Калі б Вам сказалі не націскаць на гэтую вялікую чырвоную кнопку, што б Вы зрабілі? Для многіх людзей найлепшая матывацыя зрабіць што-небудзь -- калі ім гэта забараняюць. Дык што ж у слове “нельга” выклікае такую рэакцыю?
If I told you not to press this big red button, what would you do? For many people, there’s no greater motivation to do something than being told they can’t. So, what is it about being told “no” that triggers this response?
Адным з найбольш верагодных тлумачэнняў такіх паводзінаў, паводле псіхолагаў, з’яўляецца тэорыя рэактыўнага адпору. Гэта матывацыйны стан, які ўзнікае, калі людзі адчуваюць, што іх свабода пад пагрозай. Гэта пабуджае іх на дзеянні, якія, на іх думку, вернуць ім свабоду. Часам гэта праяўляецца праз пачуццё расчараванасці ці праз адкрыты канфлікт, але самая простая рэакцыя -- проста зрабіць тое, што сказалі не рабіць. Такія паводзіны можна ўбачыць ў грамадскіх прасторах, як калі рэклама пра здаровы лад жыцця бачыцца як дакучлiвая ды ігнаруецца. Таксама іх можна ўбачыць у прыватных адносінах, напр. памiж бацькамi і дзецьмi. Аднак бываюць сітуацыі, калі нешта забароненае на самай справе робіцца менш спакуслівым.
One of the most enduring explanations for this behavior is what psychologists call reactance theory. Reactance is a motivational state that occurs when people feel their freedom is being threatened, and it compels them to take actions they see as restoring that freedom. Sometimes this emerges as general frustration or direct argument, but the most straightforward response is to simply do the thing they were told not to. This behavior plays out in public spaces, like when people ignore health campaigns they perceive as overbearing, and in private spaces, like parent-child relationships. However, there are situations where something being forbidden actually makes it less tempting.
У 1972 годзе псіхолагі з Каларадскага ўніверсітэта вырашылі даведацца, ці ўмацуюцца рамантычныя адносіны, сутыкнуўшыся з непрыняццем бацькоў, або нааадварот распадуцца пад ціскам. Каб адказаць на гэтае пытанне, яны апыталі 140 пар, якія моцна адрозніваліся па ступені шчаслівасці адносінаў, але ўсе ў даволі сур’ёзных стасунках. Толькі некаторыя пары паведамілі пра адчуванне настроенасці бацькоў супраць іх адносінаў за шэсць месяцаў даследавання. Тыя ж пары паведамілі аб няўхільным росце любові адзін да аднаго.
In 1972, psychologists at the University of Colorado wanted to know if a romantic relationship facing parental disapproval was more likely to strengthen or crumble under the pressure. To answer this question, they surveyed 140 couples, varying widely in measures of happiness, but all fairly serious in terms of commitment. Only some couples reported perceived parental opposition to their relationship over the study’s six-month period. But those that did also reported a steady increase in love for one another.
Такую тэндэнцыю даследчыкі назвалі эфектам Рамэа і Джульеты, ў гонар самых вядомых літаратурных ахвяраў забароненага кахання, ды вырашылі, што такія вынікі былі матываваныя рэактыўным адпорам. Але праз дзесяцігоддзі пасля публікацыі большасць дадатковых даследаванняў паказалі адваротнае. На самай справе, доўгатэрміновы поспех рамантычных адносінаў можа быць прадказаны па адчуваннях адабрэння або непрыняцця ад сяброў і сям’і пары. Гэткая тэндэнцыя называецца эфект сацыяльнага асяроддзя Дык чаму ж рэактыўны адпор не перамагае эфект сацыяльнага асяроддзя? Можа таму, што мы цэнім нашы існуючыя адносіны больш за патэнцыйныя? Насамрэч, часцей за ўсё непрымаючыя сябры ды сям’я проста выказваюць негатыўныя меркаванні ці пасіўна не патрымліваюць адносіны. Рэдка гэта ўльтыматум: мы або партнэр_ка. І калі гаворка ідзе пра бацькоў, большасць людзей у добрых адносінах з бацькамі адчуваюць, што могуць ігнараваць бацькоўскія парады без сур’ёзных наступстваў, у той час як людзям у дрэнных адносінах з бацькамі часта ўсё роўна, што яны думаюць.
The researchers named this trend the Romeo and Juliet Effect after literature’s most famous forbidden lovers and concluded that the results were largely motivated by reactance. But in the decades since this publication, most follow-up studies have suggested the opposite is true. In fact, the long-term success of a romantic relationship can be predicted by the perceived approval or disapproval of the couple’s friends and family. This trend is known as the Social Network Effect. So why doesn’t reactance win out over the Social Network Effect? You might think it’s because we value our existing relationships over our potential relationships. But in most cases, disapproving friends and family are just voicing negative opinions or passively not supporting a relationship. It’s rarely a dramatic choice of us or them. And when it comes to parents, most people with good relationships with their parents feel they can ignore their parent’s advice without serious consequences, while people with bad parental relationships often don’t care what they think anyway.
Таму нават калі неўхваленыя адносіны маюць больш шанцаў на няўдачу, ці азначае гэта, што мы не жадаем адстойваць права быць з кім хочам? Гэта, вядома, залежыць ад чалавека. Адна з тэорый кажа, што насамрэч існуе два тыпы рэактыўнага адпору: абараняльны, калi мы імпульсіўна робім супрацьлеглае таму, што нам гавораць, і незалежны, які адлюстроўвае наша глыбокае жаданне зрабіць уласны выбар. Напрыклад, калі людзям з абараняльным адпорам кажуць гаварыць цішэй, яны хутчэй за ўсё пачнуць крычаць. У той час як хтосьці з незалежным тыпам адпору бадай проста праігнаруе запыт і зробіць тое, што палічыць правільным. Таму калі справа тычыцца неўхвалення адносінаў, рэакцыяй чалавека з абараняльным тыпам можа быць утойванне свайго рамана. Але гэта не змяняе таго, як меркаванне групы негатыўна паўплывае на адносіны. Наадварот, вельмі незалежны чалавек можа быць здольны ігнараваць заўвагі сваіх сяброў і любіць таго, каго хоча.
So if disapproved relationships are more likely to fail, does this mean we’re not willing to fight to date who we want? Well, it might vary from person to person. One theory is that there’s actually two types of reactance: defiant reactance, which is impulsively doing the opposite of what we’re told, and independent reactance, which reflects our deeper desire to make our own choices. For example, if you tell someone with high defiant reactance to lower their voice, they’ll probably start shouting. Whereas someone with high independent reactance is more likely to simply ignore the request and do what they believe is appropriate. So when it comes to relationship disapproval, a defiant person might respond by pursuing their romance in secret, but that doesn’t change how the group’s opinion negatively impacts their relationship. Conversely, someone with a particularly independent personality might be capable of ignoring their friends’ concerns and loving whomever they want.
Канцэпцыя абараняльнага і незалежнага адпору даволі новая, і даследчыкі ўсё яшчэ працуюць над тым, каб раскрыць усе матывы, якія стаяць за эфектам сацыяльнага асяроддзя. Але гэтыя тэорыі дапамагаюць патлумачыць сувязь паміж рэактыўным адпорам і нашымі канкуруючымі патрэбамі ў незалежнасці ды інтэграцыі. Тое, як мы ўраўнаважваем гэтыя жаданні, залежыць ад чалавека і культуры. Але незалежна ад таго, наколькі мы схільныя да рэактыўнага адпору, наша кола зносінаў жыццёва важнае для пачуцця ідэнтычнасці і дабрабыту. Асабліва гэта датычыцца нашых рамантычных адносінаў. Даследаванні паказалі, што падтрымка блізкіх сяброў можа дапамагчы перанесці непрыняцце ад іншых. І большасць адносінаў паляпшаецца, калі закаханыя знаходзяць падтрымку ў сацыяльных колах. Гэты вынік можа здацца не такім рамантычным, як забароненае каханне, але насамрэч ён адпавядае гісторыі Рамэа і Джульеты, чые адносіны не вытрымалі моцнага неўхвалення блізкіх.
The idea of defiant and independent reactance is fairly new, and researchers are still working to uncover all the motivations behind the Social Network Effect. But these theories help illuminate the important relationship between reactance and our competing needs for independence and inclusion. How we balance these desires varies across individuals and cultures. But no matter how prone to reactance we may be, our social networks are vital to our sense of identity and well-being. This is especially true in our romantic relationships. Studies have found that support from a few close companions can help buffer against disapproval from others. And most relationships do better once the individuals involved find supportive social networks. This outcome might not seem as romantic as a forbidden love affair, but it’s actually in keeping with the story of Romeo and Juliet, whose embattled relationship couldn't endure the threats of extreme disapproval.