I’d like to dedicate this one to all the women in South Africa -- those women who refused to dwindle in the midst of apartheid. And, of course, I’m dedicating it also to my grandmother, whom I think really played quite a lot of important roles, especially for me when I was an activist, and being harassed by the police.
Tôi muốn dành tặng bài này cho tất cả phụ nữ ở Nam Phi -- những người phụ nữ đã không chịu lùi bước trong thời kỳ phân biệt chủng tộc (apartheid). Và, dĩ nhiên, tôi cũng dành tặng bài hát này cho bà của tôi, người mà tôi tin rằng đã đóng một vai trò rất quan trọng, đặc biệt với tôi, khi tôi còn là một nhà hoạt động xã hội, và bị cảnh sát quấy rối.
You will recall that in 1976, June 16, the students of South Africa boycotted the language of Afrikaans as the medium of the oppressor, as they were sort of like really told that they must do everything in Afrikaans -- biology, mathematics -- and what about our languages? And the students wanted to speak to the government, and police answered with bullets. So every year, June 16, we will commemorate all those comrades or students who died. And I was very young then. I think I was 11 years, and I started asking questions, and that’s when my political education started. And I joined, later on, the youth organization under the African National Congress. So as part of organizing this and whatever, this commemoration, the police will round us up as they call us leaders. And I used to run away from home, when I know that maybe the police might be coming around the ninth or 10th of June or so. And my grandmother one time said, "No, look, you’re not going to run away. This is your place, you stay here." And indeed, the police came -- because they’ll just arrest us and put us in jail and release us whenever they feel like, after the 20th or so.
Các bạn sẽ nhớ lại rằng năm 1976, ngày 16 tháng 6, học sinh sinh viên Nam Phi đã tẩy chay ngôn ngữ của Afrikaan, vì nó là phương tiện truyền đạt của những kẻ áp bức, trong lúc học sinh sinh viên bị bắt phải học tất cả các môn bằng tiếng Afrikaan -- sinh học, toán học -- thế còn những ngôn ngữ của chúng tôi thì sao? Học sinh sinh viên muốn nói chuyện với chính quyền, và cảnh sát đáp lời bằng súng đạn. Vậy nên hàng năm, ngày 16 tháng 6, chúng tôi sẽ tưởng niệm tất cả những người đồng chí, những học sinh sinh viên đã mất đi. Hồi đó tôi còn rất nhỏ, tôi nghĩ là tôi 11 tuổi, tôi bắt đầu tự đặt ra nhiều câu hỏi, và đó cũng là lúc việc giáo dục chính trị của tôi bắt đầu. Và sau đó, tôi gia nhập tổ chức thanh niên trực thuộc Đại hội Dân tộc Châu Phi (African National Congress.). Và, vì chúng tôi là ban tổ chức và đủ thứ vai trò của lễ tưởng niệm này, cảnh sát sẽ bố ráp vây bắt chúng tôi vì họ gọi chúng tôi là những kẻ cầm đầu. Tôi đã từng trốn chạy khỏi nhà khi tôi được biết có thể cảnh sát sẽ đến lùng vào khoảng 9 hay 10 tháng 6 gì đó. Và bà của tôi có lần đã nói, "Không, xem này, cháu không việc gì phải trốn chạy. Đây là nhà cháu, cháu cứ việc ở." Và đúng thật, cảnh sát có đến -- bởi vì họ muốn bắt giữ chúng tôi và nhốt chúng tôi vào tù và chỉ thả chúng tôi lúc nào họ thích, sau ngày 20 hay sau đó.
So it was on the 10th of June, and they came, and they surrounded the house, and my grandmother switched off all the lights in the house, and opened the kitchen door. And she said to them, "Vusi's here, and you're not going to take him tonight. I'm tired of you having to come here, harassing us, while your children are sleeping peacefully in your homes. He is here, and you're not going to take him. I've got a bowl full of boiling water -- the first one who comes in here, gets it." And they left. (Applause) (Music)
Thế là vào ngày 10 tháng 6, chúng đến, bao vây ngôi nhà, còn bà tôi tắt hết điện đóm trong nhà, và mở cửa bếp ra. Và bà nói với lũ cảnh sát, "Vusi ở đây, và các anh không được bắt nó đi đêm nay. Tôi quá mệt mỏi với việc các anh cứ đến đây, quấy rầy chúng tôi, khi con cái các anh đang ngủ yên trong nhà. Cháu tôi ở đây, và các anh sẽ không mang nó đi được đâu. Tôi có một thùng đầy nước sôi -- anh nào xông vào trước tiên sẽ hứng đủ." Và cảnh sát bỏ đi. (Tiếng vỗ tay) (Nhạc)
♫ Thula Mama, Thula Mama, Thula Mama, Thula Mama. ♫ ♫ Through the mist of the tears in your eyes on my childhood memory, ♫ ♫ I know the truth in your smile, ♫ ♫ I know the truth in your smile, ♫ ♫ piercing through the gloom of my ignorance. ♫ ♫ Oh, there is a mama lying down sleeping ♫ ♫ you're very ill and your heart crying. ♫ ♫ Wondering, wondering, wondering, wondering where is this world coming to. ♫ ♫ Is it right the children have to fend for themselves? No, no, no, no, no. no. ♫ ♫ Is it right heaping trouble on an old lady's head? ♫ ♫ So unlucky faceless people. ♫ ♫ Thula Mama Mama, Thula Mama. Thula Mama Mama. ♫ ♫ Thula Mama, Thula Mama, Thula Mama Mama, Thula Mama ♫ ♫ Tomorrow it’s going to be better. ♫ ♫ Tomorrow it's going to be better to climb, Mama. ♫ ♫ Thula Mama, Thula Mama. ♫
♫ Thula Mama, Thula Mama, Thula Mama, Thula Mama. ♫ ♫ Trong kí ức tuổi thơ con, qua những giọt lệ nhòe mắt bà, ♫ ♫ con thấy chân lý trong nụ cười của bà, ♫ ♫ con thấy chân lý trong nụ cười của bà, ♫ ♫ xuyên thấu màn đêm u tối trong sự vô tri của con. ♫ ♫ Ôi, có một người bà đang nằm nghỉ ♫ ♫ bà ốm đau và trái tim bà rơi lệ. ♫ ♫ Băn khoăn, băn khoăn, băn khoăn, băn khoăn liệu thế giới này đang đi về đâu. ♫ ♫ Lẽ nào chuyện trẻ nhỏ phải tự xoay xở lấy là đúng? Không, không, không, không, không, không. ♫ ♫ Lẽ nào phiền muộn dồn hết lên mái đầu người phụ nữ già là đúng? ♫ ♫ Những người vô danh bất hạnh. ♫ ♫ Thula Mama Mama, Thula Mama. Thula Mama Mama. ♫ ♫ Thula Mama, Thula Mama, Thula Mama Mama, Thula Mama. ♫ ♫ Ngày mai sẽ tốt đẹp hơn. ♫ ♫ Ngày mai trèo đèo lội suối sẽ dễ hơn, bà ơi. ♫ ♫ Thula Mama, Thula Mama. ♫
♫ Am I to break into the song like the blues man or troubadour. ♫ ♫ And then from long distance in no blues club am I to sing, ♫ ♫ baby, baby, baby, baby, baby, baby, baby, baby, baby, baby, baby, baby. ♫ ♫ Should I now stop singing of love, ♫ ♫ now that my memory’s surrounded by blood? ♫ ♫ Sister, why oh why do we at times mistake a pimple for a cancer? ♫ ♫ So who are they who says, no more love poems now? ♫
♫ Tôi có nên tan vào bài hát này như người đàn ông hát nhạc blues hay một người hát rong. ♫ ♫ Và rồi từ rất xa, không phải trong câu lạc bộ nhạc blues nào hết, tôi hát, ♫ ♫ bé ơi, bé ơi, bé ơi, bé ơi, bé ơi, bé ơi, bé ơi, bé ơi, bé ơi, bé ơi, bé ơi, bé ơi. ♫ ♫ Bây giờ tôi có nên ngừng hát về tình yêu ♫ ♫ khi kí ức tôi đã nhuộm đầy máu? ♫ ♫ Chị em ơi, ồ tại sao có khi ta lại tưởng lầm mụn nhọt là ung thư? ♫ ♫ Thế thì, ai lại đi nói, giờ đây không còn bài thơ tình nào nữa? ♫
♫ I want to sing a song of love ♫ ♫ for that woman who jumped the fences pregnant ♫ ♫ and still gave birth to a healthy child. ♫ ♫ Softly I walk into the sun rays of the smile ♫ ♫ that will ignite my love song, my song of life, ♫ ♫ my song of love, my song of life, my song of love, ♫ ♫ my song of life, my song of love, my song of life. ♫ ♫ Ooh, I’ve not tried to run away from song, ♫ ♫ I hear a persistent voice, more powerful than the enemy bombs. ♫ ♫ The song that washed our lives and the rains of our blood. ♫
♫ Tôi muốn hát một bản tình ca ♫ ♫ cho người phụ nữ có thai đã dám nhảy qua hàng rào ♫ ♫ và vẫn sinh ra em bé khỏe mạnh. ♫ ♫ Nhẹ nhàng thôi, tôi đi vào tia nắng của nụ cười ♫ ♫ sẽ đốt bùng lên bản tình ca của tôi, bài ca của tôi về cuộc đời, ♫ ♫ bài ca của tôi về tình yêu, bài ca của tôi về cuộc đời, bài ca của tôi về tình yêu, ♫ ♫ bài ca của tôi về cuộc đời, bài ca của tôi về tình yêu, bài ca của tôi về cuộc đời. ♫ ♫ Ooh, tôi chưa từng cố chạy trốn những bài ca, ♫ ♫ tôi nghe tiếng gọi da diết, mạnh mẽ hơn bom đạn kẻ thù. ♫ ♫ Bài ca rửa sạch cuộc đời ta và những cơn mưa dòng máu ta. ♫
♫ My song of love and my song of life, my song of love, ♫ ♫ my song of life, my song of love, ♫ ♫ my song of life, my song of love -- I want everybody to sing with me -- ♫ ♫ my song of life, my song of love, my song of life -- everybody sing with me -- ♫ ♫ my song of life, my song of love -- I can’t hear you -- ♫ ♫ my song of love, my song of life -- you can do better -- ♫ ♫ my song of life, my song of love -- keep singing, keep singing -- ♫ ♫ my song of love, my song of life, yes, my song of love -- ♫ ♫ you can do better than that -- ♫ ♫ my song of life, yes, my song of love, my song of life, my song of love -- ♫ ♫ keep singing, keep singing, keep singing -- my song of love. ♫ ♫ Oh yeah. My song of -- a love song, my song of life. Sing. A love song, my song of life. Sing. ♫ ♫ Love song, my song of life. Sing. Love song, my song of life. Sing. ♫ ♫ Love song, my song of life. Sing. Love song, my song of life. ♫ ♫ Love song, my song of life. ♫ (Applause)
♫ Bài ca của tôi về tình yêu và bài ca của tôi về cuộc đời, bài ca của tôi về tình yêu, ♫ ♫ bài ca của tôi về cuộc đời, bài ca của tôi về tình yêu, ♫ ♫ bài ca của tôi về cuộc đời, bài ca của tôi về tình yêu -- tôi muốn mọi người cùng hát với tôi nào -- ♫ ♫ bài ca của tôi về cuộc đời, bài ca của tôi về tình yêu, bài ca của tôi về cuộc đời -- mọi người cùng hát với tôi đi -- ♫ ♫ bài ca của tôi về cuộc đời, bài ca của tôi về tình yêu -- tôi không nghe thấy tiếng các bạn -- ♫ ♫ bài ca của tôi về cuộc đời, bài ca của tôi về tình yêu -- tôi biết bạn hát to hơn được mà -- ♫ ♫ bài ca của tôi về cuộc đời, bài ca của tôi về tình yêu -- hát nữa, hát nữa nào -- ♫ ♫ bài ca của tôi về cuộc đời, bài ca của tôi về tình yêu, vâng, bài ca của tôi về tình yêu -- ♫ ♫ các bạn hát to hơn được nữa mà -- ♫ ♫ bài ca của tôi về cuộc đời, chính nó, bài ca của tôi về tình yêu, bài ca của tôi về cuộc đời, bài ca của tôi về tình yêu -- ♫ ♫ cứ hát đi, hát đi, hát lên đi -- bài ca của tôi về tình yêu. ♫ ♫ Oh yeah. Bài ca -- một bản tình ca, bài ca của tôi về cuộc đời. Hát nào. Một bản tình ca, bài ca của tôi về cuộc đời. Hát lên. ♫ ♫ Một bản tình ca, bài ca của tôi về cuộc đời. Hát nào. Một bản tình ca, bài ca của tôi cuộc đời. Hát lên. ♫ ♫ Một bản tình ca, bài ca của tôi về cuộc đời. Hát nào. Một bản tình ca, bài ca của tôi cuộc đời. ♫ ♫ Một bản tình ca, bài ca của tôi về cuộc đời. Hát lên. ♫ (Tiếng vỗ tay)