(Music)
(Muziek)
[music by Moby]
Tekst: Jetman - Yves Rossy
[Grand Canyon]
Grand Canyon
Narrator: Many of the tests are conducted while Yves is strapped onto the wing, because Yves' body is an integral part of the aircraft.
(Video) Verteller: Vele van deze tests hebben plaats terwijl Yves aan de vleugel is vastgebonden, omdat het lichaam van Yves integraal deel uitmaakt van het vliegtuig.
[Wind tunnel tests]
Tekst: Windtunneltesten.
Narrator: The wing has no steering controls, no flaps, no rudder. Yves uses his body to steer the wing.
Verteller: De vleugel heeft geen sturende elementen, geen kleppen, geen stuurknuppel.
Stefan Von Bergen: Well, he turns by just putting his head on one or the other side. And sometimes he assists that with his hands, sometimes even with the leg. He's acting as a human fuselage, so to say. And that's quite unique.
Yves gebruikt zijn lichaam om de vleugel te besturen. Stefan von Bergen: Hij stuurt door zijn hoofd naar de ene of de andere kant te draaien. Soms onderstreept hij dat met zijn handen, soms zelfs met zijn benen. Hij handelt als een menselijke romp, als je wil. Dat is erg uniek.
Narrator: When he arches his back, he gains altitude. When he pushes his shoulders forward, he goes into a dive.
Verteller: Als hij zijn rug kromt, wint hij hoogte. Als hij zijn schouders vooruit drukt, gaat hij duiken.
[Swiss Alps]
Tekst: Zwitserse Alpen
[Strait of Gibraltar crossing]
Oversteek van de Straat van Gibraltar
[English Channel crossing]
Oversteek van het Kanaal
Commentator One: There he goes. There is Yves Rossy. And I think the wing is open. So our first critical moment, it's open. He is down. Is he flying?
Commentator: Daar gaat hij. Daar is Yves Rossy. En ik denk dat de vleugel open is, hij is open! Ons eerste kritieke moment. Hij is open. Hij gaat naar beneden. Vliegt hij?
Commentator Two: It looks like he's stabilized. He's starting to make his climb.
Commentator 2: Het ziet ernaar uit dat hij gestabiliseerd is. Hij begint aan zijn klim.
Commentator One: There's that 90 degree turn. He's out over the channel. There is Yves Rossy. There is no turning back now. He is over the English Channel and under way. Ladies and gentlemen, a historic flight has begun.
Commentator: Daar is die bocht van 90 graden waar je het over hebt. Hij is op weg, over het Kanaal. Daar is Yves Rossy. Nu is er geen terugkeren meer aan. Hij is onderweg over het Kanaal. Dames en heren, dit is het begin van een historische vlucht.
[Images: National Geographic]
Commentator Two: And as he approaches the ground, he's going to pull down on those toggles to flare, slow himself down just a little bit, and then come in for a nice landing.
Commentator 2: Als hij de grond nadert, zal hij aan die pinnen trekken om een sein te geven, zichzelf een beetje afremmen en dan op een zachte landing afgaan.
Commentator One: There he is. Yves Rossy has landed in England.
Commentator: Daar is hij. Yves Rossy is in Engeland geland.
Bruno Giussani: And now he's in Edinburgh. Yves Rossy!
Bruno Giussani: En nu is hij in Edinburgh. Yves Rossy.
(Applause)
(Applaus)
(Applause ends)
En zijn uitrusting is er ook.
And his equipment as well. Yves, welcome. It is quite amazing. Those sequences were shot over the last three years in various moments of your activities. And there were many, many others. So it's possible to fly almost like a bird. What is it like to be up there?
Yves, welkom. Het is verbluffend. Die fragmenten werden de laatste 3 jaar gefilmd tijdens verschillende van je activiteiten. En er waren er nog veel meer. Het is dus mogelijk om bijna als een vogel te vliegen. Hoe voelt het om daarboven te zijn?
Yves Rossy: It's fun. It's fun.
Yves Rossy: Het is leuk. Het is leuk.
(Laughter)
(Gelach)
I don't have feathers. But I feel like a bird sometimes. It's really an unreal feeling, because normally you have a big thing, a plane, around you. And when I strap just this little harness, this little wing, I really have the feeling of being a bird.
Ik heb geen veren. Maar soms voel ik me als een vogel. Het is echt een onwezenlijk gevoel, omdat je meestal een groot ding, een vliegtuig rond je hebt. Als ik gewoon deze kleine harnasjes aantrek, deze kleine vleugel, dan voel ik me echt een vogel.
BG: How did you start to become Jetman?
BG: Jetman worden, hoe begon je eraan?
YR: It was about 20 years ago, when I discovered free falling. When you go out of an airplane, you are almost naked. You take a position like that. And especially when you take a tracking position, you have the feeling that you are flying. And that's the nearest thing to the dream. You have no machine around you. You are just in the element. It's very short and only in one direction.
YR: Het was ongeveer 20 jaar geleden, toen ik de vrije val ontdekte. Als je uit een vliegtuig springt, ben je bijna naakt. Je neemt die positie in. Vooral als je een tracking-positie inneemt, heb je het gevoel dat je vliegt. Dat is echt bijna een droom. Je hebt geen machine om je heen. Je bent gewoon in het element. Het is heel kort, en maar in één richting.
(Laughter)
De idee was:
So the idea was, okay, keep that feeling of freedom, but change the vector and increase the time.
laten we dat gevoel van vrijheid bewaren, maar de vector veranderen en de tijdsduur verlengen. BG: Ik ben nieuwsgierig naar je topsnelheid.
BG: So I'm kind of curious, what's your top speed?
YR: Ongeveer 300 km/u voor de looping.
YR: It's about 300 km per hour before looping. That means about 190 miles per hour.
Dat wil zeggen 190 mijl/u.
BG: What's the weight of the equipment you're carrying?
BG: Wat is het gewicht van je uitrusting?
YR: When I exit full of kerosene, I'm about 55 kilos. I have 55 kilos on my back.
YR: Bij de start, volgetankt met kerosine, is het ongeveer 55 kg. Ik heb 55 kg op mijn rug.
BG: And you're not piloting? There is no handle, no steering, nothing? It is purely your body, and the wings become part of the body and vice versa?
BG: En je stuurt niet? Er is geen hendel, geen stuur, niets? Het is alleen je lichaam, en de vleugels worden deel van het lichaam en omgekeerd?
YR: That's really the goal, because if you put in steering, then you reinvent the airplane. And I wanted to keep this freedom of movement. And it's really like the kid playing the airplane. I want to go down like that. And up I climb, I turn. It's really pure flying. It's not steering, it's flight.
YR: Dat is de bedoeling, want als je er een stuur aan toevoegt, vind je het vliegtuig opnieuw uit. Ik wilde de bewegingsvrijheid bewaren. Het is als een kind dat vliegtuigje speelt. Ik wil zo naar beneden gaan. Ik klim, ik maak een bocht. Het is zuiver vliegen. Het is niet sturen, het is vliegen.
BG: What kind of training do you do, you personally, for that?
BG: Hoe train je jezelf daarvoor, jij, persoonlijk?
YR: Actually, I try to stay just fit. I don't do special physical training. I just try to keep my mobility through new activities. For example, last winter I began with kite surfing. So, new things. So you have to adapt. I'm quite an experienced manager of systems as a pilot, but this is, really -- You need fluidity, you need to be agile and also to adapt really fast.
YR: Weet je, ik probeer gewoon in vorm te blijven. Ik doe geen speciale fysieke training. Ik probeer mobiel te blijven door nieuwe activiteiten. Bijvoorbeeld: vorige winter ben ik met kite surfing begonnen. Nieuwe dingen dus. Je moet je aanpassen. Als piloot ben ik een ervaren systeembeheerder, maar dit is -- Het moet vloeiend zijn, je moet wendbaar zijn en je heel snel aanpassen.
BG: Somebody in the audience asked me, "How does he breathe up there?" Because you're going fast and you're up at 3,000 meters or so.
BG: Iemand in het publiek vroeg me: "Hoe ademt hij daarboven?" Je gaat snel en je bevindt je hoger dan 3.000 m.
YR: Okay, up to 3,000 meters, it's not such a big problem with oxygen. But for example, bikers, they have the same speed. Just with the helmet, integral helmet, it's really no problem to breathe.
YR: Tot 3.000 m is zuurstof niet zo'n groot probleem. Maar motorrijders bijvoorbeeld, die hebben dezelfde snelheid. Met de helm, de integrale helm, is het echt geen probleem om te ademen.
BG: Describe for me the equipment, since you have it here. So Breitling's four engines.
BG: Beschrijf me de uitrusting, nu ze hier toch ligt. Vier Breitling-motoren.
YR: Yeah, two-meter span. Ultra-stable profile. Four little engines, 22 kilos thrust each, turbines, working with kerosene. Harness, parachute. My only instruments are an altimeter and time. I know I have about eight minutes fuel. So I just check before it's finished.
YR: Ja, een wijdte van 2 m. Ultrastabiel profiel. Vier kleine motoren, elk met een stuwkracht van 22 kg, turbines die op kerosine werken. Harnas, parachute. Mijn enige instrumenten zijn een hoogtemeter en de tijd. Ik weet dat ik voor ongeveer 8 minuten brandstof heb. Even controleren dus, voor het opraakt.
(Laughter)
(Gelach)
And yeah, that's all. Two parachutes. That means, if I have a problem with the first one I pull, I still have the possibility to open the second one. And this is my life. That's the real important thing about safety. I did use that during these last 15 years about 20 times. Never with that type of wing, but at the beginning. I can release my wing when I am in a spin or unstable.
Ja, dat is alles. Twee parachutes. Als ik een probleem heb met de eerste die ik opentrek, dan heb ik nog de kans om de tweede te openen. Dit is mijn leven. Dat is wat erg belangrijk is inzake veiligheid. Ik heb het de afgelopen 15 jaar ongeveer 20 keer gebruikt -- nooit met dat type van vleugel, maar in het begin. Ik kan mijn vleugel loslaten als ik aan het tollen ben of onstabiel ben.
BG: We saw the 2009 crossing of the Gibraltar Strait where you lost control and then you dived down into the clouds and in the ocean. So that was one of those cases where you let the wings go, right?
BG: We zagen de oversteek van de Straat van Gibraltar in 2009, toen je de controle verloor en naar beneden dook, de wolken en de oceaan in. Dat was één van de gevallen waar je de vleugels losliet, niet?
YR: Yeah. I did try in the clouds, but you lose orientation completely. So I did try to take, again, a climb altitude. I thought, okay, I will go out. But most probably, I did something like that.
YR: Ja, ik heb het geprobeerd in de wolken, maar je bent je oriëntatie volledig kwijt. Ik probeerde opnieuw te vertrekken, en hoogte te maken. Ik dacht dat het zou lukken. Maar waarschijnlijk deed ik iets als dit.
(Laughter)
BG: Iets dat er nogal onveilig is uitziet.
BG: Something that is not very safe, the image.
YR: You feel great, but --
YR: Maar je voelt je geweldig,
(Laughter)
maar je hebt niet de vereiste hoogte.
But you have not the right altitude. So the next thing I saw was just blue. It was the sea. I have also an audible altimeter. So I was at my minimum altitude in that vector -- fast -- so I pulled that. And then I did open my chute.
Daarna zag ik alleen maar blauw. Dat was de zee. Ik heb ook een auditieve hoogtemeter. Ik bevond me op mijn minimumhoogte in die vector -- snel -- dus trok ik die open. Vervolgens trok ik mijn parachute open.
BG: So the wings have their own parachute, and you have your two parachutes.
BG: Dus de vleugels hebben hun parachute, en jij hebt je twee parachutes.
YR: Exactly. There is a rescue parachute for the wing for two reasons: so I can repair it afterward and especially so nobody takes that, just on his head.
YR: Precies. Er is een reddingsparachute voor de vleugel, om twee redenen: zodat ik hem achteraf kan herstellen, en vooral zodat niemand dit op zijn hoofd krijgt.
BG: I see. Maybe come back here. This is risky stuff indeed. People have died trying to do this kind of thing. And you don't look like a crazy guy; you're a Swiss airline pilot, so you're rather a checklist kind of guy. I assume you have standards.
BG: Ik snap het. Kom eens terug. Dit is echt gevaarlijk spul. Mensen hebben dit proberen te doen. Jij ziet er niet als een gestoorde kerel uit. Je bent een Zwitserse lijnpiloot, dus ben je waarschijnlijk een lijstjesmaker. Ik veronderstel dat je normen hebt.
YR: Yeah. I have no checklist for that.
YR: Ja. Daar heb ik geen lijstje voor.
(Laughter)
BG: Laten we dat maar niet aan je werkgever zeggen.
BG: Let's not tell your employer.
(Laughter)
YR: Nee, dat zijn echt twee werelden.
YR: No, that's really two worlds. Civil aviation is something that we know very well. We have a hundred years of experience. And you can adapt really precisely. With that, I have to adapt to something new. That means improvise. So it's really a play between these two approaches. Something that I know very well, these principles. For example, we have two engines on an Airbus; with only one engine, you can fly it. So plan B, always a plan B. In a fighter, you have an ejection seat. That's my ejection seat. So I have the approach of a professional pilot with the respect of a pioneer in front of Mother Nature.
Burgerluchtvaart is een goed gekend domein. We hebben honderd jaar ervaring. Je kan je erg precies aanpassen. Met dit ding moet ik me aan iets nieuws aanpassen. Dat betekent improviseren. Het is dus een spel tussen deze twee benaderingen. Iets dat ik heel goed ken -- principes, bijvoorbeeld: we hebben twee motoren op een Airbus en met slechts één motor kan je nog steeds vliegen. Er is altijd een plan B. In een straaljager heb je een schietstoel. Dat is mijn schietstoel. Ik heb dus de benadering van een beroepspiloot, samen met het respect van een pionier die voor Moeder Natuur staat.
BG: It's well said. What happens if one of the engines stops?
BG: Heel goed gezegd. Wat gebeurt er als één van de motoren stopt?
YR: I do a roll. And then I stabilize, and according to my altitude, I continue on two or three engines. It's sometimes possible. It's quite complicated to explain, but according to which regime I was, I can continue on two and try to get a nice place to land, and then I open my parachute.
YR: Dan maak ik een buiteling. En dan stabiliseer ik. Afhankelijk van mijn hoogte ga ik verder met 2 of 3 motoren. Soms is het mogelijk -- het is moeilijk uit te leggen -- afhankelijk van het regime waar ik inzat, kan ik verdergaan met 2 motoren, een leuk plekje om te landen opzoeken en mijn parachute openen.
BG: So the beginning of the flight is actually you jump off a plane or a helicopter, and you go on a dive and accelerate the engines, and then you basically take off mid-air somewhere. And then the landing, as we have seen, arriving on this side of the Channel, is through a parachute. So just as a curiosity, where did you land when you flew over the Grand Canyon? Did you land on the rim, down at the bottom?
BG: De start van de vlucht is dat je uit een vliegtuig of helikopter springt. Dan duik je en versnel je de motoren, en dan ga je er ergens in de lucht vandoor. De landing, dat zagen we, de aankomst aan deze kant van het kanaal is met een parachute. Gewoon uit nieuwsgierigheid, waar ben je geland toen je over de Grand Canyon vloog? Ben je op de rand geland, of beneden op de bodem?
YR: It was down on the bottom. And I came back afterward on the sled of the helicopter back. But it was too stony and full of cactus on top.
YR: Het was beneden op de bodem. Ik kwam daarna terug op de slede van de helikopter. Boven op de top was het te rotsig en vol cactussen.
(Laughter)
BG: Dat is net waarom ik het vraag.
BG: That's exactly why I asked the question.
YR: En de stromingen zijn daar ook grappig.
YR: And also, the currents are quite funny there. There is big thermal activity, big difference in altitude also. So it was much safer for me to land at the bottom.
Er is veel thermale activiteit, en een groot verschil in hoogte. Het was veel veiliger voor mij om op de bodem te landen. BG: Ik denk dat op dit moment vele mensen in het publiek
BG: I think that right now, many people are asking, "When are you developing a double-seater so they can fly with you?"
zich afvragen: "Wanneer komt de tweezitter en kan ik met je meevliegen?"
YR: I have a standard answer. Have you ever seen tandem birds?
YR: Ik heb een standaard-antwoord: heb je al ooit tandemvogels gezien?
(Laughter)
BG: Perfect antwoord.
BG: Perfect answer.
(Applaus)
(Applause)
(Applause ends)
BG: Yves, one last question. What's next for you? What's next for Jetman?
Yves, een laatste vraag. Wat is het volgende op het programma van Jetman?
YR: First, to instruct a younger guy. I want to share it, to do formation flights. And I plan to start from a cliff, like catapulted from a cliff.
YR: Eerst wil ik een jongere kerel opleiden. Ik wil het delen, om formatievluchten te doen; Mijn plan is om van een klip te starten, om van een klip te worden gekatapulteerd.
BG: So instead of jumping off a plane, yes?
BG: In plaats van uit een vliegtuig te springen?
YR: Yes, with the final goal to take off, but with initial speed. Really, I go step by step. It seems a little bit crazy, but it's not. It's possible to start already now, it's just too dangerous.
YR: Ja, om te starten, maar met initiële snelheid. Ik doe het echt stap voor stap. Het ziet er wat gek uit, maar dat is het niet. We kunnen nu al starten, maar het is te gevaarlijk.
(Laughter) Thanks to the increasing technology, better technology, it will be safe. And I hope it will be for everybody.
(Gelach) Dankzij de verbeteringen in de technologie zal het veilig zijn. Ik hoop dat dat voor iedereen zal zijn.
BG: Yves, thank you very much. Yves Rossy.
BG: Yves, zeer hartelijk dank. Yves Rossy.
(Applause)
(Applaus)