Election night 2008 was a night that tore me in half. It was the night that Barack Obama was elected. [One hundred and forty-three] years after the end of slavery, and [43] years after the passage of the Voting Rights Act, an African-American was elected president. Many of us never thought that this was possible until the moment that it happened. And in many ways, it was the climax of the black civil rights movement in the United States.
Op de verkiezingsavond van 2008 voelde ik me verscheurd. Het was de avond waarop Barack Obama verkozen werd. [Honderddrieënveertig] jaar na het eind van de slavernij en [43] jaar na de goedkeuring van de wet op het stemrecht werd een Amerikaan van Afrikaanse afkomst tot president verkozen. Velen van ons dachten dat dat niet kon, tot het gebeurde. Het was in vele opzichten het toppunt van de zwarte burgerrechtenbeweging in de VS.
I was in California that night, which was ground zero at the time for another movement: the marriage equality movement. Gay marriage was on the ballot in the form of Proposition 8, and as the election returns started to come in, it became clear that the right for same sex couples to marry, which had recently been granted by the California courts, was going to be taken away. So on the same night that Barack Obama won his historic presidency, the lesbian and gay community suffered one of our most painful defeats.
Ik was die avond in Californië, toentertijd de 'ground zero' van een andere beweging: die voor gelijke huwelijksrechten. Het homohuwelijk lag voor ter stemming in de hoedanigheid van Voorstel 8. Terwijl de verkiezingsresultaten binnenliepen, werd het duidelijk dat het recht op trouwen voor homoparen, dat de rechtbanken van Californië recent hadden toegekend, hun weer ontnomen zou worden. Dus op dezelfde avond waarop Barack Obama zijn historische presidentschap veroverde, leden wij van de holebigemeenschap één van onze pijnlijkste nederlagen.
And then it got even worse. Pretty much immediately, African-Americans started to be blamed for the passage of Proposition 8. This was largely due to an incorrect poll that said that blacks had voted for the measure by something like 70 percent. This turned out not to be true, but this idea of pervasive black homophobia set in, and was grabbed on by the media. I couldn't tear myself away from the coverage. I listened to some gay commentator say that the African-American community was notoriously homophobic, and now that civil rights had been achieved for us, we wanted to take away other people's rights. There were even reports of racist epithets being thrown at some of the participants of the gay rights rallies that took place after the election. And on the other side, some African-Americans dismissed or ignored homophobia that was indeed real in our community. And others resented this comparison between gay rights and civil rights, and once again, the sinking feeling that two minority groups of which I'm both a part of were competing with each other instead of supporting each other overwhelmed and, frankly, pissed me off.
En het werd nog erger. Bijna onmiddellijk kregen Amerikanen van Afrikaanse afkomst de schuld voor het slagen van Voorstel 8. Dat kwam vooral door een foute peiling die aangaf dat 70 procent van de zwarten voor de maatregel hadden gestemd. Dat bleek niet te kloppen, maar het idee van overweldigende zwarte homofobie vond ingang en de media beet zich erin vast. Ik kon maar geen genoeg krijgen van de verslaggeving. Ik hoorde een homo-verslaggever zeggen dat de gemeenschap van Amerikanen van Afrikaanse afkomst bekend stond om haar homohaat. Nu we zelf burgerrechten hadden verworven, wilden we anderen hun rechten ontnemen. Er waren zelfs berichten dat racistische scheldwoorden werden geroepen naar deelnemers aan homorechtenbetogingen die plaatshadden na de verkiezingen. Anderzijds ontkenden sommige Amerikanen van Afrikaanse afkomst homofobie die wel degelijk reëel was in onze gemeenschap. Anderen hielden niet van de vergelijking tussen homorechten en burgerrechten en het deprimerende gevoel dat twee minderheden waar ik deel van uitmaak, met elkaar concurreerden in plaats van elkaar te steunen, overweldigde en irriteerde me. Ik maak documentaires.
Now, I'm a documentary filmmaker, so after going through my pissed off stage and yelling at the television and radio, my next instinct was to make a movie. And what guided me in making this film was, how was this happening? How was it that the gay rights movement was being pitted against the civil rights movement? And this wasn't just an abstract question. I'm a beneficiary of both movements, so this was actually personal. But then something else happened after that election in 2008. The march towards gay equality accelerated at a pace that surprised and shocked everyone, and is still reshaping our laws and our policies, our institutions and our entire country. And so it started to become increasingly clear to me that this pitting of the two movements against each other actually didn't make sense, and that they were in fact much, much more interconnected, and that, in fact, some of the way that the gay rights movement has been able to make such incredible gains so quickly is that it's used some of the same tactics and strategies that were first laid down by the civil rights movement. Let's just look at a few of these strategies.
Na het stadium van irritatie en van schreeuwen tegen de televisie en de radio, was mijn volgende instinct om een film te maken. Ik liet me bij het maken van die film leiden door de vraag: hoe komt dit toch? Hoe komt het dat de homobeweging wordt opgezet tegen de burgerrechtenbeweging? Dat was niet zomaar een abstracte vraag. Ik ben begunstigde van beide bewegingen, dus dit was persoonlijk. Tot er nog iets gebeurde na die verkiezingen in 2008. De opmars naar homogelijkheid versnelde tegen een tempo dat iedereen verraste en schokte. Het hertekenen van onze wetten en ons beleid, onze instellingen en ons hele land is nog aan de gang. Het werd me dus steeds duidelijker dat het geen zin had om de twee bewegingen tegen elkaar op te zetten en dat ze in werkelijkheid veel nauwer met elkaar verbonden waren. Eén van de manieren waarop de homobeweging zo snel zoveel vooruitgang wist te boeken, was door gebruik te maken van de tactieken en strategieën die al waren gebruikt door de burgerrechtenbeweging. Laten we enkele van die strategieën bekijken. Het is om te beginnen heel interessant om visueel vast te stellen hoe snel
First off, it's really interesting to see, to actually visually see, how quick the gay rights movement has made its gains, if you look at a few of the major events on a timeline of both freedom movements. Now, there are tons of milestones in the civil rights movement, but the first one we're going to start with is the 1955 Montgomery bus boycott. This was a protest campaign against Montgomery, Alabama's segregation on their public transit system, and it began when a woman named Rosa Parks refused to give up her seat to a white person. The campaign lasted a year, and it galvanized the civil rights movement like nothing had before it. And I call this strategy the "I'm tired of your foot on my neck" strategy.
de homorechtenbeweging terrein won, door te kijken naar enkele sleutelmomenten op een tijdslijn, voor beide vrijheidsbewegingen. Er zijn zeer vele mijlpalen in de burgerrechtenbeweging, maar laten we beginnen met de Montgomery-busboycot van 1955. Dit was een protestcampagne tegen de segregatiepolitiek van Montgomery, in Alabama, op hun openbaar vervoer. Het begon toen een dame genaamd Rosa Parks weigerde om haar plaats af te staan aan een blanke. De campagne duurde een jaar. Ze gaf de burgerrechtenbeweging een élan als nooit tevoren. Ik noem die strategie 'Ik ben jouw voet in mijn nek zat'. Homo's en lesbiennes maken deel uit van de gemeenschap
So gays and lesbians have been in society since societies began, but up until the mid-20th century, homosexual acts were still illegal in most states. So just 14 years after the Montgomery bus boycott, a group of LGBT folks took that same strategy. It's known as Stonewall, in 1969, and it's where a group of LGBT patrons fought back against police beatings at a Greenwich Village bar that sparked three days of rioting. Incidentally, black and latino LGBT folks were at the forefront of this rebellion, and it's a really interesting example of the intersection of our struggles against racism, homophobia, gender identity and police brutality. After Stonewall happened, gay liberation groups sprang up all over the country, and the modern gay rights movement as we know it took off.
sinds het prille begin. Maar in het midden van de 20e eeuw waren homoseksuele daden in de meeste staten nog strafbaar. Dus 14 jaar na de Montgomery-busboycot gebruikte een groep holebi's diezelfde strategie. Het staat bekend als Stonewall, in 1969, toen een groep holebi-voorvechters terugvocht tegen politiegeweld in een bar in Greenwich Village die resulteerde in 3 dagen van rellen. Toevallig vormden zwarte en latino holebi's de speerpunt van deze opstand. Het is een interessant voorbeeld van het kruispunt van onze strijd tegen racisme, homofobie, genderidentiteit en politiegeweld. Na Stonewall ontstonden overal te lande holebirechtengroepen. Dat was het begin van de moderne homorechtenbeweging zoals we haar kennen. Het volgende moment op de tijdslijn
So the next moment to look at on the timeline is the 1963 March on Washington. This was a seminal event in the civil rights movement and it's where African-Americans called for both civil and economic justice. And it's of course where Martin Luther King delivered his famous "I have a dream" speech, but what's actually less known is that this march was organized by a man named Bayard Rustin. Bayard was an out gay man, and he's considered one of the most brilliant strategists of the civil rights movement. He later in his life became a fierce advocate of LGBT rights as well, and his life is testament to the intersection of the struggles. The March on Washington is one of the high points of the movement, and it's where there was a fervent belief that African-Americans too could be a part of American democracy. I call this strategy the "We are visible and many in numbers" strategy.
is de Mars op Washington van 1963. Dit was een sleutelmoment in de burgerrechtenbeweging. Op dat moment riepen Amerikanen van Afrikaanse afkomst op tot burgerlijke en economische rechtvaardigheid. En Martin Luther King gaf er zijn beroemde 'I have a dream'-toespraak. Wat minder bekend is, is dat deze mars werd georganiseerd door een man genaamd Bayard Rustin. Hij was openlijk homoseksueel en geldt als één van de briljantste strategen van de burgerrechtenbeweging. Later in zijn leven werd hij ook een fel voorvechter van holebi-rechten. Zijn leven getuigt van het kruispunt van die gevechten. De Mars op Washington is één van de hoogtepunten van de beweging. Er was een zeer sterk geloof dat Amerikanen van Afrikaanse afkomst ook deel konden uitmaken van de Amerikaanse democratie. Die strategie noem ik de 'We zijn zichtbaar en we zijn talrijk'-strategie. Sommige vroege homorechten-activisten
Some early gay activists were actually directly inspired by the march, and some had taken part. Gay pioneer Jack Nichols said, "We marched with Martin Luther King, seven of us from the Mattachine Society" -- which was an early gay rights organization — "and from that moment on, we had our own dream about a gay rights march of similar proportions." Several years later, a series of marches took place, each one gaining the momentum of the gay freedom struggle. The first one was in 1979, and the second one took place in 1987. The third one was held in 1993. Almost a million people showed up, and people were so energized and excited by what had taken place, they went back to their own communities and started their own political and social organizations, further increasing the visibility of the movement. The day of that march, October 11, was then declared National Coming Out Day, and is still celebrated all over the world. These marches set the groundwork for the historic changes that we see happening today in the United States.
werden rechtstreeks door de Mars geïnspireerd en sommigen hadden eraan deelgenomen. Homopionier Jack Nichols zei: "We marcheerden samen met Martin Luther King, met zeven, van de Mattachine Society" -- een vroege homorechtenorganisatie -- "en vanaf dat ogenblik hadden we onze eigen droom over een homorechtenmars van even grote omvang." Verschillende jaren later waren er verschillende marsen, die het momentum van de homobeweging deden toenemen. De eerste was in 1979, de tweede in 1987. De derde had plaats in 1993. Bijna een miljoen mensen namen deel. Ze waren zo vol energie en spanning door wat er was gebeurd, dat ze terugkeerden naar hun gemeenschap om hun eigen politieke en sociale organisatie te beginnen, waardoor de beweging nog grotere zichtbaarheid kreeg. De dag van die mars, 11 oktober, werd 'Nationale Uit-De-Kast-Dag' gedoopt en wordt nog steeds over de hele wereld gevierd. Deze marsen vormden de basis voor de historische verandering die zich nu voltrekt in de VS. Tot slot de 'Loving'-strategie.
And lastly, the "Loving" strategy. The name speaks for itself. In 1967, the Supreme Court ruled in Loving v. Virginia, and invalidated all laws that prohibited interracial marriage. This is considered one of the Supreme Court's landmark civil rights cases. In 1996, President Clinton signed the Defense of Marriage Act, known as DOMA, and that made the federal government only have to recognize marriages between a man and a woman. In United States v. Windsor, a 79-year-old lesbian named Edith Windsor sued the federal government when she was forced to pay estate taxes on her deceased wife's property, something that heterosexual couples don't have to do. And as the case wound its way through the lower courts, the Loving case was repeatedly cited as precedent. When it got to the Supreme Court in 2013, the Supreme Court agreed, and DOMA was thrown out. It was incredible. But the gay marriage movement has been making gains for years now. To date, 17 states have passed laws allowing marriage equality. It's become the de facto battle for gay equality, and it seems like daily, laws prohibiting it are being challenged in the courts, even in places like Texas and Utah, which no one saw coming.
De naam spreekt voor zich. In 1967 sprak het Hooggerechtshof zich uit in de zaak Virginia tegen Loving waardoor alle wetten ongeldig werden die een huwelijk tussen de rassen verboden. Dit wordt beschouwd als één van de grote burgerrechtenzaken voor het Hooggerechtshof. In 1996 ondertekende President Clinton de Huwelijksverdedigingswet, afgekort DOMA (Defense Of MArriage), waardoor de federale overheid alleen huwelijken moest erkennen tussen een man en en vrouw. In de zaak VS tegen Windsor klaagde de 79-jarige lesbienne Edith Windsor de federale overheid aan toen ze successierechten moest betalen op de nalatenschap van haar overleden vrouw, wat heteroseksuele koppels niet moeten doen. De zaak kende haar normale verloop in de lagere rechtbanken. De zaak Loving werd herhaaldelijk ingeroepen als precedent. Toen ze in 2013 het Hooggerechtshof bereikte, was het Hof het ermee eens en ging de DOMA-wet de prullenmand in. Het was ongelooflijk. Maar de beweging voor het homohuwelijk wint al jaren terrein. Tot op heden hebben 17 staten wetten aangenomen over huwelijksgelijkheid. Het is uitgegroeid tot de facto-strijd voor homogelijkheid. Het ziet ernaar uit dat elke dag wetten worden aangevochten die dat verbieden, zelfs in plekken als Texas en Utah, wat niemand zag aankomen.
So a lot has changed since that night in 2008 when I felt torn in half. I did go on to make that film. It's a documentary film, and it's called "The New Black," and it looks at how the African-American community is grappling with the gay rights issue in light of the gay marriage movement and this fight over the meaning of civil rights. And I wanted to capture some of this incredible change that was happening, and as luck or politics would have it, another marriage battle started gearing up, this time in Maryland, where African-Americans make up 30 percent of the electorate. So this tension between gay rights and civil rights started to bubble up once again, and I was lucky enough to capture how some people were making the connection between the movements this time. This is a clip of Karess Taylor-Hughes and Samantha Masters, two characters in the film, as they hit the streets of Baltimore and try to convince potential voters.
Er is dus veel veranderd sinds die avond in 2008 toen ik me verscheurd voelde. Ik maakte die film toch. Het is een documentaire, getiteld 'The New Black'. Hij bekijkt hoe de gemeenschap van Amerikanen van Afrikaanse afkomst worstelt met de homorechtenkwestie in het licht van de beweging voor het homohuwelijk en het gevecht over de betekenis van 'burgerrechten'. Ik wilde die ongelooflijke verandering vastleggen die plaatsheeft. Het geluk, of de politiek, hielp een handje toen er nog een huwelijksgevecht oplaaide, deze keer in Maryland, waar Amerikanen van Afrikaanse afkomst 30 procent van de kiezers uitmaken. De spanning tussen homorechten en burgerrechten borrelde weer op. Ik had het geluk om vast te leggen hoe sommige mensen de link legden tussen de bewegingen, in dit geval. Dit is een clip over Karess Taylor-Hughes en Samantha Masters, twee personages uit de film. Ze gaan de straat op in Baltimore om mogelijke kiezers te overtuigen. (Video) Samantha Masters: Dit is een eerlijke kerel.
(Video) Samantha Masters: That's what's up, man, this is a righteous man over here. Okay, are you registered to vote?
Ben je geregistreerd als kiezer? Man: Nee. KTH: Hoe oud ben je?
Man: No. Karess Taylor-Hughes: Okay. How old are you?
Man: 21. KTH: 21?Laat je registreren.
Man: 21. KTH: 21? You gotta get registered to vote.
Laat je registreren als kiezer.
We got to get you registered to vote.
Man: Ik stem niet over die homoshit.
Man: I ain't voting on no gay shit.
SM: Oké, waarom niet? Man: Daar doe ik niet aan.
SM: Okay, why? What's up? Man: I ain't with that.
SM: Dat is niet cool.
SM: That's not cool.
Man: Hoe ben je homo geworden? SM: Hoe ben jij hetero geworden?
Man: What made you be gay? SM: So what made you be straight?
Hoe ben jij hetero geworden?
So what made you be straight? Man 2: You can't answer that question. (Laughter)
Man 2: Je weet het niet. (Gelach) KSM: Vroeger had ik niet dezelfde rechten als jij,
KSM: I used to not have the same rights as you, but I know that because a black man like yourself stood up for a woman like me, I know that I've got the same opportunities. So you, as a black man, have the opportunity to stand up for somebody else. Whether you're gay or not, these are your brothers and sisters out here, and they need you to represent.
maar ik weet dat omdat een zwarte man zoals jij opkwam voor een vrouw zoals ik, ik nu dezelfde kansen heb. Als zwarte man heb jij nu de kans om voor iemand anders op te komen. Of je nu homo bent of niet, het zijn je broeders en zusters, ze hebben jou nodig. Man 2: Wie ben jij om iemand te vertellen
Man 2: Who is you to tell somebody who they can't have sex with, who they can't be with? They ain't got that power. Nobody has that power to say, you can't marry that young lady. Who has that power? Nobody.
met wie ze seks mogen hebben en met wie niet? Ze hebben die macht niet, niemand heeft die, om jou te verbieden om met die jongedame te trouwen. Wie heeft die macht? Niemand. SM: Maar weet je wat?
SM: But you know what? Our state has put the power in your hands, and so what we need you to do is vote for, you gonna vote for 6.
Onze staat gaf jou die macht, en wat jij voor ons moet doen, is stemmen voor 6. Man 2: Ik snap het.
Man 2: I got you.
SM: Stem voor 6, oké? Man 2: Ik snap het.
SM: Vote for 6, okay? Man 2: I got you.
KSM: Moeten jullie gemeenschapsdienst presteren?
KSM: All right, do y'all need community service hours? You do? All right, you can always volunteer with us to get community service hours. Y'all want to do that? We feed you. We bring you pizza.
Ja? Je kan altijd als vrijwilliger bij ons gemeenschapsdienst doen. Willen jullie dat? We geven jullie eten. We halen pizza voor jullie. (Gelach) (Applaus)
(Laughter) (Applause)
Yoruba Richen: Dankjewel.
Yoruba Richen: Thank you. What's amazing to me about that clip that we just captured as we were filming is, it really shows how Karess understands the history of the civil rights movement, but she's not restricted by it. She doesn't just limit it to black people. She sees it as a blueprint for expanding rights to gays and lesbians. Maybe because she's younger, she's like 25, she's able to do this a little bit more easily, but the fact is that Maryland voters did pass that marriage equality amendment, and in fact it was the first time that marriage equality was directly voted on and passed by the voters. African-Americans supported it at a higher level than had ever been recorded. It was a complete turnaround from that night in 2008 when Proposition 8 was passed. It was, and feels, monumental. We in the LGBT community have gone from being a pathologized and reviled and criminalized group to being seen as part of the great human quest for dignity and equality. We've gone from having to hide our sexuality in order to maintain our jobs and our families to literally getting a place at the table with the president and a shout out at his second inauguration. I just want to read what he said at that inauguration: "We the people declare today that the most evident of truths, that all of us are created equal. It is the star that guides us still, just as it guided our forebears through Seneca Falls and Selma and Stonewall."
Wat ik geweldig vind aan die clip die we vastlegden tijdens het draaien, is hoe Karess de geschiedenis van de burgerrechtenbeweging begrijpt zonder dat ze haar belemmert. Ze beperkt het niet tot zwarte mensen. Ze ziet het als een blauwdruk voor de uitbreiding van rechten tot homo's en lesbiennes. Misschien is het omdat ze jonger is, ze is zowat 25, dat ze dit gemakkelijker kan, maar het is een feit dat de kiezers in Maryland het amendement over huwelijksgelijkheid goedkeurden. Het was de eerste keer dat er rechtstreeks werd gestemd over huwelijksgelijkheid en dat ze werd goedgekeurd. Afrikanen van Amerikaanse afkomst gaven dit bredere steun dan ooit voordien. Het was een bocht van 180 graden sinds die avond in 2008, toen Voorstel 8 werd goedgekeurd. Het was, en het voelt aan als monumentaal. Wij van de holebi-beweging evolueerden van een gepathologiseerde, gekleineerde en gecriminaliseerde groep tot een groep gezien als deel van de grote menselijke zoektocht naar waardigheid en gelijkheid. We evolueerden van onze seksualiteit moeten verbergen om ons werk en onze familie te behouden tot letterlijk een plaats krijgen aan de tafel van de president en een blijk van erkenning in zijn tweede inauguratie. Ik lees even wat hij zei tijdens die inauguratie: "Wij, het volk, verklaren vandaag dat de meest evidente waarheid, dat we allemaal gelijk geschapen zijn, de ster is die ons nog steeds leidt, zoals ze onze voorouders leidde doorheen Seneca Falls en Selma en Stonewall." We weten dat niet alles perfect is,
Now we know that everything is not perfect, especially when you look at what's happening with the LGBT rights issue internationally, but it says something about how far we've come when our president puts the gay freedom struggle in the context of the other great freedom struggles of our time: the women's rights movement and the civil rights movement. His statement demonstrates not only the interconnectedness of those movements, but how each one borrowed and was inspired by the other. So just as Martin Luther King learned from and borrowed from Gandhi's tactics of civil disobedience and nonviolence, which became a bedrock of the civil rights movement, the gay rights movement saw what worked in the civil rights movement, and they used some of those same strategies and tactics to make gains at an even quicker pace.
zeker als je bekijkt wat er gebeurt met de holebibeweging, internationaal, maar het zegt iets over de weg die we afgelegd hebben als onze president de homorechtenstrijd in de context zet van andere grote gevechten voor vrijheid: de vrouwenrechtenbeweging en de burgerrechtenbeweging. Zijn verklaring toont niet alleen de verbondenheid van die bewegingen, maar ook hoe elk van hen ging lenen en inspiratie vond bij de andere. Net zoals Martin Luther King leerde en leende van de tactiek van Gandhi, van burgerlijke ongehoorzaamheid en geweldloosheid, wat een hoeksteen werd van de burgerrechtenbeweging, zo zag de homorechtenbeweging wat werkte in de burgerrechtenbeweging. Ze gebruikte haar strategieën en tactieken om nog sneller vooruitgang te boeken. Wellicht nog een reden waarom
Maybe one more other reason for the relative quick progress of the gay rights movement. Whereas a lot of us continue to still live in racially segregated spaces, LGBT folks, we are everywhere. We are in urban communities and rural communities, communities of color, immigrant communities, churches and mosques and synagogues. We are your mothers and brothers and sisters and sons. And when someone that you love or a family member comes out, it may be easier to support their quest for equality. And in fact, the gay rights movement asks us to support justice and equality from a space of love. That may be the biggest, greatest gift that the movement has given us. It calls on us to access that which is most universal and most intimate: a love of our brother and our sister and our neighbor. I just want to end with a quote by one of our greatest freedom fighters who's no longer with us, Nelson Mandela of South Africa. Nelson Mandela led South Africa after the dark and brutal days of Apartheid, and out of the ashes of that legalized racial discrimination, he led South Africa to become the first country in the world to ban discrimination based on sexual orientation within its constitution. Mandela said, "For to be free is not merely to cast off one's chains, but to live in a way that respects and enhances the freedom of others."
de homorechtenbeweging relatief snel vooruitging. Velen van ons blijven leven in raciaal homogene ruimtes, maar wij holebi's zitten overal. We zitten in stedelijke gemeenschappen, in landelijke gemeenschappen, in gekleurde gemeenschappen, migrantengemeenschappen, kerken, moskeeën en synagogen. We zijn jullie moeders en broers en zussen en zonen. Als iemand van wie je houdt of iemand van je familie uit de kast komt, is het misschien eenvoudiger om hun vraag om gelijkheid te steunen. De homorechtenbeweging vraagt ons om gerechtigheid en gelijkheid te steunen op basis van liefde. Dat is wellicht het grootste, mooiste geschenk dat de beweging ons heeft gegeven. Ze roept ons op om te vertrekken vanuit het meest universele en het meest intieme: de liefde voor onze broer en onze zus en onze buur. Ik wil eindigen met een citaat van één van onze grootste vrijheidsstrijders die niet meer bij ons is, Nelson Mandela uit Zuid-Afrika. Nelson Mandela leidde Zuid-Afrika na de donkere en brutale dagen van Apartheid. Vanuit de as van die 'gelegaliseerde rassendiscriminatie', maakte hij van Zuid-Afrika het eerste land ter wereld dat discriminatie verbood op basis van seksuele geaardheid, in de grondwet. Mandela zei: "Want vrij zijn is niet alleen je ketenen afwerpen, maar leven op een manier die de vrijheid van anderen respecteert en vergroot. Terwijl deze bewegingen verdergaan
So as these movements continue on, and as freedom struggles around the world continue on, let's remember that not only are they interconnected, but they must support and enhance each other for us to be truly victorious.
en de vrijheidsstrijd verdergaat, overal ter wereld, moeten we blijven gedenken dat ze niet alleen verbonden zijn, maar dat ze elkaar moeten ondersteunen en versterken opdat we echt zouden gewonnen hebben. Hartelijk dank.
Thank you.
(Applaus)
(Applause)