The year is 1656. Your body is wracked by violent chills. Your head pounds, your muscles are too weak to sit up, and you feel like rancid, hard-boiled eggs are squeezing out of your neck and armpits. In your feverish state, you see a strange-looking man approach, his face obscured by a beak-like mask, his body covered from head to toe. He examines you and even without seeing his face, you know the diagnosis: you have the plague.
Året är 1656. Du har kraftig frossa. Ditt huvud dunkar, dina muskler är för svaga för att kunna sitta upp och du känner dig som om härskna hårdkokta ägg kläms ut ur din hals och dina armhålor. I ditt febertillstånd ser du en konstig man närma sig med ansiktet dolt av en näbbliknande mask och kroppen täckt från topp till tå. Han undersöker dig och utan att ens sett hans ansikte vet du diagnosen: Du har pesten.
The plague stands out as one of the most terrifying and destructive diseases in human history. It swept across large parts of Afro- Eurasia in three separate pandemics starting in the 6th, 14th, and 19th centuries; killed tens of millions of people, and had— in the best of cases— about a 40% survival rate.
Pesten sticker ut som en av de mest skrämmande och destruktiva sjukdomarna i mänsklighetens historia. Den härjade i stora delar av Afrika, Europa och Asien i tre separata pandemier med början under 500-, 1300- och 1800-talen och mördade tiotals miljoner människor och hade i bästa fall runt 40% överlevnadsgrad.
The European plague doctor, with his beaked mask and wizard-like robes, is one of the images most popularly associated with plague today. He’s often found in books and films about the 14th century pandemic known as the Black Death. The only problem is that’s about as accurate as placing a modern surgeon at the court of Louis the 14th in Versailles. The confusion is understandable though— the Black Death had several aftershocks, including a series of devastating outbreaks in Western Europe during the 17th century. This is when the iconic plague doctor actually emerged on the scene.
Den europeiska pestläkaren med sin näbbprydda mask och trollkarlsaktiga dräkt är en av de mest igenkända symbolerna för pesten idag. Han ses ofta i böcker och filmer om 1300-talspandemin som vi kallar digerdöden. Det enda problemet är att det är ungefär lika rätt som att sätta en modern kirurg vid Ludvig XIVs hov i Versailles. Men man kan förstå förvirringen, digerdöden fick flera efterdyningar, bland annat en rad utbrott i Västeuropa under 1600-talet. Det är vid denna tid som den ikoniska pestdoktorn faktiskt framträdde.
First described in the early 17th century, the outfit consisted of a hood with crystal eyepieces and a beak filled with a pungent combination of herbs and compounds. This could include cinnamon, pepper, turpentine, roast copper, and powdered viper flesh. This recipe was inspired by the famed 2nd century Greco-Roman physician Galen, and was thought to ward off poisoned air known as miasma. People believed this bad air spread plague after emanating from swamps and sources of decay, such as dead plants or animal carcasses. In earlier centuries, doctors across Europe carried metal pomanders filled with similar mixtures, and it’s possible that the beak evolved as a hands-free alternative.
Dräkten som först beskrevs i början av 1600-talet bestod av en kåpa med kristallinser för ögonen och en näbb fylld med starkt doftande örter och ämnen. Dessa kunde vara kanel, peppar, terpentin, rostad koppar och huggormsextrakt. Inspiration till blandningen kom från den kände grekromerska läkaren Galen och man trodde att den kunde hålla borta den giftiga luften man kallade miasma. Man trodde att pesten spreds av denna dåliga luft som kom från träsk och ruttnande delar av växter eller djurkadaver. Under tidigare århundraden bar europeiska läkare metallpomandrar fyllda med liknande blandningar. Kanske utvecklades näbben som ett alternativ där man kunde ha händerna fria.
The rest of the costume, which included an oiled leather robe, boots and gloves, acted as kind of an early hazmat suit, likely designed to block miasma from entering through the skin’s pores. While this shows some basic understanding that plague spread from one place to another, these doctors couldn’t know that, in most cases, the true culprit was a tiny flea transmitting the bacteria, Yersinia pestis, from one person or animal to another. It’s possible that the plague doctor’s outfit may have provided some unintentional protection from flea bites. However, not enough information survives to know whether the costumed doctors fared any better than their ordinarily robed counterparts.
Resten av dräkten, som bestod av en oljad läderrock, stövlar och handskar, fungerade som en tidig skyddsdräkt, troligtvis skapad för att hindra miasma från att komma in i hudens porer. Även om detta visar en grundläggande förståelse för att pesten sprids från ställe till ställe, kunde dessa läkare inte veta att i de flesta fallen var den skyldige en liten loppa som överförde bakterien Yersinia Pestis mellan djur och människor. Det är möjligt att pestläkarens dräkt kan ha utgjort ett oavsiktligt skydd mot loppbett. Dock har vi inte tillräckligt med fakta för att kunna avgöra ifall de dräktklädda läkarna klarade sig bättre än sina traditionella kollegor.
It's no surprise that this bizarre getup has captured popular imagination, despite the fact that its use was limited to a few places in Italy and France during the 17th and early 18th centuries. Even at the time, it was viewed with macabre fascination and occasionally used to mock the ineffective and corrupt practices of some physicians.
Det är inte förvånande att denna bisarra utstyrsel lever kvar i vår fantasi trots att den endast brukades på ett fåtal ställen i Italien och Frankrike under 1600- och det tidiga 1700-talet. Även på den tiden sågs dräkten med makaber fascination och användes ibland för att håna vissa läkares ineffektiva och verkningslösa metoder.
Until the 20th century, there was no effective treatment for the plague, but that didn’t stop doctors— costumed or not— from trying. They consulted the works of earlier physicians for guidance, did what they could to fend off miasma, and prescribed a variety of concoctions and antidotes. They also relied on pre-modern medical mainstays. These could include bloodletting, which involved draining (sometimes concerningly large amounts of) blood in an attempt to remove poison or restore the body’s natural balance. Or cupping, where the rim of a heated glass was placed over swollen lymph nodes in hopes of making them burst sooner— a sign, when it occurred naturally, that a plague patient was on the mend. Or— perhaps most painfully— cautery, which involved lancing the lymph nodes with a red-hot poker to release the blackened pus within.
Det fanns ingen effektiv behandling mot pesten förrän på 1900-talet, men det hindrade inte läkarkåren, med eller utan dräkt, från att försöka. De tog hjälp av tidigare läkares verk, gjorde vad de kunde för att hålla miasman borta, och ordinerade olika hopkok och motgift. Man använde också dåtida medicinska metoder, såsom åderlåtning vilket innebar att man tappade ut blod, ibland i stora mängder, i ett försök att tömma kroppen på gift eller återställa en naturlig balans. Eller koppning, där man placerade ett upphettat glas över svullna lymfkörtlar för att få dem att brista tidigare, vilket annars var ett tecken på att patienten var på bättringsvägen. Eller, det kanske mest smärtsamma, bränning, där man stack lymfkörtlarna med ett glödhett järn för att släppa ut det svarta varet.
A lot has changed since their times. Modern medicine has given us the means to quickly identify bacterial as well as viral threats and to effectively mobilize against them. We also have access to technologies like test kits, masks to deter the spread of respiratory viruses, and vaccines; and we conduct robust trials to make sure they’re safe and effective. But some things don’t change: we still depend on the courage and compassion of medical professionals who voluntarily risk their lives against an invisible attacker to help and comfort those who need it most.
Mycket har förändrats sedan deras tid. Modern läkekonst har givit oss möjligheten att snabbt identifiera virus- såväl som bakteriella infektioner och effektivt mobilisera mot dem. Vi har också tillgång till teknik såsom testutrustning, masker som hindrar spridningen av luftburna virus och vaccin, och vi testar dem för att säkerställa att de är effektiva och säkra. Men vissa saker förblir desamma: Vi är fortfarande beroende av sjukvårdspersonalens mod och medkänsla när de frivilligt riskerar sina liv mot en osynlig fiende för att hjälpa och trösta de som behöver det mest.