Thank you. Two years ago, I stood on the TED stage in Arusha, Tanzania. I spoke very briefly about one of my proudest creations. It was a simple machine that changed my life.
გმადლობთ ორი წლის წინ მე ვიდექი TED-ის სცენაზე არუშაში, ტანზანიაში. ძალიან მოკლედ ვისაუბრე ჩემს ერთ-ერთ ყველაზე საამაყო ქმნილებაზე. ეს იყო უბრალო მაქანა, რომელმაც შეცვალა ჩემი ცხოვრება.
Before that time, I had never been away from my home in Malawi. I had never used a computer. I had never seen an Internet. On the stage that day, I was so nervous. My English lost, I wanted to vomit. (Laughter) I had never been surrounded by so many azungu, white people. (Laughter)
მანამდე მე არასდროს ვყოფილვარ შორს ჩემი სახლიდან რომელიც მალავიშია. მე არასდროს მქნოია გამოყენებული კომპიუტერი მე არასდროს მქონდა ნანახი ინტერნეტი მაგ დღეს სცენზე ისე ვინერვიულე, რომ ინგლისური სულ დამავიწყდა, გული მერეოდა. (სიცილი) მე არასდროს ვყოფილვარი გარშემორტყმული ამდენი აზუნგუთი, თეთრკანიანებით. (სიცილი)
There was a story I wouldn't tell you then. But well, I'm feeling good right now. I would like to share that story today. We have seven children in my family. All sisters, excepting me. This is me with my dad when I was a little boy. Before I discovered the wonders of science, I was just a simple farmer in a country of poor farmers. Like everyone else, we grew maize.
იყო ამბავი, რომლის მოყოლაც არ მინდოდა მაშინ. მაგრამ, დღეს მე თავს მშვენივრად ვგრძნობ. მსურს დღეს გაგიზიაროთ ეგ ამბავი. ჩვენს ოჯაშში შვიდი შვილია. ყველა დაა, ჩემს გამოკლებით. ეს მე ვარ მამაჩემთან, როცა პატარა ბიჭი ვიყავი. სანამ მეცნიერების საოცრებებეს აღმოვაჩენდი, ვიყავი ერთი უბრალო ფერმერი ღარიბ ფერმერთა ქვეყანაში. სხვა ყველას მზგავსად ჩვენ სიმინდს ვზრდიდით.
One year our fortune turned very bad. In 2001 we experienced an awful famine. Within five months all Malawians began to starve to death. My family ate one meal per day, at night. Only three swallows of nsima for each one of us. The food passes through our bodies. We drop down to nothing.
ერთ წელს ბედმა ზურგი გვაქცია. 2001 წელს ჩვენ გადავიტანეთ საშინელი შიმშილობა ხუთ თვეში ყველა მალავიელი სიკვდილის პირას იყო შიმშილის გამო. ჩემი ოჯახი დღეში ერთხელ ჭამდა, ღამით. მხოლოდ სამი სიმინდის ბლითი, თითოსთვის. საკვები შედიოდა ჩვენს სხეულში. მაგრამ ეს იყო, არაფერი.
In Malawi, the secondary school, you have to pay school fees. Because of the hunger, I was forced to drop out of school. I looked at my father and looked at those dry fields. It was the future I couldn't accept.
მალავიის საჯარო სკოლაში სწავლისთის ფული უნდა იხადო. შიმშილის გამო იძულებული გავხვდი სკოლიდან გამოვსულვიყავი. ვუყურებდი მამაჩემს ვუყურებდი გამშრალ მიწას. ეს იყო მომვალი რომელსაც მე არ მივიღებდი.
I felt very happy to be at the secondary school, so I was determined to do anything possible to receive education. So I went to a library. I read books, science books, especially physics. I couldn't read English that well. I used diagrams and pictures to learn the words around them.
ძალიან მიხაროდა სკოლაში სიარული ამიტომ გატავწყვიტე გავაკეთო ყველაფერი რაც შემეძლო რომ მიმეღო განათლება. ასერომ ბიბლიოთეკაში წავედი. ვკითხულობდი წიგნებს, მეცნიერულ წიგნებს, განსაკუთრებით ფიზიკაზე. ინგლისურს კარგად არ ვფლობდი. დიაგრამებს და სურათებს ვიყენებდი რომ მესწავლა სიტყვები, რომლებიც მათ გარშემო იყო.
Another book put that knowledge in my hands. It said a windmill could pump water and generate electricity. Pump water meant irrigation, a defense against hunger, which we were experiencing by that time. So I decided I would build one windmill for myself. But I didn't have materials to use, so I went to a scrap yard where I found my materials. Many people, including my mother, said I was crazy. (Laughter)
კიდევ ერთი წიგნი, რომელიც ცოდნა მომცა. მასში ეწერა, ქარის წიქვილს შეუძია წყლის ამოტუმბვა და ელექტროენერგიის გენერირება. წყლის ამოტუმბა - ნიშნავს ირიგაციას, დაცვა შიმშილისგან, რომელიც გვქონდა იმ პერიოდში. ასერომ გადავწყვიტე ჩემით ამეშენებინა ერთი ჰაერის წისქვილი, ჩემთვისვე. მაგრამ მე არ მქონდა საჭირო მასალა, ამისთვის ჯართის საძებნად წავედი სადაც ვიპოვე საჭირო მასალა. ბევრი ადამიანი, დედაჩემის ჩათვლით, იძახოდა რომ გავგიჟდი. (სიცილი)
I found a tractor fan, shock absorber, PVC pipes. Using a bicycle frame and an old bicycle dynamo, I built my machine. It was one light at first. And then four lights, with switches, and even a circuit breaker, modeled after an electric bell. Another machine pumps water for irrigation.
ვიპოვე ტრაქტორის პროპელერი, არმოტიზატორი და პვხ-ას მილები. ველოსიპედის რამის და ძველი ველოსიპედის დინამოს გამოყენებით, ავაშენე ჩემი მანქანა. თავიდან ერთი ნათურა იყო. მერე ოთხი, ჩამრთველებით, და ამომრთველებითაც კი. ელექტრო ზარის მზგავსი მეორე მანქანა წყალს ტუმბავს ირიგაციისთვის.
Queues of people start lining up at my house (Laughter) to charge their mobile phone. (Applause) I could not get rid of them. (Laughter) And the reporters came too, which lead to bloggers and which lead to a call from something called TED. I had never seen an airplane before. I had never slept in a hotel. So, on stage that day in Arusha, my English lost, I said something like, "I tried. And I made it."
ხალხი რიგებში დგება ჩემი სახლის წინ (სიცილი) მობიური ტელეფონები, რომ დატენონ. (აპლოდისმენტები) ვერაფრით ვერ მოვიშორე. (სიცილი) მერე ჟურნალისტებიც მოვიდნენ, რომლების მომიყვანეს ბლოგერებთან ამათ კიდე, ზართან რაღაცისგან რასაც TED-ი ჰქვია. მანამდე თვითმფრინავი არ მქონდა ნანახი. სასთუმროში არასდროს მეძინა. ასერომ, სცენაზე იმ დღეს არუშაში, ინგლისური რომ დამავიწყდა, ვთქვი, რაღაც ამდაგვარი, "ვცადე და გამომივიდა."
So I would like to say something to all the people out there like me to the Africans, and the poor who are struggling with your dreams. God bless. Maybe one day you will watch this on the Internet. I say to you, trust yourself and believe. Whatever happens, don't give up. Thank you. (Applause)
ამიტომ მინდა ერთი რამის თქმა ყველა ადამიანს რომელიც ჩემ დღეშია აფრიკელებს, ღარიბებს, ვინც იბრძვის თავისი ოცნებისთვის. ღმერთმა დაგლოცოთ. შეიძლება ერთ დღეს თქვენ ნახავთ ეს ინტერნეტით. მოგიწოდებთ, ენდეთ საკუთარ თავს და გწამდეთ. რაც არ უნდა მოხდეს, არ დანებდეთ. გმადლობთ. (აპლოდისმენტები)