Η Χουάνα Ραμίρεζ ντε Ασμπάχε βρέθηκε ενώπιον μιας επιτροπής από διάσημους θεολόγους, νομικούς και μαθηματικούς. Ο αντιβασιλέας της Νέας Ισπανίας τους είχε καλέσει για να κρίνουν τις γνώσεις της νεαρής κοπέλας θέτοντας τις πιο δύσκολες ερωτήσεις που θα μπορούσαν να συγκεντρώσουν. Αλλά η Χουάνα απάντησε με επιτυχία κάθε ερώτηση, από πολύπλοκες εξισώσεις μέχρι φιλοσοφικά ερωτήματα. Παρατηρητές παρομοίασαν τη σκηνή σαν «μια βασιλική γαλέρα που επιτυχώς αντέκρουσε επίθεση από μερικά κανό».
Juana Ramírez de Asbaje sat before a panel of prestigious theologians, jurists, and mathematicians. The viceroy of New Spain had invited them to test the young woman’s knowledge by posing the most difficult questions they could muster. But Juana successfully answered every challenge, from complicated equations to philosophical queries. Observers would later liken the scene to “a royal galleon fending off a few canoes.” The woman who faced this interrogation was born in the mid-17th century.
Η γυναίκα που αντιμετώπισε την ανάκριση είχε γεννηθεί στα μέσα του 17ου αιώνα. Τότε, το Μεξικό ήταν Ισπανική αποικία για περισσότερο από έναν αιώνα, οδηγώντας σε ένα σύνθετο σύστημα ταξικής διαστρωμάτωσης. Οι γονείς της μητέρας της Χουάνα είχαν γεννηθεί στην Ισπανία, γεγονός που τους κατέτασσε στην πιο αξιoσέβαστη τάξη του Μεξικού. Όμως, η Χουάνα γεννήθηκε εκτός γάμου και ο πατέρας της, λοχαγός του Ισπανικού στρατού, άφησε μόνη την μητέρα της, Δόνα Ίζαμπελ, να αναθρέψει την Χουάνα και τις αδερφές της. Ευτυχώς, η σχετικά καλή οικονομική κατάσταση του παππού της εξασφάλισε μια άνετη ζωή στην οικογένεια. Και η Δόνα Ίζαμπελ αποτέλεσε υπόδειγμα για τις κόρες της, καθώς διαχειριζόταν με επιτυχία τη μία από τις δύο επαύλεις του πατέρα της παρά τον αναλφαβητισμό της και τον μισογυνισμό της εποχής.
At that time, Mexico had been a Spanish colony for over a century, leading to a complex and stratified class system. Juana’s maternal grandparents were born in Spain, making them members of Mexico’s most esteemed class. But Juana was born out of wedlock, and her father – a Spanish military captain – left her mother, Doña Isabel, to raise Juana and her sisters alone. Fortunately, her grandfather’s moderate means ensured the family a comfortable existence. And Doña Isabel set a strong example for her daughters, successfully managing one of her father’s two estates, despite her illiteracy and the misogyny of the time.
Ίσως αυτές οι εμπειρίες ενέπνευσαν την αυτοπεποίθηση της Χουάνα. Σε ηλικία τριών ετών, η Χουάνα ακολούθησε κρυφά τη μεγάλη αδερφή της στο σχολείο. Αργότερα, όταν έμαθε ότι η ανώτατη εκπαίδευση ήταν προσβάσιμη μόνο σε άντρες, παρακάλεσε την μητέρα της να πηγαίνει μεταμφιεσμένη στο σχολείο. Το αίτημά της απορρίφθηκε και έτσι η Χουάνα βρήκε παρηγοριά στην ιδιωτική βιβλιοθήκη του παππού της. Από την προεφηβική ηλικία, γνώριζε άριστα τις φιλοσοφικές αντιπαραθέσεις, τα Λατινικά και την γλώσσα των Αζτέκων, Ναχουάτι.
It was perhaps this precedent that inspired Juana’s lifelong confidence. At age three, she secretly followed her older sister to school. When she later learned that higher education was open only to men, she begged her mother to let her attend in disguise. Her request denied, Juana found solace in her grandfather’s private library. By early adolescence, she’d mastered philosophical debate, Latin, and the Aztec language Nahuatl.
Η πρόωρη πνευματική ανάπτυξη της Χουάνα τράβηξε την προσοχή της Βασιλικής Αυλής στην Πόλη του Μεξικό, και όταν έγινε δεκαέξι ετών ο αντιβασιλέας και η γυναίκα του την έκαναν κυρία τους επί των τιμών. Εδώ, οι παραστάσεις και τα ποιήματά της άλλοτε μάγευαν και άλλοτε εξόργιζαν το δικαστήριο. Το προκλητικό της ποίημα «Ανόητοι Άντρες» έκανε κριτική στην σεξιστική έμφυλη ανισότητα, κατηγορώντας τους άντρες ότι διαφθείρουν τις γυναίκες, ενώ παράλληλα τις κατηγορούν για ανηθικότητα. Παρόλη την αμφισβήτηση, το έργο της αγαπήθηκε πολύ και δέχθηκε πολλές προτάσεις. Όμως, η Χουάνα ενδιαφερόταν περισσότερο για την γνώση παρά για έναν γάμο. Και στην πατριαρχική κοινωνία της τότε εποχής, υπήρχε μόνο ένα μέρος που θα μπορούσε να την βρει.
Juana’s precocious intellect attracted attention from the royal court in Mexico City, and when she was sixteen, the viceroy and his wife took her in as their lady-in-waiting. Here, her plays and poems alternately dazzled and outraged the court. Her provocative poem Foolish Men infamously criticized sexist double standards, decrying how men corrupt women while blaming them for immorality. Despite its controversy, her work still inspired adoration, and numerous proposals. But Juana was more interested in knowledge than marriage. And in the patriarchal society of the time, there was only one place she could find it. The Church, while still under the zealous influence of the Spanish Inquisition,
Η Εκκλησία, αν και επηρεασμένη από τον θεσμό της Ιεράς Εξέτασης, θα βοηθούσε την Χουάνα να διατηρήσει την ανεξαρτησία και την υπόληψή της παραμένοντας ανύπαντρη. Σε ηλικία είκοσι ετών, μπήκε στο Τάγμα Ιερωνυμιτών της Σάντα Πάολα και άλλαξε το όνομά της σε: Αδελφή Χουάνα Ινές ντε λα Κρουζ.
would allow Juana to retain her independence and respectability while remaining unmarried. At age 20, she entered the Hieronymite Convent of Santa Paula and took on her new name: Sor Juana Inés de la Cruz. For years, Sor Juana was considered a prized treasure of the church.
Για πολλά χρόνια, η Αδερφή Χουάνα ήταν ένας πολύτιμος θησαυρός της εκκλησίας. Έγραψε δράματα, κωμωδίες και πραγματείες πάνω στην φιλοσοφία και τα μαθηματικά, καθώς και για την θρησκευτική μουσική και την ποίηση. Δημιούργησε μια τεράστια βιβλιοθήκη και την επισκέπτονταν διακεκριμένοι λόγιοι. Ενώ υπηρετούσε ως ταμίας και αρχειοφύλακας της μονής, προστάτευε τις ζωές της ανιψιάς και των αδερφών της από άντρες που ήθελαν να τις εκμεταλλευτούν.
She wrote dramas, comedies, and treatises on philosophy and mathematics, in addition to religious music and poetry. She accrued a massive library, and was visited by many prominent scholars. While serving as the convent’s treasurer and archivist, she also protected the livelihoods of her niece and sisters from men who tried to exploit them. But her outspokenness ultimately brought her into conflict with her benefactors.
Όμως, η ειλικρίνειά της την έφερε σε σύγκρουση με τους ευεργέτες της. Το 1690, ένας επίσκοπος δημοσιοποίησε μια προσωπική της κριτική για ένα κήρυγμα. Στην δημοσίευσή του, συμβούλεψε την Αδερφή Χουάνα να αφιερωθεί στην προσευχή και όχι στις αντιπαραθέσεις. Αυτή απάντησε ότι ο Θεός δεν θα έδινε στις γυναίκες νοημοσύνη αν δεν ήθελε να την χρησιμοποιούν. Η συζήτηση αυτή τράβηξε την προσοχή του συντηρητικού Αρχιεπισκόπου Μεξικού. Σταδιακά, η Αδερφή Χουάνα έχασε το κύρος της, αναγκάστηκε να πουλήσει τα βιβλία της και να εγκαταλείψει την συγγραφή. Εξοργισμένη με την λογοκρισία αυτή, αλλά απρόθυμη να φύγει από την εκκλησία ανανέωσε διστακτικά τους όρκους της. Ως τελευταία πράξη της περιφρόνησής της, τους υπέγραψε με την φράση «Εγώ, η χειρότερη όλων», με το ίδιο της το αίμα.
In 1690, a bishop published Sor Juana’s private critique of a respected sermon. In the publication, he admonished Sor Juana to devote herself to prayer rather than debate. She replied that God would not have given women intellect if he did not want them to use it. The exchange caught the attention of the conservative Archbishop of Mexico. Slowly, Sor Juana was stripped of her prestige, forced to sell her books and give up writing. Furious at this censorship, but unwilling to leave the church, she bitterly renewed her vows. In her last act of defiance, she signed them “I, the worst of all,” in her own blood. Deprived of scholarship, Sor Juana threw herself into charity work,
Στερημένη από τις μελέτες της, η Χουάνα αφοσιώθηκε στο φιλανθρωπικό έργο, και το 1695 πέθανε από μια αρρώστια που κόλλησε ενώ φρόντιζε τις αδερφές της. Πλέον η Αδερφή Χουάνα θεωρείται ως η πρώτη φεμινίστρια των αμερικανικών ηπείρων. Έχει γίνει κεντρικό θέμα σε αμέτρητα ντοκιμαντέρ, μυθιστορήματα και όπερες, και εμφανίζεται στο χαρτονόμισμα των 200 πέσος Μεξικού. Με τα λόγια του βραβευμένου με Νόμπελ Οκτάβιο Πας: «Δεν αρκεί να λέμε ότι το έργο της Αδερφής Χουάνα είναι προϊόν της ιστορίας, αλλά πρέπει να προσθέσουμε ότι η ιστορία είναι προϊόν του έργου της».
and in 1695, she died of an illness she contracted while nursing her sisters. Today, Sor Juana has been recognized as the first feminist in the Americas. She’s the subject of countless documentaries, novels, and operas, and appears on Mexico’s 200-peso banknote. In the words of Nobel laureate Octavio Paz: “It is not enough to say that Sor Juana’s work is a product of history; we must add that history is also a product of her work.”