I’d like to dedicate this one to all the women in South Africa -- those women who refused to dwindle in the midst of apartheid. And, of course, I’m dedicating it also to my grandmother, whom I think really played quite a lot of important roles, especially for me when I was an activist, and being harassed by the police.
Chciałbym to zadedykować wszystkim kobietom w Południowej Afryce -- tym, które nie ugięły się pod brzemieniem apartheid'u. Oraz oczywiście dedykuję to mojej babci, która, jak sądzę, odegrała całkiem ważną rolę, szczególnie dla mnie, gdy byłem aktywistą prześladowanym przez policję.
You will recall that in 1976, June 16, the students of South Africa boycotted the language of Afrikaans as the medium of the oppressor, as they were sort of like really told that they must do everything in Afrikaans -- biology, mathematics -- and what about our languages? And the students wanted to speak to the government, and police answered with bullets. So every year, June 16, we will commemorate all those comrades or students who died. And I was very young then. I think I was 11 years, and I started asking questions, and that’s when my political education started. And I joined, later on, the youth organization under the African National Congress. So as part of organizing this and whatever, this commemoration, the police will round us up as they call us leaders. And I used to run away from home, when I know that maybe the police might be coming around the ninth or 10th of June or so. And my grandmother one time said, "No, look, you’re not going to run away. This is your place, you stay here." And indeed, the police came -- because they’ll just arrest us and put us in jail and release us whenever they feel like, after the 20th or so.
Pamiętacie bojkot, zorganizowany studentów Południowej Afryki w czerwcu 1976 roku, języka Afrikaans jako środka opresji; jak pamiętacie, mówiono nam, że musimy uczyć się wszystkiego w języku Afrikaans biologii, matematyki -- a co z naszymi językami? Studenci chcieli rozmawiać z władzami, policja zaś odpowiedziała ogniem. Tak więc każdego roku, 16-stego czerwca, upamiętniamy wszystkich towarzyszy i studentów, którzy polegli. Byłem wtedy bardzo młody, miałem jakieś 11 lat, i zaczynałem zadawać pytania. Od tego właśnie rozpoczęła się moja edukacja polityczna. Dołączyłem potem do młodzieżowej organizacji pod kierownictwem Narodowego Kongresu Afrykańskiego. Jako część przygotowań do tego tego upamiętniania, policja zwykła nas zatrzymywać jako - wiecie - przywódców. Uciekałem więc z domu, wiedząc, że policja może się zjawić w okolicach 10-tego czerwca. Moja babcia pewnego razu powiedziała "Nie, nigdzie nie będziesz uciekać. Tu jest twoje miejsce, zostaniesz tutaj." Faktycznie, policja przyszła -- z zamiarem aresztowania i umieszczenia w więzieniu, a potem wypuszczenia jakieś 10 dni później.
So it was on the 10th of June, and they came, and they surrounded the house, and my grandmother switched off all the lights in the house, and opened the kitchen door. And she said to them, "Vusi's here, and you're not going to take him tonight. I'm tired of you having to come here, harassing us, while your children are sleeping peacefully in your homes. He is here, and you're not going to take him. I've got a bowl full of boiling water -- the first one who comes in here, gets it." And they left. (Applause) (Music)
Tak więc 10-tego czerwca przyszli i otoczyli dom, babcia zaś wyłączyła wszystkie światła w domu i otworzyła drzwi kuchenne. Powiedziała do nich "Vusi jest tutaj, ale nie zabierzecie go dzisiaj Jestem zmęczona waszą obecnością, waszym nachodzeniem, gdy wasze dzieci bezpiecznie śpią w waszych domach. On jest tutaj, a wy go nie zabierzecie. Mam miskę wrzącej wody -- kto pierwszy wejdzie, zostanie poparzony." I odeszli. (Oklaski)
♫ Thula Mama, Thula Mama, Thula Mama, Thula Mama. ♫ ♫ Through the mist of the tears in your eyes on my childhood memory, ♫ ♫ I know the truth in your smile, ♫ ♫ I know the truth in your smile, ♫ ♫ piercing through the gloom of my ignorance. ♫ ♫ Oh, there is a mama lying down sleeping ♫ ♫ you're very ill and your heart crying. ♫ ♫ Wondering, wondering, wondering, wondering where is this world coming to. ♫ ♫ Is it right the children have to fend for themselves? No, no, no, no, no. no. ♫ ♫ Is it right heaping trouble on an old lady's head? ♫ ♫ So unlucky faceless people. ♫ ♫ Thula Mama Mama, Thula Mama. Thula Mama Mama. ♫ ♫ Thula Mama, Thula Mama, Thula Mama Mama, Thula Mama ♫ ♫ Tomorrow it’s going to be better. ♫ ♫ Tomorrow it's going to be better to climb, Mama. ♫ ♫ Thula Mama, Thula Mama. ♫
♫ Thula Mama, Thula Mama, Thula Mama, Thula Mama. ♫ ♫ Przez łzawe mgliste wspomnienie dzieciństwa w twoich oczach, ♫ ♫ Widzę prawdę w twoim uśmiechu, ♫ ♫ Widzę prawdę w twoim uśmiechu, ♫ ♫ przekłuwając się przez mrok mej ignorancji. ♫ ♫ Och, śpiąca leży mama ♫ ♫ bardzo chora, jej serce płacze. ♫ ♫ Martwiąc się, martwiąc się dokąd zmierza ten świat. ♫ ♫ Czy to sprawiedliwe by dzieci musiały radzić sobie same? Nie, nie, nie. ♫ ♫ Czy właściwym jest zrzucanie problemów na starszą panią? ♫ ♫ Pechowi ludzie bez twarzy. ♫ ♫ Thula Mama Mama, Thula Mama. Thula Mama Mama. ♫ ♫ Thula Mama, Thula Mama, Thula Mama Mama, Thula Mama ♫ ♫ Jutro będzie lepiej. ♫ ♫ Jutro będzie łatwiej, Mamo. ♫ ♫ Thula Mama, Thula Mama. ♫
♫ Am I to break into the song like the blues man or troubadour. ♫ ♫ And then from long distance in no blues club am I to sing, ♫ ♫ baby, baby, baby, baby, baby, baby, baby, baby, baby, baby, baby, baby. ♫ ♫ Should I now stop singing of love, ♫ ♫ now that my memory’s surrounded by blood? ♫ ♫ Sister, why oh why do we at times mistake a pimple for a cancer? ♫ ♫ So who are they who says, no more love poems now? ♫
♫ Czy zaśpiewać mam, niczym bluesman czy trubadur. ♫ ♫ Czy śpiewać mam, mimo braku blues'a klubu ♫ ♫ dziecino, dziecino, dziecino, dziecino, dziecino. ♫ ♫Czy przestać powinienem śpiewać o miłości, ♫ ♫ gdy moje wspomnienia zroszone są krwią? ♫ ♫ Siostro, czemu, och czemu wciąż mylimy krostę z rakiem? ♫ ♫ Kim-że są ci, mówiący, że 'nigdy już więcej wierszy miłosnych'? ♫
♫ I want to sing a song of love ♫ ♫ for that woman who jumped the fences pregnant ♫ ♫ and still gave birth to a healthy child. ♫ ♫ Softly I walk into the sun rays of the smile ♫ ♫ that will ignite my love song, my song of life, ♫ ♫ my song of love, my song of life, my song of love, ♫ ♫ my song of life, my song of love, my song of life. ♫ ♫ Ooh, I’ve not tried to run away from song, ♫ ♫ I hear a persistent voice, more powerful than the enemy bombs. ♫ ♫ The song that washed our lives and the rains of our blood. ♫
♫ Ja chcę śpiewać pieśni miłosne ♫ ♫ dla ciężarnej kobiety, która przeskoczyła zasieki ♫ ♫ i mimo to urodziła zdrowe dziecko. ♫ ♫ Po cichu, uśmiechnięty, idę przez promienie słońca ♫ ♫ które rozpalą moją pieśń miłosną, pieśń życia, ♫ ♫ które rozpalą moją pieśń miłosną, pieśń życia, ♫ ♫ które rozpalą moją pieśń miłosną, pieśń życia. ♫ ♫ Och, nie próbowałem uciec od tej pieśni, ♫ ♫ Słyszę uporczywy głos, silniejszy niż wrogie bomby. ♫ ♫ Pieśń, która obmyła nasze życie zroszone krwią. ♫
♫ My song of love and my song of life, my song of love, ♫ ♫ my song of life, my song of love, ♫ ♫ my song of life, my song of love -- I want everybody to sing with me -- ♫ ♫ my song of life, my song of love, my song of life -- everybody sing with me -- ♫ ♫ my song of life, my song of love -- I can’t hear you -- ♫ ♫ my song of love, my song of life -- you can do better -- ♫ ♫ my song of life, my song of love -- keep singing, keep singing -- ♫ ♫ my song of love, my song of life, yes, my song of love -- ♫ ♫ you can do better than that -- ♫ ♫ my song of life, yes, my song of love, my song of life, my song of love -- ♫ ♫ keep singing, keep singing, keep singing -- my song of love. ♫ ♫ Oh yeah. My song of -- a love song, my song of life. Sing. A love song, my song of life. Sing. ♫ ♫ Love song, my song of life. Sing. Love song, my song of life. Sing. ♫ ♫ Love song, my song of life. Sing. Love song, my song of life. ♫ ♫ Love song, my song of life. ♫ (Applause)
♫ Moja pieśń miłości, pieśń życia, pieśń miłości, ♫ ♫ moja pieśń życia, moja pieśń miłości, ♫ ♫ moja pieśń życia, moja pieśń miłości -- chcę by wszyscy zaśpiewali ze mną --♫ ♫ moja pieść życia, pieśń miłości, życia -- zaśpiewajcie ze mną -- ♫ ♫ moja pieść życia, miłości -- nie słyszę was -- ♫ ♫pieśń miłości, życia -- możecie się postarać bardziej -- ♫ ♫ moja pieśń życia, pieśń miłości -- śpiewajcie, śpiewajcie dalej -- ♫ ♫ moja pieśń miłości, pieśń życia, och tak, moja pieśń miłości --♫ ♫ możecie się jeszcze bardziej postarać -- ♫ ♫ moja pieśń życia, och tak, moja pieśń miłości, pieśń życia, miłości --♫ ♫ śpiewajcie dalej -- moja pieśń miłości. ♫ ♫ Och tak. Moja pieśń -- miłosna pieśń, pieśń życia. Śpiewajcie. Miłosna pieśń, pieśń życia. Śpiewajcie. ♫ ♫Pieśń miłosna, pieśń życia. Śpiewajcie. Pieśń miłosna, pieśń życia. Śpiewajcie. ♫ ♫Pieśń miłosna, pieśń życia. Śpiewajcie. Pieśń miłosna, pieśń życia. ♫ ♫ Pieśń miłosna, pieśń życia. ♫ (Oklaski)