Η έκρηξη της αστικοποίησης κατά τα τελευταία χρόνια της ραγδαίας οικονομικής ανάπτυξης έφερε επίσης δραματική περιθωριοποίηση και προκάλεσε μαζική δημιουργία παραγκουπόλεων σε πολλά μέρη του κόσμου. Αυτή η πόλωση κέντρων μεγάλου πλούτου περιστοιχισμένων από φτωχές συνοικίες και οι κοινωνικοοικονομικές ανισότητες που προκάλεσαν είναι ουσιαστικά στο επίκεντρο της σημερινής αστικής κρίσης. Αλλά θα ήθελα να ξεκινήσω σήμερα λέγοντας ότι αυτή η αστική κρίση δεν είναι μόνο οικονομική ή περιβαλλοντική. Είναι κυρίως πολιτισμική κρίση, μια κρίση των θεσμών που αδυνατούν να αναδιαμορφώσουν τους ανόητους τρόπους με τους οποίους αναπτυσσόμαστε, που αδυνατούν να αμφισβητήσουν την πετρελαιοβόρα ατομιστική αστικοποίηση την οποία διαιωνίζουν πόλεις που βασίζονται στην κατανάλωση, από τη Νότια Καλιφόρνια έως τη Νέα Υόρκη και το Ντουμπάι. Έτσι απλά θα ήθελα πολύ να μοιραστώ μαζί σας μια σκέψη μου, πως το μέλλον των πόλεων σήμερα εξαρτάται λιγότερο από τα κτίρια και πραγματικά εξαρτάται περισσότερο από τη θεμελιώδη αναδιοργάνωση των κοινωνικοοικονομικών σχέσεων, πως οι καλύτερες ιδέες για τη διαμόρφωση της πόλης του μέλλοντος δεν θα προέρχονται από κέντρα οικονομικής δύναμης και αφθονίας, αλλά από περιοχές με συγκρούσεις και ανέχεια απ' όπου μια επιτακτική εφευρετικότητα μπορεί να μας εμπνεύσει να αναθεωρήσουμε τη σημερινή αστική ανάπτυξη.
The urban explosion of the last years of economic boom also produced dramatic marginalization, resulting in the explosion of slums in many parts of the world. This polarization of enclaves of mega-wealth surrounded by sectors of poverty and the socioeconomic inequalities they have engendered is really at the center of today's urban crisis. But I want to begin tonight by suggesting that this urban crisis is not only economic or environmental. It's particularly a cultural crisis, a crisis of the institutions unable to reimagine the stupid ways which we have been growing, unable to challenge the oil-hungry, selfish urbanization that have perpetuated cities based on consumption, from southern California to New York to Dubai. So I just really want to share with you a reflection that the future of cities today depends less on buildings and, in fact, depends more on the fundamental reorganization of socioeconomic relations, that the best ideas in the shaping of the city in the future will not come from enclaves of economic power and abundance, but in fact from sectors of conflict and scarcity from which an urgent imagination can really inspire us to rethink urban growth today.
Επιτρέψτε μου να σας εξηγήσω τι εννοώ όταν λέω να καταλάβουμε και να δούμε τις περιοχές συγκρούσεων ως μέρη που κρύβουν μια δημιουργικότητα, παρουσιάζοντάς σας την περιοχή στα σύνορα μεταξύ Τιχουάνα και Σαν Ντιέγκο όπου αναθεώρησα την πρακτική μου ως αρχιτέκτονας.
And let me illustrate what I mean by understanding or engaging sites of conflict as harboring creativity, as I briefly introduce you to the Tijuana-San Diego border region, which has been the laboratory to rethink my practice as an architect.
Αυτό είναι το συνοριακό τείχος που χωρίζει το Σαν Ντιέγκο και την Τιχουάνα, τη Λατινική Αμερική και τις ΗΠΑ, ένα φυσικό σύμβολο πολιτικών σχεδιασμών αποκλεισμού που διαιωνίζουν τη διάσπαση κοινοτήτων, δικαιοδοσιών και πόρων σε όλο τον κόσμο. Σε αυτή τη συνοριακή περιοχή βρίσκουμε μερικά από τα πλουσιότερα ακίνητα, όπως κάποτε ανακάλυψα στα σύνορα του Σαν Ντιέγκο, μόλις 20 λεπτά από τους πιο φτωχούς οικισμούς της Λατινικής Αμερικής. Ενώ αυτές οι δυο πόλεις έχουν τον ίδιο πληθυσμό, το Σαν Ντιέγκο έχει γίνει έξι φορές μεγαλύτερο από την Τιχουάνα τις τελευταίες δεκαετίες, ωθώντας μας να αντιμετωπίσουμε άμεσα τις εντάσεις και τις συγκρούσεις ανάμεσα στην εξάπλωση και την πυκνότητα που είναι στο επίκεντρο της επίκαιρης συζήτησης για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Τα τελευταία χρόνια έλεγα ουσιαστικά ότι οι παραγκουπόλεις της Τιχουάνα μπορούν να διδάξουν πολλά στην επέκταση του Σαν Ντιέγκο, όσον αφορά την κοινωνικοοικονομική βιωσιμότητα. Ότι θα πρέπει να προσέξουμε και να μάθουμε από τις πολυάριθμες κοινότητες μεταναστών και στις δυο πλευρές του συνοριακού τείχους, έτσι ώστε να μπορέσουμε να ερμηνεύσουμε τις άτυπες διαδικασίες της αστικοποίησης.
This is the wall, the border wall, that separates San Diego and Tijuana, Latin America and the United States, a physical emblem of exclusionary planning policies that have perpetuated the division of communities, jurisdictions and resources across the world. In this border region, we find some of the wealthiest real estate, as I once found in the edges of San Diego, barely 20 minutes away from some of the poorest settlements in Latin America. And while these two cities have the same population, San Diego has grown six times larger than Tijuana in the last decades, immediately thrusting us to confront the tensions and conflicts between sprawl and density, which are at the center of today's discussion about environmental sustainability. So I've been arguing in the last years that, in fact, the slums of Tijuana can teach a lot to the sprawls of San Diego when it comes to socioeconomic sustainability, that we should pay attention and learn from the many migrant communities on both sides of this border wall so that we can translate their informal processes of urbanization.
Τι εννοώ με τη λέξη «άτυπες» σε αυτή την περίπτωση; Ουσιαστικά μιλάω για το σύνολο κοινωνικών πρακτικών προσαρμογής που επιτρέπουν σ' αυτές τις κοινότητες μεταναστών να παραβιάζουν πολιτικά και οικονομικά επιβαλλόμενες πρακτικές αστικοποίησης. Μιλάω πολύ απλά για τη δημιουργική σκέψη των κατώτερων στρωμάτων είτε όπως παρουσιάζεται στις παραγκουπόλεις της Τιχουάνα που χτίζονται ουσιαστικά από τα απορρίματα του Σαν Ντιέγκο, είτε σε πολυάριθμες γειτονιές μεταναστών της Νότιας Καλιφόρνια που έχουν αρχίσει να εκσυγχρονίζονται με διαφορά τις τελευταίες δεκαετίες.
What do I mean by the informal in this case? I'm really just talking about the compendium of social practices of adaptation that enable many of these migrant communities to transgress imposed political and economic recipes of urbanization. I'm talking simply about the creative intelligence of the bottom-up, whether manifested in the slums of Tijuana that build themselves, in fact, with the waste of San Diego, or the many migrant neighborhoods in Southern California that have begun to be retrofitted with difference in the last decades.
Έτσι, σαν καλλιτέχνης ενδιαφέρομαι να παρατηρήσω και να μετρήσω πολλά από τα ανεπίσημα ρεύματα κατά μήκος αυτού του συνόρου. Από τη μια μεριά, από το Νότο προς το Βορρά, το ρεύμα των μεταναστών προς τις ΗΠΑ, και από το Βορρά προς το Νότο, το ρεύμα των αποβλήτων από τη Νότια Καλιφόρνια προς την Τιχουάνα. Αναφέρομαι στην ανακύκλωση των παλιών μεταπολεμικών μονοκατοικιών που Μεξικανοί εργολάβοι φέρνουν στα σύνορα καθώς οι Αμερικανοί κατασκευαστές τις ξεφορτώνονται για να χτίσουν μια πιο διογκούμενη εκδοχή προαστίων τις τελευταίες δεκαετίες. Επομένως αυτά τα σπίτια περιμένουν να διασχίσουν τα σύνορα. Εδώ δεν διασχίζουν τα σύνορα μόνο οι άνθρωποι, αλλά ολόκληρα κομμάτια μιας πόλης μετακομίζουν στην επόμενη, και όταν αυτά τα σπίτια τοποθετούνται πάνω σε αυτά τα μεταλλικά πλαίσια, επιτρέπουν ο πρώτος όροφος να γίνει δεύτερος, για να υπάρξει περισσότερος χώρος για σπίτι ή για μια μικρή επιχείρηση. Αυτή η διαστρωμάτωση χώρων και οικονομιών είναι αξιοσημείωτη. Αλλά εκτός από σπίτια, μετακινούνται και υλικά κατεδαφίσεων από το Σαν Ντιέγκο στην Τιχουάνα. Πολλοί ίσως έχετε δει στις παραγκουπόλεις να χρησιμοποιούνται λάστιχα για το χτίσιμο ανθεκτικών τοίχων. Αλλά δείτε τι έκαναν οι άνθρωποι κάτω από αυτές τις συνθήκες κοινωνικοοικονομικής ανάγκης. Έμαθαν να αφαιρούν το λάστιχο, να το κάνουν λωρίδες και να το διαπλέκουν ώστε να φτιάξουν ένα πιο ανθεκτικό τοίχο. Ή τις πόρτες γκαράζ που ήρθαν από το Σαν Ντιέγκο με φορτηγά για να γίνουν το νέο περίβλημα των κατοικιών έκτακτης ανάγκης σε πολλές από αυτές τις παραγκουπόλεις γύρω από την Τιχουάνα.
So I've been interested as an artist in the measuring, the observation, of many of the trans-border informal flows across this border: in one direction, from south to north, the flow of immigrants into the United States, and from north to south the flow of waste from southern California into Tijuana. I'm referring to the recycling of these old post-war bungalows that Mexican contractors bring to the border as American developers are disposing of them in the process of building a more inflated version of suburbia in the last decades. So these are houses waiting to cross the border. Not only people cross the border here, but entire chunks of one city move to the next, and when these houses are placed on top of these steel frames, they leave the first floor to become the second to be in-filled with more house, with a small business. This layering of spaces and economies is very interesting to notice. But not only houses, also small debris from one city, from San Diego, to Tijuana. Probably a lot of you have seen the rubber tires that are used in the slums to build retaining walls. But look at what people have done here in conditions of socioeconomic emergency. They have figured out how to peel off the tire, how to thread it and interlock it to construct a more efficient retaining wall. Or the garage doors that are brought from San Diego in trucks to become the new skin of emergency housing in many of these slums surrounding the edges of Tijuana.
Έτσι, αν και ως αρχιτέκτονας θεωρώ ότι επιβάλλεται να παρατηρήσουμε αυτή τη δημιουργική ευφυΐα, επίσης πρέπει να παραμείνω συγκρατημένος. Δεν θέλω να εξιδανεικεύσω την φτώχεια. Θα ήθελα μόνο να πω ότι αυτή η άτυπη αστικοποίηση δεν αποτελεί μόνο εικόνα ανασφάλειας. Αυτή η παρατυπία είναι ένα σύνολο κοινωνικοοικονομικών και πολιτικών διαδικασιών που εμείς οι καλλιτέχνες μπορούμε να ερμηνεύσουμε ως μια αστικοποίηση της κατώτερης τάξης που αποδίδει. Βλέπετε, εδώ τα κτίρια δεν είναι σημαντικά μόνο για την εμφάνισή τους αλλά ουσιαστικά για τη λειτουργικότητά τους. Είναι λειτουργικά καθώς μεταμορφώνονται μέσα στον χρόνο
So while, as an architect, this is a very compelling thing to witness, this creative intelligence, I also want to keep myself in check. I don't want to romanticize poverty. I just want to suggest that this informal urbanization is not just the image of precariousness, that informality here, the informal, is really a set of socioeconomic and political procedures that we could translate as artists, that this is about a bottom-up urbanization that performs. See here, buildings are not important just for their looks, but, in fact, they are important for what they can do. They truly perform as they transform through time
και καθώς οι κοινωνίες διαπραγματεύονται τους χώρους, τα σύνορα και τους πόρους.
and as communities negotiate
Έτσι καθώς τα απόβλητα ρέουν προς το Νότο,
the spaces and boundaries and resources.
οι άνθρωποι πηγαίνουν στον Βορρά για αναζήτηση δολαρίων
So while waste flows southbound, people go north in search of dollars,
και το μεγαλύτερο μέρος της έρευνάς μου εξετάζει την επίδραση της μετανάστευσης στην αλλοίωση της ομοιογένειας σε πολλές γειτονιές των ΗΠΑ και ειδικότερα στο Σαν Ντιέγκο. Λέω ότι αυτό αρχίζει να σημαίνει ότι το μέλλον της Νότιας Καρολίνας εξαρτάται από τον εκσυγχρονισμό της μεγάλης αστικοποίησης με μικρά κοινωνικά και οικονομικά προγράμματα. Αναφέρομαι στο πώς οι μετανάστες, όταν έρχονται σ' αυτές τις γειτονιές, αρχίζουν να αλλάζουν τη μονή διάσταση των αγροτεμαχίων και των ιδιοκτησιών σε πιο σύνθετα κοινωνικά και οικονομικά συστήματα, καθώς θέτουν σε λειτουργία μια άτυπη οικονομία σε ένα γκαράζ, ή όταν χτίζουν ένα παράνομο επιπλέον δωμάτιο για να υποστηρίζουν μια μεγάλη οικογένεια. Αυτή η κοινωνικοοικονομική επιχειρηματικότητα στους χώρους μέσα σε αυτές τις γειτονιές αρχίζει να δείχνει τρόπους για να μετατρέψουμε αυτές τις πρακτικές σε νέες και καθολικά δίκαιες πολιτικές χρήσης της γης. Έτσι, γίνονται γνωστές πολλές ιστορίες από τέτοιες δυναμικές μετατροπής χώρου, όπως «ο άτυπος Βούδας» που είναι η ιστορία ενός μικρού σπιτιού που σώθηκε και δεν πήγε στο Μεξικό αλλά εκσυγχρονίστηκε σε Βουδιστικό ναό. και με αυτό τον τρόπο, το μικρό σπίτι μεταμορφώνεται ή μεταλλάσσεται από απλό κατάλυμα σε μια μικρή κοινωνικοοικονομική και πολιτισμική υποδομή μέσα στη γειτονιά. Έτσι, αυτές οι γειτονιές δράσης, όπως τις αποκαλώ,
and most of my research has had to do with the impact of immigration in the alteration of the homogeneity of many neighborhoods in the United States, particularly in San Diego. And I'm talking about how this begins to suggest that the future of Southern California depends on the retrofitting of the large urbanization -- I mean, on steroids -- with the small programs, social and economic. I'm referring to how immigrants, when they come to these neighborhoods, they begin to alter the one-dimensionality of parcels and properties into more socially and economically complex systems, as they begin to plug an informal economy into a garage, or as they build an illegal granny flat to support an extended family. This socioeconomic entrepreneurship on the ground within these neighborhoods really begins to suggest ways of translating that into new, inclusive and more equitable land use policies. So many stories emerge from these dynamics of alteration of space, such as "the informal Buddha," which tells the story of a small house that saved itself, it did not travel to Mexico, but it was retrofitted in the end into a Buddhist temple, and in so doing, this small house transforms or mutates from a singular dwelling into a small, or a micro, socioeconomic and cultural infrastructure inside a neighborhood.
So these action neighborhoods, as I call them,
αποτελούν πραγματικά έμπνευση, μια διαφορετική ερμηνεία της υπηκοότητας που δεν έχει να κάνει τόσο με την έννοια της εθνικότητας, αλλά με την έννοια της υπηκοότητας ως δημιουργική πράξη, που αναδιοργανώνει θεσμικά πρωτόκολλα στους χώρους της πόλης.
really become the inspiration to imagine other interpretations of citizenship that have less to do, in fact, with belonging to the nation-state, and more with upholding the notion of citizenship as a creative act that reorganizes institutional protocols
Ως καλλιτέχνης, με ενδιαφέρει η οπτικοποίηση της υπηκοότητας,
in the spaces of the city.
δηλαδή η συλλογή πολλών ανεκδότων και αστικών μύθων ώστε να βρω σενάρια της σχέσης ανάμεσα σε κοινωνικές διαδικασίες και χώρους. Αυτή είναι η ιστορία μιας παρέας νέων που μια νύχτα πριν μερικούς μήνες αποφάσισαν να εισβάλουν στο χώρο κάτω από τον αυτοκινητόδρομο για να φτιάξουν το δικό τους πάρκο σκέιτ. Άρχισαν να σκάβουν με φτυάρια. Δυο βδομάδες αργότερα η αστυνομία τους σταμάτησε. Έφραξαν το μέρος και έκαναν έξωση στους νέους. Οι νέοι αποφάσισαν να παλέψουν, όχι όμως με πλακάτ και σλόγκαν αλλά με προσεκτικό τρόπο δράσης. Το πρώτο που έκαναν ήταν να αναγνωρίσουν τι είδους δικαιοδοσία επέβλεπε σε αυτό τον άδειο χώρο. Ανακάλυψαν ότι ήταν τυχεροί γιατί δεν είχαν αρχίσει να σκάβουν σε περιοχή της Καλτρανς. Η Κάλτρανς είναι μια κρατική εταιρία που ελέγχει τον αυτοκινητόδρομο οπότε θα ήταν πολύ δύσκολο να διαπραγματευτούν με αυτήν. Ηταν τυχεροί γιατί ξεκίνησαν να σκάβουν κάτω από τμήμα του αυτοκινητόδρομου που ανήκει στην τοπική αυτοδιοίκηση. Είπαν επίσης ότι ήταν τυχεροί γιατί άρχισαν να σκάβουν σε δικαιοδοσία που είναι σαν το Τρίγωνο των Βερμούδων, εκεί συνορεύουν χώροι ευθύνης του λιμανιού, του αεροδρομίου, δυο περιφερειών της πόλης και κάποιας ελεγκτικής επιτροπής. Αυτές οι κόκκινες γραμμές είναι οι αόρατοι πολιτικοί θεσμοί που είναι χαραγμένοι σε αυτό το παρατημένο άδειο χώρο. Με αυτή τη γνώση, αυτοί οι νέοι ως σκέϊτερς αντιμετώπισαν την πόλη. Πήγαν στο γραφείο του εισαγγελέα. Αυτός τους είπε ότι για να συνεχίσουν τη διαπραγμάτευση πρέπει να γίνουν μη κυβερνητική οργάνωση. Φυσικά δεν ήξεραν τι ήταν μια ΜΚΟ. Χρειάστηκε να μιλήσουν με τους φίλους τους στο Σιάτλ που είχαν περάσει την ίδια εμπειρία. Άρχισαν λοιπόν να διαπιστώνουν την ανάγκη να οργανωθούν ακόμα περισσότερο και άρχισαν να κάνουν εράνους, να καταρτίζουν προϋπολογισμούς, να αποκτήσουν καλή γνώση του οικοδομικού κώδικα του Σαν Ντιέγκο ώστε να αρχίσουν να επαναπροσδιορίζουν την έννοια του αστικού δημοσίου χώρου επεκτείνοντάς την σε άλλες κατηγορίες. Στο τέλος, οι νέοι κέρδισαν την υπόθεση με αυτό το στοιχείο και μπόρεσαν να χτίσουν το πάρκο σκέιτ κάτω από τον αυτοκινητόδρομο.
As an artist, I've been interested, in fact, in the visualization of citizenship, the gathering of many anecdotes, urban stories, in order to narrativize the relationship between social processes and spaces. This is a story of a group of teenagers that one night, a few months ago, decided to invade this space under the freeway to begin constructing their own skateboard park. With shovels in hand, they started to dig. Two weeks later, the police stopped them. They barricaded the place, and the teenagers were evicted, and the teenagers decided to fight back, not with bank cards or slogans but with constructing a critical process. The first thing they did was to recognize the specificity of political jurisdiction inscribed in that empty space. They found out that they had been lucky because they had not begun to dig under Caltrans territoy. Caltrans is a state agency that governs the freeway, so it would have been very difficult to negotiate with them. They were lucky, they said, because they began to dig under an arm of the freeway that belongs to the local municipality. They were also lucky, they said, because they began to dig in a sort of Bermuda Triangle of jurisdiction, between port authority, airport authority, two city districts, and a review board. All these red lines are the invisible political institutions that were inscribed in that leftover empty space. With this knowledge, these teenagers as skaters confronted the city. They came to the city attorney's office. The city attorney told them that in order to continue the negotiation they had to become an NGO, and of course they didn't know what an NGO was. They had to talk to their friends in Seattle who had gone through the same experience. And they began to realize the necessity to organize themselves even deeper and began to fundraise, to organize budgets, to really be aware of all the knowledge embedded in the urban code in San Diego so that they could begin to redefine the very meaning of public space in the city, expanding it to other categories. At the end, the teenagers won the case with that evidence, and they were able to construct their skateboard park
Για πολλούς από εσάς, αυτή η ιστορία μπορεί να είναι ασήμαντη ή αφελής.
under that freeway.
Για μένα, ως αρχιτέκτονα, έχει γίνει μια βασική ιστορία γιατί με διδάσκει ότι αυτή η μικρή κοινότητα όχι μόνο δημιούργησε μια νέα κατηγορία δημοσίου χώρου, αλλά δημιούργησε τις απαραίτητες κοινωνικοοικονομικές προϋποθέσεις για τη μακρόχρονη βιωσιμότητα του χώρου. Επίσης με δίδαξαν ότι, όπως και στις κοινότητες των μεταναστών και στις δυο μεριές των συνόρων χρησιμοποίησαν την ίδια τη σύγκρουση σαν ένα δημιουργικό εργαλείο, γιατί έπρεπε να δημιουργήσουν μια διαδικασία που θα τους επέτρεπε να αναδιοργανώσουν πόρους και πολιτικές της πόλης. Με αυτό τον τρόπο, αυτή η άτυπη παρέμβαση από τα χαμηλώτερα στρώματα πράγματι άρχισε αργά να μεταμορφώνει την εκ των άνω εξουσία.
Now for many of you, this story might seem trivial or naive. For me as an architect, it has become a fundamental narrative, because it begins to teach me that this micro-community not only designed another category of public space but they also designed the socioeconomic protocols that were necessary to be inscribed in that space for its long-term sustainability. They also taught me that similar to the migrant communities on both sides of the border, they engaged conflict itself as a creative tool, because they had to produce a process that enabled them to reorganize resources and the politics of the city. In that act, that informal, bottom-up act of transgression, really began to trickle up to transform top-down policy.
Αυτό το ταξίδι που ξεκινά από τη βάση και μεταμορφώνει την άνωθεν εξουσία είναι εκεί όπου βρίσκω ελπίδα σήμερα. Και νομίζω πως αυτές οι διακριτικές μεταβολές στο χώρο και στις πολιτικές σε πολλές πόλεις του κόσμου και προπάντων αυτή η ανάγκη για μια συλλογική σκέψη, καθώς αυτές οι κοινότητες αναμορφώνουν τις μορφές διακυβέρνησης, την κοινωνική οργάνωση και υποδομές, βρίσκεται στο κέντρο μιας νέας μορφής δημοκρατικών πολιτικών των πόλεων. Ουσιαστικά αυτό θα μπορούσε να γίνει το πλαίσιο για τη δημιουργία μιας νέας κοινωνικής και οικονομικής δικαιοσύνης στην πόλη. Θα ήθελα να δώσω έμφαση σε αυτό γιατί είναι ο μόνος τρόπος που βλέπω που θα μας επέτρεπε να προχωρήσουμε από αστικοποιήσεις της κατανάλωσης σε γειτονιές παραγωγικότητας.
Now this journey from the bottom-up to the transformation of the top-down is where I find hope today. And I'm thinking of how these modest alterations with space and with policy in many cities in the world, in primarily the urgency of a collective imagination as these communities reimagine their own forms of governance, social organization, and infrastructure, really is at the center of the new formation of democratic politics of the urban. It is, in fact, this that could become the framework for producing new social and economic justice in the city. I want to say this and emphasize it, because this is the only way I see that can enable us to move from urbanizations of consumption to neighborhoods of production today.
Σας ευχαριστώ.
Thank you.
(Χειροκρότημα)
(Applause)