Ποια είναι η καλύτερη χώρα για να ζεις; Αυτή με το καλύτερο φαγητό; Με το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής; Τον καλύτερο καιρό; Τα τελευταία 70 χρόνια, οι περισσότερες κυβερνήσεις βασίζονταν κυρίως σε έναν αριθμό για να απαντήσουν. Αυτός αριθμός επηρεάζει εκλογές, χρηματιστήριο και κυβερνητικές πολιτικές. Ποτέ όμως δεν προοριζόταν για τον τρέχοντα σκοπό του. Και κάποιοι θα υποστήριζαν ότι ο κόσμος έχει εθιστεί να το αναπτύσσει για πάντα. Αυτός ο αριθμός ονομάζεται Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν, ή ΑΕΠ, και εφευρέθηκε από τον οικονομολόγο Σάιμον Κούζνετς τη δεκαετία του ’30, για να μετρήσει το μέγεθος μιας οικονομίας σε έναν απλό, κατανοητό αριθμό.
What’s the best country in the world to live in? Is it the one with the best food? The longest life expectancy? The best weather? For the past 70 years, most governments have relied heavily on a single number to answer that question. This number influences elections, the stock market, and government policy. But it was never intended for its current purpose; and some would argue that the world is addicted to making it grow... forever. This number is called the Gross Domestic Product, or GDP, and it was invented by the economist Simon Kuznets in the 1930s, to try and gauge the size of an economy in a single, easy to understand number.
Το ΑΕΠ είναι η συνολική χρηματική αξία όλων των αγαθών που μια χώρα παράγει και πουλά στην αγορά. Μέχρι σήμερα, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ που είναι το συνολικό ΑΕΠ διαιρούμενο με τους ανθρώπους που ζουν στην χώρα, θεωρείται από πολλούς ως μέτρο ευημερίας.
GDP is the total monetary value of everything a country produces and sells on the market. To this day, GDP per capita, which is just the total GDP divided by the number of people living in that country, is widely seen as a measure of well-being.
Αλλά κανονικά το ΑΕΠ δεν λέει τίποτα άμεσο για την ευημερία, επειδή δεν λαμβάνει υπόψη τι παράγει μια χώρα ή ποιος έχει πρόσβαση σ′ αυτό Ένα εκ. δολλάρια σε όπλα συνεισφέρουν το ίδιο ακριβώς στο ΑΕΠ μιας χώρας όσο 1 εκατομμύριο δολάρια σε εμβόλια ή τρόφιμα. Η αξία που αντλεί η κοινωνία από υπηρεσίες όπως το δημόσιο σχολείο ή η πυροσβέστική δεν υπολογίζεται καθόλου στο ΑΕΠ, επειδή αυτές οι υπηρεσίες δεν αγοράζονται. Και αν μια χώρα έχει πολύ πλούτο, αλλά μεγάλο μέρος του ελέγχεται από σχετικα λίγους ανθρώπους, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ αλλοιώνει την εικόνα του εισοδήματος ενός ανθρώπου.
But GDP doesn’t actually say anything direct about well-being, because it doesn't take into account what a country produces or who has access to it. A million dollars of weapons contributes the exact same amount to a country’s GDP as a million dollars of vaccines or food. The value society derives from things like public school or firefighters isn’t counted in GDP at all, because those services aren’t sold on the market. And if a country has a lot of wealth, but most of it is controlled by relatively few people, GDP per capita gives a distorted picture of how much money a typical person has.
Παρά ταύτα, για πολύ καιρό, το υψηλότερο ΑΕΠ συσχετιζόταν στενά με την υψηλότερη ποιότητα ζωής των ανθρώπων σε πολλές χώρες. Από το 1945 έως το 1970, όσο το ΑΕΠ διπλασιαζόταν, τριπλασιαζόταν ή τετραπλασιαζόταν σε δυτικές οικονομίες, οι μισθοί των ανθρώπων συχνά αυξάνονταν αναλογικά. Τη δεκαετία του 1980 αυτό άλλαξε. Οι χώρες εξακολουθούσαν να πλουτίζουν, αλλά οι μισθοί έπαψαν να συμβαδίζουν με την αύξηση του ΑΕΠ, ή σε ορισμένες περιπτώσεις μειώθηκαν, και τα περισσότερα οφέλη πήγαν σε ένα ακόμη μικρότερο ποσοστό του πληθυσμού.
Despite all that, for a long time, higher GDP did correlate closely to a higher quality of life for people in many countries. From 1945 to 1970, as GDP doubled, tripled or even quadrupled in some western economies, people’s wages often grew proportionally. By the 1980s, this changed. Countries continued to grow richer, but wages stopped keeping pace with GDP growth, or in some cases, even declined, and most of the benefits went to an ever-smaller percentage of the population.
Όμως, η ιδέα της αποτύπωσης της ευημερίας ενός έθνους σε έναν μόνο αριθμό είχε μια ισχυρή απήχηση. Το 1972, ο βασιλιάς Γίγκμε Σίνιε Γουάντσουκ του Μπουτάν σκέφτηκε την ιδέα της Ακαθάριστης Εθνικής Ευτυχίας ως εναλλακτική στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν. Η Ακαθάριστη Εθνική Ευτυχία είναι η μέτρηση πάνω σε ζητήματα όπως η υγεία, εκπαίδευση, ισχυρές κοινότητες και βιοτικό επίπεδο, θέτοντας ερωτήσεις στους πολίτες όπως, «Πόσο χαρούμενα είναι τα μέλη της οικογένειάς σου τώρα;» «Τι γνωρίζεις για τα ονόματα των φυτών και των άγριων ζώων στην περιοχή σας;» και «Πώς ήταν η μέρα σας χθες;» Ο δείκτης Ανθρώπινης Ανάπτυξης του ΟΗΕ είναι μια μέτρηση ευρέως αξιοποιήσιμη: λαμβάνει υπόψη την υγεία και την εκπαίδευση, καθώς και το εισόδημα για την εκτίμηση της συνολικής ευημερίας.
Still, the idea of capturing a nation’s well-being in a single number had powerful appeal. In 1972, King Jigme Singye Wangchuk of Bhutan came up with the idea of Gross National Happiness as an alternative to Gross Domestic Product. Gross National Happiness is a metric that factors in matters like health, education, strong communities, and living standards, having citizens answer questions like, “How happy do you think your family members are at the moment?” “What is your knowledge of names of plants and wild animals in your area?” and “What type of day was yesterday?” The United Nations’ Human Development Index is a more widely used metric; it takes into account health and education, as well as income per capita to estimate overall well-being.
Εντωμεταξύ, μια μέτρηση με το όνομα «Δείκτης Βιώσιμης Ανάπτυξης» υπολογίζει την ευημερία και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της οικονομικής ανάπτυξης συμψηφίζοντάς τες σε έναν αριθμό. Αν και καμία χώρα δεν έχει καλύψει τις βασικές ανάγκες του λαού της, χρησιμοποιώντας επίσης βιώσιμα τους πόρους, η Κόστα Ρίκα βρίσκεται τώρα πιο κοντά. Τις τελευταίες δεκαετίες, ανέπτυξε την οικονομία της και βελτίωσε το βιοτικό επίπεδο χωρίς να αυξήσει δραστικά τις εκπομπές της. Άλλες χώρες, όπως η Κολομβία ή η Ιορδανία, έχουν κάνει αξιοσημείωτη πρόοδο. Η Κόστα Ρίκα έχει βελτιώσει δείκτες ευημερίας όπως το προσδόκιμο ζωής περισσότερο από ό,τι μερικές από τις πλουσιότερες χώρες.
Meanwhile, a metric called the Sustainable Development Index factors in both well-being and the environmental burdens of economic growth, again, boiling all this down to a single number. Though no country has been able to meet the basic needs of its people while also using resources fully sustainably, Costa Rica currently comes the closest. Over the past few decades, it’s managed to grow its economy and improve living standards substantially without drastically increasing its emissions. Other countries, like Colombia and Jordan, have made notable progress. Costa Rica now has better well-being outcomes like life expectancy than some of the world’s richest countries.
Τελικά, υπάρχουν όρια σε κάθε προσέγγιση που συνοψίζει την ποιότητα της ζωής μιας χώρας σε έναν μόνο αριθμό. Πλέον, οι ειδικοί προτιμούν την «προσέγγιση του ταμπλό» αναλύοντας κάθε παράγοντα που μπορεί να κρύψει ένας αριθμός. Είναι μια λογική προσέγγιση μιας και οι άνθρωποι έχουν ξεχωριστές προτεραιότητες, ενώ η απάντηση στο πού είναι καλύτερο να ζεις εξαρτάται από τον πομπό.
Ultimately, there are limits to any approach that boils the quality of life in a country down to a single number. Increasingly, experts favor a dashboard approach that lays out all the factors a single number obscures. This approach makes even more sense given that people have different priorities, and the answer to which country is best to live in depends on who’s asking the question.
Τι θα γινόταν αν σχεδίαζες εσύ τη μέτρηση ευημερίας της χώρας σου; Σε τι δίνεις αξία, και τι θα μετρούσες?
So what if that were you designing your countries well-being metric? What do you value, and what would you measure?