến 84 % thời lượng lái xe, tiết kiệm thêm 0,4 ngàn tỷ đô la nữa, cộng thêm 0,3 ngàn tỷ đô la từ việc sử dụng hiệu quả xe tải.
So 40 years hence, when you add it all up, a far more mobile U.S. economy can use no oil. Saving or displacing barrels for 25 bucks rather than buying them for over a hundred, adds up to a $4 trillion net saving counting all the hidden costs at zero.
Vậy 40 năm, khi bạn cộng tất cả lại, một nền kinh tế Mỹ năng động hơn nhiều có thể không dùng xăng dầu. Tiết kiệm hoặc thay thế dầu với 25 đô la/thùng hơn là mua chúng hơn 100 đô, tổng cộng tiết kiệm được 4 ngàn tỷ đô la kể cả tất cả các chi phí ẩn đều bằng 0.
So to get mobility without oil, to phase out the oil, we can get efficient and then switch fuels. Those 125 to 240 mile-per-gallon-equivalent autos can use any mixture of hydrogen fuel cells, electricity and advanced biofuels. The trucks and planes can realistically use hydrogen or advanced biofuels. The trucks could even use natural gas. But no vehicles will need oil. And the most biofuel we might need, just three million barrels a day, can be made two-thirds from waste without displacing any cropland and without harming soil or climate.
Vậy để vận động không dùng xăng dầu, loại dần xăng dầu, chúng ta cần đạt hiệu suất cao và rồi chuyển đổi nhiên liệu. Những xe từ 125 đến 240 dặm/1 ga-lông có thể dùng bất kỳ hỗn hợp nào của tế bào nhiên liệu hydro, điện và nhiên liệu sinh học tiên tiến. Thực tế, xe tải và máy bay có thể dùng hydro và nhiên liệu sinh học. Thậm chí, xe tải có thể dùng ga tự nhiên. Nhưng sẽ không còn xe cần xăng dầu nữa. Và nhiên liệu sinh học tốt nhất là cái chúng ta cần, chỉ 3 triệu thùng mỗi ngày, có thể 2/3 được làm từ chất thải không chiếm bất kỳ đất trồng trọt nào và không làm hại đất cũng như khí hậu.
Our team speeds up these kinds of oil savings by what we call "institutional acupuncture." We figure out where the business logic is congested and not flowing properly, we stick little needles in it to get it flowing, working with partners like Ford and Walmart and the Pentagon.
Đội chúng tôi nghiên cứu tiết kiệm xăng dầu nhờ vào cái chúng ta gọi là "châm cứu thể chế." Ta nghĩ, nếu logic kinh doanh nặng nề và không thông thoáng, thì ta châm kim nơi đó để làm nó thông, để hợp tác với đối tác như Ford, Walmart và Pentagon.
And the long transition is already well under way. In fact, three years ago mainstream analysts were starting to see peak oil, not in supply, but in demand. And Deutsche Bank even said world oil use could peak around 2016.
Và sự chuyển tiếp dài hạn đang tiếp tục. Thực ra, cách đây 3 năm, nhà phân tích định hướng bắt đầu thấy xăng dầu đạt đỉnh, không phải khả năng cung cấp, mà là nhu cầu. Và Deutsche Bank đã nói việc sử dụng xăng dầu thế giới có thể cực đại khoảng 2016.
In other words, oil is getting uncompetitive even at low prices before it becomes unavailable even at high prices. But the electrified vehicles don't need to burden the electricity grid. Rather, when smart autos exchange electricity and information through smart buildings with smart grids, they're adding to the grid valuable flexibility and storage that help the grid integrate varying solar and wind power.
Nói cách khác, xăng dầu không còn là ngôi sao nữa dù cho giá rẻ trước khi nó trở thành vô giá trị ngay cả lúc giá thành rất cao. Nhưng xe điện không cần đòi hỏi mạng lưới điện. Đúng ra, khi xe hơi thông minh trao đổi điện và thông tin thông qua các tòa nhà thông minh có mạng lưới điện, chúng đang tạo giá trị mạng lưới, làm linh động và dễ sạc điện có thể giúp mạng lưới kết nối các nguồn pin mặt trời và nguồn điện gió.
So the electrified autos make the auto and electricity problems easier to solve together than separately. And they also converge the oil story with our second big story, saving electricity and then making it differently. And those twin revolutions in electricity will bring to that sector more numerous and profound and diverse disruptions than any other sector, because we've got 21st century technology and speed colliding head-on with 20th and 19th century institutions, rules and cultures. Changing how we make electricity gets easier if we need less of it. Most of it now is wasted and the technologies for saving it keep improving faster than we're installing them. So the unbought efficiency resource keeps getting ever bigger and cheaper.
Vậy xe hơi điện làm cho vấn đề của xe hơi và điện lực trở nên dễ hơn khi giải quyết chung hơn là riêng lẻ. Và chúng hồi tụ về câu chuyện xăng dầu với câu chuyện lớn thứ 2 của chúng ta, tiết kiệm điện và làm nó khác biệt. Và cách mạng kép này trong ngành điện sẽ mang lại cho lĩnh vực đó nhiều thay đổi căn bản và đa dạng hơn bất kỳ lĩnh vực khác, vì chúng ta có công nghệ của thế kỷ 21 và sự đối đầu lớn với thể chế, luật lệ và văn hóa của thế kỷ 20 và 19. Thay đổi để ta sản xuất điện dễ hơn trong hoàn cảnh ta cần ít hơn. Hầu hết điện bây giờ rất phung phí và công nghệ tiết kiệm vẫn phát triển nhanh hơn việc ta áp dụng vào thực tế. Vậy phương cách hiệu quả không mua được này giữ cho nguồn điện lớn hơn và rẻ hơn.
But as efficiency in buildings and industry starts to grow faster than the economy, America's electricity use could actually shrink, even with the little extra use required for those efficient electrified autos. And we can do this just by reasonably accelerating existing trends.
Nhưng khi hiệu suất điện dùng cho nhà cửa và công nghiệp bắt đầu phát triển nhanh hơn kinh tế, thì việc dùng điện ở Mỹ có thể giảm, thậm chí giảm nhu cầu sử dụng cần thiết vì đã có xe hơi điện hiệu suất cao. Và nay, ta có thể làm điều này chỉ với khuynh hướng gia tăng hợp lý.
Over the next 40 years, buildings, which use three-quarters of the electricity, can triple or quadruple their energy productivity, saving 1.4 trillion dollars, net present value, with a 33 percent internal rate of return or in English, the savings are worth four times what they cost. And industry can accelerate too, doubling its energy productivity with a 21 percent internal rate of return. The key is a disruptive innovation that we call integrative design that often makes very big energy savings cost less than small or no savings. That is, it can give you expanding returns, not diminishing returns.
Hơn 40 năm tới, nhà cửa, chì dùng 3 phần 4 điện, có thể làm tăng gấp 3 hoặc 4 khả năng sản xuất năng lượng, tiết kiệm 1,4 ngàn ty đô la, tính theo giá trị hiện nay, tương đương 33 % tỷ lệ của lợi nhuận, hoặc nói theo cách dễ hiểu, việc tiết kiệm đáng giá 4 lần giá trị của nó. Và công nghiệp còn có thể tăng tốc hơn nữa, gấp đôi khả năng sản xuất năng lượng với tỷ lệ 21% lợi nhuận. Chìa khóa là một đổi mới táo bạo, chúng ta gọi là thiết kế tích hợp, có thể tiết kiệm được rất nhiều năng lượng mà chi phí cho thiết kế đó lại ít hơn so với trước. Đổi mới đó có thể cho bạn thu nhập lớn hơn, không hề thu hẹp thu nhập của bạn.
That is how our 2010 retrofit is saving over two-fifths of the energy in the Empire State Building -- remanufacturing those six and a half thousand windows on site into super windows that pass light, but reflect heat. plus better lights and office equipment and such cut the maximum cooling load by a third. And then renovating smaller chillers instead of adding bigger ones saved 17 million dollars of capital cost, which helped pay for the other improvements and reduce the payback to just three years. Integrative design can also increase energy savings in industry. Dow's billion-dollar efficiency investment has already returned nine billion dollars.
Ví dụ việc thực hiện ở năm 2010 tiết kiệm trên 2/3 năng lượng trong tòa nhà Empire State Building -- thay thế 6 ngàn rưởi cửa sổ tại hiện trường bằng cửa sổ siêu hạng cho ánh sáng vào nhưng ngăn nhiệt, cộng thêm hệ thống chiếu sáng và trang thiết bị văn phòng tốt hơn và như thế giảm tải tối đa hệ thống làm mát chỉ còn 1/3 công suất. Và rồi hệ thống điều hòa nhỏ hơn thay vì cái lớn hơn đã tiết kiệm 17 triệu đô la của chi phí, để bù cho những cải tiến và rút ngắn việc hoàn vốn chỉ còn 3 năm. Thiết kế tích hợp cũng có thể tăng năng lượng tiết kiệm trong công nghiệp. Đầu tư hiệu quả hàng tỷ đô la của Dow đã sinh lợi 9 tỷ đô la.
But industry as a whole has another half-trillion dollars of energy still to save. For example, three-fifths of the world's electricity runs motors. Half of that runs pumps and fans. And those can all be made more efficient, and the motors that turn them can have their system efficiency roughly doubled by integrating 35 improvements, paying back in about a year.
Nhưng toàn ngành công nghiệp có thêm nửa ngàn tỷ đô la nhờ tiết kiêm năng lượng. Ví dụ, 3/5 điện trên thế giới để chạy mô tơ. Nửa số đó để chạy máy bơm và quạt. Những máy này có thể được làm hiệu quả hơn, và mô tơ của chúng có thể có hiệu suất trong hệ thống cao gấp đôi bằng cách tích hợp 35 cải tiến, thu lại được vốn trong khoảng 1 năm.
But first we ought to be capturing bigger, cheaper savings that are normally ignored and are not in the textbooks. For example, pumps, the biggest use of motors, move liquid through pipes. But a standard industrial pumping loop was redesigned to use at least 86 percent less energy, not by getting better pumps, but just by replacing long, thin, crooked pipes with fat, short, straight pipes. This is not about new technology, it's just rearranging our metal furniture. Of course, it also shrinks the pumping equipment and its capital costs.
Nhưng trước hết chúng ta phải có phương án tiết kiệm lớn hơn, rẻ hơn chưa được biết tới và không có trong sách vở. Ví dụ, máy bơm, việc dùng tối đa mô tơ, vận chuyển chất lỏng bằng đường ống. Nhưng một vòng bơm công nghiệp chuẩn đã được thiết kế lại để tận dụng ít nhất 86% năng lượng bị hao tổn, không dùng bơm tốt hơn, mà chỉ bằng cách thay những ống dài, hẹp và quanh co thành những ống lớn, ngắn và thẳng. Đây không phải và công nghệ mới, mà chỉ làm lại chi tiết thiết bị kim loại. Tuy nhiên, nó cũng thu nhỏ các thiết bị bơm và chi phí đầu tư ban đầu.
So what do such savings mean for the electricity that is three-fifths used in motors? Well, from the coal burned at the power plant through all these compounding losses, only a tenth of the fuel energy actually ends up coming out the pipe as flow. But now let's turn those compounding losses around backwards, and every unit of flow or friction that we save in the pipe saves 10 units of fuel cost, pollution and what Hunter Lovins calls "global weirding" back at the power plant. And of course, as you go back upstream, the components get smaller and therefore cheaper.
Vậy cái gì làm cho những tiết kiêm này có ý nghĩa trong ngành điện mà 3/5 được dùng cho mô tơ? Vâng, từ than đá đốt tại nhà máy điện qua tất cả những thất thoát cộng lại, chỉ một phần mười năng lượng chất đốt cuối cùng thực sự được hòa vào dòng năng lượng. Nhưng lúc này chúng ta hãy quay lại những thất thoát tổng quát, mỗi đơn vị do bay hơi hay do ma sát mà ta tiết kiệm được trong đường ống sẽ cho ta tiết kiệm được 10 đơn vị chi phí cho nhiên liệu, ô nhiễm và cái mà Hunter Lonvins gọi là "sự kỳ cục toàn cầu" ở nhà máy điện. Đương nhiên, khi bạn có dịp làm lại, thì các bộ phận trở nên nhỏ hơn và do đó rẻ hơn.
Our team has lately found such snowballing energy savings in more than 30 billion dollars worth of industrial redesigns -- everything from data centers and chip fabs to mines and refineries. Typically our retrofit designs save about 30 to 60 percent of the energy and pay back in a few years, while the new facility designs save 40 to 90-odd percent with generally lower capital cost.
Đội của chúng tôi đã tìm ra cách tiết kiệm năng lượng dạng 'hòn tuyết lăn' với hơn 30 tỷ đô la đáng để thiết kế lại nền công nghiệp-- mọi thứ từ trung tâm dữ liệu và cơ sở sản xuất vi mạch đến các hầm mỏ và nhà máy lọc dầu. Thiết kế mới của chúng tôi tiết kiệm được 30% đến 60% năng lượng và hoàn vốn trong vài năm, trong khi những thiết kế hạ tầng mới tiết kiệm từ 40% đến 90% lãng phí với chi phí vốn tổng thể thấp hơn.
Now needing less electricity would ease and speed the shift to new sources of electricity, chiefly renewables. China leads their explosive growth and their plummeting cost. In fact, these solar power module costs have just fallen off the bottom of the chart. And Germany now has more solar workers than America has steel workers. Already in about 20 states private installers will come put those cheap solar cells on your roof with no money down and beat your utility bill. Such unregulated products could ultimately add up to a virtual utility that bypasses your electric company just as your cellphone bypassed your wireline phone company. And this sort of thing gives utility executives the heebee-jeebees and it gives venture capitalists sweet dreams.
Lúc đó nhu cầu điện ít hơn sẽ tạo điều kiện thúc đẩy sự thay đổi nguồn điện mới nhất là nguồn tái tạo. Trung Quốc dẫn đầu tăng trưởng bùng nổ và giảm chi phí. Nhưng thực ra, chi phí sản xuất mô đun năng lượng mặt trời sau hạ giá liên tục cũng bắt đầu tăng trên biểu đồ. Và nước Đức có nhân công làm trong ngành năng lượng mặt trời nhiều hơn nhân công ngành thép ở nước Mỹ. Vậy trong khoảng 20 tiểu bang nhân viên ráp đặt tại nhà sẽ đến gắn những pin mặt trời giá rẻ trên mái nhà bạn không cần đặt tiền trước và hạ thấp tiền hóa đơn điện nước. Những sản phẩm đặc biệt như vậy có thể phải cộng thêm những tiện ích ảo làm cho bạn không cần đến công ty điện nữa giống như điện thoại di động làm cho bạn bỏ quên công ty điện thoại cáp đồng. Và sản phẩm loại này tạo cho các công ty điện nước cảm giác rất ái ngại và tạo cho các nhà đầu tư giấc mơ ngọt ngào.
Renewables are no longer a fringe activity. For each of the past four years half of the world's new generating capacity has been renewable, mainly lately in developing countries. In 2010, renewables other than big hydro, particularly wind and solar cells, got 151 billion dollars of private investment, and they actually surpassed the total installed capacity of nuclear power in the world by adding 60 billion watts in that one year. That happens to be the same amount of solar cell capacity that the world can now make every year -- a number that goes up 60 or 70 percent a year. In contrast, the net additions of nuclear capacity and coal capacity and the orders behind those keep fading because they cost too much and they have too much financial risk. In fact in this country, no new nuclear power plant has been able to raise any private construction capital, despite seven years of 100-plus percent subsidies.
Tái tạo năng lượng không còn là hoạt động bên lề. Trong suốt 4 năm qua một nửa công suất nguồn năng lượng mới của thế giới là năng lượng tái tạo, chủ yếu ở các nước đang phát triển. Năm 2010, năng lượng tái tạo không tính thủy điện lớn mà chủ yếu là gió và pin mặt trời, đã chiếm 151 tỷ đô la của đầu tư tư nhân, và chúng vượt tổng công suất lắp đặt của điện nguyên tử trên thế giới và tăng 60 tỷ watt trong một năm. Tương đương với công suất bin mặt trời mà hiện nay thế giới có thể tạo ra mỗi năm -- số này tăng từ 60% đến 70% mỗi năm. Ngược lại, công suất tăng thêm của điện nguyên tử và than đá cùng các đơn đặt hàng của chúng giảm sút vì giá quá cao và chúng có nhiều rủi ro tài chính. Thực ra, trong đất nước này, không nhà máy điện nguyên tử mới nào có thể tăng vốn đầu tư tư nhân, mặc dù có hơn 100% hỗ trợ trong 7 năm.
So how else could we replace the coal-fired power plants? Well efficiency and gas can displace them all at just below their operating cost and, combined with renewables, can displace them more than 23 times at less than their replacement cost. But we only need to replace them once. We're often told though that only coal and nuclear plants can keep the lights on, because they're 24/7, whereas wind and solar power are variable, and hence supposedly unreliable.
Vậy có cách nào khác để chúng ta có thể thay thế các nhà máy nhiệt điện than đá? Vâng, nâng cao hiệu suất và dùng khí ga có thể thay thế chúng hoàn toàn và với chi phí hoạt động còn thấp hơn của chúng, kết hợp với năng lượng tái tạo, có thể thay thế chúng với chi phí gấp 23 lần là tối thiểu, so với thay thế thông thường. Nhưng ta chỉ cần thay thế chúng một lần. Tuy nhiên, ta thường nói nhà máy nhiệt điện và nguyên tử có thể cung cấp 24 giờ/ ngày, 7 ngày/tuần, trong khi năng lượng mặt trời và gió thì không ổn định, và như vậy thì bấp bênh quá.
Actually no generator is 24/7. They all break. And when a big plant goes down, you lose a thousand megawatts in milliseconds, often for weeks or months, often without warning. That is exactly why we've designed the grid to back up failed plants with working plants. And in exactly the same way, the grid can handle wind and solar power's forecastable variations.
Thực ra thì không nhà máy điện nào là 24/7 cả. Chúng luôn bị trục trặc. Và khi một nhà máy điện lớn bị dừng bạn mất một nghìn mega-watt trong một phần nghìn giây, thường kéo dài hàng tuần, hàng tháng, và cũng không báo trước. Đó là lý do chúng ta thiết kế hệ thống thay thế các nhà máy bị hỏng bằng cách nối kết giữa các nhà máy hoạt động. Và cũng theo cách này, để bảo đảm nguồn cung cấp của nhà máy điện gió và mặt trời, hệ thống có thể xử lý những bất thường được dự báo.
Hourly simulations show that largely or wholly renewable grids can deliver highly reliable power when they're forecasted, integrated and diversified by both type and location. And that's true both for continental areas like the U.S. or Europe and for smaller areas embedded within a larger grid. That is how, for example, four German states in 2010 were 43 to 52 percent wind powered. Portugal was 45 percent renewable powered, Denmark 36. And it's how all of Europe can shift to renewable electricity. In America, our aging, dirty and insecure power system has to be replaced anyway by 2050. And whatever we replace it with is going to cost about the same, about six trillion dollars at present value -- whether we buy more of what we've got or new nuclear and so-called clean coal, or renewables that are more or less centralized.
Các dự báo được tính theo giờ chỉ ra rằng những hệ thống lớn và đồng bộ dùng năng lượng tái tạo có thể cấp nguồn năng lượng ổn định khi chúng được dự báo trước, được kết nối và được đa dạng hóa theo thể loại và địa điểm. Điều này áp dụng được cho những vùng lục địa lớn như Mỹ hay châu Âu và cho những nơi nhỏ hơn nhưng được kết nối trong hệ thống rộng lớn. Đó là cách mà 4 bang ở Đức trong 2010 được cung cấp từ 43% đến 53% điện từ gió. Bồ Đào Nha dùng 45% năng lượng tái tạo, Đan Mạch 36%. Và đó là cách mà cả châu Âu có thể đổi sang điện tái tạo. Ở Mỹ, hệ thống cung cấp điện cũ kỹ, bẩn và không an toàn của chúng ta phải được thay thế bằng mọi giá vào 2050. Và dù ta thay thế nó bằng cái gì thì giá cũng gần như nhau, khoảng 6 ngày tỷ đô la tính ở thời điểm hiện nay -- Liệu ta có chi tiêu nhiều hơn khả năng hoặc chọn nguyên tử mới, được gọi than sạch, hoặc năng lượng tái tạo thì chúng chỉ khác nhau ở mức độ tập trung.
But those four futures at the same cost differ profoundly in their risks, around national security, fuel, water, finance, technology, climate and health. For example, our over-centralized grid is very vulnerable to cascading and potentially economy-shattering blackouts caused by bad space weather or other natural disasters or a terrorist attack. But that blackout risk disappears, and all of the other risks are best managed, with distributed renewables organized into local micro-grids that normally interconnect, but can stand alone at need. That is, they can disconnect fractally and then reconnect seamlessly.
Nhưng 4 giải pháp này có cùng giá chi phí chỉ khác nhau căn bản theo các rủi ro, về an toàn quốc gia, về nhiên liệu, nước, tài chính, công nghệ, về khí hậu và sức khỏe. Ví dụ, hệ thống tập trung quá cao thì rất dễ bị tổn hại khi mở rộng và sự mất điện tiềm ẩn ảnh hưởng kinh tế có thể xảy ra do bởi thời tiết xấu hay những thiên tai khác hay do tấn công khủng bố. Nhưng nguy cơ mất điện đó sẽ không còn, và nguy cơ khác được dự liệu tốt nhất, khi nhà máy năng lượng tái tạo được phân bố, được đưa vào trong những tiểu hệ thống của địa phương và nối kết với nhau, nhưng có thể đứng độc lập nếu cần. Do đó, chúng có thể ngắt kết nối từng phần và rồi nối lại hoàn hảo.
That approach is exactly what the Pentagon is adopting for its own power supply. They think they need that; how about the rest of us that they're defending? We want our stuff to work too. At about the same cost as business as usual, this would maximize national security, customer choice, entrepreneurial opportunity and innovation.
Cách tiếp cận đó chính xác là điều mà Lầu Năm Góc đang làm theo để tự cung cấp điện. Họ nghĩ họ cần; chúng ta, những người họ đang bảo vệ, nghĩ thế nào? Ta muốn cái của ta cũng hoạt động. Với cùng giá thương mại bình thường, nó có thể tối đa hóa sự an toàn quốc gia, tối ưu chọn lựa của khách hàng, tối ưu cơ hội đầu tư và đổi mới.
Together, efficient use and diverse dispersed renewable supply are starting to transform the whole electricity sector. Traditionally utilities build a lot of giant coal and nuclear plants and a bunch of big gas plants and maybe a little bit of efficiency renewables. And those utilities were rewarded, as they still are in 34 states, for selling you more electricity. However, especially where regulators are now instead rewarding cutting your bills, the investments are shifting radically toward efficiency, demand response, cogeneration, renewables and ways to knit them all together reliably with less transmission and little or no bulk electricity storage.
Đồng thời, việc sử dụng hiệu quả và nguồn tái tạo rộng rãi và đa dạng đang bắt đầu chuyển biến thành lĩnh vực tổng thể ngành điện. Thông thường, xây dựng công có nhiều nhà máy điện lớn chạy than và nguyên tử và nhiều nhà máy điện ga khổng lồ và năng lượng tái tạo. Những nguồn năng lượng tái tạo này, có ở trong 34 tiểu bang, để bán điện cho bạn nhiều hơn. Tuy nhiên, đặc biệt về việc điều tiết, bây giờ thay vì giảm tiền hóa đơn cho bạn, sự đầu tư được nhắm đến hiệu quả, trách nhiệm, động bộ, năng lượng tái tạo và cách kết chúng lại với nhau ở mức ổn định cao với sự truyền tải ít hơn và ít hoặc không cần tồn kho lượng điện.
So our energy future is not fate, but choice, and that choice is very flexible. In 1976, for example, government and industry insisted that the amount of energy needed to make a dollar of GDP could never go down. And I heretically suggested it could go down several-fold. Well that's what's actually happened so far. It's fallen by half. But with today's much better technologies, more mature delivery channels and integrative design, we can do far more and even cheaper.
Vậy tương lai năng lượng không là số mệnh, mà là chọn lựa, và việc chọn lựa đó rất linh động. Ví dụ, năm 1976, nhà nước và nền công nghiệp khẳng định năng lượng được dùng để tạo ra một đô la trong GDP có thể không bao giờ được hạ giá. Lạ thay, tôi đã nghĩ nó có thể hạ nhiều lần. Đến hôm nay, điều đó đã xảy ra. Nó giảm một nửa. Nhưng với công nghệ hiện đại hơn của ngày nay, kênh phân phối hoàn thiện hơn và thiết kế với nhiều tích hợp, ta có thể làm ra nhiều hơn và rẻ hơn.
So to solve the energy problem, we just needed to enlarge it. And the results may at first seem incredible, but as Marshall McLuhan said, "Only puny secrets need protection. Big discoveries are protected by public incredulity." Now combine the electricity and oil revolutions, both driven by modern efficiency, and you get the really big story: reinventing fire, where business enabled and sped by smart policies in mindful markets can lead the United States completely off oil and coal by 2050, saving 5 trillion dollars, growing the economy 2.6-fold, strengthening out national security, oh, and by the way, by getting rid of the oil and coal, reducing the fossil carbon emissions by 82 to 86 percent.
Vậy để giải quyết vấn đề năng lượng, chúng ta chỉ cần mở rộng chúng. Và những kết quả bước đầu dường như không thể tin được, nhưng như Marchall McLuban nói, "Chỉ những bí mật nhỏ bé mới cần được bảo vệ. Những khám phá lớn được bảo vệ bởi sự hoài nghi của công chúng". Bây giờ, hãy kết hợp điện lực và cách mạng xăng dầu, được định hướng theo hiệu suất, và bạn biết sự kiện thật sự lớn lao : làm mới lửa, nơi kinh doanh được kích hoạt và tăng tốc bởi chính sách thông minh trong thị trường bền vững có thể dẫn nước Mỹ hoàn toàn thoát khỏi xăng dầu và than đá vào 2050, và tiết kiệm được 5 ngày tỷ đô la, phát triển kinh tế thêm 2.6 lần., cũng cố an toàn quốc gia, và bằng cách đó, bằng cách thoát khỏi dầu và than đá, giảm được khí thải cacbon hóa thạch từ 82% đến 86%.
Now if you like any of those outcomes, you can support reinventing fire without needing to like all of them and without needing to agree about which of them is most important. So focusing on outcomes, not motives, can turn gridlock and conflict into a unifying solution to America's energy challenge. This also turns out to be the best way to cope with global challenges -- climate change, nuclear proliferation, energy insecurity, energy poverty -- all of which make us less safe.
Giờ đây, nếu bạn muốn bất kỳ kết quả nào, bạn có thể ủng hộ chiến dịch 'làm mới lửa' không cần phải ủng hộ toàn bộ và không cần phải chấp nhận phần lớn trong số đó là quan trọng. Vậy việc tập trung vào kết quả, chứ không phải nguyên nhân, có thể gở được bế tắc và xung đột để chọn một giải pháp thống nhất cho bài toán năng lượng của Mỹ. Đây có thể là cách tốt nhất để giải quyết những thách thức toàn cầu -- thay đổi khí hậu, phát triển hạt nhân, không an toàn năng lượng, thiếu hụt năng lượng -- tất cả các vấn đề đó làm cho chúng ta kém an toàn.
Now our team at RMI helps smart companies to get unstuck and speed this journey via six sectoral initiatives, with some more hatching. Of course there's still a lot of old thinking out there too. Former oil man Maurice Strong said, "Not all the fossils are in the fuel." But as Edgar Woolard, who used to chair Dupont, reminds us, "Companies hampered by old thinking won't be a problem because," he said," they simply won't be around long-term."
Bây giờ, đội của chúng tôi tại RMI giúp các công ty thông minh khởi đầu và tiến bộ theo hướng này thông qua 6 sáng kiến riêng biệt, với khả năng sáng sủa hơn. Đương nhiên vẫn còn nhiều tư duy cổ hủ. Nhà công nghiệp dầu hỏa Maurice Strong nói " Không có hóa thạch trong nhiên liệu." Nhưng với Edgar Woolard, người đã từng giữ chức chủ tịch Dupont, nhắc chúng ta, "Các công ty tụt hậu do suy nghĩ cũ kỹ sẽ không là vấn đề vì họ đơn giản không thể tồn tại lâu dài."
I've described not just a once-in-a-civilization business opportunity, but one of the most profound transitions in the history of our species. We humans are inventing a new fire, not dug from below, but flowing from above; not scarce, but bountiful; not local, but everywhere; not transient, but permanent; not costly, but free. And but for a little transitional tail of natural gas and a bit of biofuel grown in ways that sustain and endure, this new fire is flameless. Efficiently used, it really can do our work without working our undoing.
Tôi gọi đó không chỉ là cơ hội ngàn năm có một cho chúng ta, mà còn là một trong những thay đổi sâu sắc nhất trong lịch sử của nhân loại. Con người chúng ta đang tìm ra lửa mới, không phải dưới đất, mà là trên cao; không phải bó hẹp mà là lan rộng; không phải cục bộ mà khắp nơi; không phải ngắn ngủi mà là lâu dài; không phải đắc đỏ mà là cho không. Nhưng sau giai đoạn chấm dứt phần cuối của khí ga tự nhiên và sự khởi sắc của nhiên liệu sinh học theo hướng lâu dài và bền vững, lửa mới này không có ngọn. Được dùng một cách hiệu quả, nó có thể thay ta làm việc mà không gây thiệt hại.
Each of you owns a piece of that $5 trillion prize. And our new book "Reinventing Fire" describes how you can capture it. So with the conversation just begun at ReinventingFire.com, let me invite you each to engage with us and with each other, with everyone around you, to help make the world richer, fairer, cooler and safer by together reinventing fire.
Mỗi các bạn sở hữu một phần của tổng số 5 ngàn tỷ đô la. Và quyển sách mới của chúng ta "Lửa mới" mô tả cách thức bạn có thể sỡ hữu lửa đó. Vậy với cuộc đối thoại này chỉ mới bắt đầu tại trang ReinventingFire.com hãy cho tôi mời mỗi người trong các bạn cùng tham gia với chúng tôi và với mỗi người khác, với mỗi người xung quanh bạn, làm cho thế giới giàu hơn, làm mạnh hơn mát mẻ hơn và an toàn hơn bằng cách cùng tạo lửa mới.
Thank you.
Cám ơn.
(Applause)
(Vỗ tay)