(Μουσική)
(Music)
[μουσική από τον Moby]
[music by Moby]
Γκραν Κάνιον
[Grand Canyon]
Αφηγητής: Πολλές από τις δοκιμές διεξάγονται ενώ ο Ιβ είναι δεμένος πάνω στην πτέρυγα, επειδή το σώμα του Ιβ είναι αναπόσπαστο κομμάτι του αεροσκάφους.
Narrator: Many of the tests are conducted while Yves is strapped onto the wing, because Yves' body is an integral part of the aircraft.
[Δοκιμές αεροσηράγγων]
[Wind tunnel tests]
Αφηγητής: Η πτέρυγα δεν έχει συστήματα διεύθυνσης, ούτε πτερύγια, ούτε πηδάλιο. Ο Ιβ χρησιμοποιεί το σώμα του για να κατευθύνει την πτέρυγα.
Narrator: The wing has no steering controls, no flaps, no rudder. Yves uses his body to steer the wing.
Στέφαν φον Μπέργκεν: Και στρίβει τοποθετώντας το κεφάλι του στη μία ή την άλλη πλευρά. Και μερικές φορές βοηθάει την κίνηση με τα χέρια του, κάποιες άλλες ακόμα και με το πόδι. Λειτουργεί, τρόπος του λέγειν, σαν ανθρώπινη άτρακτος. Και αυτό είναι πράγματι μοναδικό.
Stefan Von Bergen: Well, he turns by just putting his head on one or the other side. And sometimes he assists that with his hands, sometimes even with the leg. He's acting as a human fuselage, so to say. And that's quite unique.
Αφηγητής: Όταν κάμπτει την πλάτη του προς τα πίσω, κερδίζει ύψος. Όταν σπρώχνει τους ώμους του προς τα εμπρός, τότε κάνει βουτιά.
Narrator: When he arches his back, he gains altitude. When he pushes his shoulders forward, he goes into a dive.
[Ελβετικές Άλπεις]
[Swiss Alps]
[Πτήση πάνω από το Στενό του Γιβραλτάρ]
[Strait of Gibraltar crossing]
[Πτήση πάνω από τη Μάγχη]
[English Channel crossing]
Σχολιαστής: Και φεύγει. Είναι ο Ιβ Ροσί. Και νομίζω ότι η πτέρυγα άνοιξε, η πτέρυγα άνοιξε. Το πρώτο κρίσιμο σημείο, άνοιξε. Είναι χαμηλά. Πετάει;
Commentator One: There he goes. There is Yves Rossy. And I think the wing is open. So our first critical moment, it's open. He is down. Is he flying?
2ος σχολιαστής: Δείχνει να σταθεροποιήθηκε. Αρχίζει να παίρνει ύψος.
Commentator Two: It looks like he's stabilized. He's starting to make his climb.
Σχολιαστής: Να η στροφή 90 μοιρών που έλεγες, βγήκε. Πετάει πάνω από τη Μάγχη. Να τος, ο Ιβ Ροσί. Τώρα δεν υπάρχει επιστροφή. Πετάει πάνω από τη Μάγχη, τη διασχίζει. Κυρίες και κύριοι, ξεκίνησε μια ιστορική πτήση.
Commentator One: There's that 90 degree turn. He's out over the channel. There is Yves Rossy. There is no turning back now. He is over the English Channel and under way. Ladies and gentlemen, a historic flight has begun.
[Εικόνες: National Geographic]
[Images: National Geographic]
2ος σχολιαστής: Και καθώς πλησιάζει στο έδαφος θα κατεβάσει τους διακόπτες για να ανοίξουν, θα επιβραδύνει λιγάκι και ύστερα θα προσγειωθεί ομαλά.
Commentator Two: And as he approaches the ground, he's going to pull down on those toggles to flare, slow himself down just a little bit, and then come in for a nice landing.
Σχολιαστής: Να τος. Ο Ιβ Ροσί προσγειώθηκε στην Αγγλία.
Commentator One: There he is. Yves Rossy has landed in England.
Μπρούνο Τζουσάνι: Και τώρα βρίσκεται στο Εδιμβούργο. Ο Ιβ Ροσί.
Bruno Giussani: And now he's in Edinburgh. Yves Rossy!
(Χειροκρότημα)
(Applause)
(Τέλος χειροκροτήματος]
(Applause ends)
Και ο εξοπλισμός του επίσης. Ιβ, καλώς ήρθες. Είναι εκπληκτικό. Τα πλάνα που είδαμε τραβήχτηκαν τα τρία τελευταία χρόνια σε διάφορες στιγμές των εγχειρημάτων σου. Και υπάρχουν πολλά, πολλά ακόμα. Λοιπόν, είναι εφικτό να πετάς σχεδόν σαν πουλί. Πώς είναι να βρίσκεσαι εκεί πάνω;
And his equipment as well. Yves, welcome. It is quite amazing. Those sequences were shot over the last three years in various moments of your activities. And there were many, many others. So it's possible to fly almost like a bird. What is it like to be up there?
Ιβ Ροσί: Έχει πλάκα. Έχει πλάκα.
Yves Rossy: It's fun. It's fun.
(Γέλια)
(Laughter)
Δεν έχω φτερά. Αλλά νιώθω σαν πουλί κάποιες φορές. Η αίσθηση είναι στ' αλήθεια φανταστική διότι υπό κανονικές συνθήκες σε περιβάλει κάτι μεγάλο, όπως το αεροπλάνο. Και όταν φοράω την εξάρτυση, αυτή τη μικρή πτέρυγα, έχω πραγματικά την αίσθηση ότι είμαι πουλί.
I don't have feathers. But I feel like a bird sometimes. It's really an unreal feeling, because normally you have a big thing, a plane, around you. And when I strap just this little harness, this little wing, I really have the feeling of being a bird.
ΜΤ: Πώς ξεκίνησε η ιστορία του Τζέτμαν;
BG: How did you start to become Jetman?
ΙΡ: Πριν από 20 περίπου χρόνια όταν ανακάλυψα την ελεύθερη πτώση. Όταν βγαίνεις από το αεροπλάνο είσαι σχεδόν γυμνός. Παίρνεις μια στάση κάπως έτσι. Και ειδικά όταν τεντώνεις το σώμα και τα άκρα, έχεις την αίσθηση ότι πετάς. Και αυτό είναι ό,τι κοντινότερο στο όνειρο. Δεν έχεις κάποια μηχανή γύρω σου. Είσαι μέσα στο στοιχείο του αέρα. Δεν διαρκεί πολύ και πηγαίνεις μόνο προς μία κατεύθυνση.
YR: It was about 20 years ago, when I discovered free falling. When you go out of an airplane, you are almost naked. You take a position like that. And especially when you take a tracking position, you have the feeling that you are flying. And that's the nearest thing to the dream. You have no machine around you. You are just in the element. It's very short and only in one direction.
(Γέλια)
(Laughter)
Έτσι η ιδέα ήταν να διατηρήσουμε την αίσθηση ελευθερίας αλλά να αλλάξουμε το διάνυσμα και να αυξήσουμε τη χρονική διάρκεια.
So the idea was, okay, keep that feeling of freedom, but change the vector and increase the time.
ΜΤ: Από περιέργεια, ποια είναι η μέγιστη ταχύτητα που έχεις φτάσει;
BG: So I'm kind of curious, what's your top speed?
ΙΡ: Περίπου 300 χιλιόμετρα την ώρα πριν να κάνω στροφή. Δηλαδή περίπου 190 μίλια ανά ώρα.
YR: It's about 300 km per hour before looping. That means about 190 miles per hour.
ΜΤ: Και πόσο ζυγίζει ο εξοπλισμός που φοράς;
BG: What's the weight of the equipment you're carrying?
ΙΡ: Όταν ξεκινάω που είναι γεμάτος κηροζίνη, περίπου 55 κιλά. Έχω 55 κιλά στην πλάτη μου.
YR: When I exit full of kerosene, I'm about 55 kilos. I have 55 kilos on my back.
ΜΤ: Και δεν πιλοτάρεις; Δεν υπάρχει πηδάλιο, χειριστήριο, τίποτα; Είναι μόνο το σώμα σου και η πτέρυγα γίνεται μέρος του σώματος και αντιστρόφως;
BG: And you're not piloting? There is no handle, no steering, nothing? It is purely your body, and the wings become part of the body and vice versa?
ΙΡ: Αυτός είναι ουσιαστικά ο σκοπός διότι αν βάλεις κάποιο χειριστήριο, τότε και πάλι έχεις αεροπλάνο αλλά διαφορετικού τύπου. Κι εγώ ήθελα να διατηρήσω την ελευθερία της κίνησης. Όπως το παιδί που κάνει το αεροπλανάκι. Θέλω να κατεβαίνω έτσι. Και μετά να ανεβαίνω, να στρίβω. Μια απλή και καθαρή πτήση. Όχι πλοήγηση, πτήση.
YR: That's really the goal, because if you put in steering, then you reinvent the airplane. And I wanted to keep this freedom of movement. And it's really like the kid playing the airplane. I want to go down like that. And up I climb, I turn. It's really pure flying. It's not steering, it's flight.
ΜΤ: Τι προπόνηση ακολουθείς, εσύ προσωπικά, στην προετοιμασία σου;
BG: What kind of training do you do, you personally, for that?
ΙΡ: Ουσιαστικά, προσπαθώ να διατηρούμαι σε καλή φυσική κατάσταση. Δεν κάνω ειδικό πρόγραμμα γυμναστικής. Απλώς, προσπαθώ να διατηρώ την κινητικότητά μου με νέες δραστηριότητες. Για παράδειγμα, πέρσι τον χειμώνα ξεκίνησα με αετοσανίδα -- με καινούρια πράγματα. Πρέπει να προσαρμόζεσαι. Πρόκειται κυρίως -- είμαι αρκετά έμπειρος στον χειρισμό συστημάτων όντας πιλότος αλλά αυτό στην ουσία -- χρειάζεται ρευστότητα, χρειάζεται ευκινησία και έτσι πρέπει να προσαρμόζεσαι αρκετά γρήγορα.
YR: Actually, I try to stay just fit. I don't do special physical training. I just try to keep my mobility through new activities. For example, last winter I began with kite surfing. So, new things. So you have to adapt. I'm quite an experienced manager of systems as a pilot, but this is, really -- You need fluidity, you need to be agile and also to adapt really fast.
ΜΤ: Κάποιος από το κοινό με ρώτησε, «Πώς αναπνέει εκεί πάνω;» επειδή έχεις μεγάλη ταχύτητα και βρίσκεσαι στα 3.000 μέτρα περίπου.
BG: Somebody in the audience asked me, "How does he breathe up there?" Because you're going fast and you're up at 3,000 meters or so.
ΙΡ: Λοιπόν, μέχρι τα 3.000 μέτρα, δεν υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με το οξυγόνο. Για παράδειγμα, οι μοτοσυκλετιστές, αναπτύσσουν την ίδια ταχύτητα. Με το κράνος κλειστού τύπου, δεν υπάρχει πρόβλημα στην αναπνοή.
YR: Okay, up to 3,000 meters, it's not such a big problem with oxygen. But for example, bikers, they have the same speed. Just with the helmet, integral helmet, it's really no problem to breathe.
ΜΤ: Περιέγραψέ μου τον εξοπλισμό σου μιας και τον έχουμε εδώ. Οι τέσσερις κινητήρες είναι Μπράιτλινγκ.
BG: Describe for me the equipment, since you have it here. So Breitling's four engines.
ΙΡ: Ναι, με άνοιγμα δύο μέτρων. Υπερ-σταθερή αεροτομή. Τέσσερις μικροί κινητήρες, ώθηση 22 κιλών ο καθένας, τουρμπίνες που λειτουργούν με κηροζίνη. Εξάρτυση, αλεξίπτωτο. Τα μοναδικά μου όργανα είναι ένα υψόμετρο και ένα χρονόμετρο. Ξέρω ότι έχω καύσιμα για περίπου οχτώ λεπτά. Έτσι τα ελέγχω για να μην τελειώσουν.
YR: Yeah, two-meter span. Ultra-stable profile. Four little engines, 22 kilos thrust each, turbines, working with kerosene. Harness, parachute. My only instruments are an altimeter and time. I know I have about eight minutes fuel. So I just check before it's finished.
(Γέλια)
(Laughter)
Και ναι, αυτό είναι όλο. Δύο αλεξίπτωτα. Που σημαίνει, ότι αν έχω πρόβλημα με το πρώτο που θα τραβήξω, έχω τη δυνατότητα να ανοίξω και το δεύτερο. Και αυτή είναι η ζωή μου. Αυτό είναι το σημαντικό όσον αφορά την ασφάλεια. Το χρησιμοποίησα τα τελευταία 15 χρόνια περίπου 20 φορές -- όχι με αυτόν τον τύπο πτέρυγας αλλά στην αρχή. Μπορώ να αποδεσμεύσω την πτέρυγα όταν περιστρέφομαι ή όταν δεν σταθεροποιούμαι.
And yeah, that's all. Two parachutes. That means, if I have a problem with the first one I pull, I still have the possibility to open the second one. And this is my life. That's the real important thing about safety. I did use that during these last 15 years about 20 times. Never with that type of wing, but at the beginning. I can release my wing when I am in a spin or unstable.
ΜΤ: Είδαμε που διέσχισες το Στενό του Γιβραλτάρ το 2009, που έχασες τον έλεγχο και βούτηξες μέσα στα σύννεφα, μέσα στον ωκεανό. Ήταν μία από τις περιπτώσεις στις οποίες άφησες την πτέρυγα, σωστά;
BG: We saw the 2009 crossing of the Gibraltar Strait where you lost control and then you dived down into the clouds and in the ocean. So that was one of those cases where you let the wings go, right?
ΙΡ: Ναι. Δοκίμασα μέσα στα σύννεφα αλλά αποπροσανατολίζεσαι εντελώς. Κι έτσι δοκίμασα να ανεβώ ξανά, να κερδίσω ύψος. Σκέφτηκα να βγω. Αλλά μάλλον έκανα κάτι τέτοιο.
YR: Yeah. I did try in the clouds, but you lose orientation completely. So I did try to take, again, a climb altitude. I thought, okay, I will go out. But most probably, I did something like that.
(Γέλια)
(Laughter)
ΜΤ: Κάτι που δεν φαίνεται πολύ ασφαλές.
BG: Something that is not very safe, the image.
ΙΡ: Νιώθεις τέλεια, αλλά --
YR: You feel great, but --
(Γέλια)
(Laughter)
Αλλά δεν έχεις το σωστό ύψος. Έτσι το επόμενο πράγμα που είδα ήταν το γαλάζιο. Τη θάλασσα. Έχω επίσης ένα ηχητικό υψόμετρο. Είχα φτάσει στο ελάχιστο υψόμετρο για αυτό το διάνυσμα -- και γρήγορα -- κι έτσι το τράβηξα. Και άνοιξα το αλεξίπτωτό μου.
But you have not the right altitude. So the next thing I saw was just blue. It was the sea. I have also an audible altimeter. So I was at my minimum altitude in that vector -- fast -- so I pulled that. And then I did open my chute.
ΜΤ: Άρα, η πτέρυγα έχει το δικό της αλεξίπτωτο και εσύ έχεις δύο δικά σου.
BG: So the wings have their own parachute, and you have your two parachutes.
ΙΡ: Ακριβώς. Υπάρχει το αλεξίπτωτο διάσωσης της πτέρυγας για δύο λόγους: για να την επισκευάσω μετά και ειδικότερα για να μην χτυπήσει κάποιον στο κεφάλι.
YR: Exactly. There is a rescue parachute for the wing for two reasons: so I can repair it afterward and especially so nobody takes that, just on his head.
ΜΤ: Κατάλαβα. Ας έρθουμε πάλι εδώ. Επικίνδυνα πράγματα. Υπάρχει κόσμος που έχει πεθάνει σε τέτοιες προσπάθειες. Κι εσύ δεν φαίνεσαι τρελός, είσαι ένας πιλότος ελβετικών αερογραμμών, ένας άνθρωπος που έχει μάθει να ελέγχει τα πάντα βάσει σχεδίου. Υποθέτω ότι ακολουθείς κάποια πρότυπα.
BG: I see. Maybe come back here. This is risky stuff indeed. People have died trying to do this kind of thing. And you don't look like a crazy guy; you're a Swiss airline pilot, so you're rather a checklist kind of guy. I assume you have standards.
ΙΡ: Ναι. Γι' αυτό δεν έχω λίστες ελέγχου.
YR: Yeah. I have no checklist for that.
(Γέλια)
(Laughter)
Μπ. Τζ.: Καλύτερα να μην το πούμε στον εργοδότη σου.
BG: Let's not tell your employer.
(Γέλια)
(Laughter)
ΙΡ: Όχι, πρόκειται για δύο διαφορετικούς κόσμους. Η πολιτική αεροπορία είναι ένας κλάδος τον οποίο γνωρίζουμε πολύ καλά. Έχουμε εμπειρία εκατό ετών. Και μπορούμε να προσαρμοστούμε με μεγάλη ακρίβεια. Εδώ, έχω να προσαρμοστώ σε κάτι καινούριο. Που σημαίνει, να αυτοσχεδιάσω. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα παιχνίδι ανάμεσα στις δύο προσεγγίσεις. Κάτι που γνωρίζω πολύ καλά -- τις αρχές, για παράδειγμα, έχουμε δύο κινητήρες στο Έρμπας. Με ένα μόνο κινητήρα, μπορείς να το πετάξεις. Υπάρχει λοιπόν εναλλακτικό σχέδιο. Στο μαχητικό αεροσκάφος, υπάρχει εκτινασσόμενο κάθισμα. Αυτό είναι το δικό μου εκτινασσόμενο κάθισμα. Έτσι έχω την προσέγγιση του επαγγελματία πιλότου με το σεβασμό του πρωτοπόρου μπροστά στη Μητέρα Φύση.
YR: No, that's really two worlds. Civil aviation is something that we know very well. We have a hundred years of experience. And you can adapt really precisely. With that, I have to adapt to something new. That means improvise. So it's really a play between these two approaches. Something that I know very well, these principles. For example, we have two engines on an Airbus; with only one engine, you can fly it. So plan B, always a plan B. In a fighter, you have an ejection seat. That's my ejection seat. So I have the approach of a professional pilot with the respect of a pioneer in front of Mother Nature.
ΜΤ: Το έθεσες εξαιρετικά. Τι γίνεται αν σταματήσει ένας κινητήρας;
BG: It's well said. What happens if one of the engines stops?
ΙΡ: Κάνω περιστροφή. Και μετά σταθεροποιούμαι και ανάλογα το ύψος μου, συνεχίζω με δύο ή τρεις κινητήρες. Μερικές φορές είναι εφικτό -- είναι αρκετά περίπλοκο να το εξηγήσω -- αλλά ανάλογα το καθεστώς στο οποίο βρίσκομαι, μπορώ να συνεχίσω με δύο και να προσπαθήσω να βρω ένα καλό σημείο προσγείωσης και να ανοίξω το αλεξίπτωτο.
YR: I do a roll. And then I stabilize, and according to my altitude, I continue on two or three engines. It's sometimes possible. It's quite complicated to explain, but according to which regime I was, I can continue on two and try to get a nice place to land, and then I open my parachute.
ΜΤ: Στην αρχή της πτήσης πηδάς από αεροπλάνο ή ελικόπτερο, βουτάς και επιταχύνεις με τους κινητήρες και μετά απογειώνεσαι ουσιαστικά εν πτήση. Και στην προσγείωση, όπως είδαμε, φτάνεις στην απέναντι πλευρά, με το αλεξίπτωτο. Πες μας από περιέργεια, πού προσγειώθηκες όταν πέταξες πάνω από το Γκραν Κάνιον; Στις κορυφές ή κάτω στο έδαφος;
BG: So the beginning of the flight is actually you jump off a plane or a helicopter, and you go on a dive and accelerate the engines, and then you basically take off mid-air somewhere. And then the landing, as we have seen, arriving on this side of the Channel, is through a parachute. So just as a curiosity, where did you land when you flew over the Grand Canyon? Did you land on the rim, down at the bottom?
ΙΡ: Κάτω στο έδαφος. Και μετά επέστρεψα πιασμένος στην εξωτερική πλευρά του ελικοπτέρου. Στις κορυφές υπήρχαν βράχια και κάκτοι.
YR: It was down on the bottom. And I came back afterward on the sled of the helicopter back. But it was too stony and full of cactus on top.
(Γέλια)
(Laughter)
ΜΤ: Ακριβώς γι' αυτό σε ρώτησα.
BG: That's exactly why I asked the question.
ΙΡ: Επίσης, τα ρεύματα είναι περίεργα εκεί. Υπάρχει έντονη θερμική δραστηριότητα, καθώς και μεγάλες διαφορές στο υψόμετρο. Ήταν πιο ασφαλές να προσγειωθώ χαμηλά.
YR: And also, the currents are quite funny there. There is big thermal activity, big difference in altitude also. So it was much safer for me to land at the bottom.
ΜΤ: Νομίζω ότι πολλοί στο κοινό θα αναρωτιούνται τώρα, «Και πότε θα κατασκευάσεις διθέσιο εξοπλισμό για να πετάξουμε μαζί σου;»
BG: I think that right now, many people are asking, "When are you developing a double-seater so they can fly with you?"
ΙΡ: Έχω μια απάντηση που δίνω πάντα. Έχετε δει ποτέ διπλό πουλί;
YR: I have a standard answer. Have you ever seen tandem birds?
(Γέλια)
(Laughter)
ΜΤ: Τέλεια απάντηση.
BG: Perfect answer.
(Χειροκρότημα)
(Applause)
(Τέλος χειροκροτήματος)
(Applause ends)
Ιβ, μια τελευταία ερώτηση. Ποιο είναι το επόμενο βήμα σου; Το επόμενο βήμα του Τζέτμαν;
BG: Yves, one last question. What's next for you? What's next for Jetman?
ΙΡ: Πρώτον, να εκπαιδεύσω κάποιον νεότερο. Να μοιραστώ τις γνώσεις μου, να πετάξουμε σε σχηματισμό. Και η απογείωση να γίνεται από ύψωμα, εκτόξευση από ύψωμα.
YR: First, to instruct a younger guy. I want to share it, to do formation flights. And I plan to start from a cliff, like catapulted from a cliff.
ΜΤ: Αντί να πηδάς από αεροπλάνο;
BG: So instead of jumping off a plane, yes?
ΙΡ: Ναι, με τελικό σκοπό την απογείωση αλλά με αρχική ταχύτητα. Να πάω πραγματικά βήμα-βήμα. Ακούγεται λίγο τρελό, αλλά δεν είναι. Μπορεί να γίνει και τώρα αλλά είναι πολύ επικίνδυνο.
YR: Yes, with the final goal to take off, but with initial speed. Really, I go step by step. It seems a little bit crazy, but it's not. It's possible to start already now, it's just too dangerous.
(Γέλια) Χάρη στην πρόοδο της τεχνολογίας, στη βελτίωση της τεχνολογίας, θα γίνει ασφαλές. Και ελπίζω να γίνει για τον καθένα.
(Laughter) Thanks to the increasing technology, better technology, it will be safe. And I hope it will be for everybody.
ΜΤ: Ιβ, σε ευχαριστούμε πολύ. Ο Ιβ Ροσί.
BG: Yves, thank you very much. Yves Rossy.
(Χειροκρότημα)
(Applause)