Thank you. Two years ago, I stood on the TED stage in Arusha, Tanzania. I spoke very briefly about one of my proudest creations. It was a simple machine that changed my life.
Dankuwel. Twee jaar geleden stond ik op het TED-podium in Arusha, Tanzania. Ik sprak er heel kort over een bouwsel van mij waar ik bijzonder trots op ben. Het was een eenvoudige machine die mijn leven veranderde.
Before that time, I had never been away from my home in Malawi. I had never used a computer. I had never seen an Internet. On the stage that day, I was so nervous. My English lost, I wanted to vomit. (Laughter) I had never been surrounded by so many azungu, white people. (Laughter)
Voor die tijd was ik nooit weggeweest van bij mij thuis in Malawi. Ik had nog nooit een computer gebruikt. Ik had nog nooit een internet gezien. Die dag op het podium was ik ongelofelijk nerveus. Mijn Engels was ik kwijt, ik moest haast overgeven. (Gelach) Ik had nog nooit zoveel azungu blanken, om me heen gezien. (Gelach)
There was a story I wouldn't tell you then. But well, I'm feeling good right now. I would like to share that story today. We have seven children in my family. All sisters, excepting me. This is me with my dad when I was a little boy. Before I discovered the wonders of science, I was just a simple farmer in a country of poor farmers. Like everyone else, we grew maize.
Er was een verhaal dat ik toen niet wou vertellen. Maar goed, ik voel me hier goed nu. Vandaag zou ik het graag met jullie delen. Bij mij thuis zijn we met zeven kinderen: allemaal zussen, behalve ik. Dit ben ik met mijn vader ik toen ik nog een klein jongetje was. Voor ik de wonderen der wetenschap ontdekte was ik gewoon een eenvoudige boer in een land van arme boeren. Zoals iedereen verbouwden we mais.
One year our fortune turned very bad. In 2001 we experienced an awful famine. Within five months all Malawians began to starve to death. My family ate one meal per day, at night. Only three swallows of nsima for each one of us. The food passes through our bodies. We drop down to nothing.
Op een bepaald moment hadden we een echt pechjaar. In 2001 leden we onder een verschrikkelijke hongersnood. Binnen de vijf maanden begonnen alle Malawiërs te sterven van de honger. Bij ons thuis aten we één keer per dag, 's avonds. Drie happen nsima maar voor elk van ons. Het eten liep door ons lichaam. Er bleef niet veel meer van ons over.
In Malawi, the secondary school, you have to pay school fees. Because of the hunger, I was forced to drop out of school. I looked at my father and looked at those dry fields. It was the future I couldn't accept.
In Malawi moet je betalen voor de middelbare school. Door de honger moest ik de school laten voor wat ze was. Ik keek naar mijn vader en naar die verdroogde velden. Zo'n toekomst kon ik niet aanvaarden.
I felt very happy to be at the secondary school, so I was determined to do anything possible to receive education. So I went to a library. I read books, science books, especially physics. I couldn't read English that well. I used diagrams and pictures to learn the words around them.
Op de middelbare school had ik me heel gelukkig gevoeld. Ik was vastbesloten al het mogelijke te doen om onderwijs te krijgen. Dus ik ging naar een bibliotheek. Ik las boeken over wetenschap, over fysica in het bijzonder. Engels lezen kon ik niet zo goed. Ik gebruikte diagrammen en afbeeldingen om de woorden eromheen te leren.
Another book put that knowledge in my hands. It said a windmill could pump water and generate electricity. Pump water meant irrigation, a defense against hunger, which we were experiencing by that time. So I decided I would build one windmill for myself. But I didn't have materials to use, so I went to a scrap yard where I found my materials. Many people, including my mother, said I was crazy. (Laughter)
Een ander boek bracht me die kennis. Daarin stond dat je met een windmolen water kon pompen en elektriciteit genereren. Water pompen betekende irrigatie, een middel tegen de honger waaronder we tegen die tijd leden. Ik besloot dus een windmolen voor mezelf te bouwen, alleen had ik het nodige materiaal niet. Daarom ging ik naar een sloperij. Daar vond ik wat ik nodig had. Veel mensen, mijn moeder incluis, zeiden dat ik gek was. (Gelach)
I found a tractor fan, shock absorber, PVC pipes. Using a bicycle frame and an old bicycle dynamo, I built my machine. It was one light at first. And then four lights, with switches, and even a circuit breaker, modeled after an electric bell. Another machine pumps water for irrigation.
I vond een tractorventilator, een schokdemper en pvc-buizen. Met een fietsframe en een oude fietsdynamo bouwde ik mijn machine. Eerst was er één lamp, dan vier lampen, met schakelaar, en zelfs een stroomonderbreker, naar model van een elektriciteitsrekening. Een andere machine pompt water voor irrigatie.
Queues of people start lining up at my house (Laughter) to charge their mobile phone. (Applause) I could not get rid of them. (Laughter) And the reporters came too, which lead to bloggers and which lead to a call from something called TED. I had never seen an airplane before. I had never slept in a hotel. So, on stage that day in Arusha, my English lost, I said something like, "I tried. And I made it."
Er begonnen rijen mensen aan te schuiven aan mijn huis (Gelach) om hun mobiele telefoons op te laden. (Applaus) Ik raakte ze maar niet kwijt. (Gelach) En de journalisten kwamen ook, en door hen de bloggers en uiteindelijk een telefoontje van een organisatie met de naam TED. Ik had nog nooit in mijn leven een vliegtuig gezien, nog nooit in een hotel geslapen. Dus die dag, op het podium in Arusha, voelde ik mijn kennis van het Engels aan me ontsnappen en zei ik iets in de lijn van "Ik heb het geprobeerd. En het is me gelukt."
So I would like to say something to all the people out there like me to the Africans, and the poor who are struggling with your dreams. God bless. Maybe one day you will watch this on the Internet. I say to you, trust yourself and believe. Whatever happens, don't give up. Thank you. (Applause)
Dus ik zou graag iets meegeven aan alle mensen daarachter, mensen zoals ik, aan de Afrikanen, en aan de armen die knokken om hun dromen te realiseren, God zegene hen. Misschien zal je dit ooit op het internet zien. Ik zeg je: vertrouw in jezelf en geloof. Wat er ook gebeurt, geef niet op. Dankuwel. (Applaus)