(Музика)
(Music)
[music by Moby]
Текст: Джетман - Ив Роси
Гранд Каньон
[Grand Canyon]
(Видео) Говорител: Много от тестовете се провеждат, докато Ив е пристегнат върху крилото, понеже тялото на Ив е неразделна част от въздухоплавателното средство.
Narrator: Many of the tests are conducted while Yves is strapped onto the wing, because Yves' body is an integral part of the aircraft.
Текст: Тестове в аеродинамичен тунел
[Wind tunnel tests]
Говорител: Крилото няма кормилно управление, няма предкрилки, руля. Ив използва тялото си, за да направлява крилото.
Narrator: The wing has no steering controls, no flaps, no rudder. Yves uses his body to steer the wing. Stefan Von Bergen: Well, he turns
Щефан фон Берген: Ами той завива, като просто накланя главата си на едната или другата страна. И понякога той подпомага това с ръцете си, понякога дори и с крака. Той действа като човешки корпус, така да се каже. И това е доста уникално.
by just putting his head on one or the other side. And sometimes he assists that with his hands, sometimes even with the leg. He's acting as a human fuselage, so to say. And that's quite unique.
Говорител: Когато извие гърба си, той се изкачва нагоре. Когато изтласка раменете си напред, той се впуска надолу.
Narrator: When he arches his back, he gains altitude. When he pushes his shoulders forward, he goes into a dive.
Текст: Швейцарските Алпи
[Swiss Alps]
Прекосяване на протока Гибралтар
[Strait of Gibraltar crossing]
Прекосяване на Ламанша
[English Channel crossing]
Коментатор: Ето го. Ето го Ив Роси. И мисля, че крилото е отворено, крилото е отворено. И така, първият ни критичен момент, то е отворено. Спуска се надолу. Дали лети?
Commentator One: There he goes. There is Yves Rossy. And I think the wing is open. So our first critical moment, it's open. He is down. Is he flying?
Втори коментатор: Изглежда, че се стабилизира. Започва да прави своето изкачване.
Commentator Two: It looks like he's stabilized. He's starting to make his climb.
Коментатор: Ето го този 90 градусов завой, за който говореше, взима го в момента. Той е над протока. Ето го Ив Роси. Няма връщане назад сега. Той е над Ламанша и на път. Дами и господа, един исторически полет започна.
Commentator One: There's that 90 degree turn. He's out over the channel. There is Yves Rossy. There is no turning back now. He is over the English Channel and under way. Ladies and gentlemen, a historic flight has begun.
[Images: National Geographic]
Втори коментатор: И това, което ще направи, когато се доближи до земята е да дръпне надолу тези превключватели, за да се забави съвсем малко, и после да се установи за удобно приземяване.
Commentator Two: And as he approaches the ground, he's going to pull down on those toggles to flare, slow himself down just a little bit, and then come in for a nice landing.
Коментатор: Ето го и него. Ив Роси се приземи в Англия.
Commentator One: There he is. Yves Rossy has landed in England.
Бруно Джусани: И сега той е в Единбург. Ив Роси. (Ръкопляскания) А също и оборудването му.
Bruno Giussani: And now he's in Edinburgh. Yves Rossy! (Applause) (Applause ends)
Ив, добре дошъл. Това е доста невероятно. Тези кадри бяха заснети през последните три години, в различни моменти на твоите занимания. И имаше много, много други. Така че е възможно да се лети почти като птица. Какво е усещането да си там горе?
And his equipment as well. Yves, welcome. It is quite amazing. Those sequences were shot over the last three years in various moments of your activities. And there were many, many others. So it's possible to fly almost like a bird. What is it like to be up there?
Ив Роси: Доста е забавно. Доста е забавно. (Смях) Аз нямам пера. Но се чувствам като птица понякога. Това е наистина нереално усещане, понеже обикновено имате голямо нещо, самолет, около вас. А когато се пристегна с тези малки нищелки, това малко крило, наистина се чувствам като птица.
Yves Rossy: It's fun. It's fun. (Laughter) I don't have feathers. But I feel like a bird sometimes. It's really an unreal feeling, because normally you have a big thing, a plane, around you. And when I strap just this little harness, this little wing, I really have the feeling of being a bird.
БД: Как започна да се превръщаш в Джетман?
BG: How did you start to become Jetman?
ИР: Това беше преди около 20 години, когато открих свободното падане. Когато скочите от самолет сте почти голи. Заемате ето такава позиция. И особено, когато заемете пистова позиция, имате чувството, че летите. И това е най-близкото нещо до мечтата. Няма машини около вас. Вие сте просто елемент. Това е много кратко и само в една посока. Така че идеята беше, добре, да се запази това чувство на свобода, но да се промени вектора и да се увеличи времето.
YR: It was about 20 years ago, when I discovered free falling. When you go out of an airplane, you are almost naked. You take a position like that. And especially when you take a tracking position, you have the feeling that you are flying. And that's the nearest thing to the dream. You have no machine around you. You are just in the element. It's very short and only in one direction. (Laughter) So the idea was, okay, keep that feeling of freedom,
БД: Аз съм малко любопитен, каква е максималната ти скорост?
but change the vector and increase the time.
ИР: Тя е около 300 км в час преди лупинг.
BG: So I'm kind of curious, what's your top speed?
Това означава около 190 мили в час.
YR: It's about 300 km per hour before looping. That means about 190 miles per hour.
БД: А какво е теглото на оборудването, което носиш?
BG: What's the weight of the equipment you're carrying?
ИР: Когато излетя пълен с керосин, съм с около 55 килограма. Имам 55 килограма на гърба си.
YR: When I exit full of kerosene, I'm about 55 kilos. I have 55 kilos on my back.
БД: И ти не пилотираш? Няма дръжка, няма кормило, нищо? Това е само твоето тяло, и крилата стават част от тялото ти и обратно?
BG: And you're not piloting? There is no handle, no steering, nothing? It is purely your body, and the wings become part of the body and vice versa?
ИР: Това е наистина целта, понеже ако поставя кормило, тогава ще преоткрия самолета. А аз искам да запазя тази свобода на движение. И това е наистина като дете, играещо си бидейки самолет. Искам да сляза надолу така. И нагоре се изкачвам, завивам. Това е наистина чисто летене. Няма кормило, това е полет.
YR: That's really the goal, because if you put in steering, then you reinvent the airplane. And I wanted to keep this freedom of movement. And it's really like the kid playing the airplane. I want to go down like that. And up I climb, I turn. It's really pure flying. It's not steering, it's flight.
БД: Какъв вид тренировки правиш, ти лично, за това?
BG: What kind of training do you do, you personally, for that?
ИР: Всъщност се опитвам да остана просто във форма. Не правя специална физическа подготовка. Просто се опитвам да поддържам мобилността си чрез нови дейности. Така например, миналата зима започнах с кайт сърфинг -- така че нови неща. Така че трябва да се адаптираш. Защото това е -- аз съм доста опитен като управляващ системи, като пилот, но това е наистина -- имате нужда от плавност, трябва да бъдете пъргави, а също и да се адаптирате много бързо.
YR: Actually, I try to stay just fit. I don't do special physical training. I just try to keep my mobility through new activities. For example, last winter I began with kite surfing. So, new things. So you have to adapt. I'm quite an experienced manager of systems as a pilot, but this is, really -- You need fluidity, you need to be agile and also to adapt really fast.
БД: Някой от публиката ме попита: "Как диша той там нависоко?" Понеже се движиш бързо и си на височина 3000 метра, или нещо подобно.
BG: Somebody in the audience asked me, "How does he breathe up there?" Because you're going fast and you're up at 3,000 meters or so.
ИР: Добре, до 3000 метра, не е толкова голям проблема с кислорода. Но например, колоездачите, те развиват същата скорост. Само с каска, неразделна каска, наистина не е проблем да се диша.
YR: Okay, up to 3,000 meters, it's not such a big problem with oxygen. But for example, bikers, they have the same speed. Just with the helmet, integral helmet, it's really no problem to breathe.
БД: Опиши ми оборудването си, понеже то е тук. И така, четири двигателя Брайтлинг.
BG: Describe for me the equipment, since you have it here. So Breitling's four engines.
ИР: Да, две метра обхват. Ултрастабилен профил. Четири малки двигатели, 22 кг тяга всеки, турбини, работещи с керосин. Нищелка, парашут. Единствените ми инструменти са алтиметър и часовник. Знам, че имам гориво за около осем минути. Така че просто проверявам преди да е свършило. (Смях) И да, това е всичко. Два парашута. Това означава, че ако имам проблем с първия, който издърпвам, все още имам възможността да отворя втория. И това е моят живот. Това е наистина важното нещо за безопасността. Използвал съм това през тези последни 15 години около 20 пъти -- никога с този тип крило, но в началото. Мога да освободя крилото си, когато се завъртя или съм нестабилен.
YR: Yeah, two-meter span. Ultra-stable profile. Four little engines, 22 kilos thrust each, turbines, working with kerosene. Harness, parachute. My only instruments are an altimeter and time. I know I have about eight minutes fuel. So I just check before it's finished. (Laughter) And yeah, that's all. Two parachutes. That means, if I have a problem with the first one I pull, I still have the possibility to open the second one. And this is my life. That's the real important thing about safety. I did use that during these last 15 years about 20 times. Never with that type of wing, but at the beginning. I can release my wing when I am in a spin or unstable.
БД: Видяхме прекосяването на Гибралтарския проток през 2009 година, когато загуби контрол и се гмурна надолу в облаците и в океана. Предполагам, това беше един от онези случаи, когато си освободил крилата, нали?
BG: We saw the 2009 crossing of the Gibraltar Strait where you lost control and then you dived down into the clouds and in the ocean. So that was one of those cases where you let the wings go, right?
ИР: Да, опитах се в облаците, но загубих ориентация напълно. Така че се опитах да набера, отново, височина за изкачване Помислих си, добре, ще изляза. Но най-вероятно направих нещо подобно.
YR: Yeah. I did try in the clouds, but you lose orientation completely. So I did try to take, again, a climb altitude. I thought, okay, I will go out. But most probably, I did something like that.
БД: Нещо, което не е много безопасно като гледка.
(Laughter)
BG: Something that is not very safe, the image.
ИР: Но човек се чувства страхотно, но няма правилната надморска височина. Така че следващото нещо, което видях, беше само синьо. Това беше морето. Аз имам също звуков алтиметър. Така че бях на минимална височина в този вектор, бързо, затова издърпах това. И тогава отворих парашута си.
YR: You feel great, but -- (Laughter) But you have not the right altitude. So the next thing I saw was just blue. It was the sea. I have also an audible altimeter. So I was at my minimum altitude in that vector -- fast -- so I pulled that. And then I did open my chute.
БД: Значи крилата имат свой собствен парашут и ти имаш своите два парашута.
BG: So the wings have their own parachute, and you have your two parachutes.
ИР: Точно така. Има спасителен парашут за крилото по две причини: така че да мога да го поправя след това и особено, за да не би да се стовари върху нечия глава.
YR: Exactly. There is a rescue parachute for the wing for two reasons: so I can repair it afterward and especially so nobody takes that, just on his head.
БД: Разбирам. Може би върни се обратно на това. Това е наистина нещо рисковано. Хора са загивали, опитвайки се да направят нещо подобно. А ти не приличаш на луд човек, ти си швейцарски пилот, така че си по-скоро човек, проверяващ всичко предварително. Предполагам, че имаш стандарти.
BG: I see. Maybe come back here. This is risky stuff indeed. People have died trying to do this kind of thing. And you don't look like a crazy guy; you're a Swiss airline pilot, so you're rather a checklist kind of guy. I assume you have standards.
ИР: Да. Нямам контролен списък за това.
YR: Yeah. I have no checklist for that.
БД: Нека не казваме това на твоя работодател.
(Laughter)
BG: Let's not tell your employer.
ИР: Не, това са наистина два свята.
(Laughter)
Гражданското въздухоплаване е нещо, което познаваме много добре. Имаме стотици години опит. И човек може да се адаптира наистина прецизно. С това, аз трябва да се адаптирам към нещо ново. Това означава да импровизирам. Така че това е наистина игра между тези два подхода. Нещо, което знам много добре -- тези принципи, например, имаме два двигателя в "Еърбъс"; срещу само един двигател, с който можете да летите. Така че план Б, винаги има план Б. В боен самолет винаги имате седалка-катапулт. Това е моята седалка-катапулт. Така че имам подход на професионален пилот с отношението на пионер, изправен пред Майката Природа.
YR: No, that's really two worlds. Civil aviation is something that we know very well. We have a hundred years of experience. And you can adapt really precisely. With that, I have to adapt to something new. That means improvise. So it's really a play between these two approaches. Something that I know very well, these principles. For example, we have two engines on an Airbus; with only one engine, you can fly it. So plan B, always a plan B. In a fighter, you have an ejection seat. That's my ejection seat. So I have the approach of a professional pilot with the respect of a pioneer in front of Mother Nature.
БД: Това е добре казано. Добре казано. Какво се случва, ако един от двигателите спре?
BG: It's well said. What happens if one of the engines stops?
ИР: Аз се претъркалям. И после се стабилизирам, и според моята височина, продължавам с два или три двигателя. Това е възможно понякога -- малко е сложно за обяснение -- но според режима, в който съм бил, мога да продължа с два, и да се опитам да намеря удобно място за приземяване, и после да разтворя парашута си.
YR: I do a roll. And then I stabilize, and according to my altitude, I continue on two or three engines. It's sometimes possible. It's quite complicated to explain, but according to which regime I was, I can continue on two and try to get a nice place to land, and then I open my parachute.
БД: Значи началото на полета е всъщност скок от самолет или хеликоптер, а после се спускаш и ускоряваш двигателите, и после излиташ някъде по средата на въздуха. И после кацането, както видяхме, пристигането от тази страна на протока, е с парашут. Да те запитам, просто от любопитство, къде се приземи, когато прелетя над Гранд Каньон? Дали се приземи на ръба, или на дъното?
BG: So the beginning of the flight is actually you jump off a plane or a helicopter, and you go on a dive and accelerate the engines, and then you basically take off mid-air somewhere. And then the landing, as we have seen, arriving on this side of the Channel, is through a parachute. So just as a curiosity, where did you land when you flew over the Grand Canyon? Did you land on the rim, down at the bottom?
ИР: Приземих се на дъното. И после се върнах прикрепен за гърба на хеликоптер. Но беше твърде каменисто и покрито с кактуси на върха.
YR: It was down on the bottom. And I came back afterward on the sled of the helicopter back. But it was too stony and full of cactus on top.
БД: Точно затова зададох въпроса.
(Laughter)
ИР: А също и въздушните течения са доста странни там. Има голяма термална дейност, също голяма разлика в надморската височина. Така че беше много по-безопасно за мен да се приземя на дъното.
BG: That's exactly why I asked the question. YR: And also, the currents are quite funny there. There is big thermal activity, big difference in altitude also.
БД: Мисля си, че точно сега, много хора в публиката се питат: "Добре, кога ще разработи апарат с две седалки, така че да могат да полетят с теб?"
So it was much safer for me to land at the bottom. BG: I think that right now, many people are asking, "When are you developing a double-seater so they can fly with you?"
ИР: Имам стандартен отговор. Виждали ли сте някога тандем птици?
YR: I have a standard answer. Have you ever seen tandem birds?
БД: Перфектен отговор. (Ръкопляскания)
(Laughter) BG: Perfect answer.
(Applause)
Ив, един последен въпрос. Какво ти предстои? Какво следва за Джетман?
(Applause ends) BG: Yves, one last question. What's next for you? What's next for Jetman?
ИР: Първо, да инструктирам по-млад човек. Искам да споделя това, да правя полети с формации. И планирам да стартирам от скала, като да катапултирам от скала.
YR: First, to instruct a younger guy. I want to share it, to do formation flights. And I plan to start from a cliff, like catapulted from a cliff.
БД: Значи вместо да скачаш от самолет, нали?
BG: So instead of jumping off a plane, yes?
ИР: Да, с крайната цел да излетя, но с начална скорост. Наистина, аз напредвам стъпка по стъпка. Изглежда малко налудничаво, но не е. Възможно е да започна още сега, но е просто твърде опасно. (Смях) Благодарение на подобряващата се технология, по-добрата технология, това ще стане по-безопасно. И надявам се, че ще бъде за всички.
YR: Yes, with the final goal to take off, but with initial speed. Really, I go step by step. It seems a little bit crazy, but it's not. It's possible to start already now, it's just too dangerous. (Laughter) Thanks to the increasing technology, better technology, it will be safe. And I hope it will be for everybody.
БД: Ив, благодаря ти много. Ив Роси.
BG: Yves, thank you very much. Yves Rossy.
(Ръкопляскания)
(Applause)