What is a parent?
Kio estas parenco?
What is a parent?
Kio estas parenco?
It's not an easy question. Today we have adoption, stepfamilies, surrogate mothers. Many parents face tough questions and tough decisions. Shall we tell our child about the sperm donation? If so, when? What words to use? Sperm donors are often referred to as "biological fathers," but should we really be using the word "father?"
Ĝi estas ne facila demando. Hodiaŭ ni havas adopton duon familiojn, surogatajn patrinojn. Multaj gepatroj alfrontas dornajn demandojn kaj malfacilajn decidojn. Ĉu ni informu niajn infanojn pri spermodonaco? Se ni devas, kiam? Kiujn vortojn uzi? Spermodonacantojn oni ofte nomas "biologiaj patroj" sed ĉu ni devus vere uzi la vorton "patro?"
As a philosopher and social scientist, I have been studying these questions about the concept of parenthood. But today, I will talk to you about what I learned from talking to parents and children. I will show you that they know what matters most in a family, even though their family looks a little different. I will show you their creative ways of dealing with tough questions. But I will also show you the parents' uncertainties.
Kiel filozofino kaj socia sciencistino, mi studis tiujn demandoj pri la koncepto de parenteco. Sed hodiaŭ mi parolos al vi pri kio mi lernis, konversaciante kun gepatroj kaj infanoj. Mi montros, ke ili scias kio plej gravas en familio, kvankam sia familio aspektas iom malsama. Mi montros al vi iliajn kreivajn manierojn trakti dornajn demandojn. Sed mi ankaŭ montros la necertecojn de la gepatroj.
We interviewed couples who received fertility treatment at Ghent University Hospital, using sperm from a donor. In this treatment timeline, you can see two points at which we conducted interviews. We included heterosexual couples, where the man for some reason did not have good-quality sperm, and lesbian couples who obviously needed to find sperm elsewhere. We also included children. I wanted to know how those children define concepts like parenthood and family. In fact, that is what I asked them, only not in that way. I drew an apple tree instead. This way, I could ask abstract, philosophical questions in a way that did not make them run off.
Ni intervjuis parojn, kiuj ricevis fekundigan traktadon per spermo de donacinto ĉe la Malsanulejo de la Universitato de Gento. Dum la traktado, kiel vi vidas, ni faris intervjuojn dufoje. Ni inkluzivis malgejajn parojn, ŭn kiuj la viro ial ne havis bonkvalitan spermon, kaj lesbaninajn parojn, kiuj evidente bezonis trovi spermon aliloke. Ni ankaŭ inkludis infanojn. Mi volis scii, kiel tiuj infanoj difinas konceptojn kiel parencon kaj familion. Fakte, estas precize kio mi demandis, tamen ne tiumaniere. Mi desegnis pomarbon anstataŭ. Tiel, mi povis demandi abstraktajn, filozofiajn demandojn per maniero, kiu ne faris ilin forkuri.
So as you can see, the apple tree is empty. And that illustrates my research approach. By designing techniques like this, I can bring as little meaning and content as possible to the interview, because I want to hear that from them.
Do kiel vi povas vidi, la pomarbo estas malplena. Kaj tio montras mian esploro-metodon. Per teknikoj tiaj, mi senigas kiel eble plej la intervjuon je miaj sencoj kaj enhavo, ĉar mi volas aŭdi tiujn de la intervjuitoj.
I asked them: What would your family look like if it were an apple tree? And they could take a paper apple for everyone who, in their view, was a member of the family, write a name on it and hang it wherever they wanted. And I would ask questions. Most children started with a parent or a sibling. One started with "Boxer," the dead dog of his grandparents.
Mi demandis ilin: Kiel via familio aspektus se ĝi estus pomarbo? Kaj ili povis preni paperan pomon por ĉiu kiu, laŭ ili, estas membro de la familio, skribi nomon sur ĝin kaj pendigi ĝin kie ajn ili volis. Dume, mi pridemandis ilin. La plejparto de la infanoj komencis kun parenco, frato aŭ fratino. Unu komencis kun "Boksisto" la mortinta hundo de siaj geavoj.
At this point, none of the children started mentioning the donor. So, I asked them about their birth story. I said, "Before you were born, it was just your mom and dad, or mom and mommy. Can you tell me how you came into the family?" And they explained. One said, "My parents did not have good seeds, but there are friendly men out there who have spare seeds. They bring them to the hospital, and they put them in a big jar. My mommy went there, and she took two from the jar, one for me and one for my sister. She put the seeds in her belly -- somehow -- and her belly grew really big, and there I was."
Ĉe tiu punkto, neniu el la infanoj komencis menciante la doninton. Do, mi demandis ilin pri ilia naskiĝo. Mi diris: "Antaŭ ol vi naskiĝis, nur estis via panjo kaj paĉjo, aŭ panjo kaj panjo? Ĉu vi povas diri al mi, kiel vi venis en la familio?" Kaj ili klarigis. Unu diris, "Miaj gepatroj ne havis bonajn semojn, sed estas amikecaj viroj tie, kiuj havas kromajn semojn. Ili alportis ilin al la malsanulejo, kaj metis ilin en grandan vazon. Mia panjo iris tien, kaj ŝi prenis du el la vazo, unu por mi kaj unu por mia fratino. Ŝi metis la semojn en sian ventron - iel - kaj ŝia ventro ege kreskis, kaj jen mi alvenis."
Hmm. So only when they started mentioning the donor, I asked questions about him, using their own words. I said, "If this would be an apple for the friendly man with the seeds, what would you do with it?" And one boy was thinking out loud, holding the apple. And he said, "I won't put this one up there with the others. He's not part of my family. But I will not put him on the ground. That's too cold and too hard. I think he should be in the trunk, because he made my family possible. If he would not have done this, that would really be sad because my family would not be here, and I would not be here."
Hm! Do nur kiam ili komencis menciante la doninton, mi faris demandojn pri li, uzante iliajn proprajn vortojn. Mi diris: "Se tio estus pomon por la amikeca viro kun la semoj, kion volus vi fari kun ĝi?" Unu knabo pensis laŭtvoĉe, tenante la pomon. Li diris: "Mi ne pendigos tiun kun la aliaj. Li estas ne parto de mia familio. Sed mi ne metos lin surtere. Estas tro malvarme kaj malmole. Mi kredas, ke li devus esti en la trunko, ĉar li ebligis la ekziston de mia familio. Se li ne estus farinta tion, la rezulto estintus malgaja ĉar mia familio ne ekzistus, kaj mi ne estus ĉi tie."
So also, parents constructed family tales -- tales to tell their children. One couple explained their insemination by taking their children to a farm to watch a vet inseminate cows. And why not? It's their way of explaining; their do-it-yourself with family narratives. DIY. And we had another couple who made books -- a book for each child. They were really works of art containing their thoughts and feelings throughout the treatment. They even had the hospital parking tickets in there.
Same, gepatroj kreis prifamiliajn rakontojn - rakontojn por siaj infanoj. Unu paro klarigis sian fekundigon vizitante bienon kun la infanoj por vidi kiel veterinaro fekundigas bovinojn. Kaj kial ne? Ĝi estas ilia propra maniero klarigi, ilia memfarita prifamilia rakonto. Vi faru mem. Alia paro faris librojn -- po unu por ĉiu infano. Ili estis ja artaĵoj enhavantaj iliajn pensojn kaj sentojn dum la traktado. Ili eĉ enhavis la malsanulejajn parkadbiletojn.
So it is DIY: finding ways, words and images to tell your family story to your child. And these stories were highly diverse, but they all had one thing in common: it was a tale of longing for a child and a quest for that child. It was about how special and how deeply loved their child was. And research so far shows that these children are doing fine. They do not have more problems than other kids.
Jen kio estas memfarado: oni trovas manierojn, vortojn kaj bildojn rakonti vian familion al la infanoj. Tiuj rakontoj estis tre diversaj, sed ĉiuj havis komunaĵon: ili temis pri sopiro por infano kaj serĉado de tiu infano. Ili diris kiel speciale kaj profunde tiu infano estis amata. Kaj esploradoj ĝis nun montras, ke tiuj infanoj fartas bone. Ili ne havas pli da problemoj ol aliaj infanoj.
Yet, these parents also wanted to justify their decisions through the tales they tell. They hoped that their children would understand their reasons for making the family in this way. Underlying was a fear that their children might disapprove and would reject the non-genetic parent. And that fear is understandable, because we live in a very heteronormative and geneticized society -- a world that still believes that true families consist of one mom, one dad and their genetically related children.
Tamen, tiuj gepatroj ankaŭ volis pravigi siajn decidojn per siaj rakontoj. Ili esperis, ke iliaj infanoj komprenos iliajn kialojn por krei familion tiamaniere. Subkaŝite estis timo, ke iliaj infanoj malaprobu kaj malakceptu la negenetikajn gepatrojn. Kaj tia timo estas komprenebla, ĉar ni vivas en tre normiga kaj genetikiga socio -- mondo kiu ankoraŭ kredas ke veraj familioj konsistas el unu panjo, unu paĉjo kaj iliaj genetike rilaj infanoj.
Well. I want to tell you about a teenage boy. He was donor-conceived but not part of our study. One day, he had an argument with his father, and he yelled, "You're telling me what to do? You're not even my father!" That was exactly what the parents in our study feared. Now, the boy soon felt sorry, and they made up. But it is the reaction of his father that is most interesting.
Nu... Jen rakonto pri dekkelkjarulo. Li rezultis de spermodono sed formis parton de nia studo. Unu tagon, li disputis kun sia patro, kaj li kriis: "Vi ne rajtas diri al mi kion fari, vi eĉ ne estas mia patro!" Tio estis ĝuste kio la gepatroj en nia esploro timis. La knabo baldaŭ pentis, kaj ili repaciĝis. Sed estas la reago de la patro, kiu estas plej interesa.
He said, "This outburst had nothing to do with the lack of a genetic link. It was about puberty -- being difficult. It's what they do at that age. It will pass."
Li diris: "Tiu eksplodo havis nenion komunan kun manko de genetika interligo. Kaŭzis ĝin pubereco -- ja malfacila periodo. Tiel oni agas tiuage. Ĝi forpasos."
What this man shows us is that when something goes wrong, we should not immediately think it is because the family is a little different. These things happen in all families. And every now and then, all parents may wonder: Am I a good enough parent? These parents, too. They, above all, wanted to do what's best for their child. But they also sometimes wondered: Am I a real parent? And their uncertainties were present long before they even were parents.
Tiu viro montras al ni, ke kiam io fuŝiĝas, ni devas ne tuj pensi, ke tio montras, ke la familio estas iom malsama. Disputoj tiaj okazas en ĉiuj familioj. Kaj foje, ĉiuj gepatroj demandas sin: Ĉu mi estas sufiĉe bona parenco? Same por tiuj gepatroj. Ili antaŭ ĉio deziris fari tion, kio estas bona por sia infano. Sed ili ankaŭ iam scivolis: Ĉu mi estas vera parenco? Kaj ilia necertecoj ekzistis longe antaŭ ili iĝis gepatroj.
At the start of treatment, when they first saw the counselor, they paid close attention to the counselor, because they wanted to do it right. Even 10 years later, they still remember the advice they were given.
Komence de la traktado, kiam ili unue vidis la konsiliston, ili grande atentis lin, ĉar ili volis agi taŭge. Eĉ 10 jarojn poste, ili ankoraŭ memoras la konsilojn, kiujn ili ricevis.
So when they thought about the counselor and the advice they were given, we discussed that. And we saw one lesbian couple who said, "When our son asks us, 'Do I have a dad?' we will say 'No, you do not have a dad.' But we will say nothing more, not unless he asks, because he might not be ready for that. The counselor said so."
Do kiam ili pensis pri la konsilisto kaj liaj konsiloj, ni diskutis tion. Ni vidis iun lesbaninan paron kiu diris: "Kiam nia filo demandos nin, 'Ĉu mi havas paĉjon? ni diros "Ne, vi ne havas paĉjon. Sed ni diros nenion pli, escepte se li insistos, ĉar li povus esti malpreta por tio, kiel diris la konsilito."
Well. I don't know; that's quite different from how we respond to children's questions. Like, "Milk -- is that made in a factory?" We will say, "No, it comes from cows," and we will talk about the farmer, and the way the milk ends up in the shop. We will not say, "No, milk is not made in a factory." So something strange happened here, and of course these children noticed that.
Bone. Tamen mi ne scias; tio malsamas al kiel ni respondas al infanaj demandoj. Ekzemple: "Lakto - ĉu ĝi estas farita en fabriko?" Ni respondas: 'Ne, ĝi venas de bovinoj" kaj parolas pri la kultivisto, kaj la maniero per kio la lakto fine alvenas en la butiko. Ni ne diros: "Ne, lakto ne estas farita en fabriko." Do io stranga okazis tie, kaj kompreneble la infanoj ĝin rimarkis.
One boy said, "I asked my parents loads of questions, but they acted really weird. So, you know, I have a friend at school, and she's made in the same way. When I have a question, I just go and ask her." Clever guy. Problem solved. But his parents did not notice, and it certainly was not what they had in mind, nor what the counselor had in mind when they were saying how important it is to be an open-communication family.
Unu knabo diris: "Mi faris al miaj gepatroj aregon da demandoj, sed ili agis vere strange. Do, vidu, mi havas amikinon en la lernejo, kaj ŝin oni faris same. Kiam mi havas demandon, Mi simple parolas al ŝi." Saĝa ulo. Problemo solvita. Sed liaj gepatroj ne rimarkis, kaj tio certe ne estis kion ili havis en la menso, nek kion la konsilanto havis enmense kiam ili diris kiel gravas malferma komunikado por la familio.
And that's the strange thing about advice. When we offer people pills, we gather evidence first. We do tests, we do follow-up studies. We want to know, and rightly so, what this pill is doing and how it affects people's lives. And advice? It is not enough for advice, or for professionals to give advice that is theoretically sound, or well-meant. It should be advice that there is evidence for -- evidence that it actually improves patients' lives.
Kaj jen la stranga afero pri konsiloj. Antaŭ ol proponi pilolojn, ni kolektas provojn. Ni faras esplorojn, postkolektajn studojn. Ni volas scii, kaj prave, kiel tiu pilolo agas kaj kian efikon ĝi havas. Kaj pri konsiloj? Ne sufiĉas por konsiloj, aŭ por profesiuloj doni konsilojn teorie sencoplenajn aŭ bonintencajn. Ili devus esti bazitaj sur pruvoj, pruvoj, ke ili vere plibonigas la vivon de pacientoj.
So the philosopher in me would now like to offer you a paradox: I advise you to stop following advice. But, yes.
Do, la filozofino en mi nun ŝatus eldiri paradokson: mi konsilas al vi ĉesi sekvi konsilojn. Sed, jes…
(Applause)
(Aplaŭdo)
I will not end here with what went wrong; I would not be doing justice to the warmth we found in those families. Remember the books and the trip to the farmer? When parents do things that work for them, they do brilliant things. What I want you to remember as members of families, in no matter what form or shape, is that what families need are warm relationships. And we do not need to be professionals to create those. Most of us do just fine, although it may be hard work, and from time to time, we can do with some advice.
Mi ne konkludos parolante pri tio, kio iris malĝuste; estus maljuste rilate al la varmo, kiun ni trovis en tiuj familioj. Ĉu vi memoras la librojn kaj la viziton al la farmisto? Kiam gepatroj faras aĵojn, kiuj funkcias por ili, ili agas brile. Kiel familianoj, memoru, kiaj ajn la formoj aŭ aspektoj, familioj bezonas varmajn interrilatojn. Kaj ni ne bezonas esti profesiuloj por krei ilin. Ni plejparte agas trafe, kvankam ĝi povas esti malfacila laboro, kaj de tempo al tempo, oni uzu ies konsilojn.
In that case, bear in mind three things. Work with advice that works for your family. Remember -- you're the expert, because you live your family life. And finally, believe in your abilities and your creativity, because you can do it yourself.
En tiu kazo, konsideru tri faktorojn. Sekvu la konsilojn, kiuj funkcias por via familio. Memoru -- vi estas spertuloj rilate al via propra familia vivo. Kaj finfine, kredu je via kapabloj kaj via kreemo, ĉar vi estas spertuloj pri memfarado.
Thank you.
Dankon.
(Applause)
(Aplaŭdo)