Sometimes, you have a negative feeling about things. You're not happy about the way things are going. You feel frustrated and dissatisfied, and so often, we choose to live with it. It's a negative that we tell ourselves we have to endure. And yet, I passionately believe that we all have the ability to turn that negative feeling into a positive by allowing our dissatisfaction to give birth to change.
Néha rossz érzés fog el minket. Nem tetszik, ahogy a dolgok mennek. Kedvetlenek és elégedetlenek vagyunk, és igen gyakran a beletörődést választjuk. Ráfogjuk: "Ez is csak egy rossz dolog az életben, ki kell bírni." Én mégis szenvedélyesen hiszem, mindnyájunkban megvan a képesség, hogy azt a negatív érzést valami pozitívba fordítsuk, ha engedjük, hogy az elégedetlenségünk változásnak adjon életet.
On January 6, 1999, I was working in London when the news channels began to report the rebel invasion of my hometown, Freetown, Sierra Leone. Thousands of people lost their lives, and there were bodies littering the streets of Freetown. My husband's elderly aunt was burned alive, and I thought of my own two-year old as I saw images of little children with amputated limbs.
1999. január 6-án épp Londonban dolgoztam, amikor a hírcsatornák arról kezdtek tudósítani, hogy lázadók özönlötték el Sierra Leone-i szülővárosomat, Freetownt. Emberek ezrei haltak meg, az utcákat holttestek borították. Férjem idős nagynénjét elevenen elégették, nekem pedig kétéves gyerekem járt a fejemben, látva a végtag nélkül maradt gyerekekről készült felvételeket.
Colleagues said to me, "How could we help?" I didn't know, so I began to call the telephone numbers that came up on my screen as international aid agencies started to make appeals to raise money to address the tragedy. The vagueness of those telephone conversations disappointed me. It felt like the people who were raising the money seemed so far removed from the crisis, and understandably so, but I wasn't satisfied and I wasn't convinced that the interventions they would eventually implement would actually have the level of impact that was so clearly needed. There were butterflies in my stomach for days as I continued to watch horrors unfold on television, and I continuously asked myself, what could I be doing? What should I be doing? What I wanted to do was to help children affected by the war. So that's what we did.
A kollégáim kérdezgettek, hogyan segíthetnének. Fogalmam sem volt, úgyhogy elkezdtem tárcsázni a képernyőn feltűnő számokat, melyeken nemzetközi segélyszervezetek igyekeztek pénzt gyűjteni a tragédia ellensúlyozására. E telefonbeszélgetések ködössége kiábrándító volt. Úgy tetszett, a pénzadományokat gyűjtők fényévekre vannak a krízistől, ami persze érthető, de nem voltam elégedett, és nem is voltam meggyőződve arról, hogy az általuk tervezett közbelépésnek meglesz-e a feltétlenül szükséges hatása. Napokig remegett a gyomrom, ahogy néztem a tévében a szemem előtt kibontakozó horrort, és folyamatosan azt kérdeztem magamtól: "Mit tehetnék? Mit kellene tennem?" A háború sújtotta gyerekeken akartam segíteni. Elmondom, mit tettünk.
Myself, my sister and some friends started the Sierra Leone War Trust For Children, SLWT. We decided to focus on the thousands of displaced people that fled the fighting and were now living in really poor, difficult conditions in camps in Freetown. Our work started with the Ross Road Camp at the east end of the city. Working with a local health organization, we identified about 130 of the most vulnerable single mothers with children under the age of five, supporting them by providing business skills, microcredit, whatever they asked us. Working in those difficult conditions, just getting the basics right, was no small task, but our collective sense of dissatisfaction at an unacceptable status quo kept us focused on getting things done. Some of those women went on to open small businesses, repaid their loans and allowed other mothers and their children to have the same opportunity they did.
A nővéremmel és pár barátommal létrehoztuk a Sierra Leone War Trust For Children, az SLWT nevű alapítványt. Úgy döntöttünk: a lakóhelyét elhagyni kényszerült sok ezer főre koncentrálunk, akik a harcok elől elmenekülve nagyon szegényes, nehéz körülmények közé kerültek a freetowni táborokban. A Ross Road táborral kezdtük, a város keleti végén. A helyi egészségügyi szervezettel együtt kiválasztottunk kb. 130 igen kiszolgáltatott egyedülálló anyát, ötévesnél kisebb gyerekkel. Üzleti fogásokra tanítottuk őket, mikrohitelt nyújtottunk nekik, és támogattuk őket, amiben csak kérték. A nehéz körülmények között a legalapvetőbb dolgok helyre tétele is óriási feladatnak tűnt, de a tarthatatlan helyzet miatt mindnyájunkban ott feszülő elégedetlenség továbbvitt minket az úton. Néhány nő, megerősödvén, kisebb üzletbe fogott, visszafizették a hiteleiket, és lehetővé tették más anyák és gyermekeik számára, hogy ők is élhessenek ugyanezzel a lehetőséggel.
And we, we kept on going. In 2004, we opened an agricultural training center for ex-child soldiers, and when the war was behind us, we started a scholarship program for disadvantaged girls who would otherwise not be able to continue in school. Today, Stella, one of those girls, is about to qualify as a medical doctor. It's amazing what a dose of dissatisfaction can birth.
Mi pedig folytattuk. 2004-ben nyitottunk egy mezőgazdasági képzési központot korábban gyerekként besorozottak számára, és mikor a háború véget ért, ösztöndíjprogramot indítottunk hátrányos helyzetű lányoknak, akik nélkülünk nem folytathatták volna tanulmányaikat. Egyikük, Stella, most szerzi meg az orvosi diplomát. Bámulatos, miket tud teremteni egy jó adag elégedetlenség.
(Applause)
(Taps)
Ten years later, in 2014, Sierra Leone was struck by Ebola. I was working in Freetown at the time on a hotel construction project on May 25 when the first cases were announced, but I was back in London on July 30 when the state of emergency was announced, the same day that many airlines stopped their flights to Sierra Leone.
Tíz évvel később, 2014-ben Sierra Leonét lerohanta az ebola. Épp egy szállodaprojekten dolgoztam Freetownban május 25-én, amikor az első eseteket bejelentették, de július 30-án, a veszélyhelyzet kihirdetésekor már ismét Londonban voltam. Aznap sok légitársaság beszüntette a járatait Sierra Leonéba.
I remember crying for hours, asking God, why this? Why us? But beyond the tears, I began to feel again that profound sense of dissatisfaction.
Emlékszem, órákig sírtam, kérdeztem Istent: "Miért történik ez? Miért épp velünk?" De a könnyek mögött kezdtem újra megérezni a mélységes elégedetlenséget.
So when, six months after those first cases had been confirmed, the disease was still spreading rapidly in Sierra Leone and the number of people infected and dying continued to rise, my level of frustration and anger got so much that I knew I could not stay and watch the crisis from outside Sierra Leone. So, in mid-November, I said goodbye to my much loved and very understanding husband and children, and boarded a rather empty plane to Freetown.
Úgyhogy hat hónappal azután, hogy az első eseteket megerősítették, és a betegség még mindig terjedt Sierra Leonéban, a fertőzöttek és a halottak száma tovább emelkedett, zaklatottságom és haragom akkorára nőtt, hogy nem volt maradásom Londonban, és nem nézhettem tovább kívülről a Sierra Leone-i válságot. Így aztán november közepén elbúcsúztam imádott és megértő férjemtől és a gyerekeimtől, és felszálltam egy Freetownba tartó, szinte üres gépre.
Freetown was now the epicenter of the outbreak. There were hundreds of new cases every week. I spoke to many medical experts, epidemiologists and ordinary people every day. Everyone was really scared.
Freetown volt akkor a járvány gócpontja. Hetente több százzal nőtt az esetek száma. Naponta beszéltem orvosokkal, járványügyi szakértőkkel, és hétköznapi emberekkel. Mindenki nagyon félt.
"We won't succeed until we're talking to people under the mango tree." So said Dr. Yoti, a Ugandan doctor who worked for WHO and who had been involved in pretty much every Ebola outbreak in Africa previously. He was right, and yet there was no plan to make that happen.
"Semmire sem jutunk, ha nem beszélgetünk az emberekkel a mangófa alatt." Ezt Dr. Yoti mondta, aki ugandai orvosként dolgozott a WHO-nak, és aki gyakorlatilag minden korábbi afrikai Ebola-járványnál ott volt. Igaza volt, de még tervek sem voltak a megvalósításra.
So during a weekend in early December, I developed a plan that became known as the Western Area Surge plan. We needed to talk with people, not at people. We needed to work with the community influencers so people believed our message. We needed to be talking under the mango tree, not through loudspeakers. And we needed more beds. The National Ebola Response Center, NERC, built on and implemented that plan, and by the third week of January, the number of cases had fallen dramatically. I was asked to serve as a new Director of Planning for NERC, which took me right across the country, trying to stay ahead of the outbreak but also following it to remote villages in the provinces as well as to urban slum communities.
Ezért egy kora decemberi hétvégén tervet készítettem, amely Nyugati Hullám néven híresült el. Az emberekkel kellett beszélnünk, és nem az emberekhez. Meg kellett nyernünk a közösségek befolyásos tagjait, hogy az emberek higgyenek nekünk. A mangófák alatt, élőben kellett megszólítanunk őket, nem hangszórókon keresztül. És több ágyra volt szükségünk. A Nemzeti Ebolaügyi Központ, a NERC, épített a tervünkre és meg is valósította, és január harmadik hetére a fertőzött esetek száma drámaian esett. Felkértek, hogy legyek a NERC tervezési igazgatója, így hát bejártam az országot, próbáltam megelőzni a járványt, de követni is a ragályt távoli vidéki falvakba és városi gettókba.
On one occasion, I got out of my car to call for help for a man who had collapsed on the road. I accidentally stepped in liquid that was coming down the road from where he lay. I rushed to my parents' house, washed my feet in chlorine. I'll never forget waiting for that man's test results as I constantly checked my temperature then and throughout the outbreak.
Egy alkalommal kiszálltam az autómból, hogy segítsek valakin, aki összeesett az út szélén. Véletlenül beleléptem valami folyadékba, ami onnan jött, ahol a férfi feküdt. Rohantam a szüleim házához, klórral mostam le a lábamat. Sosem felejtem el, ahogy vártam a férfi teszteredményét, miközben folyton a lázamat mértem.
The Ebola fight was probably the most challenging but rewarding experience of my life, and I'm really grateful for the dissatisfaction that opened up the space for me to serve.
Az ebola elleni harc volt életem bizonyára legnagyobb kihívást jelentő tapasztalata, de megérte, és hálás vagyok az elégedetlenségért, amely teret nyitott a szolgálatomnak.
Dissatisfaction can be a constant presence in the background, or it can be sudden, triggered by events. Sometimes it's both. With my hometown, that's the way it was.
Az elégedetlenség folyamatosan ott munkálkodhat a háttérben, vagy jöhet hirtelen is, amikor valamilyen esemény váltja ki. Néha mindkét eset fennáll, ahogy az szülővárosom esetében is történt.
For years, our city had changed, and it had caused me great pain. I remember a childhood growing up climbing trees, picking mangoes and plums on the university campus where my father was a lecturer. Went fishing in the streams deep in the botanical gardens. The hillsides around Freetown were covered with lush green vegetation, and the beaches were clean and pristine. The doubling of the population of Freetown in the years that followed the civil war, and the lack of planning and building control resulted in massive deforestation. The trees, the natural beauty, were destroyed as space was made for new communities, formal or informal, and for the cutting down of firewood. I was deeply troubled and dissatisfied.
Az évek során városunk megváltozott, és ezt nagyon fájlaltam. Emlékszem, gyerekkoromban fára másztunk, mangót és szilvát szedtünk az egyetemi campus területén, ahol apám oktatott. Horgásztunk a botanikus kertek mélyén futó patakokban. A várost és a környező hegyeket buja zöld növényzet borította, a tengerpart tiszta és érintetlen volt. A polgárháború után a lakosság megkétszereződése, a tervezés és az építési szabályok hiánya súlyos erdőpusztuláshoz vezetett. A fákat, a természet szépségeit elpusztították, midőn teret adtak új, formális vagy informális közösségeknek, és engedélyezték a fakivágásokat. Mélyen zaklatott és elégedetlen voltam.
It wasn't just the destruction of the trees and the hillsides that bothered me. It was also the impact of people, as infrastructure failed to keep up with the growth of the population: no sanitation systems to speak of, a dirty city with typhoid, malaria and dysentery. I didn't know the statistics at the time, but it turned out that by 2017, only six percent of liquid waste and 21 percent of solid waste was being collected. The rest was right there with us, in backyards, in fields, rivers and deposited in the sea.
Nemcsak a fák kiirtása és a hegyoldal tönkretétele zaklatott fel, az emberi tényező is zavart, mivel az infrastruktúra nem tartott lépést a népesség növekedésével: egyáltalán nem volt közegészségügy, a mocskos városban dúlt a tífusz, a malária és a vérhas. Nem ismertem a statisztikákat, de kiderült, hogy 2017-ben a szennyvíznek mindössze 6%-át, a szilárd hulladéknak csak 21%-át gyűjtötték rendszeresen. A többi ott volt a környezetünkben, a kiskertekben, a mezőkön, a folyókban, vagy beleengedték a tengerbe.
The steps to address that deep sense of anger and frustration I felt didn't unfold magically or clearly. That's not how the power of dissatisfaction works. It works when you know that things can be done better, and it works when you decide to take the risks to bring about that change. And so it was that in 2017 I ended up running for mayor, because I knew things could be better. It seemed the people agreed with me, because I won the election.
Az általam érzett mély haragból és zavarodottságból nem egyik pillanatról a másikra bontakoztak ki a tettek. Az elégedetlenség ereje nem így működik. Akkor lép működésbe, amikor rájövünk, hogy jobban is lehetne tenni valamit, és elhatározzuk, hogy vállaljuk a változtatás kockázatát. Így történt, hogy 2017-ben indultam a polgármesteri választáson, mert tudtam, hogy jobban is lehet csinálni. Ezzel mások is egyetérthettek, mert megnyertem a választást.
(Applause)
(Taps)
Today, we are implementing an ambitious plan to transform our city, and when I say we, what gets me really excited is that I mean the whole Freetown community, whether it's being part of competitions like rewarding the neighborhood that makes the most improvement in overall cleanliness, or whether it's our programs that are leading and joining people and waste collectors through our apps.
Ma egy nagyszabású terv megvalósításán dolgozunk, átalakítjuk a várost. És amikor "rólunk" beszélek, és ez az igazán izgalmas rész, azon Freetown egész közösségét értem, akár a köztisztaságért legtöbbet tevő kerület díjáért folyó versenyről, akár valamelyik programunkról legyen szó, melyben applikációink segítségével vezetjük és hozzuk össze az embereket és a hulladékgyűjtőket.
In Freetown today, it's a much cleaner city, and those trees that we're so well known for, we planted 23,000 of them last rainy season.
Freetown ma sokkal tisztább, és ott vannak a híres fáink, 23 ezret telepítettünk az elmúlt esős évszakban.
(Applause)
(Taps)
And in 2020, we plan to plant a million trees as part of our "Freetown the Tree Town" campaign.
2020-ban pedig egymillió fa ültetését tervezzük a "Freetown, a fák városa" kampányban.
(Applause)
(Taps)
Sometimes, sometimes we have a negative feeling about things. We're not happy about the way things are going. We feel dissatisfied, and we feel frustrated. We can change that negative into a positive.
Néha rossz érzés fog el minket. Nem tetszik, ahogy a dolgok mennek. Elégedetlenek és kedvetlenek vagyunk. De a negatívat átalakíthatjuk valami pozitívvá.
If you believe that things can be better, then you have the option to do something rather than to do nothing. The scale and circumstances of our situations will differ, but for each of us, we all have one thing in common. We can take risks to make a difference, and I will close in saying, step out, take a risk. If we can unite behind the power of dissatisfaction, the world will be a better place.
Ha hisszük, hogy a dolgok mehetnének jobban is, lehetőségünk van tenni valamit, ahelyett, hogy tétlenek maradnánk. A helyzeteink hordereje és a körülmények mindig mások lesznek, de mindegyikünkben van valami közös: vállalhatjuk a változtatás kockázatát. Én ezzel búcsúzom: cselekedjenek, vállalják a kockázatot! Ha össze tudunk fogni az elégedetlenség árnyékában, szebb lesz a világ.
Thank you.
Köszönöm.
(Applause)
(Taps)