Way before the first selfie, the ancient Greeks and Romans had a myth about someone a little too obsessed with his own image. In one telling, Narcissus was a handsome guy wandering the world in search of someone to love. After rejecting a nymph named Echo, he caught a glimpse of his own reflection in a river, and fell in love with it. Unable to tear himself away, Narcissus drowned. A flower marked the spot of where he died, and we call that flower the Narcissus.
Shumë kohë përpara selfie-t të parë, grekët dhe romakët e lashtë kishin një mit mbi dikë që ishte tepër i fiksuar pas pamjes së tij. Në një histori, Narcisusi ishte një djalë i pashëm që shëtiste botën në kërkim të dashurisë. Pasi refuzon një nimfë të quajtur Echo, shquajti reflektimin e tij në sipërfaqen e një lumi, dhe u dashurua me të. Pa arritur të ndahet nga reflektimi, Narcisusi u mbyt. Një lule çeli në vendin ku u mbyt, dhe e quajmë lule narcisi.
The myth captures the basic idea of narcissism, elevated and sometimes detrimental self-involvement. But it's not just a personality type that shows up in advice columns. It's actually a set of traits classified and studied by psychologists. The psychological definition of narcissism is an inflated, grandiose self-image. To varying degrees, narcissists think they're better looking, smarter, and more important than other people, and that they deserve special treatment. Psychologists recognize two forms of narcissism as a personality trait: grandiose and vulnerable narcissism. There's also narcissistic personality disorder, a more extreme form, which we'll return to shortly.
Miti rrok idenë kryesore të Narcizismit, vetë-pëlqim i madh dhe me raste i dëmshëm. Por nuk ky është thjesht një tip personaliteti që del në artikuj. Është në fakt një tërësi tiparesh të klasifikuara e studiuara nga psikologë. Përkufizimi i narcizismit është imazh i fryrë dhe madhështor i vetëvetes. Në nivele të ndryshme, narcizistët mendojnë se janë më të pashëm, të zgjuar, dhe më të rëndësishëm sesa të tjerët, dhe meritojnë trajtim special. Psikologët dallojnë dy forma të narcizismit si tipar personaliteti: narcizistë të fryrë dhe delikatë. Ekziston edhe narcizismi si çrregullim personaliteti, një formë më ekstreme, të cilës do i rikthehemi pas pak.
Grandiose narcissism is the most familiar kind, characterized by extroversion, dominance, and attention seeking. Grandiose narcissists pursue attention and power, sometimes as politicians, celebrities, or cultural leaders. Of course, not everyone who pursues these positions of power is narcissistic. Many do it for very positive reasons, like reaching their full potential, or helping make people's lives better. But narcissistic individuals seek power for the status and attention that goes with it.
Narcizismi i fryrë është më i njohuri, karakterizohet nga ekstraversioni, mbizotërimi, dhe kërkimi i vëmendjes. Narcizistët e fryrë kërkojnë me ngulm vëmëndje dhe pushtet, ndonjëherë si politikanë, njerëz të famshëm, ose udhëheqës kulturor. Natyrisht, jo të gjithë që arrijnë në këto pozicione pushteti janë narcizistë. Shumë prej tyre e bëjnë për arsye shumë pozitive, si arritja e potencialit të plotë, ose për të ndihmuar përmirësimin e jetës së njerëzve. Por narcizistët kërkojnë pushtet personal për statusin dhe vëmendjen që vjen me të.
Meanwhile, vulnerable narcissists can be quiet and reserved. They have a strong sense of entitlement, but are easily threatened or slighted.
Ndërkaq, narcizistët delikatë janë të heshtur dhe të rezervuar. Ata besojnë fuqishëm se kanë të drejtë për çdo gjë, por ndihen lehtësisht të shpërfillur dhe ofenduar.
In either case, the dark side of narcissism shows up over the long term. Narcissists tend to act selfishly, so narcissistic leaders may make risky or unethical decisions, and narcissistic partners may be dishonest or unfaithful. When their rosy view of themselves is challenged, they can become resentful and aggressive. It's like a disease where the sufferers feel pretty good, but the people around them suffer.
Në secilin prej rasteve, ana negative e narcizismit del në pah në afat të gjatë. Ata veprojnë në mënyra egoiste, liderat narcizistë ndërmarrin vendime të rrezikshme dhe joetike, ndërsa partnerët narcizistë mund të jenë mashtrues ose jobesnikë. Nëse vini në dyshim pamjen e tyre të bukur ata mund të bëhen inatçinj dhe agresivë. Është si një sëmundje, ku i sëmuri ndjehet mirë, por njerëzit që e rrethojnë vuajnë.
Taken to the extreme, this behavior is classified as a psychological disorder called narcissistic personality disorder. It affects one to two percent of the population, more commonly men. It is also a diagnosis reserved for adults. Young people, especially children, can be very self-centered, but this might just be a normal part of development. The fifth edition of the American Psychiatric Association's Diagnostic and Statistical Manual describes several traits associated with narcissistic personality disorder. They include a grandiose view of oneself, problems with empathy, a sense of entitlement, and a need for admiration or attention. What makes these trait a true personality disorder is that they take over people's lives and cause significant problems. Imagine that instead of caring for your spouse or children, you used them as a source of attention or admiration. Or imagine that instead of seeking constructive feedback about your performance, you instead told everyone who tried to help you that they were wrong.
Ku arrin në ekstrem, kjo sjellje klasifikohet si një çrregullim mendor i quajtur çrregullimi narcizistik i personalitetit. Prek një - dy përqind të popullsisë, më së shumti meshkuj. Është gjithashtu një diagnozë vetëm për të rriturit. Të rinjtë, veçanërisht fëmijët, mund të jenë shumë egocentrikë, por kjo është pjesë normale e zhvillimit të tyre. Edicioni i pestë i Manualit Diagnostik dhe Statistik publikuar nga Shoqëria Amerikane e Psikiatrisë përshkruan disa tipare të lidhura me çrregullimin narcizistik të personalitetit Ata përfshijnë mendimin madhështor mbi vetveten, probleme me empatinë, një ndjenjë të së drejtes mbi cdo gje, dhe nevojë për admirim ose vëmendje. Ajo çfarë i bën këto tipare një çrregullim personaliteti është se kontrollojnë jetën e personave dhe krijojnë probleme të mëdha. Imagjinoni që, në vend që të kujdeseni për partnerin ose fëmijët, ti përdorni si burim vëmendjeje ose admirimi. Ose imagjinoni që në vend që të kërkoni reagime konstruktive mbi performancën tuaj, tu thoni atyre që u munduan të ndihmojnë që e kanë gabim.
So what causes narcissism? Twin studies show a strong genetic component, although we don't know which genes are involved. But environment matters, too. Parents who put their child on a pedestal can foster grandiose narcissism. And cold, controlling parents can contribute to vulnerable narcissism.
Pra çfarë e shkakton narcizismin? Studime mbi binjakë tregojnë një komponent gjenetik të fortë, megjithëse nuk e dimë se cilët gjene përfshihen. Por ambjenti rrethues ndikon gjithashtu. Prindërit që vendosin fëmijët e tyre në piedestal mund të nxisin narcizismin madhështor. Dhe prindër të ftohtë e kontrollues kontribuojnë në narcizismin delikat.
Narcissism also seems to be higher in cultures that value individuality and self-promotion. In the United States, for example, narcissism as a personality trait has been rising since the 1970s, when the communal focus of the 60s gave way to the self-esteem movement and a rise in materialism. More recently, social media has multiplied the possibilities for self-promotion, though it's worth noting that there's no clear evidence that social media causes narcissism. Rather, it provides narcissists a means to seek social status and attention.
Narcizismi duket të jetë më i lartë në kultura ku i jepet vlerë individualitetit dhe vetë-promovimit. Në Shtetet e Bashkuara, p.sh. narcizismi si tipar personaliteti është rritur që nga vitet '70, kur sensi shoqëror i viteve '60 i hapi rrugë lëvizjes mbi vetëvlerësimin dhe rriti materializmin. Së fundmi, rrjetet sociale kanë shumëzuar mundësitë për auto-promovim, megjithëse vlen të shënohet që nuk ka ndonjë provë të sigurt që rrjetet sociale krijojnë narcizisëm. Më tepër, u japin narcizistëve mjete për të patur status shoqëror dhe vëmendje.
So can narcissists improve on those negative traits? Yes! Anything that promotes honest reflection on their own behavior and caring for others, like psychotherapy or practicing compassion towards others, can be helpful. The difficulty is it can be challenging for people with narcissistic personality disorder to keep working at self-betterment. For a narcissist, self-reflection is hard from an unflattering angle.
Por a munden narcizistët ti përmirësojnë tiparet negative? Po! Gjithçka që promovon reflektim të sinqertë mbi sjelljen e tyre dhe të kujdesurit për të tjerët, si psikoterapi ose praktikimi i dhembshurisë ndaj të tjerëve ndihmon. Vështirësia qëndron se mund të jetë sfiduese për njerëzit me çrregullim narcizistik personaliteti të punojnë mbi auto-përmirësimin. Për një narcizist, auto-reflektimi është i vështirë nga një kënd jo fort i bukur.