Picture this: you’re working a slow shift in a hotel lobby when someone hurriedly approaches the front desk. They found a lost wallet around the corner, but they’re in a rush and don’t have time to follow up. They ask if you can handle it and then run off. Looking at the wallet you see it contains a key, a grocery list, about $13, and three business cards with a name and email you assume belong to the wallet’s owner. So, what do you do?
Imagjinoni këtë: po punoni me një turn të ngadaltë në hollin e një hoteli kur dikush i afrohet me nxitim tavolinës së recepsionit. Ata patën gjetur një portofol të humbur në qoshes, , por ishin me nxitim dhe nuk patën kohë të merreshin me të. Ata pyesin nëse ti mund ta zgjidhësh cështjen dhe pastaj ikin. Tek portofoli, shihni se aty ka një çelës, një listë ushqimesh, rreth 13 $ dhe tre karta biznesi me një emër dhe email që ju supozoni se i përkasin pronarit të portofolit. Pra, çfarë do të bënit ju?
Between 2013 and 2016, over 17,000 front-desk workers around the globe were faced with this choice, becoming unwitting participants in a massive study of honesty. And the results surprised top economists and the researchers running the experiment. But to understand what these groups were expecting, we need to spend a little time defining honesty.
Midis viteve 2013 dhe 2016, mbi 17,000 punonjës recepsioni në mbarë globin u përballën me këtë zgjedhje, duke u bërë pjesëmarrës të pavullnetshëm të një eksperimenti masiv ndershmërie. Dhe rezultatet habitën ekonomistët dhe studiuesit më të mirë që drejtonin eksperimentin. Por për të kuptuar se çfarë këto grupe po prisnin , duhet të kalojmë pak kohë për të përcaktuar ndershmërinë.
We typically think of honesty in terms of actively telling the truth in our interpersonal relationships. But in fact, every healthy society relies on a shared foundation of honesty. Using public services, making business transactions, and deciding government policies requires a baseline expectation of honesty from our fellow citizens. Because of this, understanding what drives honesty is a vital research subject for economists, psychologists, and sociologists. Unfortunately, honesty can be difficult to investigate when people know they’re being watched. So, researchers have come up with clever ways to analyze this behavior outside the lab. And this global study by the universities of Michigan, Utah, and Zurich sought to answer an important question: will people engage in opportunistic behavior when there’s little-to-no chance of being caught?
Ne zakonisht mendojmë për ndershmërinë brenda termave të së treguarit në mënyrë aktive të vërtetën në marrëdhëniet tona ndërpersonale. Por në fakt, çdo shoqëri e shëndetshme ka bazë një themel të përbashkët ndershmërie. Përdorimi i shërbimeve publike, kryerja e transaksioneve të biznesit dhe vendosja e politikave qeveritare kërkon një pritshmëri bazë ndershmërie nga bashkëqytetarët tanë. Për shkak të kësaj, të kuptuarit se çfarë e nxit ndershmërinë është një temë kërkimore jetike për konomistët, psikologët dhe sociologët. Fatkeqësisht, ndershmëria mund të jetë e vështirë për t’u hetuar kur njerëzit e dinë se po vëzhgohen. Pra, studiuesve u kanë ardhur në mendje mënyra të zgjuara për të analizuar këtë sjellje jashtë laboratorit. Dhe ky studim global nga universitetet e Miçiganit, Utah-s dhe Zyrihut u përpoq t’i përgjigjej një pyetjeje të rëndësishme: A do të përfshihen njerëzit në sjellje oportuniste kur ka pak ose aspak mundësi për t’u kapur?
In what became known as the Lost Wallet Test, 13 research assistants traveled to 355 cities in 40 different countries, recreating the same scenario in hotels, banks, public offices, and various cultural establishments. The clear wallets ensured participants could see their contents, half of which contained a key, grocery list, and business cards, while the other half also included the equivalent of roughly 13 US dollars. The researchers believed the money would discourage honesty. Specifically, they thought participants’ self-interest would overpower two competing factors: their altruistic desire not to harm the wallet’s owner, and their desire to maintain a positive self-image. Regarding self-image, we generally like to think of ourselves as good and honest. But studies have found people are often able to let themselves off the hook for stealing small amounts of money. As for harming the wallet's owner, the victim of their crime would be abstract. They'd never met this person, and since the wallet had come from another location, it seemed unlikely they ever would.
Në atë që u bë i njohur si Testi i Portofolit të Humbur, 13 asistentë hulumtues udhëtuan në 355 qytete të 40 vendeve të ndryshme, duke rikrijuar të njëjtin skenar në hotele, banka, zyra publike dhe institucione të ndryshme kulturore. Kuletat e qarta siguruan që pjesëmarrësit të shihnin përmbajtjen e tyre, gjysma e të cilave përmbante një çelës, listë ushqimore dhe karta biznesi, teksa gjysma tjetër përfshinte ekuivalentin e afërsisht 13 $ amerikanë. Studiuesit besonin se paratë do ta dekurajonin ndershmërinë. Më saktë, ata menduan se interesi vetjak i pjesëmarrësve do të mposhte dy faktorë konkurrues: dëshira e tyre altruiste për të mos dëmtuar pronarin e portofolit dhe dëshira e tyre për të mbajtur një imazh pozitiv për veten. Për sa i përket imazhit vetjak, neve në përgjithësi na pëlqen ta mendojmë veten si të mirë dhe të ndershëm. Por studimet tregojnë që njerëzit shpesh janë të aftë ta shfajësojnë veten kur vjedhin shuma të vogla parash. Sa i përket dëmit ndaj pronarit të portofolit, viktima e krimit do të ishte abstrakte. Ata nuk e kanë takuar kurrë këtë person dhe meqenëse portofoli ka ardhur nga një vend tjetër, ka pak mundësi që ta takonin ndonjëherë.
For these reasons, researchers expected money-filled wallets to be reported less often, and the 279 economists they surveyed agreed. But to their surprise, the study found the exact opposite. While only 46% of cash-free wallets were reported, 61% of cash wallets were called in. This pattern held true across the globe, regardless of the participants’ age, gender, or whether they were being observed during the wallet drop-off. And when researchers tried increasing the temptation to be dishonest with wallets containing nearly $100, the results surprised them again. People reported 72% of these big money wallets.
Për këto arsye, studiuesit prisnin që kuletat e mbushura me para të raportoheshin më rrallë dhe 279 ekonomistët që ata anketuan ranë dakord. Por për habinë e tyre, studimi nxorri të kundërtën. Ndërsa vetëm 46% e kuletave pa para u raportuan, 61% e kuletave u dorëzuan. Ky model pati vërtetësi në të gjithë globin, pavarësisht nga mosha, gjinia e pjesëmarrësve ose nëse ata vëzhgoheshin gjatë rënies së portofolit. Dhe kur studiuesit u përpoqën të rrisin tundimin për të qenë të pandershëm me kuleta që përmbajnë gati 100 dollarë, rezultatet i befasuan përsëri. Njerëzit raportuan 72% të këtyre kuletave me shumë para.
There are a lot of theories for why honesty goes up as the wallet becomes more valuable. The $100 wallet certainly increases self-interest. But in international follow-up surveys, people reported that taking larger sums of money felt more like theft, making it harder to maintain a positive self-image. It’s also possible that when the financial stakes are higher, so is the perceived harm to the wallet’s owner. Others have suggested that our commitment to honesty could be altered in professional settings, meaning participants might have acted differently outside the office.
Ka shumë teori përse ndershmëria rritet kur portofoli bëhet edhe më i vlefshëm. Portofoli prej 100 dollarësh sigurisht që rrit interesin vetjak. Por në sondazhet ndërkombëtare vijuese, njerëzit raportuan se marrja e shumave më të mëdha parash ndihej më tepër si vjedhje, duke e bërë më të vështirë ruajtjen e një imazhi pozitiv vetjak. Është gjithashtu e mundur që kur aksionet financiare janë më të larta, i tillë është edhe dëmi që vete tek pronari i portofolit. Të tjerë kanë sugjeruar që angazhimi ynë ndaj ndershmërisë mund të ndryshojë në mjedise profesionale, pra pjesëmarrësit mund të kishin vepruar ndryshe jashtë zyrës.
Still, this result suggests that self-interest might not be as powerful as we often think. Seeing yourself as an honest person can motivate you to be an honest person. And by modeling this behavior and celebrating it and others, we can help create an honest society we can all rely on.
Megjithatë, ky rezultat sugjeron se interesi vetjak mund të mos jetë aq i fuqishëm sa ne shpesh mendojmë. Të parurit veten si një person i ndershëm ju motivon të jeni një person i ndershëm. Dhe duke e modeluar këtë sjellje e duke e festuar këtë dhe të tjera, ne mund të ndihmojmë në krijimin e një shoqërie të ndershme ku të gjithë mund të mbështeten.