In the summer of 2017, a woman was murdered by her partner in Sofia. The woman, let's call her "V," was beaten for over 50 minutes before she died. The morning after, her neighbors told the press that they heard her screams, but they didn't intervene. You see, in Bulgaria and many other societies, domestic violence is typically seen as a private matter. Neighbors, however, are quick to react to any other kind of noise.
Mùa hè năm 2017, có một người phụ nữ bị chồng sát hại ở Sofia. Người phụ nữ này, hãy gọi cô ấy là "V", đã bị đánh trong vòng hơn 50 phút trước khi cô ấy chết. Buổi sáng hôm sau, những người hàng xóm nói với báo chí rằng họ đã nghe thấy tiếng hét của cô, nhưng họ đã không can thiệp. Bạn thấy đấy, ở Bulgaria và nhiều cộng đồng khác, bạo lực gia đình được coi như là một vấn đề riêng tư. Tuy nhiên, hàng xóm dễ dàng nhận ra những tiếng ồn này hơn cả.
We wanted to expose and affect the absurdity of this. So we designed an experiment. We rented the apartment just below V's for one night. And at 10pm, Maksim, the artist in our group, sat on the drum set we had assembled in the living room and started beating it. Ten seconds. Thirty seconds. Fifty seconds. A minute. A light came on in the hallway. One minute and 20 seconds. A man was standing at the door, hesitant to press the bell. One minute and 52 seconds. The doorbell rang, a ring that could have saved a life.
Chúng ta muốn phơi bày và tác động đến sự vô lí của nó. Vì vậy, chúng tôi đã thực hiện một thí nghiệm. Chúng tôi thuê căn hộ ngay bên dưới căn hộ của V một đêm. Và vào 10 giờ tối, Maksim, người nghệ sĩ trong nhóm chúng tôi, ngồi vào bộ trống mà chúng tôi đã bày ra ở phòng khách và bắt đầu đánh trống. Mười giây. Ba mươi giây. Năm mươi giây. Một phút Một bóng đèn được bật lên ở hành lang. Một phút và 20 giây. Có một người đàn ông đứng ở cửa, do dự muốn nhấn chuông. Một phút và 52 giây. Chuông cửa reo, một hồi chuông đã có thể cứu được một mạng người.
"Beat." is our project exploring the ominous silence surrounding domestic violence. We filmed the experiment, and it became instantly viral. Our campaign amplified the voices of survivors who shared similar stories online. It equipped neighbors with specific advice, and many committed to taking action. In a country where every other week, the ground quietly embraces the body of a woman murdered by a partner or a relative, we were loud, and we were heard.
"Beat." là chiến dịch của chúng tôi nhằm thăm dò sự im lặng đáng ngại bao trùm lấy nạn bạo lực gia đình. Chúng tôi quay lại những cuộc thí nghiệm, và nó đã nổi lên ngay lập tức. Chiến dịch cất cao tiếng nói của người từng trải những người đã kể câu chuyện mình lên mạng. Nó cung cấp cho hàng xóm lời khuyên cụ thể và đề nghị nhiều người phải hành động. Ở một quốc gia nơi mà hàng tuần, mặt đất lặng lẽ ôm lấy xác một người phụ nữ bị sát hại bởi chồng hoặc người thân, chúng tôi đã lên tiếng, và chúng tôi đã được nghe thấy.
I am an activist, passionate about human rights innovation. I lead a global organization for socially engaged creative solutions. In my work, I think about how to make people care and act. I am here to tell you that creative actions can save the world, creative actions and play. I know it is weird to talk about play and human rights in the same sentence, but here is why it's important. More and more, we fear that we can't win this. Campaigns feel dull, messages drown, people break. Numerous studies, including a recent one published by Columbia University, show that burnout and depression are widespread amongst activists. Years ago, I myself was burned out. In a world of endless ways forward, I felt at my final stop.
Tôi là một nhà hoạt động xã hội, rất tâm huyết trong việc đổi mới quyền con người. Tôi dẫn đầu một tổ chức toàn cầu cho việc giải quyết sáng tạo các vấn đề xã hội. Trong công việc, tôi nghĩ đến cách làm sao để mọi người quan tâm và hành động. Tôi đứng đây để nói với các bạn rằng hành động sáng tạo sẽ cứu được thế giới, những hành động sáng tạo và trò chơi. Tôi biết nó khá kì quặc khi nói đến việc chơi và nhân quyền trong cùng một câu, nhưng đây là lí do vì sao nó quan trọng. Chúng ta càng lúc càng sợ rằng ta sẽ không chiến thắng được việc này. Những chiến dịch thật buồn chán, thông điệp bị chìm xuống, con người đàn áp. Trong nhiều bài nghiên cứu, bao gồm bài gần đây của Đại học Columbia, cho thấy kiệt sức và trầm cảm thường gặp nhiều ở các nhà hoạt động xã hội, Nhiều năm trước, chính tôi đây đã từng bị kiệt sức. Trên thế giới có biết bao con đường để đi, còn tôi đã tìm thấy nơi kết thúc của mình.
So what melts fear or dullness or gloom? Play. From this very stage, psychiatrist and play researcher Dr. Stuart Brown said that nothing lights up the brain like play, and that the opposite of play is not work, it's depression. So to pull out of my own burnout, I decided to turn my activism into what I call today "play-tivism."
Vậy thì thứ gì phá tan đi nỗi sợ hay sự buồn chán hay nỗi u buồn? Chơi đùa. Tại giai đoạn này, nhà tâm thần học và nghiên cứu chơi đùa Tiến sĩ Stuart Brown nói rằng không gì giúp cho não bộ tươi tỉnh hơn chơi đùa, và đối nghịch với chơi không phải là làm việc mà là sự trầm cảm. Vì thế, để giảm bớt sự mỏi mệt của chính mình tôi quyết định biến hoạt động cộng đồng thành "hoạt động chơi đùa cộng đồng".
(Laughter)
(Tiếng cười)
When we play, others want to join. Today, my playground is filled with artists, techies and scientists. We fuse disciplines in radical collaboration. Together, we seek new ways to empower activism. Our outcomes are not meant to be playful, but our process is. To us, play is an act of resistance. For example, "Beat.," the project I talked about earlier, is a concept developed by a drummer and a software engineer who didn't know each other two days before they pitched the idea. "Beat." is the first winner in our lab series where we pair artists and technologists to work on human rights issues. Other winning concepts include a pop-up bakery that teaches about fake news through beautiful but horrible-tasting cupcakes --
Khi chúng tôi chơi, những người khác cũng muốn tham gia Đến hôm nay, sân chơi của tôi có rất nhiều nghệ sĩ, dân kĩ thuật và nhà bác học. Chúng tôi đẩy mạnh kỉ luật trong sự cộng tác. Cùng nhau, chúng tôi tìm cách mới để thúc đẩy hoạt động xã hội. Thành quả của chúng tôi thì không như chơi đùa, nhưng quá trình của chúng tôi thì như thế. Đối với chúng tôi, chơi đùa là hành động kháng cự. Ví dụ, "Beat", dự án tôi đã nói lúc nãy, được thành lập bởi một tay đánh trống và một kĩ sư phần mềm không quen biết nhau hai ngày trước khi họ cùng đến với ý tưởng ấy. "Beat" là chiến thắng đầu tiên trong các thí nghiệm ấy nơi chúng tôi kết hợp họa sĩ và kĩ thuật viên thực hiện các vấn đề nhân quyền. Các dự án chiến thắng khác bao gồm một lò bánh mì nó dạy chúng ta về sự giả tạo qua những chiếc bánh nướng đẹp nhưng vị tệ
(Laughter)
(Tiếng cười)
or a board game that puts you in the shoes of a dictator so you get to really grasp the range of tools and tactics of oppression.
hoặc một trò chơi cờ bàn đặt bạn vào vị trí của một kẻ độc tài vì thế bạn có cơ hội nắm lấy các công cụ và thủ đoạn của sự áp bức.
We did our first lab just to test the idea, to see where it cracks and if we can make it better. Today, we are so in love with the format that we put it all online for anyone to implement. I cannot overstate the value of experimentation in activism. We can only win if we are not afraid to lose.
Chúng tôi thực hiện thí nghiệm đầu tiên chỉ để thử nghiệm ý tưởng, để xem nó gãy ở chỗ nào và tìm cách khắc phục nó. Hôm nay, chúng tôi quá thỏa mãn với nó và chúng tôi đăng nó lên mạng để cho mọi người cùng thực hiện Tôi không thể nói quá lên giá trị của sự thử nghiệm trong hoạt động xã hội. Chúng ta chỉ có thể chiến thắng nếu chúng ta không sợ thua.
When we play, we learn. A recent study published by Stanford University about the science of what makes people care reconfirms what we have been hearing for years: opinions are changed not from more information but through empathy-inducing experiences. So learning from science and art, we saw that we can talk about global armed conflict through light bulbs, or address racial inequality in the US through postcards, or tackle the lack of even one single monument of a woman in Sofia by flooding the city with them, and, with all these works, to trigger dialogue, understanding and direct action.
Khi chúng ta chơi đùa, chúng ta được học. Một bài nghiên cứu gần đây của đại học Stanford về những yếu tố khiến con người quan tâm tái xác nhận lại những gì chúng ta được nghe hàng năm nay: ý kiến được thay đổi không phải do các thông tin thêm vào mà là từ các thí nghiệm tạo nên sự thấu cảm. Vì thế việc học từ khoa học và nghệ thuật, ta thấy ta có thể nói về các cuộc xung đột toàn cầu bằng đèn điện, hoặc đề cập đến sự phân biệt chủng tộc ở nước Mỹ qua bưu thiếp, hoặc giải quyết vấn đề không có các bia tưởng niệm của một phụ nữ ở Sofia bằng cách khiến cho thành phố có đầy các bia, và, với những hành động này, để thúc đẩy tiếng nói, sự hiểu biết và hành động triệt để.
Sometimes, when I talk about taking risks and trying and failing in the context of human rights, I meet raised eyebrows, eyebrows that say, "How irresponsible," or, "How insensitive." People often mistake play for negligence. It is not. Play doesn't just grow our armies stronger or spark better ideas. In times of painful injustice, play brings the levity we need to be able to breathe. When we play, we live.
Đôi khi, khi ta nói về việc chấp nhận thử thách và cố gắng rồi vấp ngã trong bối cảnh của quyền con người, Tôi bắt gặp những đôi mày nhướng lên, những đôi mày nói lên, "Thật vô trách nhiệm" hoặc, "Thật vô cảm". Người ta thường lầm tưởng việc chơi là sự lơ đễnh. Nó không phải thế. Chơi đùa không chỉ giúp quân đội ta mạnh hơn hay giúp nảy lên ý kiến hay hơn. Trong giai đoạn của sự bất công đầy đau khổ, chơi đùa mang đến sự nhẹ nhõm mà ta cần để được thư thả hơn. Khi chúng ta chơi, chúng ta được sống.
I grew up in a time when all play was forbidden. My family's lives were crushed by a communist dictatorship. For my aunt, my grandfather, my father, we always held two funerals: one for their bodies, but, years before that, one for their dreams. Some of my biggest dreams are nightmares. I have a nightmare that one day all the past will be forgotten and new clothes will be dripping the blood of past mistakes. I have a nightmare that one day the lighthouses of our humanity will crumble, corroded by acid waves of hate.
Tôi sống trong một giai đoạn khi việc chơi đùa bị cấm. Cuộc sống gia đình tôi bị dẹp tan bởi chế độ độc tài cộng sản. Cho dì tôi, ông tôi, và ba tôi, chúng tôi luôn làm hai lễ tang: một cho thi hài của họ, nhưng, vài năm trước đó, một cái nữa cho giấc mơ của họ. Có vài giấc mơ lớn của tôi là những ác mộng tôi có một ác mộng rằng đến một ngày thì tất cả quá khứ sẽ bị lãng quên và quần áo mới sẽ lấm đầy máu của các tội lỗi trong quá khứ Tôi có một ác mộng rằng một ngày ngọn hải đăng của lòng nhân đạo sẽ đổ nát, bị gặm mòn bởi các cơn sóng axit của sự thù hận.
But way more than that, I have hope. In our fights for justice and freedom, I hope that we play, and that we see the joy and beauty of us playing together. That's how we win.
Nhưng hơn hết, tôi có hi vọng. Trong cuộc chiến đấu tìm đến công bằng và tự do, tôi hi vọng rằng chúng ta chơi đùa và chúng ta thấy được niềm vui và vẻ đẹp khi ta chơi cùng nhau. Đó là cách ta chiến thắng.
Thank you.
Xin cảm ơn.
(Applause)
( Vỗ tay )