What is a parent?
რას ნიშნავს მშობელი?
What is a parent?
რას ნიშნავს მშობელი?
It's not an easy question. Today we have adoption, stepfamilies, surrogate mothers. Many parents face tough questions and tough decisions. Shall we tell our child about the sperm donation? If so, when? What words to use? Sperm donors are often referred to as "biological fathers," but should we really be using the word "father?"
ეს მარტივი კითხვა არ არის. დღესდღეობით არსებობს შვილად აყვანა, დედინაცვალ-მამინაცვლის ოჯახები, სუროგატი დედები. ბევრი მშობელი რთულ კითხვებსა და რთულ გადაწყვეტილებებს აწყდება. უნდა ვუთხრათ ჩვენს შვილებს სპერმის დონაციის შესახებ? თუ ეს ასეა, მაშინ როდის? რა სიტყვებით ვუთხრათ? სპერმის დონორებს ხშირად "ბიოლოგიური მამებად" მოიხსენიებენ, მაგრამ ნამდვილად უნდა გამოვიყენოთ სიტყვა "მამა"?
As a philosopher and social scientist, I have been studying these questions about the concept of parenthood. But today, I will talk to you about what I learned from talking to parents and children. I will show you that they know what matters most in a family, even though their family looks a little different. I will show you their creative ways of dealing with tough questions. But I will also show you the parents' uncertainties.
როგორც ფილოსოფოსი და სოციალური მეცნიერი, მშობლის ცნების შესახებ ამ კითხვებს ვიკვლევ. დღეს ვისაუბრებ იმაზე, თუ რა ვისწავლე მშობლებთან და ბავშვებთან საუბრის შედეგად. გიჩვენებთ, რომ მათ იციან, თუ რა არის ყველაზე მნიშვნელოვანი ოჯახში, მიუხადავად იმისა, რომ მათი ოჯახები ცოტა განსხვავებულია. გიჩვენებთ, მათ შემოქმედებით გზებს, თუ როგორ გაუმკლავდნენ რთულ კითხვებს. მაგრამ ასევე გიჩვენებთ მშობლების ეჭვებს.
We interviewed couples who received fertility treatment at Ghent University Hospital, using sperm from a donor. In this treatment timeline, you can see two points at which we conducted interviews. We included heterosexual couples, where the man for some reason did not have good-quality sperm, and lesbian couples who obviously needed to find sperm elsewhere. We also included children. I wanted to know how those children define concepts like parenthood and family. In fact, that is what I asked them, only not in that way. I drew an apple tree instead. This way, I could ask abstract, philosophical questions in a way that did not make them run off.
ჩვენ გამოვკითხეთ წყვილები, რომლებიც შვილოსნობაზე მკურნალობას, გენტის საუნივერსიტეტო ჰოსპიტალში იტარებდნენ დონორის სპერმის გამოყენებით. ამ მკურნალობის პერიოდში, ხედავთ ორ წერტილს, რა დროსაც გამოკითხვები ჩავატარეთ. აქ შედიოდა ჰეტეროსექსუალი წყვილები, სადაც კაცებს გარკვეული მიზეზების გამო არ ჰქონდათ კარგი ხარისხის სპერმა და ლესბოსელი წყვილები, ვისაც ცხადია, სპერმის სხვაგან მოძიება სჭირდებოდათ. ასევე ჩავრთეთ ბავშვებიც. მინდოდა გამეგო, როგორ განსაზღვრავენ ეს ბავშვები ისეთ ცნებებს, როგორიცაა მშობელი და ოჯახი. ფაქტობრივად ესაა, რაც მათ ვკითხე, უბრალოდ არა ასე, არამედ ვაშლის ხე დავხატე. ამ გზით აბსტრაქტული ფილოსოფიური კითხვები შემეძლო დამესვა, ისე რომ არ დამეფრთხო ისინი.
So as you can see, the apple tree is empty. And that illustrates my research approach. By designing techniques like this, I can bring as little meaning and content as possible to the interview, because I want to hear that from them.
როგორც ხედავთ, ვაშლის ხე ცარიელია. ეს ჩემი კვლევის მიდგომას ასახავს. მსგავსი ტექნიკების გამოყენებით, შემიძლია, რაც შეიძლება მცირე მნიშვნელობა და შინაარსი შევიტანო ინტერვიუში, რადგან ეს მათგან მინდა გავიგო.
I asked them: What would your family look like if it were an apple tree? And they could take a paper apple for everyone who, in their view, was a member of the family, write a name on it and hang it wherever they wanted. And I would ask questions. Most children started with a parent or a sibling. One started with "Boxer," the dead dog of his grandparents.
მე ვკითხე, როგორი იქნებოდა თქვენი ოჯახი ვაშლის ხე რომ ყოფილიყო? და მათ ქაღალდის ვაშლი უნდა აეღოთ ყველასთვის, ვინც მათი შეხედულებით მათი ოჯახის წევრი იყო, დაეწერათ სახელი და ჩამოეკიდათ იქ, სადაც უნდოდათ და მე დავუსვამდი კითხვებს. უმეტესმა ბავშვმა მშობლით, ან დედმამიშვილით დაიწყო. ერთმა დაიწყო "ბოქსერით", მისი ბებიისა და ბაბუის მკვდარი ძაღლით.
At this point, none of the children started mentioning the donor. So, I asked them about their birth story. I said, "Before you were born, it was just your mom and dad, or mom and mommy. Can you tell me how you came into the family?" And they explained. One said, "My parents did not have good seeds, but there are friendly men out there who have spare seeds. They bring them to the hospital, and they put them in a big jar. My mommy went there, and she took two from the jar, one for me and one for my sister. She put the seeds in her belly -- somehow -- and her belly grew really big, and there I was."
ამ ეტაპზე, არცერთმა ბავშვმა არ ახსენა დონორი. ასე რომ, ვკითხე მათი დაბადების ამბავი. ვკითხე: "სანამ შენ დაიბადე, მხოლოდ დედა და მამა იყო, ან დედა და დედიკო. შეგიძლია მითხრა როგორ გაჩნდი ოჯახში?" და მათ ამიხსნეს. ერთმა თქვა: "ჩემს მშობლებს არ ჰქონდათ კარგი თესლები, მაგრამ არსებობენ მეგობრული კაცები, ვისაც ზედმეტი თესლები აქვთ. ისინი მათ ჰოსპიტალში მიიტანეს და დიდ ქილაში ჩადეს. დედიკო იქ წავიდა და ქილიდან აიღო ორი: ერთი ჩემთვის და ერთი ჩემი დისთვის. მან ჩაიდო თესლები თავის მუცელში... როგორღაც... და მისი მუცელი ძალიან დიდი გაიზარდა და იქ მე ვიყავი".
Hmm. So only when they started mentioning the donor, I asked questions about him, using their own words. I said, "If this would be an apple for the friendly man with the seeds, what would you do with it?" And one boy was thinking out loud, holding the apple. And he said, "I won't put this one up there with the others. He's not part of my family. But I will not put him on the ground. That's too cold and too hard. I think he should be in the trunk, because he made my family possible. If he would not have done this, that would really be sad because my family would not be here, and I would not be here."
ჰმმ... როდესაც დონორის ხსენება დაიწყეს, მხოლოდ მაშინ დავსვი მასზე კითხვები, მათივე ენით. მე ვუთხარი: "ეს ვაშლი, თესლებიანი მეგობრული კაცი რომ ყოფილიყო, რას უზამდი? და ერთი ბიჭი, ვაშლით ხელში მსჯელობდა. მან თქვა: "არ ჩამოვკიდებდი მას ხეზე, სხვებთან ერთად. ის ჩემი ოჯახის ნაწილი არ არის, მაგრამ არც მიწაზე დავდებდი. ის მეტისმეტად ცივი და მაგარია. ვფიქრობ ის ღეროზე უნდა იყოს, რადგან მან, ჩვენი ოჯახი შესაძლებელი გადახა. ეს რომ არ გაეკეთებინა, ნამდვილად სამწუხარო იქნებოდა, რადგან ჩემი ოჯახი არ იარსებებდა და მე არ ვიარსებებდი".
So also, parents constructed family tales -- tales to tell their children. One couple explained their insemination by taking their children to a farm to watch a vet inseminate cows. And why not? It's their way of explaining; their do-it-yourself with family narratives. DIY. And we had another couple who made books -- a book for each child. They were really works of art containing their thoughts and feelings throughout the treatment. They even had the hospital parking tickets in there.
ასევე მშობლებმა შეთხზეს ზღაპარები ოჯახზე, თავისი შვილებისთვის მოსაყოლად. ერთმა წყვილმა მათი განაყოფიერების პროცესი, ბავშვებს ფერმაში წაყვანით აუხსნა, სადაც აჩვენა, თუ როგორ ანაყოფიერებდა ვეტერინარი ძროხებს. რატომაც არა? ეს მათი ახსნის მეთოდია. მათეული "თვითნაკეთი" ოჯახის ისტორიაა. თვითნაკეთობა. ჩვენ გყვავდა სხვა წყვილი, რომელმაც წიგნები შეადგინა. წიგნი თითოეული ბავშვისათვის. ისინი ხელოვნების ნამდვილი ნიმუშები იყო, რომლებიც მკურნალობის განმავლობაში წარმოქმნილ ფიქრებსა და გრძნობებს შეიცავდნენ.
So it is DIY: finding ways, words and images to tell your family story to your child. And these stories were highly diverse, but they all had one thing in common: it was a tale of longing for a child and a quest for that child. It was about how special and how deeply loved their child was. And research so far shows that these children are doing fine. They do not have more problems than other kids.
მათ საავადმყოფოს პარკინგის ბილეთებიც კი, წიგნში ჰქონდათ შეტანილი. ასე რომ, ეს თვითნაკეთობაა: მეთოდების, სიტყვებისა და სურათების პოვნა, რათა შენს ბავშვს, ოჯახის ამბავი მოუყვე. ეს ისტორიები ძალიან მრავალფეროვანი იყო, მაგრამ ყველას ერთი რამ ჰქონდა საერთო: ეს იყო ბავშვისკენ ლტოლვის და ამ ბავშვის ძიების ზღაპარი. ზღაპარი იმაზე, თუ რამდენად განსაკუთრებული და საყვარელი იყო მათი ბავშვი. კვლევა ჯერჯერობით გვიჩვენებს, რომ ეს ბავშვები მშვენივრად არიან. მათ სხვა ბავშვებზე მეტი პრობლემა არ აქვთ.
Yet, these parents also wanted to justify their decisions through the tales they tell. They hoped that their children would understand their reasons for making the family in this way. Underlying was a fear that their children might disapprove and would reject the non-genetic parent. And that fear is understandable, because we live in a very heteronormative and geneticized society -- a world that still believes that true families consist of one mom, one dad and their genetically related children.
მშობლებს ამ ზღაპრებით თავიანთი გადაწყვეტილებების გაემართლებაც უნდოდათ. ისინი იმედოვნებდნენ, რომ შვილები გაუგებდნენ, თუ რატომ შექმნეს ოჯახი ამ გზით. ამის მიზეზი იმის შიშია, რომ ბავშვებს შეიძლება გაემტყუნებინათ და უარეყოთ არაბიოლოგიური მშობელი. და ეს შიში გასაგებია, რადგან ჩვენ ძალიან ჰეტერონორმატიულ და გენეტიკიზებულ საზოგადოებაში ვცხოვრობთ. მსოფლიოში, რომელსაც ჯერ კიდევ სჯერა, რომ ნამდვილი ოჯახი შედგება ერთი დედის, ერთი მამის და მათი გენეტიკური შვილებისგან.
Well. I want to tell you about a teenage boy. He was donor-conceived but not part of our study. One day, he had an argument with his father, and he yelled, "You're telling me what to do? You're not even my father!" That was exactly what the parents in our study feared. Now, the boy soon felt sorry, and they made up. But it is the reaction of his father that is most interesting.
ასეა... მინდა თინეიჯერ ბიჭზე მოგიყვეთ. ის დონორისგან ჩაისახა, მაგრამ ჩვენი კვლევის ნაწილი არ იყო. ერთ დღეს მას მამასთან კამათი მოუვიდა და დაუყვირა, "შენ მასწავლი რა გავაკეთო? შენ მამაჩემიც კი არ ხარ!" ეს ზუსტად ის იყო, რისიც ჩვენ კვლევაში მონაწილე მშობლებს ეშინოდათ. ბიჭმა თავი დამნაშავედ მალევე იგრძნო და ისინი შერიგდნენ,. მაგრამ ყველაზე საინტერესო მამამისის რექციაა.
He said, "This outburst had nothing to do with the lack of a genetic link. It was about puberty -- being difficult. It's what they do at that age. It will pass."
მან თქვა: "ამ სიბრაზის გადმონთხევას არავითარი კავშირი არ აქვს გენეტიკასთან. ეს გარდატეხის ასაკის ბრალი იყო. ეს რთული ასაკია. ამ დროს ასე იქცევიან. გაივლის".
What this man shows us is that when something goes wrong, we should not immediately think it is because the family is a little different. These things happen in all families. And every now and then, all parents may wonder: Am I a good enough parent? These parents, too. They, above all, wanted to do what's best for their child. But they also sometimes wondered: Am I a real parent? And their uncertainties were present long before they even were parents.
ამ კაცის ქცევა გვაჩვენებს, რომ როდესაც რამე ისე არ არის, მაშინვე არ უნდა ვიფიქროთ, რომ ეს იმიტომ ხდება, რომ ოჯახი ცოტა განსხვავებულია. ასეთი რამეები ყველა ოჯახში ხდება. და ყველა მშობელმა ყოველთვის შეიძლება გაიფიქროს: "საკმარისად კარგი მშობელი ვარ?" ეს მშობლებიც ასევე არიან. მათ ხომ საბოლოოდ, საკუთარი ბავშვისთვის საუკეთესო უნდოდათ. მაგრამ ესენი ზოგჯერ, ასევე იმასაც ფიქრობენ: "მე ნამდვილი მშობელი ვარ?" მათი თავდაუჯერებლობა, იმაზე დიდი ხნით ადრე არსებობდა,
At the start of treatment, when they first saw the counselor, they paid close attention to the counselor, because they wanted to do it right. Even 10 years later, they still remember the advice they were given.
სანამ მშობლები გახდებოდნენ. მკურნალობის დასაწყისში, როცა ექიმი-კონსულტანტი პირველად ნახეს, ისინი ყურადღებით უსმენდნენ მას, რადგან მათ ყველაფერის სწორად გაკეთება უნდოდათ. 10 წლის შემდეგაც კი, მათ ჯერ კიდევ ახსოვთ რჩევა, რომელიც მიიღეს.
So when they thought about the counselor and the advice they were given, we discussed that. And we saw one lesbian couple who said, "When our son asks us, 'Do I have a dad?' we will say 'No, you do not have a dad.' But we will say nothing more, not unless he asks, because he might not be ready for that. The counselor said so."
როცა მათ ექიმი კონსულტანტი და მისი რჩევა გაიხსენეს, ჩვენ ეს განვიხილეთ ერთმა ლესბოსელმა წყვილმა თქვა: "როდესაც ჩვენი ვაჟი გვეკითხება, 'მე მამა მყავს?' ჩვენ ვეუბნებით 'არა, შენ მამა არ გყავს.' ჩვენ მას მეტს არაფერს ვეუბნებით, თუ არ იკითხავს, რადგან ის შეიძლება ამისთვის მზად არ იყოს. კონსულტანტმა ასე თქვა".
Well. I don't know; that's quite different from how we respond to children's questions. Like, "Milk -- is that made in a factory?" We will say, "No, it comes from cows," and we will talk about the farmer, and the way the milk ends up in the shop. We will not say, "No, milk is not made in a factory." So something strange happened here, and of course these children noticed that.
არ ვიცი. ეს საკმაოდ განსხვავდება იმისაგან, თუ როგორ ვპასუხობთ ჩვენ ბავშვების კითხვებს. მაგალითად: "რძე... ის ქარხანაში მზადდება?" ჩვენ ვეტყოდით: "არა, ის ძროხისგან მოდის," შემდეგ ვისაუბრებდით ფერმერის შესახებ და როგორ მიდის რძე მაღაზიამდე. ჩვენ არ ვეტყოდით: "არა, რძე არ მზადდება ქარხანაში." ასე რომ, რაღაც უცნაური მოხდა აქ და რა თქმა უნდა, ბავშვებმა ეს შეამჩნიეს.
One boy said, "I asked my parents loads of questions, but they acted really weird. So, you know, I have a friend at school, and she's made in the same way. When I have a question, I just go and ask her." Clever guy. Problem solved. But his parents did not notice, and it certainly was not what they had in mind, nor what the counselor had in mind when they were saying how important it is to be an open-communication family.
ერთმა ბიჭმა თქვა: "ჩემს მშობლებს ბევრი კითხვა დავუსვი, მაგრამ ძალიან უცნაურად მოიქცნენ. ამიტომ, მე მყავს მეგობარი სკოლაში, რომელიც ჩემნაირადაა გაჩენილი და როცა კითხვა მაქვს, უბრალოდ მივდივარ და მას ვეკითხები". ჭკვიანი ბიჭია. პრობლემა გადაჭრილია. მაგრამ მისმა მშობლებმა ვერ შენიშნეს და, რასაკვირველია, ასეთი ჩანაფიქრი არც ჰქონდათ, ასეთი ჩანაფიქრი არც კონსულტანტს ჰქონდა, როდესაც განიხილავდნენ რამდენად მნიშვნელოვანია,
And that's the strange thing about advice.
რომ ოჯახი ღია იყოს დისკუსიისთვის.
When we offer people pills, we gather evidence first. We do tests, we do follow-up studies. We want to know, and rightly so, what this pill is doing and how it affects people's lives. And advice? It is not enough for advice, or for professionals to give advice that is theoretically sound, or well-meant. It should be advice that there is evidence for -- evidence that it actually improves patients' lives.
და ესაა უცნაური რჩევაში, როდესაც ადამიანებს აბებს ვთავაზობთ, თავიდან მტკიცებულებას ვაგროვებთ. ვატარებთ ტესტებს, ვატარებთ განმეორებით კვლევებს. გვინდა ვიცოდეთ, ეს აბი რას აკეთებს და ადამაინების ცხოვრებაზე რა გავლენას ახდენს. და რჩევა? რჩევისათვის, ან პროფესიონალისთვის, რომრლიც რჩევას იძლევა საკმარისი არ არის, რომ რჩევა მხოლოდ თეორიულად ჟღერდეს გამართულად, ან კეთილი განზრახით იყოს მიცემული, ეს უნდა იყოს რჩევა, რომლის მტკიცებულებაც არსებობს. მტკიცებულება, რომ ის ნამდვილად აუმჯობესებს მშობლების ცხოვრებას.
So the philosopher in me would now like to offer you a paradox: I advise you to stop following advice. But, yes.
ასე რომ, ფილისოფოსს ჩემში უნდა, რომ შემოგთავაზოთ პარადოქსი: გირჩევთ, რომ შეწყვიტოთ რჩევის გათვალისწინება. მაგრამ, დიახ.
(Applause)
(აპლოდისმენტები)
I will not end here with what went wrong; I would not be doing justice to the warmth we found in those families. Remember the books and the trip to the farmer? When parents do things that work for them, they do brilliant things. What I want you to remember as members of families, in no matter what form or shape, is that what families need are warm relationships. And we do not need to be professionals to create those. Most of us do just fine, although it may be hard work, and from time to time, we can do with some advice.
არ დავასრულებ იმით, რაც არ გამოვიდა; ეს უსამართლობა იქნება იმ სითბოს მიმართ, რომელიც ამ ოჯახებში აღმოვაჩინეთ. გახსოვთ წიგნები და მოგზაურობა ფერმერამდე? როდესაც მშობლები აკეთებენ იმას, რაც მათთვის ამართლებს, მათ შესანიშნავი რამეები გამოსდით. მინდა დაიმახსოვროთ, როგორც ოჯახის წევრებმა, რომ მნიშვნელობა არ აქვს რა ფორმით, ან სახით, მაგრამ ის რაც ოჯახებს სჭირდება თბილი ურთიერთობებია. და ამის შესაქმნელად პროფესიონალობა არ გვჭირდება. უმეტესი ჩვენგანი კარგად ვუმკლავდებით, თუმცა, ეს შეიძლება რთული საქმე იყოს და დროდადრო შეიძლება რაღაც რჩევაც მივიღოთ.
In that case, bear in mind three things. Work with advice that works for your family. Remember -- you're the expert, because you live your family life. And finally, believe in your abilities and your creativity, because you can do it yourself.
ამ შემთხვევაში, გაითვალისწინეთ სამი რამ. იმოქმედეთ იმ რჩევის მიხედვით, რომელიც თქვენი ოჯახისთვის ამართლებს. გახსოვდეთ, ექსპერტი თქვენ ხართ, რადგან თქვენ ცხოვრობთ თქვენი ოჯახის ცხოვრებით. და ბოლოს, გჯეროდეთ თქვენი შესაძლებლობებისა და შემოქმედებითი უნარის, იმიტომ რომ თქვენ თვითონ შეგიძლიათ ეს.
Thank you.
მადლობა.
(Applause)
(აპლოდისმენტები)