"Always wear sunscreen." "Eat a balanced diet." "A penny saved is a penny earned." You probably all learned these lessons as a kid, maybe from your parents, or if you grew up in the '80s, on the public service announcements at the end of every episode of the G.I. Joe cartoons. But chances are, despite knowing this, you still stepped outside without putting on sunscreen, devoured an entire bag of chips in one go or spent way more of your paycheck than you anticipated. So why is that?
“Phải nhớ bôi kem chống nắng.” “Ăn uống lành mạnh.” “Chi tiêu tiết kiệm.” Bạn hẳn đều đã học những điều này từ khi còn nhỏ. Chúng có thể từ bố mẹ, hay từ thông báo dịch vụ công cộng ở cuối mỗi phần phim hoạt hình G.I. Joe nếu bạn lớn lên ở thập niên 80. Nhưng khả năng cao là dù biết tất cả các điều này, bạn vẫn đi ra ngoài mà không bôi kem chống nắng, ăn sạch cả bịch bim bim trong một lần, và tiêu nhiều tiền hơn khả năng cho phép. Tại sao lại như vậy?
[Your Money and Your Mind] with Wendy De La Rosa
[Tiền bạc và Tư duy bởi Wendy De La Rosa]
A few years ago, two Yale professors coined the term "G.I. Joe fallacy" to describe this very phenomenon. It's the mistaken idea that knowing is half the battle. But as it turns out, in most situations, just knowing something is not nearly enough for you to put it into practice. Information doesn't always change behavior.
Vài năm trước, hai giáo sư trường Yale đặt ra thuật ngữ “Sự nguỵ biện G.I. Joe” để mô tả hiện tượng này. Suy nghĩ rằng, chỉ cần hiểu đã giải quyết một nửa vấn đề, là sai lầm. Thực chất, với đa số tình huống chỉ biết kiến thức là không hề đủ để thực hiện nó. Thông tin không phải lúc nào cũng có thể thay đổi hành vi.
As a behavioral scientist helping families make better financial decisions, I've seen people struggle to save money, to cut back on their expenses or to manage their debt, even after they've taken a financial literacy class. And the reality is that people fundamentally know what they need to do to improve their financial situation. We all do. The equation is simple: they need to save more and spend less.
Là nhà phân tích hành vi giúp các gia đình đưa ra những lựa chọn tài chính tốt hơn, tôi đã thấy nhiều người chật vật để tiết kiệm, giảm chi tiêu, hoặc quản lý nợ nần, dù là sau khi đã học qua các lớp về hiểu biết tài chính. Và thực tế là họ căn bản đều biết mình cần làm gì để cải thiện tình hình tài chính của bản thân. Chúng ta đều biết. Công thức rất đơn giản: Giảm chi tiêu và tăng khoản tiết kiệm.
But the thing is, that's just really hard to do. It's easier said than done, and I've been in this boat as well. So for example, I had a magazine subscription that I knew I should just cancel. I never read the magazine, and every month, money was coming out of my checking account, and every time I reviewed my budget, I saw it, I knew I had to cancel it, but I didn't. It took me two years to cancel that magazine subscription. And I'm sure I'm not alone. You probably have some type of subscription that you know you should cancel. So the critical piece in all of this is to get rid of this belief that financial security is just a problem that we can teach away.
Nhưng vấn đề là, điều này thật sự rất khó. Nói thì dễ, làm thì khó, và tôi cũng từng cùng chung cảnh ngộ. Ví dụ như tôi đã đăng ký một dịch vụ tạp chí mà tôi thừa biết mình nên huỷ. Tôi chưa bao giờ đọc tạp chí đó, và mỗi tháng, tiền cứ tuôn ra khỏi tài khoản ngân hàng của tôi, và mỗi lần kiểm tra các khoản chi tiêu, tôi lại nhìn thấy nó, biết mình cần huỷ đăng ký, nhưng tôi đã không làm. Tôi đã mất hai năm để huỷ dịch vụ tạp chí đấy. Và không chỉ mình tôi như thế! Bạn chắc hẳn cũng đăng ký một trang báo nào đó mà bạn biết nó cần phải hủy. Thế nên điều quan trọng nhất là loại bỏ suy nghĩ rằng sự ổn định tài chính là vấn đề chỉ cần học là được.
In the US, for example, we spend nearly 700 million dollars every year on financial education programs, yet a team of researchers have found that these programs explained only 0.1 percent of the variance in financial behaviors. Not zero, but pretty close to it. Meanwhile, 20 states mandate financial literacy classes in high school, but studies have found that unless these programs are well-implemented, they are unlikely to have any effect on a student's future credit score or their likelihood to invest. A more significant predictor of how well you manage your finances is your general ability to do math.
Chẳng hạn như ở Mỹ, Hơn 700 triệu đô mỗi năm được sử dụng cho các chương trình giáo dục tài chính, nhưng một nhóm nghiên cứu đã phát hiện những chương trình này chỉ bao quát 0.1 phần trăm các biến thể trong các hành vi tài chính. Không phải 0%, nhưng khá sát đấy. Trong khi đó, có 20 bang bắt buộc các trường cấp 3 dạy hiểu biết tài chính, trong khi nghiên cứu cho thấy trừ khi những chương trình này được ứng dụng tốt, chúng sẽ có rất ít ảnh hưởng đến điểm tín dụng của học sinh, hay xác suất đầu tư. Một yếu tố dự báo đáng kể hơn về khả năng quản lý tài chính của bạn là khả năng làm toán.
From all of this, I've learned that behavior change is not an educational pursuit. It's an environmental one. If you are struggling, it's not because there's something fundamentally wrong with you. It's most likely because there is something wrong with how your environment is set up. Look around you. The cues to spend money have gotten smarter, faster and more efficient. Targeted ads are becoming more personalized, corporate content is becoming more engaging, and everything around you is focusing on spending. So let's change that. You can reshape your environment and how you interact with it, and I can guide you through it.
Từ tất cả điều này, tôi đã học được rằng sự thay đổi hành vi không phải là sự mưu cầu về giáo dục. Mà là về môi trường xung quanh. Nếu bạn đang gặp khó khăn, thì không phải là vì bản thân bạn bất ổn. Khả năng cao hơn là vì có điều gì đó không hợp lí với môi trường xung quanh của bạn. Hãy nhìn xung quanh. Những ám thị khiến bạn tiêu tiền dần trở nên thông minh hơn, nhanh hơn và hiệu quả hơn. Các quảng cáo ngày càng được cá nhân hoá, các nội dung quảng bá càng trở nên thu hút, và mọi thứ xung quanh bạn đều nói về việc tiêu tiền. Vậy nên, hãy thay đổi điều đó. Bạn có thể định hình lại môi trường và cách bạn tương tác với nó, và tôi có thể hướng dẫn bạn.
Over the course of this series, I'll take you through a step-by-step look at how you can change your environment and regain control of your finances. At the end of every episode, I'll share practical tips based on research on how to spend less and save more today -- not tomorrow, but today. And your future self will thank you.
Trong suốt series này, tôi sẽ hướng dẫn bạn qua từng bước để thay đổi môi trường xung quanh và lấy lại sự kiểm soát tài chính của bạn. Ở cuối mỗi tập, tôi sẽ chia sẻ những mẹo thực dụng dựa trên các nghiên cứu về cách tiêu ít đi và tiết kiệm nhiều hơn ngay từ hôm nay -- không phải ngày mai, là hôm nay. Và bạn trong tương lai sẽ cảm ơn bạn.