I'm an exhausted dad. Currently owned and dominated by two mini dictators, who rule my life with an iron fist while wearing their Huggies diapers.
Kimerült apuka vagyok. Jelenleg két kis minidiktátor rabja, akik Huggies pelenkában, de vasmarokkal uralkodnak az életemen.
(Laughter)
(Nevetés)
Now probably because I've been drowning in small people lately, I've been paying close attention to a particular headline. It seems around the world, in developed countries, people are having fewer babies. From North America to Europe to China to Japan, there's actually been a consistent decline in birth rates. In fact, over the past 50 years, the global fertility rate has halved.
Talán pont, mert ezek a pici emberek határozzák meg most az életemet, felfigyeltem egy szalagcímre. Úgy tűnik, szerte a fejlődő világban kevesebb gyereket vállalnak az emberek. Észak-Amerikától Európáig, Kínától Japánig folyamatosan esik a születések száma. A helyzet az, hogy az elmúlt ötven évben a teljes termékenységi arányszám megfeleződött.
What the heck is going on? Now, my friends who don't want kids, all point to climate change as a reason for never having babies. And many of you are sitting there right now, saying, "Waj, there's also overpopulation, there's also high birth rates, which still exist in many African and Middle Eastern countries, there's also orphan kids who still need parents, there's also a lack of resources to go around for everyone, and oh, by the way, we have a ginormous carbon footprint that is destroying this planet.
Mi a csuda folyik itt? Azok a barátaim, akik nem akarnak gyereket, a klímaváltozásra hivatkoznak. Önök között is sokan ülnek itt most, akik azt mondják: "Waj, a föld túlnépesedett, számos afrikai és közel-keleti országban magas a születések száma, rengeteg az árva, akik befogadó szülőkre várnak, már így is kevés a nyersanyag; és ha már itt tartunk, hatalmas a karbonlábnyomunk, elpusztítjuk a Földet.
I hear you, I hear you. And yet, despite all this chaos, I still think we should have babies. I believe we can and should fight for the earth and humanity, side by side.
Tudom. Tudom. És mégis, a hatalmas káosz ellenére is úgy gondolom, kellenek a gyerekek. Hiszek abban, hogy harcolhatunk egyszerre a Földért és az emberiségért.
Now, if I could take it personal for a second, I get it, I get why some of you might be skeptical about having babies. Here's a photo of my wife and me before we had kids. Young, happy, fresh.
Ha megengedik, hogy személyesebb vizekre evezzek, megértem, miért vannak kétségeik a gyerekvállalással kapcsolatban. Itt egy kép a feleségemről és rólam még a gyerekek előtt. Fiatalok voltunk, boldogok és üdék.
(Laughter)
(Nevetés)
Here's a photo of me after having kids. A broken, defeated husk of a man.
És itt egy kép rólam, miután megszülettek a gyerekek. Egy megtört és legyőzött embert látnak.
(Laughter)
(Nevetés)
Here's the photo of the car I thought I'd be driving as an adult. A Porsche. Here's what I actually drive. A Honda Odyssey minivan.
Itt egy kép arról, hogy milyen autóról álmodoztam, ha majd felnőtt leszek: egy Porsche. És ez van: egy Honda Odyssey családi kisbusz.
(Laughter)
(Nevetés)
(Applause)
(Taps)
For the minivan. Where there was once hope, now there is convenient space, and good mileage, good mileage.
Tapsot a kisbusznak. A régi remények helyett most van a kocsiban elég hely, és jó az autó fogyasztása, tényleg jó.
Now, I just want to stress that I'm completely aware of the very dire threats of global warming and climate change. I just want to acknowledge that choosing to have babies is a deeply, profoundly personal choice. And that many who want to are unable. But just for today, let's examine the flip side of the coin. At how not having enough new people is going to be a major problem moving forward.
Szeretném hangsúlyozni, hogy pontosan tisztában vagyok a globális felmelegedés és a klímaváltozás óriási veszélyeivel. Szeretném az is megerősíteni, hogy a gyermekvállalás teljes mértékben egyéni döntés. Tudom, hogy vannak, akiknek nem lehet gyereke. Ennek ellenére szeretném, ha ma megvizsgálnánk az érme másik oldalát is: azt, hogy milyen súlyos gondokat okoz majd a jövőben, ha nem születnek gyerekek.
According to the World Health Organization, we need to average about 2.1 children per woman today just so we have enough people to replace the previous generation. A lot of you thought overpopulation was going to be a problem in 100 years -- yeah, it might be underpopulation. So a question: what happens if that number dips below 2.1? There's going to be a domino effect. As all of us get older, and live longer, there's going to be a shrinking younger population, which is going to lead to rising labor shortages in the world's biggest economies. I'm talking about United States, China, Japan, Germany. Fewer younger working people means less tax revenue. Less tax revenue means less money and resources to go to safety net programs that all of us are going to depend upon. I'm talking about pensions and health care. It seems every generation is indeed connected.
Az Egészségügyi Világszervezet szerint ma a nőknek átlagosan 2,1 gyermeket kellene világra hozniuk ahhoz, hogy az előző generáció helyét betölthessék. Sokan gondolják, hogy 100 éven belül a túlnépesedés okoz majd gondot, szerintem viszont inkább az alulnépesedés. Felmerül a kérdés: Mi lesz, ha ez a szám 2,1 alá csökken? Akkor beindul a dominóhatás. Egyre öregebbek leszünk, és egyre tovább élünk. A fiatalok száma egyre csökken, vagyis a világ gazdaságilag legfejlettebb országaiban munkaerőhiány lép fel. Itt főleg az Egyesült Államokra, Kínára, Japánra és Németországra gondolok. Ha kevesebb a dolgozó fiatal, kevesebb az adóbevétel is. Ha kevesebb az adóbevétel, kevesebb forrás marad a szociális háló működtetésére, melyre akkor már mindenki rá lesz utalva: a nyugdíjról és az egészségügyi ellátásról beszélek. Úgy tűnik, minden generáció függ a másiktól.
But how the heck did we get here in the first place? Well, in some cases, it was intentional. Let's take the DeLorean to simpler times. Let's stop in China. Somewhere between the death of disco and "Empire Strikes Back" -- 1980. In 1980, China decided to implement the one-child policy, largely limiting most parents to having just one kid to combat overpopulation. Check out some good old-fashioned Chinese propaganda, lovely.
De hogyan jutottak a dolgok idáig? Bizonyos esetekben szándékosan. Üljünk be az időgépbe, hogy megkönnyítsük az utazást, és álljunk meg elsőnek Kínában. Valamikor 1980-ban a diszkók eltűnése és a Birodalom visszavág között Kínában bevetették az "egy gyermek" politikát, mely szerint a legtöbb családban csak egy gyermek születhetett. A cél a túlnépesedés megállítása volt. Nézzenek csak meg erről néhány korabeli propaganda plakátot, csodás!
Now, fast-forward to 2019. Even after ending its one-child policy in 2015, China's birth rates have largely declined. In fact, the falling population in China is removing one of its biggest drivers of growth -- people. If trends continue, China's population is actually going to peak in 2029, before entering "unstoppable decline." China's government is so freaked out right now that it's actually doing new propaganda -- it's begging couples to have children for the country.
Ugorjunk egy nagyot 2019-re. 2015 után, mikor felfüggesztették Kínában az "egy-gyermek" politikát, a születések száma továbbra is jelentős mértékben csökkent. A kínai népességcsökkenés a fejlődés legfontosabb mozgatórugójától fosztja meg az országot: az emberektől. Ha ebbe az irányba haladunk, Kína népessége 2029-re eléri a maximumát, majd megállíthatatlanul csökkenni fog. A kínai kormány annyira megrettent ettől, hogy új propagandába kezdett: most már kéri a házaspárokat, hogy az ország érdekében vállaljanak gyereket.
Let's take the DeLorean and hop over to Japan, home of my beloved Honda Odyssey minivan.
Üljünk be megint az időgépbe, és ugorjunk át Japánba, szeretett Honda Odyssey kisbuszom hazájába.
(Laughter)
(Nevetés)
Japan is now producing more adult diapers than infant ones. The number of kids in Japan has fallen for the 37th straight year. And unlike other countries, it has not been able to replace its population numbers through immigrant workers. There will be labor shortages and not enough money to fund the safety-net programs. Now, Japan has introduced two solutions. First, a financial incentive. Some local governments in Japan have offered couples money to have babies, with the money increasing with each additional child being born. This actually worked for one year in 2014 in this town called Ama. It actually raised the birth rate from about 1.66 kids per woman to 1.8. But it did not gain traction across Japan.
Japán ma már több pelenkát gyárt felnőtteknek, mint gyerekeknek. Az országban 37 éve folyamatosan esik a születések száma. Más országokkal ellentétben Japán nem tudja bevándorlókkal pótolni a hiányzó népességszámot. Hamarosan munkaerőhiány lép fel, és nem lesz elég pénz a szociális háló finanszírozására. Japán két megoldást dolgozott ki. Az egyik az anyagi ösztönzés. Néhány helyi önkormányzat pénzt ajánlott azoknak, akik gyereket vállalnak: minél több a gyerek, annál több pénzt kaptak. Ez nagyon jól be is vált 2014-ben egy évig egy Ama nevű kisvárosban: A születések aránya 1.66-ról 1.8-ra emelkedett. De a kezdeményezés nem talált követőkre Japán más részein.
In 2018, a leader of Japan's ruling party tried a new tack. He told young people, "You're selfish for not having babies." Shockingly, shaming was not a rousing aphrodisiac. Surprise, I know, surprise. Who would have thought?
2018-ban egy kormánypárti vezető új taktikához folyamodott: Azt mondta a fiataloknak, hogy önző az, aki nem vállal gyermeket. Megdöbbentő módon azonban a megszégyenítés nem volt jó afrodiziákum. Meglepetés ez, tudom. Ki gondolta volna?
(Laughter)
(Nevetés)
Let's take the DeLorean to Europe, the continent of delicious cheeses I love to eat but cannot pronounce. The UK and much of Western Europe has a birth rate of about 1.7 kids per woman, which at least is better than Hungary, where it hovers around 1.45. Now, Hungary's prime minister Viktor Orbán has proposed a new solution to try to incentivize people to have kids. He said families where the women have four or more kids will no longer pay income tax. Pretty good, right, pretty good. At least it's better than Russia's 2007 proposal, which once offered women in a particular region the opportunity of winning a fridge if they had more kids.
Utazzunk tovább az időgéppel Európába, a finom sajtok földjére, amiket bár imádok, a nevüket kiejteni nem tudom. Az Egyesült Királyságban és Nyugat-Európa nagy részén a termékenységi arányszám 1,7, ami jobb, mint a magyarországi 1,45 körül mozgó átlag. Magyarország miniszterelnöke Orbán Viktor azzal az új módszerrel próbálja ösztönözni a gyerekvállalást, hogy azok a családok, ahol négy vagy több gyermek születik, nem kötelesek többé jövedelemadót fizetni. Egész jó, nem? Egész jó! Mindenesetre jobb, mint a 2007-es orosz javaslat, ahol egy bizonyos régióban felajánlották, hogy azok a nők, aki gyermeket szülnek, nyerhetnek egy hűtőt.
(Laughter)
(Nevetés)
Yeah, it didn't work, it didn't work. But hold on, pump the brakes. Orbán is primarily proposing this because he wants to limit the population of Muslims and people of color. He says he doesn't think Hungary's traditions and culture and color has to be "mixed with those of others." Subtle. Unfortunately for Orbán, and much of the EU, the birth rates are not high enough right now to be replenished without immigration. Among EU countries, there is a demographic decline. So it seems, in Europe, karma is going to be brown and Muslim.
Hát igen, ez sem működött. Nem működött. De várjanak, állunk meg itt egy kicsit. Orbán javaslatának célja elsősorban az, hogy korlátozza a muszlimok és egyéb színes bőrűek bevándorlását az országba. Azt mondja, Magyarország hagyományai és kultúrája, idézem: "nem keveredhet másokéival". Milyen kifinomult. Orbán és a sok európai uniós ország bánatára azonban a jelenlegi születésszám nem elég magas, hogy a népességcsökkenés bevándorlás nélkül megakadályozható legyen. Az Európai Unió országaiban csökken a népesség. Úgy tűnik tehát, hogy Európa karmája barna bőrű és muszlim.
(Laughter) (Applause)
(Nevetés) (Taps)
Just saying.
Csak úgy mondom.
The question remains: Why aren't people having enough kids? Why is the birth rate declining in these countries? In some cases, it's because women are more literate, more educated. They have more economic opportunities -- applaud. All good things, all good things, yes.
Továbbra is itt a kérdés: Miért nem születik elég gyerek? Miért esik ezekben az országokban a születések száma? Bizonyos esetekben azért, mert a nők olvasottabbak és tanultabbak. Gazdasági értelemben is több lehetőségük van, ami jó. Csupa jó dolog ez, csupa jó dolog, igen.
(Applause)
(Taps)
In India, this has been fantastic, it has actually reduced the birth rate but kept it above that magic 2.1 number. Women also have more access to birth control, more control over their reproductive lives, all good things. But in the United States, in particular, a lot of young people are opting out of having kids, largely cite the same reason: financial concerns.
Indiában fantasztikusan működött ez. A születések száma csökkent ugyan, de a szükséges 2.1 fölött maradt. A nők számára ma már elérhetőbbé vált a születésszabályozás, több beleszólásuk van abba, hogy akarnak-e szülni vagy sem. Ez is jó dolog. De különösen az Egyesült Államokban egyre több fiatal dönt úgy, hogy nem kíván gyermeket vállalni. Ennek okaként egybehangzóan az anyagiakra hivatkoznak.
Let's take the DeLorean to my motherland, the United States of America, where the birth rate hit its historic low in 2017. The United States is the most expensive country in the world to give birth. If you do not have insurance, it will cost you 32,000 dollars to have a baby, if everything goes perfectly. That's like buying a brand new Honda Odyssey minivan, OK? So, congratulations, you just had a baby, but the baby's economic productivity is zero, and guess what? The United States is the only industrialized country in the world that does not require employers to offer paid parental leave. "Mom, you just had a baby, congratulations, that's lovely. Get back to work or you're fired, young mom!" My wife and I, both working parents, pay about 3,500 dollars a month -- a month -- in Virginia for childcare. If you do the math, that's 40,000 dollars a year. That's like buying a brand new, souped-up, Honda Odyssey minivan, OK. I have one, I do not need 10.
Az időgéppel tehát most hazámba, az Egyesült Államokba utazunk, ahol a születések száma 2017-ban elérte a mélypontot. Az Egyesült Államok az az ország, ahol a legköltségesebb gyermeket szülni. Azoknak, akiknek nincs biztosítása, a szülés 32.000 dollárba kerül, ha minden simán megy. Ennyiből már vehetnénk egy vadonatúj Honda Odyssey kisbuszt, ugye? Szóval gratulálunk, megszületett a baba, aki viszont semmiféle gazdasági hasznot nem termel. Ráadásul az Egyesült Államok az egyetlen fejlett ország a világon, ahol nem feltétel, hogy a munkaadók fizetett szülési szabadságot adjanak. "Anyuka, megszületett a kisbabája. Gratulálunk! Ez csodás! És most azonnal jöjjön vissza dolgozni, különben ki van rúgva, anyuka!" A feleségem és én is dolgozó szülők vagyunk. Havonta, hangsúlyozom havonta, 3500 dollárt fizetünk gyermekfelügyeletre. Ha összeadjuk, ez 40.000 dollár évente. Ez olyan, mintha vennék egy vadonatúj, full extrás Honda Odyssey kisbuszt. Nekem már van egy, tíz nem kell.
So here's my bold suggestion. Let's make it easier for people to have babies. It seems in order to invest in our future, we actually have to invest in the present and help those people who want to become parents. Give them affordable health care, give them affordable childcare, give them paid parental leave. Among the EU states in 2017, France reported the highest birth rates. Why? Largely due to its pronatal policies that actually kept women in the workforce. I'm talking about subsidized daycare and paid maternal leave. China and Japan, thank God, are finally wisening up and proposing such policies. This is great.
Szeretnék tenni egy merész javaslatot. Könnyítsük meg a pároknak a gyerekvállalást. Jövőnk építése érdekében először a jelenünkbe kell befektetnünk. Segítenünk kell azokat, akik szülők szeretnének lenni. Kapjanak megfizethető egészségügyi ellátást, megfizethető gyermekfelügyeletet, kapjanak szülési szabadságot. Az EU-ban 2017-ben a franciáknál volt a legmagasabb a születések száma. Miért? Elsősorban a gyermekvállalást segítő intézkedések miatt, melyeknek köszönhetően a nők megtarthatták az állásukat. Ilyen intézkedés volt a szülési szabadság és a támogatott bölcsődei elhelyezés. Hál' istennek végre Kína és Japán is magához tért, és hasonló intézkedéseket vezet be. Nagyszerű!
That being said, I know some of you have listened to me and you still think the best investment we can make in the future is not having babies. I respect that. I get where you're coming from. And I know many of you in this audience want to have babies but you are terrified about the future. And as a parent, I feel you. I'm scared about the future.
Most, hogy mindezt elmondtam, biztosan vannak, akik meghallgattak ugyan, de még mindig úgy gondolják, az a legjobb, ha az ember nem vállal gyereket, Tiszteletben tartom ezt. Értem, hogy miért gondolják így. Azt is tudom, hogy ülnek itt olyanok is, akik nagyon szeretnének gyereket, de félnek attól, mit hoz a jövő. Szülőként ezt a félelmet is átérzem. A jövő számomra is ijesztő.
I wrote that last line a month ago. But it really hit home three days ago for me, while I was at TED. Three days ago, my wife calls me, crying. I pick it up in my hotel room. And she said, "I'm calling from the hospital." We had to take my baby daughter Nusayba, who was named after a warrior princess, to the hospital, because she found a bump on the stomach. We got back the results, and there were bumps all around her liver. Today, this morning, we found out that she has stage IV liver cancer.
Ezt az utolsó mondatot, egy hónappal ezelőtt írtam, de csak három nappal ezelőtt nyert igazán értelmet számomra, mikor már itt voltam a TED-ben. Három nappal ezelőtt a feleségem sírva hívott fel. A hotelszobámban voltam. Azt mondta, a kórházból telefonál. A kislányomat, Nusaybát kellett bevinnie – aki egy harcos hercegnőről kapta a nevét – mert a feleségem egy dudort talált a hasán. Megérkeztek az eredmények: az egész mája tele van daganatokkal. Ma reggel tudtuk meg, hogy előrehaladott májrákja van.
(Audience gasps)
(A közönség megdöbben)
It has been a challenging week. It has been a challenging week. And if I may, I just want to take a moment to acknowledge the TED staff, everyone, top-down, everyone in the back, in the green room, some of the speakers, word has spread. On behalf of my family, my wife, and my parents -- my Pakistani parents said I had to say this -- thank you for just being decent and kind this week. So thank you.
Nagy kihívás volt ez a hét. Nagyon-nagy kihívás. És itt szeretném most megragadni az alkalmat, hogy köszönetet mondjak a TED munkatársainak, kivétel nélkül: a háttérben dolgozóknak épp úgy, mint néhány előadótársamnak a családom és a feleségem nevében, a szüleim, a pakisztáni szüleim nevében, akik megkértek, hogy mondjam el: köszönöm a támogatást és a kedvességet, amit a héten kaptam. Tehát, nagyon köszönöm.
(Applause)
(Taps)
These are my beloveds, my Ibrahim and Nusayba, my babies. I talked to my wife, and despite the terrible news and the fight ahead, we both concluded that we regret nothing. Deciding to have babies was the best decision we ever made. Our babies have brought us so much joy and they've brought the world so much joy, and having kids is a risk, but life is a risk. And yes, I hope you've been paying attention, we need to invest in babies in developed countries if we want to help save our economy and pensions. But that's not the reason you have babies. That's not the main reason. Babies have always represented humanity's best, boldest, most beautiful infinite possibilities.
Ezek az én kincseim: Ibrahim és Nusayba, a gyermekeim. Beszéltem a feleségemmel, és a szörnyű hírek és az előttünk álló küzdelem ellenére mindketten egyetértettünk abban, hogy semmit nem bántunk meg. A gyermekvállalás a legjobb döntésünk volt. A gyermekeink sok örömöt hoztak nekünk és a világnak. A gyermekvállalás kockázatos; épp úgy, ahogy az élet is az. És igen, remélem, hogy figyeltek: a gazdaság és a nyugdíjak megőrzése érdekében a fejlett országoknak anyagi áldozatot is hozniuk kell a gyermekekért. De nem ez az ok, amiért gyermeket kell vállalnunk. Nem ez a legfőbb ok. Mindig a gyermekek voltak az emberiség legjobb, legmerészebb és legszebb álmainak letéteményesei.
And if we in developed countries, as a whole, opt out, and don't invest in present and future generations, then what the hell's the point? What's the point of being on this absurd journey together? And so, for those who can and who choose to, for those who can and who choose to have kids, may you pass on this beautiful thing called life, with kindness, generosity, decency and love.
Ha mi, fejlődő országokban élők úgy döntünk, nem élünk ezzel a lehetőséggel, nem áldozunk sem a jelen, sem a jövő generációjára, akkor mi értelme van az egésznek? Mi értelme van ennek az egész abszurd utazásnak? Azok pedig, akik úgy döntenek, hogy tudnak, és akarnak – akik tudnak és akarnak is gyermeket vállalni, továbbadhatják ezt a csodát, amit életnek nevezünk: kedvességgel, nagylelkűen, tisztességgel és szeretettel.
Thank you.
Köszönöm.
(Applause)
(Taps)