What’s the best country in the world to live in? Is it the one with the best food? The longest life expectancy? The best weather? For the past 70 years, most governments have relied heavily on a single number to answer that question. This number influences elections, the stock market, and government policy. But it was never intended for its current purpose; and some would argue that the world is addicted to making it grow... forever. This number is called the Gross Domestic Product, or GDP, and it was invented by the economist Simon Kuznets in the 1930s, to try and gauge the size of an economy in a single, easy to understand number.
Vilket är det bästa landet i världen att leva i? Är det landet med bäst mat? Högst medellivslängd? Bäst väder? De senaste 70 åren har många stater baserat svaret på en enskild siffra. Denna siffra påverkar val, börsen, och regeringspolitik. Men den avsågs aldrig för sitt nuvarande syfte; och vissa anser att världen blivit beroende av evig tillväxt. Denna siffra kallas bruttonationalprodukt, eller BNP, och uppfanns av ekonomen Simon Kuznets på 1930-talet för att försöka mäta en ekonomis storlek i en enkel, lättförståelig siffra.
GDP is the total monetary value of everything a country produces and sells on the market. To this day, GDP per capita, which is just the total GDP divided by the number of people living in that country, is widely seen as a measure of well-being.
BNP är det totala penningvärdet på allt som ett land producerar och säljer på marknaden. Än idag ses BNP per capita, vilket är total BNP delat på antalet människor som bor i landet, som ett mått på välmående.
But GDP doesn’t actually say anything direct about well-being, because it doesn't take into account what a country produces or who has access to it. A million dollars of weapons contributes the exact same amount to a country’s GDP as a million dollars of vaccines or food. The value society derives from things like public school or firefighters isn’t counted in GDP at all, because those services aren’t sold on the market. And if a country has a lot of wealth, but most of it is controlled by relatively few people, GDP per capita gives a distorted picture of how much money a typical person has.
Men BNP säger egentligen ingenting direkt om välmående, eftersom det inte tar hänsyn till vad ett land producerar eller vem som har tillgång till det. Vapen för en miljon dollar bidrar exakt lika mycket till ett lands BNP som vaccin eller mat för en miljon dollar. Värdet samhället får från saker som offentlig skola eller brandkår räknas inte alls i BNP, eftersom sådana tjänster inte säljs på marknaden. Och om ett land har stora rikedomar, men det mesta kontrolleras av relativt få personer, så ger BNP per capita en skev bild av hur mycket pengar gemene man har.
Despite all that, for a long time, higher GDP did correlate closely to a higher quality of life for people in many countries. From 1945 to 1970, as GDP doubled, tripled or even quadrupled in some western economies, people’s wages often grew proportionally. By the 1980s, this changed. Countries continued to grow richer, but wages stopped keeping pace with GDP growth, or in some cases, even declined, and most of the benefits went to an ever-smaller percentage of the population.
Trots allt detta så har högre BNP länge haft samband med högre livskvalitet för människor i många länder. Mellan 1945 och 1970, då BNP fördubblades, tredubblades eller t.o.m. fyrdubblades i vissa västerländska ekonomier, växte folks löner ofta proportionellt. Runt 1980-talet förändrades detta. Länder fortsatte att bli rikare, men löner slutade hålla takten med BNP-tillväxt, och i vissa fall sjönk de till och med, medan de flesta fördelarna gick till en allt mindre andel av befolkningen.
Still, the idea of capturing a nation’s well-being in a single number had powerful appeal. In 1972, King Jigme Singye Wangchuk of Bhutan came up with the idea of Gross National Happiness as an alternative to Gross Domestic Product. Gross National Happiness is a metric that factors in matters like health, education, strong communities, and living standards, having citizens answer questions like, “How happy do you think your family members are at the moment?” “What is your knowledge of names of plants and wild animals in your area?” and “What type of day was yesterday?” The United Nations’ Human Development Index is a more widely used metric; it takes into account health and education, as well as income per capita to estimate overall well-being.
Dock var idén om att fånga en nations välmående i en enda siffra fortfarande mycket tilltalande. År 1972 kom kung Jigme Singye Wangchuk av Bhutan på idén om bruttonationallycka som alternativ till bruttonationalprodukt. Bruttonationallycka är ett mätetal som tar hänsyn till saker som hälsa, utbildning, starka samhällen, och levnadsstandard, där invånare får svara på frågor som, “Hur glada tror du att dina familjemedlemmar är just nu?” “Hur mycket vet du om namnen på växter och vilda djur i ditt område?” och “Vilken typ av dag var det igår?” FN:s index för mänsklig utveckling är ett mer använt mätetal; det tar hänsyn till hälsa och utbildning, liksom inkomst per capita för att bedöma allmänt välbefinnande.
Meanwhile, a metric called the Sustainable Development Index factors in both well-being and the environmental burdens of economic growth, again, boiling all this down to a single number. Though no country has been able to meet the basic needs of its people while also using resources fully sustainably, Costa Rica currently comes the closest. Over the past few decades, it’s managed to grow its economy and improve living standards substantially without drastically increasing its emissions. Other countries, like Colombia and Jordan, have made notable progress. Costa Rica now has better well-being outcomes like life expectancy than some of the world’s richest countries.
Ett annat mätetal som kallas det hållbara utvecklingsindexet tar hänsyn till både välbefinnande och ekonimitillväxtens miljöbelastningar och sammanfattar allt detta till en enda siffra. Även om inget land har kunnat möta sina invånares basbehov medan det samtidigt använder resurser helt hållbart är Costa Rica just nu närmast. De senaste årtiondena har landet fått ekonomin att växa och förbättrat levnadsstandarden avsevärt utan att drastiskt öka sina utsläpp. Andra länder, som Colombia och Jordanien, har gjort betydande framsteg. Costa Rica har nu bättre resultat gällande förväntad livslängd än några av världens rikaste länder.
Ultimately, there are limits to any approach that boils the quality of life in a country down to a single number. Increasingly, experts favor a dashboard approach that lays out all the factors a single number obscures. This approach makes even more sense given that people have different priorities, and the answer to which country is best to live in depends on who’s asking the question.
Det finns dock begränsningar med alla metoder som kokar ned livskvaliteten i ett land till en enda siffra. Experter föredrar alltmer “dashboards” för att sammanfatta alla faktorer som en enskild siffra döljer. Denna metod är ännu mer logisk då folk har olika prioriteringar och svaret på vilket land som är bäst att bo i beror på vem som ställer frågan.
So what if that were you designing your countries well-being metric? What do you value, and what would you measure?
Så tänk om du skulle beräkna ditt lands välmående-mått? Vad värderar du, och vad skulle du mäta?