Chris Anderson: William, hi. Good to see you.
Kрис Андерсон: Уильям, сайн уу. Чамтай уулзсандаа таатай байна.
William Kamkwamba: Thanks.
Уильям Камкуамба: Баярлалаа.
CA: So, we've got a picture, I think? Where is this?
KA: Бидэнд нэг зураг байна. Энэ хаана вэ?
WK: This is my home. This is where I live.
УK: Энэ бол миний гэр. Миний амьдардаг газар
CA: Where? What country?
KA: Хаана? Аль улс вэ?
WK: In Malawi, Kasungu. In Kasungu. Yeah, Mala.
УK: Энэ бол Касунгу, Малави. Тиймээ Касунгу. Мала.
CA: OK. Now, you're 19 now?
KA: Аан тийм үү. Одоо 19 настай гэсэн үү?
WK: Yeah. I'm 19 years now.
УK: Тийм, би одоо 19 настай.
CA: Five years ago you had an idea. What was that?
KA: 5 жилийн өмнө чамд нэг санаа байсан гэсэн. Юу байсан юм бэ?
WK: I wanted to make a windmill.
УK: Би салхин хөдөлгүүр хийхийг хүссэн.
CA: A windmill?
KA: Салхин хөдөлгүүр ээ?
WK: Yeah.
УK: Тийм.
CA: What, to power -- for lighting and stuff?
KA: Гэрэл гаргаж, цахилгаан хэрэгсэл ажиллуулахын тулд уу?
WK: Yeah.
УK: Тийм.
CA: So what did you do? How did you realize that?
KA: Тэгэхээр чи юу хийсэн бэ? Яаж хийсэн юм бэ?
WK: After I dropped out of school, I went to library, and I read a book that would -- "Using Energy," and I get information about doing the mill. And I tried, and I made it.
УK: Сургуулиа хаясныхаа дараахан би номын сан руу очоод “Энерги Ашиглах нь” нэртэй ном уншаад салхин хөдөлгүүрийг хийх тухай мэдээлэл олж авсан. Тэгээд би оролдож үзсэн, тэгээд хийсэн.
(Applause)
(Алга ташилт)
CA: So you copied -- you exactly copied the design in the book.
KА: Чи яг нарийн номон дээрхи загварыг хуулсан уу?
WK: Ah, no. I just --
УK: Үгүй, би зүгээр л...
CA: What happened?
KA: Юу болсон юм бэ?
WK: In fact, a design of the windmill that was in the book, it has got four -- ah -- three blades, and mine has got four blades.
УK: Үнэн хэрэгтээ загвар нь уг номонд байсан юм 4 ширхэг, бишээ 3 далавчтай байсан, Харин минийх 4 далавчтай.
CA: The book had three, yours had four.
KA: Номных 3, чинийх 4 байсан юм байна тийм үү?
WK: Yeah.
УK: Тийм.
CA: And you made it out of what?
KA: Чи юугаар хийсэн бэ?
WK: I made four blades, just because I want to increase power.
УK: Би 4 дэхь далавчийг зүгээр л хүч нэмэгдүүлэх гэж хийсэн.
CA: OK.
KA: За.
WK: Yeah.
УK: Тийм.
CA: You tested three, and found that four worked better?
KA: Чи 3 далавчтайгаар туршаад 4 далавч нь илүү гэдгийг мэдсэн үү?
WK: Yeah. I test.
УK: Тиймээ, би туршиж үзсэн.
CA: And what did you make the windmill out of? What materials did you use?
KA: Тэгээд салхин хөдөлгүүрээ юугаар хийсэн бэ? Ямар материал ашигласан бэ?
WK: I use a bicycle frame, and a pulley, and plastic pipe, what then pulls --
УK: Би унадаг дугуйны хүрээ, хүрд, хуванцар хоолой ашигласан.
CA: Do we have a picture of that? Can we have the next slide?
KA: Бидэнд үүний зураг байгаа юу? Дараагийн слайдыг үзүүлээч?
WK: Yeah. The windmill.
УK: Байгаа, энэ байна.
CA: And so, and that windmill, what -- it worked?
KA: Тэгээд энэ салхин хөдөлгүүр ажиллaсан уу?
WK: When the wind blows, it rotates and generates.
УK: Салхи үлээхэд энэ эргэж, эрчим хүч гаргадаг.
CA: How much electricity?
KA: Хэр хэмжээний цахилгаан гаргах уу?
WK: 12 watts.
УK: 12 ватт.
CA: And so, that lit a light for the house? How many lights?
KA: Тэгээд энэ чийдэн асаадаг уу? Хэдэн чийдэн асаах уу?
WK: Four bulbs and two radios.
УK: 4 чийдэнгийн шил, 2 радио.
CA: Wow.
KA: Гайхалтай.
WK: Yeah.
УK: Тиймээ.
(Applause) CA: Next slide -- so who's that?
(Алга ташилт) KA: Дараагийн слайд. Энэ хэн бэ?
WK: This is my parents, holding the radio.
УK: Энэ бол миний ээж аав радио худалдаж авч байгаа нь.
CA: So what did they make of -- that you were 14, 15 at the time -- what did they make of this? They were impressed?
KA: Тэгэхээр тэд нар юу гэж бодсон бол. Чи тухайн үед 14, 15 настай байсан. Тэд нар юу гэж бодсон бол? Тэд нар гайхсан уу?
WK: Yeah.
УK: Тийм.
CA: And so what's your -- what are you going to do with this?
KA: Тэгэхээр чи үүгээрээ юу хийх гэж байна даа?
WK: Um --
УK: Ммм...
CA: What do you -- I mean -- do you want to build another one?
KA: Чи дахиад нэмж хийхийг хүсэж байна уу?
WK: Yeah, I want to build another one -- to pump water and irrigation for crops.
УK: Тийм, дахиад нэгийг хиймээр байна. Ус шахаж бас усжуулдаг, тарианы усжуулалтанд.
CA: So this one would have to be bigger?
KA: Тэгэхээр илүү том байх шаардлагатай, тийм үү?
WK: Yeah.
УK: Тийм.
CA: How big?
KA: Хэр том?
WK: I think it will produce more than 20 the watts.
УK: Миний бодлоор 20 ваттаас илүүг гаргах болно.
CA: So that would produce irrigation for the entire village?
KA: Энэ тэгээд тосгоныг нийтээр нь усжуулж чадах уу?
WK: Yeah.
УK: Тийм.
CA: Wow. And so you're talking to people here at TED to get people who might be able to help in some way to realize this dream?
KA: Пөөх. Тэгэхээр чи энд TED-д мөрөөдөлд чинь туслах хэн нэгэн боломжтой хүнийг хайж байна уу?
WK: Yeah, if they can help me with materials, yeah.
УK: Тиймээ, хэрвээ тэд материалаар туслах юм бол.
CA: And as you think of your life going forward, you're 19 now, do you picture continuing with this dream of working in energy?
KA: Чиний амьдрал гэрэл гэгээтэй байна, Чи одоо 19 настай, энэ мөрөөдлөө үргэлжлүүлэн эрчим хүчний тал дээр ажилласаар байх уу?
WK: Yeah. I'm still thinking to work on energy.
УK: Тийм. Би эрчим хүчний тал дээр ажиллана гэж бодож байгаа.
CA: Wow. William, it's a real honor to have you at the TED conference. Thank you so much for coming.
KA: Пөөх. Уильам, TED чуулганд хамт байх нэр төрийн хэрэг байлаа. Хүрэлцэн ирсэнд чинь маш их баярлалаа.
WK: Thank you.
УK: Баярлалаа.
(Applause)
(Алга ташилт)