To 479 π.Χ., όταν οι Πέρσες στρατιώτες πολιορκούσαν την Ελληνική πόλη Ποτίδαια, η παλίρροια υποχώρησε πολύ περισσότερο απ' ό,τι συνήθως, αφήνοντας έτσι έναν βολικό δρόμο για την εισβολή. Αλλά δεν ήταν καλοτυχία. Πριν διασχίσουν τον μισό δρόμο, τα νερά επέστρεψαν με ένα κύμα μεγαλύτερο απ' ό,τι είχαν δει ποτέ τους, πνίγοντας τους επιτιθέμενους. Οι Ποτιδαίοι πίστεψαν πως σώθηκαν από την οργή του Ποσειδώνα. Αλλά στην πραγματικότητα αυτό που τους έσωσε είναι το ίδιο φαινόμενο που κατέστρεψε πολλούς άλλους: ένα τσουνάμι. Αν και τα τσουνάμι είναι γνωστά σαν παλιρροιακά κύματα, είναι κατ' ουσίαν άσχετα με την παλιρροιακή δραστηριότητα που σχετίζεται με τις βαρυτικές δυνάμεις του ήλιου και της σελήνης. Τα τσουνάμι είναι απλώς μεγαλύτερες εκδόσεις των κανονικών κυμάτων. Έχουν κοιλίες και κορυφές, και αποτελούνται όχι από κινούμενο νερό, αλλά από κινούμενη ενέργεια δια μέσου του νερού. Η διαφορά είναι στην προέλευση της ενέργειας. Για τα κανονικά ωκεάνια κύματα, προέρχεται από τον άνεμο. Επειδή αυτός επηρεάζει μόνο την επιφάνεια, τα κύματα έχουν περιορισμένο μέγεθος και ταχύτητα. Αλλά τα τσουνάμι προκαλούνται από ενέργεια που πηγάζει υποθαλάσσια, από μια ηφαιστειακή έκρηξη, μια υποθαλάσσια κατολίσθηση ή πιο συχνά, έναν σεισμό στον ωκεάνιο πυθμένα που προκαλείται όταν οι τεκτονικές πλάκες γλιστρούν, απελευθερώνοντας μια τεράστια ποσότητα ενέργειας στο νερό. Αυτή η ενέργεια ταξιδεύει έως την επιφάνεια, μετακινώντας το νερό και σηκώνοντάς το πάνω από το κανονικό επίπεδο της θάλασσας, αλλά η βαρύτητα το τραβάει κάτω και αναγκάζει την ενέργεια να διαδοθεί οριζόντια. Έτσι, το τσουνάμι γεννιέται και κινείται με πάνω από 800 χιλιόμετρα την ώρα. Όταν είναι μακριά από την ακτή το τσουνάμι εντοπίζεται δύσκολα, αφού κινείται σε όλο το βάθος του νερού. Αλλά όταν φτάνει σε ρηχά νερά συμβαίνει μια αναδίπλωση του κύματος. Επειδή υπάρχει λιγότερο νερό να κινηθεί, αυτή η τεράστια ποσότητα ενέργειας συμπιέζεται. Η ταχύτητα του κύματος μικραίνει όσο το ύψος του αυξάνει ως και 30 μέτρα Η λέξη τσουνάμι, που στα Ιαπωνικά σημαίνει «κύμα του λιμανιού», προέρχεται από το γεγονός ότι παρατηρείται μόνο κοντά στην ακτή. Εάν το κατώτερο σημείο του τσουνάμι φτάσει πρώτο στην ακτή το νερό θα τραβηχτεί περισσότερο από το κανονικό πριν χτυπήσει το κύμα, που μπορεί να είναι παραπλανητικά επικίνδυνο Το τσουνάμι όχι μόνο πνίγει ανθρώπους κοντά στην ακτή, αλλά ισοπεδώνει κτίρια και δέντρα σε μεγάλη απόσταση, ειδικά σε περιοχές με χαμηλό υψόμετρο. Και σαν να μην έφτανε αυτό, όταν υποχωρήσει το νερό παρασύρει μαζί του τα χαλάσματα και οτιδήποτε ή οποιονδήποτε άτυχο βρεθεί στο πέρασμά του. Το 2004, το τσουνάμι στον Ινδικό Ωκεανό ήταν μία από τα πιο θανατηφόρες φυσικές καταστροφές στην ιστορία, σκοτώνοντας πάνω από 200.000 άτομα σε όλη τη νότια Ασία. Πώς μπορούμε να προστατευτούμε απέναντι σε αυτή την καταστροφική δύναμη της φύσης; Οι άνθρωποι προσπαθούν να σταματήσουν τα τσουνάμι με τοίχους, αντιπλημμυρικές θύρες και κανάλια που θα εκτρέπουν το νερό. Δεν είναι όμως πάντα αποτελεσματικά. Το 2011, ένα τσουνάμι πέρασε το φράγμα που προστάτευε το πυρηνικό εργοστάσιο της Φουκουσίμα στην Ιαπωνία, προκαλώντας πυρηνικό ατύχημα, επιπρόσθετα από τον χαμό 18.000 ανθρώπινων ζωών. Πολλοί επιστήμονες και πολιτικοί επικεντώνονται στην έγκαιρη ανίχνευση, παρακολουθώντας την υποθαλάσσια πίεση και τη σεισμική δραστηριότητα, εγκαθιστώντας παγκόσμια δίκτυα επικοινωνίας για μια γρήγορη προειδοποίηση του κινδύνου. Όταν η φύση είναι τόσο ισχυρή για να τη σταματήσουμε, το ασφαλέστερο είναι να μην βρεθούμε στον δρόμο της.
In 479 BC, when Persian soldiers besieged the Greek city of Potidaea, the tide retreated much farther than usual, leaving a convenient invasion route. But this wasn't a stroke of luck. Before they had crossed halfway, the water returned in a wave higher than anyone had ever seen, drowning the attackers. The Potiidaeans believed they had been saved by the wrath of Poseidon. But what really saved them was likely the same phenomenon that has destroyed countless others: a tsunami. Although tsunamis are commonly known as tidal waves, they're actually unrelated to the tidal activity caused by the gravitational forces of the Sun and Moon. In many ways, tsunamis are just larger versions of regular waves. They have a trough and a crest, and consist not of moving water, but the movement of energy through water. The difference is in where this energy comes from. For normal ocean waves, it comes from wind. Because this only affects the surface, the waves are limited in size and speed. But tsunamis are caused by energy originating underwater, from a volcanic eruption, a submarine landslide, or most commonly, an earthquake on the ocean floor caused when the tectonic plates of the Earth's surface slip, releasing a massive amount of energy into the water. This energy travels up to the surface, displacing water and raising it above the normal sea level, but gravity pulls it back down, which makes the energy ripple outwards horizontally. Thus, the tsunami is born, moving at over 500 miles per hour. When it's far from shore, a tsunami can be barely detectable since it moves through the entire depth of the water. But when it reaches shallow water, something called wave shoaling occurs. Because there is less water to move through, this still massive amount of energy is compressed. The wave's speed slows down, while its height rises to as much as 100 feet. The word tsunami, Japanese for "harbor wave," comes from the fact that it only seems to appear near the coast. If the trough of a tsunami reaches shore first, the water will withdraw farther than normal before the wave hits, which can be misleadingly dangerous. A tsunami will not only drown people near the coast, but level buildings and trees for a mile inland or more, especially in low-lying areas. As if that weren't enough, the water then retreats, dragging with it the newly created debris, and anything, or anyone, unfortunate enough to be caught in its path. The 2004 Indian Ocean tsunami was one of the deadliest natural disasters in history, killing over 200,000 people throughout South Asia. So how can we protect ourselves against this destructive force of nature? People in some areas have attempted to stop tsunamis with sea walls, flood gates, and channels to divert the water. But these are not always effective. In 2011, a tsunami surpassed the flood wall protecting Japan's Fukushima Power Plant, causing a nuclear disaster in addition to claiming over 18,000 lives. Many scientists and policy makers are instead focusing on early detection, monitoring underwater pressure and seismic activity, and establishing global communication networks for quickly distributing alerts. When nature is too powerful to stop, the safest course is to get out of its way.