In South Africa, one of the most unequal countries in the world, the richest one-tenth of 1%, owns almost 30% of all the country’s wealth, more than double what the bottom 90% owns.
Ở Nam Phi, một trong những quốc gia bất bình đẳng nhất trên thế giới, người giàu nhất top 10 trong số 1%, sở hữu gần 30% tài sản của cả nước, cao hơn gấp đôi so với những gì 90% còn lại cùng sở hữu.
Income and wealth inequality are not new. In fact, economists and historians who’ve charted economic inequality throughout history haven’t found a single society without it. Which raises a bleak question: is inequality inevitable?
Bất bình đẳng về thu nhập và giàu nghèo không phải là mới. Trên thực tế, các nhà kinh tế học và sử học đã lập biểu đồ bất bình đẳng kinh tế mà chưa thấy xã hội nào thiếu đi sự bất bình đẳng trong lịch sử. Điều này đặt ra một thắc mắc trống trải: bất bình đẳng là không thể tránh khỏi?
One way to estimate inequality is with a number called the Gini index, which is calculated by comparing the income or wealth distribution of a perfectly equal society to the actual income or wealth distribution. The area of this shape multiplied by 2 is the Gini index.
Một cách để ước tính sự bất bình đẳng là một số được gọi là chỉ số Gini, được tính bằng cách so sánh thu nhập hoặc phân bố của cải của một xã hội hoàn toàn bình đẳng với thu nhập thực tế hoặc phân phối của cải. Diện tích của biểu đồ này nhân lên 2 sẽ ra chỉ số Gini.
A Gini of 1 indicates perfect inequality— one person has everything and everyone else has nothing. You’d never see this in real life because everyone except that one person would starve.
Gini của 1 chỉ ra sự bất bình đẳng hoàn hảo— một người có tất cả và những người khác không có thứ gì. Bạn sẽ không bao giờ thấy được điều này trong đời thực bởi vì tất cả mọi người sẽ chết đói ngoại trừ một người.
A Gini index of 0 indicates perfect equality— everyone has exactly the same income or wealth. But you also never see this in real life, not even in communist countries, because for one thing, that would mean paying everyone— no matter how young, old, what job they’re in or where they work— the exact same wage.
Chỉ số Gini bằng 0 cho thấy sự bình đẳng hoàn hảo— mọi người đều có thu nhập hoặc sự giàu có chính xác như nhau. Nhưng bạn cũng không bao giờ thấy điều này trong đời thực, ngay cả ở các nước cộng sản, bởi vì một điều, nó có nghĩa là trả tiền cho tất cả mọi người— bất kể già, trẻ, họ làm công việc gì hay làm việc ở đâu— cùng mức lương.
Typical after-tax Ginis in developed countries today are around 0.3, though there’s a wide range from pretty equal to pretty unequal.
Chỉ số Gini sau thuế điển hình ở các nước phát triển hiện nay là khoảng 0,3, mặc dù có một phạm vi rộng từ rất công bằng đến rất bất công bằng.
Before we go any further, you should know what the Gini index— or any other measure of economic inequality— doesn’t tell us: it gives no information about how income and wealth are distributed across genders, races, educational backgrounds or other demographics; it doesn’t tell us how easy or difficult it is to escape poverty. And it also gives no insight as to how a particular society arrived at its present level of inequality. Economic inequality is deeply entangled with other types of inequality: for example, generations of discrimination, imperialism, and colonialism created deeply rooted power and class inequalities that persist to this day.
Trước khi chúng ta đi xa hơn, bạn nên biết chỉ số Gini— hoặc bất kỳ thước đo bất bình đẳng kinh tế nào khác — không cho chúng ta biết: nó không cung cấp thông tin về thu nhập và sự giàu có được phân bố như thế nào giữa các giới tính, chủng tộc, trình độ học vấn hoặc nhân khẩu học khác; nó không cho chúng ta biết thoát nghèo dễ hay khó. Và nó cũng không cung cấp cái nhìn sâu sắc về cách một xã hội cụ thể đạt đến mức độ bất bình đẳng hiện tại. Bất bình đẳng kinh tế bị vướng mắc sâu sắc đến các dạng bất bình đẳng khác: ví dụ, các thế hệ phân biệt đối xử, chủ nghĩa đế quốc và chủ nghĩa thực dân đã tạo ra quyền lực đã bén rễ ăn sâu và bất bình đẳng giai cấp mà còn dai dẳng cho đến ngày nay.
But we still need at least a rough measure of who gets how much in a country.
Nhưng ít nhất chúng ta vẫn cần một thước đo sơ bộ
That’s what the Gini index gives us.
để xem ai nhận được bao nhiêu trong một quốc gia. Đó là những gì mà chỉ số Gini cung cấp cho chúng ta.
Some countries are, economically, much more unequal than others. And that’s because a significant portion of economic inequality is the result of choices that governments make.
Một số quốc gia, về kinh tế, bất bình đẳng hơn nhiều so với những nước khác. Và đó là bởi vì một phần đáng kể của bất bình đẳng kinh tế là kết quả của những lựa chọn mà các chính phủ đưa ra.
Let's talk about some of these choices. First: what kind of economy to use.
Hãy nói về một số lựa chọn trong số này. Thứ nhất: sử dụng loại hình kinh tế nào.
In the 20th century, some countries switched to socialism or communism for a variety of reasons, including reducing economic inequality. These changes did dramatically reduce economic inequality in the two largest non-capitalist economies, China and the Soviet Union— especially in the Soviet Union.
Trong thế kỷ 20, một số quốc gia chuyển sang chủ nghĩa xã hội hoặc chủ nghĩa cộng sản vì nhiều lý do đa dạng, bao gồm suy giảm bất bình đẳng kinh tế. Những thay đổi này đã làm giảm đáng kể bất bình đẳng kinh tế ở hai nền kinh tế phi tư bản lớn nhất, Tàu Cộng và đặc biệt— là Liên Bang Xô Viết.
But neither country prospered as much as the world's leading economies. So yes, people earned about as much as their neighbors did, but that wasn’t very much.
Nhưng không quốc gia nào thịnh vượng như các nền kinh tế hàng đầu thế giới. Vì vậy, mọi người kiếm được nhiều như những người hàng xóm của họ, nhưng điều đó không nhiều lắm.
This— and many other issues— contributed to the Soviet Union’s collapse in 1991.
Điều này — và nhiều vấn đề khác —
And China, to grow more quickly, shifted its economy towards capitalism starting in the late 1970s.
đã góp phần vào sự sụp đổ của Liên Bang Xô Viết vào năm 1991. Và Trung Quốc, để phát triển nhanh hơn, đã chuyển nền kinh tế của mình sang chủ nghĩa tư bản bắt đầu từ cuối những năm 1970.
What about capitalist countries? Can they choose to reduce economic inequality? It’s tempting to think “no, because the whole point of capitalism is to hoard enough gold coins to be able to dive into them like Scrooge McDuck.” China seems to provide the textbook example of this: after it became more capitalist, its Gini index shot up from under 0.4 to over 0.55. Meanwhile, its per capita yearly income jumped from the rough equivalent of $1,500 to over $13,000.
Còn các nước tư bản thì sao? Họ có thể lựa chọn để giảm mất cân bằng kinh tế? Thật hấp dẫn khi nghĩ “không, bởi vì toàn bộ quan điểm của chủ nghĩa tư bản là tích trữ đủ tiền vàng để có thể đi sâu vào chúng như Scrooge McDuck. ” Tàu Cộng dường như cung cấp ví dụ sách giáo khoa về điều này: sau khi trở nên tư bản hơn, chỉ số Gini của họ đã tăng từ dưới 0,4 lên hơn 0,55. Trong khi đó, thu nhập bình quân đầu người hàng năm của Trung Quốc đã nhảy vọt từ khoảng chừng 1.500$ lên hơn 13.000$.
But there are many counter-examples: capitalist countries in which inequality is actually holding steady or decreasing. France has kept its Gini index below 0.32 since 1979. Ireland's Gini has been trending mostly downward since 1995. The Netherlands and Denmark have kept theirs below 0.28 since the 1980s.
Nhưng có nhiều ví dụ ngược lại: các nước tư bản trong đó bất bình đẳng thực sự đang ổn định hoặc giảm dần. Pháp đã giữ chỉ số Gini của mình dưới 0,32 kể từ năm 1979. Chỉ số Gini của Ireland đang có xu hướng hầu hết giảm kể từ năm 1995. Hà Lan và Đan Mạch đã giữ chỉ số của họ dưới 0,28 kể từ những năm 1980.
How do they do it?
Họ làm nó như thế nào?
One way is with taxes. Personal income taxes in most countries are progressive: the more money you make, the higher your tax rate. And the more progressive your tax system, the more it reduces inequality. So, for example, while pre-tax income inequality in France is roughly the same as it is in the US, post-tax inequality in France is roughly 20% lower.
Đó là thuế. Thuế thu nhập cá nhân ở hầu hết các nước tăng lên không ngừng: bạn càng kiếm được nhiều tiền, thuế suất của bạn càng cao. Và hệ thống thuế của bạn càng tiến bộ, nó càng giảm bớt sự bất bình đẳng. Vì vậy, ví dụ, trong khi bất bình đẳng thu nhập trước thuế ở Pháp đại khái gần giống như ở Mỹ, thì bất bình đẳng sau thuế ở Pháp thấp hơn khoảng 20%.
Meanwhile, inheritance taxes can reduce the amount of wealth that a single family can amass over generations. Germany and many other European countries have inheritance or estate taxes that kick in at a few thousand to a few hundred thousand Euros, depending on who's inheriting. The US, on the other hand, lets you inherit $12 million without paying any federal tax.
Trong khi đó, thuế thừa kế có thể làm giảm lượng tài sản mà một gia đình có thể tích lũy qua nhiều thế hệ. Đức và nhiều quốc gia châu Âu khác có thuế thừa kế hoặc thuế bất động sản ở mức vài nghìn đến vài trăm nghìn Euro, tùy thuộc vào người được thừa kế. Mặt khác, Hoa Kỳ, cho phép bạn thừa kế 12 triệu USD mà không phải trả bất kỳ khoản thuế liên bang nào.
Another way is with transfers— when the government takes tax revenues from one group of people and gives it to another. For example, Social Security programs tax people who work and use the revenue to support retirees. In Italy, about a quarter of Italians’ disposable household income comes from government transfers. That’s a lot, especially relative to the US, where the figure is just over 5%.
Một cách khác là chuyển nhượng— khi chính phủ lấy nguồn thu thuế từ một nhóm người này và trao nó cho nhóm người khác. Ví dụ, các chương trình An Sinh Xã Hội đánh thuế những người làm việc và sử dụng doanh thu để hỗ trợ những người về hưu. Ở Ý, khoảng 25% thu nhập hộ gia đình sau khi đóng thuế của người Ý đến từ các khoản nhượng lại của chính phủ. Con số đó là rất nhiều, đặc biệt là so với Mỹ, nơi mà chỉ số này chỉ là hơn 5%.
A third way is to ensure that everyone has access to things like education and healthcare. A highly educated, healthy workforce can command a higher salary on the market, thus reducing inequality. The fourth way is addressing the digital divide: the gap between those who have access to the Internet and those who do not.
Cách thứ ba là đảm bảo rằng mọi người đều tiếp cận được với những thứ như giáo dục và chăm sóc sức khỏe. Một lực lượng lao động có trình độ học vấn cao, khỏe mạnh có thể yêu cầu mức lương cao hơn trên thị trường, do đó làm giảm bất bình đẳng. Cách thứ tư đang giải quyết khoảng cách kỹ thuật số: khoảng cách giữa những người truy cập vào Internet và những người không đủ điều kiện.
A fifth way is dealing with extreme wealth. Multibillionaires can buy social media platforms, news outlets, policy think-tanks, perhaps even politicians, and bend them to their will, threatening the very fabric of democracy.
Cách thứ năm là đối phó với sự giàu có tột độ. Các tỷ phú có thể mua các nền tảng truyền thông xã hội, các hãng tin tức, các nhà tư vấn chính sách, thậm chí có thể là các chính trị gia, và uốn nắn chúng theo ý muốn của họ, đe dọa chính kết cấu của nền dân chủ.
We are just barely scratching the surface of inequality here. We haven’t touched on the drastic divides in who has wealth and who doesn’t; the power structures that prevent social and economic mobility; and the drastic inequality between countries— the fact that, for example, just three Americans have 90 billion more dollars than Egypt, a country of 100 million people.
Ở đây chúng ta chỉ vừa mới bàn qua bề nổi của sự bất bình đẳng. Chúng ta chưa đề cập đến sự phân chia rõ rệt ai có của cải và ai không; các cấu trúc quyền lực ngăn cản tính lưu động của kinh tế và xã hội; và sự bất bình đẳng nghiêm trọng giữa các quốc gia— ví dụ, thực tế là, chỉ ba người Mỹ có 90 tỷ USD nhiều hơn so với cả Ai Cập, một đất nước 100 triệu dân.
And here’s one final thing to think about: power and wealth are self-reinforcing, which means that equality is not. Left to their own devices, societies tend toward inequality— unless we weaken the feedback loops of wealth and power concentration.
Và đây là một điều cuối cùng cần suy ngẫm: quyền lực và sự giàu có là tự cường, có nghĩa là không bình đẳng. Để lại cho họ công cụ của riêng mình, các xã hội có xu hướng bất bình đẳng— trừ khi chúng ta làm suy yếu các vòng phản hồi