If I told you not to press this big red button, what would you do? For many people, there’s no greater motivation to do something than being told they can’t. So, what is it about being told “no” that triggers this response?
Егер мен саған мына үлкен қызыл түймені баспа десем, сен не істер едің? Көп адамға бірдеңе жасауға мотивация қажет болса, оны “мұны істеуге болмайды” деген сөз береді. Сонымен, осындай әрекетке итермелейтіндей “жоқ” сөзінің күші неде?
One of the most enduring explanations for this behavior is what psychologists call reactance theory. Reactance is a motivational state that occurs when people feel their freedom is being threatened, and it compels them to take actions they see as restoring that freedom. Sometimes this emerges as general frustration or direct argument, but the most straightforward response is to simply do the thing they were told not to. This behavior plays out in public spaces, like when people ignore health campaigns they perceive as overbearing, and in private spaces, like parent-child relationships. However, there are situations where something being forbidden actually makes it less tempting.
Бұл мінез-құлықты түсіндіретін ең тұрақты жолының бірі психологтар қолданатын қарсылық білдіру теориясы. Реактив – мотивациялық күй, ол адамдар өз еркіндігіне қауіп төніп тұрғанын сезгенде пайда болады және оларды еркіндікті қалпына келтіруге мәжбүрлейді. Кейде бұл жалпы көңілсіздік немесе тікелей аргумент ретінде көрінеді, бірақ ең қарапайым жауап жай ғана болмайды деп айтылған нәрсені істеу ғана. Бұл мінез-құлық қоғамдық орындарда көрінеді, мысалы, адамдар денсаулыққа немқұрай қарағанда не шектен шыққанда, жеке кеңістікке қол сұққанда, ата-ана мен бала қарым-қатынасында. Дегенмен, тыйым салынған нәрселер шын мәнінде еліктірмейтін кездер де болады.
In 1972, psychologists at the University of Colorado wanted to know if a romantic relationship facing parental disapproval was more likely to strengthen or crumble under the pressure. To answer this question, they surveyed 140 couples, varying widely in measures of happiness, but all fairly serious in terms of commitment. Only some couples reported perceived parental opposition to their relationship over the study’s six-month period. But those that did also reported a steady increase in love for one another.
1972 жылы Колорадо университетінің психологтары ата-ананың қарсылығына кезіккен романтикалық қарым-қатынастағы адамдардың байланысы қысымнан кейін күшейіп немесе айырылысуға әкелгенін білгісі келді. Бұл сұраққа жауап алу үшін олар 140 жұпқа, бақыт өлшемдерінің түрлері бойынша сауалнама жүргізді, бірақ сұрақтар міндеттеме тұрғысынан өте маңызды болды. Кейбір жұптар ғана қарым-қатынасына ата-аналардың қарсылығы болғанын айтты зерттеу жүргізілген алты ай ішінде. Бірақ басқалары бір-біріне деген сүйіспеншіліктің тұрақты өскенін айтты.
The researchers named this trend the Romeo and Juliet Effect after literature’s most famous forbidden lovers and concluded that the results were largely motivated by reactance. But in the decades since this publication, most follow-up studies have suggested the opposite is true. In fact, the long-term success of a romantic relationship can be predicted by the perceived approval or disapproval of the couple’s friends and family. This trend is known as the Social Network Effect.
Зерттеушілер бұл тенденцияны Ромео мен Джульетта эффектісі деп әдебиеттегі ең танымал қосыла алмаған ғашықтар атымен атады және нәтижелер көбіне реактивтікке негізделген деген қорытындыға келді. Бірақ бұл зерттеуден кейінгі ондаған жыл ішінде жүргізілген зерттеулер қарама-қарсы пікірдің де шындық екенін көрсетті. Шын мәнінде, ұзақ мерзімді романтикалық қарым-қатынастың табысты болуын жұптың достары мен отбасы қабылдау немесе қабылдамауын болжау арқылы білуге болады. Бұл үрдіс әлеуметтік желі эффектісі ретінде белгілі.
So why doesn’t reactance win out over the Social Network Effect? You might think it’s because we value our existing relationships over our potential relationships. But in most cases, disapproving friends and family are just voicing negative opinions or passively not supporting a relationship. It’s rarely a dramatic choice of us or them. And when it comes to parents, most people with good relationships with their parents feel they can ignore their parent’s advice without serious consequences, while people with bad parental relationships often don’t care what they think anyway.
Ендеше әлеуметтік желі эффектісі арқылы шыққан реактив неге жеңбейді? Сіз мұны болуы мүмкіннен гөрі бар қарым-қатынасымызды бағалайтындықтан деп ойлауыңыз мүмкін. Бірақ көп жағдайда, достары мен отбасының жақтырмауы негатив пікір айту немесе қарым-қатынасты қолдамаудан көрінеді. Бұл біз немесе олар деген сирек драмалық таңдау. Ал ата-анаға келсек, ата-анасымен жақсы қарым- қатынастағылардың көпшілігі ата-анасының кеңесін жанжал шығармай елемеуге болады деп санайды, ал ата-анасымен қатынасы нашар адамдар үшін көбінесе олардың не ойлайтыны маңызды емес.
So if disapproved relationships are more likely to fail, does this mean we’re not willing to fight to date who we want? Well, it might vary from person to person. One theory is that there’s actually two types of reactance: defiant reactance, which is impulsively doing the opposite of what we’re told, and independent reactance, which reflects our deeper desire to make our own choices. For example, if you tell someone with high defiant reactance to lower their voice, they’ll probably start shouting. Whereas someone with high independent reactance is more likely to simply ignore the request and do what they believe is appropriate. So when it comes to relationship disapproval, a defiant person might respond by pursuing their romance in secret, but that doesn’t change how the group’s opinion negatively impacts their relationship. Conversely, someone with a particularly independent personality might be capable of ignoring their friends’ concerns and loving whomever they want.
Сондықтан қолдау таппаған қатынастардың сәтсіз болу ықтималдығы жоғары, бұл “кездескім келетін адам үшін күреске дайын емес” дегенді білдіре ме? Әрине, түрлі адамда түрліше болуы мүмкін. Бұл теорияда, шын мәнінде, реактивтіктің екі түрі бар: импульсивті қарсылық реакциясы айтылғанға керісінше әрекет ету және тәуелсіз реакция - өз таңдауын жасауға деген терең тілегіміз. Мысалы, сіз біреуге дауысын төмендетуді қарсылық танытып қатты айтсаңыз, олар да айғайлай бастауы мүмкін. Ал тәуелсіздігі жоғары деңгейдегі адам қатынасы жоғарырақ болады, ол жай ғана елемей және өзі орынды деп санайтын нәрсені жасайды. Сондықтан қарым-қатынасты қабылдамауға келгенде, қабылдамайтын адам олардың романтикасын жасырын ұстауы мүмкін, бірақ бұл топтың пікірі қарым-қатынасқа кері әсерін тигізетіндей өзгермейді. Керісінше, ерекше тәуелсіз тұлға достарының алаңдаушылығын елемей кімді қаласа соны жақсы көруге қабілетті болуы мүмкін.
The idea of defiant and independent reactance is fairly new, and researchers are still working to uncover all the motivations behind the Social Network Effect. But these theories help illuminate the important relationship between reactance and our competing needs for independence and inclusion. How we balance these desires varies across individuals and cultures. But no matter how prone to reactance we may be, our social networks are vital to our sense of identity and well-being. This is especially true in our romantic relationships. Studies have found that support from a few close companions can help buffer against disapproval from others. And most relationships do better once the individuals involved find supportive social networks. This outcome might not seem as romantic as a forbidden love affair, but it’s actually in keeping with the story of Romeo and Juliet, whose embattled relationship couldn't endure the threats of extreme disapproval.
Қарсы болу және тәуелсіз болу идеясының шыққанына көп болған жоқ және зерттеушілер барлық мотивтерін ашу үшін әлі де жұмыс істеп жатыр, әсіресе әлеуметтік желі әсері бойынша. Бірақ бұл теория маңызды қатынастарды ашық көрсетуге көмектеседі: реакция мен бәсекелес қажеттіліктер арасындағы тәуелсіздік пен инклюзия. Бұл тілектерді қалай теңестіретініміз жеке адам мен мәдениет арасында өзгереді. Бірақ реакцияға қаншалықты бейім болуымыз мүмкін болса да, әлеуметтік желілер жеке бас пен әл-ауқатты сезінуіміз үшін өте маңызды. Бұл әсіресе романтикалық қарым- қатынасымызда дұрыс екені көрінеді. Зерттеулер бірнеше жақын таныстың қолдауы басқалардың мақұлдамауына қарсы көмектесе алатынын көрсетеді. Ал қарым-қатынастардың көпшілігі әлеуметтік желілерде қолдау тапқанда, жақсырақ бола бастайды. Нәтижесі тыйым салынған махаббат сияқты романтикалық болып көрінбеуі мүмкін, бірақ іс жүзінде Ромео мен Джульетта хикаясы сақталады, олардың қиын қарым-қатынасы шектен тыс қарсылыққа төтеп береді.