Let’s say you discover a magical gold coin that doubles every 25 years.
Wyobraź sobie, że znajdujesz magiczną złotą monetę,
75 years later, you’d only have eight coins. But 1,000 years later, you’d have over a trillion. And in just 4,600 years, your gold coins would outweigh the observable universe.
która duplikuje się co 25 lat. Po upływie 75 lat będziesz mieć tylko osiem monet, ale już tysiąc lat później - bilion. W ciągu 4600 lat twój stos złotych monet będzie większy niż widzialny wszechświat.
This periodic doubling is an example of exponential growth, and while we’re not in any danger of discovering a real-life golden goose-coin, something almost as consequential has been growing like this for the past 200 or so years: the global economy.
To okresowe podwojenie to przykład wzrostu wykładniczego i choć nie grozi nam znalezienie prawdziwej magicznej monety, jest coś innego, prawie równie ważnego, co rośnie tak od około 200 lat. To gospodarka światowa.
Many economists think that an eternally growing economy is necessary to keep improving people’s lives, and that if the global economy stops growing, people would fight more over the fixed amount of value that exists, rather than working to generate new value.
Wielu ekonomistów uważa, że nieustanny wzrost gospodarczy jest konieczny do tego, żeby ludziom żyło się coraz lepiej, a gdyby gospodarka światowa przestała się rozwijać, ludzie walczyliby ze sobą bardziej niż dotychczas o już wytworzoną wartość zamiast pracować, żeby wygenerować nową.
That raises the question: is infinite growth possible on a finite planet?
Powstaje pytanie. Czy nieskończony rozwój jest możliwy dla planety z ograniczonymi zasobami?
We measure economic growth by tracking the total financial value of everything a country (or the world) produces and sells on the market. These products can help us meet basic needs or improve our individual and collective quality of life. But they also, crucially, take resources to invent, build, or maintain.
Wzrost gospodarczy mierzymy, zliczając całkowitą wartość wszystkiego, co kraj lub świat wytwarza i sprzedaje na rynku. Dzięki tym produktom możemy zaspokoić podstawowe potrzeby oraz polepszyć indywidualną i zbiorową jakość życia. Ale wynalezienie, stworzenie i utrzymanie tych rzeczy wymaga zasobów.
For example, this smartphone. It’s valuable in part because it contains aluminum, gallium, and silicon, all of which took energy and resources to mine, purify, and turn into a phone. It’s also valuable because of all the effort that went into designing the hardware and writing the software. And it’s also valuable because a guy in a black turtleneck got up on stage and told you it was.
Weźmy ten smartfon. Jest wartościowy ze względu na aluminium, gal i krzem użyte do jego produkcji. Żeby pozyskać te pierwiastki, oczyścić je i zastosować, potrzeba energii i zasobów. Jest on wartościowy też ze względu na wysiłek włożony w zaprojektowanie podzespołów i oprogramowania. Jest też wartościowy, bo jakiś facet w czarnym golfie wszedł na scenę i tak nam powiedział.
So how do we grow the total financial value of all things? One way is to make more things. Another way is to invent new things. However you do it, growing the economy requires resources and energy. And eventually, won’t we just run out?
Jak więc zapewniamy wzrost całkowitej wartości wszystkiego? Można produkować więcej rzeczy albo wymyślać nowe. Co by nie zrobić, wzrost gospodarczy wymaga zasobów i energii. Czy jednak w końcu zasoby i energia się nie wyczerpią?
To answer this question, let's consider what goes into the economy and what comes out of it: its inputs are labor, capital— which you can think of as money— and natural resources, like water or energy. Its output is value. Over the past 200 years, economies have gotten exponentially more efficient at producing value.
Żeby odpowiedzieć na to pytanie, zastanówmy się, co składa się na gospodarkę i co nam oferuje. Jej składowe to praca, kapitał, czyli w uproszczeniu pieniądze, oraz zasoby naturalne, takie jak woda czy energia. W efekcie mamy wartość. W ciągu ostatnich 200 lat gospodarki wykładniczo rosły w siłę i wartość.
If we, as a species, are able to keep upgrading our economies so that they get ever-more efficient, we could theoretically pump out more and more value using the same— or, let’s be really ambitious here— fewer resources.
Skoro gatunek ludzki jest zdolny do pobudzenia naszych gospodarek tak, żeby były one nieskończenie efektywne, teoretycznie moglibyśmy otrzymywać większą wartość, zużywając tyle samo, albo, bądźmy ambitni, nawet mniej zasobów.
So, how do we do that? How do we increase efficiency? With new technologies.
Jak to osiągnąć? Jak zwiększamy efektywność? Używając nowych technologii.
This is where we hit a snag.
I tu pojawia się problem.
New tech, in addition to making things more efficient, can also generate new demand, which ends up using more resources.
Nowe technologie nie tylko podnoszą efektywność, ale kreują też nowe potrzeby, co oznacza zużywanie większej ilości zasobów.
We’re actually not in imminent danger of running out of most resources. But we have a much bigger and more immediate problem: the global economy, and in particular those of rich countries, is driving climate change and destroying valuable natural environments on which all of us depend— soil, forests, fisheries, and countless other resources that help keep our civilization running.
W najbliższym czasie nie grozi nam wyczerpanie większości zasobów, ale przed nami dużo poważniejszy i pilniejszy problem. Gospodarka światowa, a zwłaszcza gospodarki krajów wysokorozwiniętych napędzają zmiany klimatyczne i dewastują środowisko naturalne, od którego zależy nasz los. Niszczą glebę, lasy, łowiska ryb i wiele innych zasobów zapewniających cywilizacji przetrwanie.
So, what should we do?
Co więc powinniśmy zrobić?
This is where economists disagree.
Ekonomiści nie mogą dojść do porozumienia.
Most economists think that new ideas will be able to fix most of these problems. They argue that, in the same way that exponentially increasing resource and energy use have fueled exponential economic growth, human ingenuity has also increased exponentially, and will rise to meet these challenges in ways that we simply can't predict. For example, between 2000 and 2014, Germany grew their GDP by 16%, while cutting CO2 emissions by 12%.
Większość uważa, że nowe idee są odpowiedzią na większość problemów. Przekonują, że skoro rosnące wykładniczo wykorzystanie surowców i energii zapewniło wykładniczy wzrost gospodarczy, to ludzka zaradność, która też rośnie wykładniczo, sprosta stojącym przed nami wyzwaniom, wymyślając rozwiązania, których obecnie nie możemy przewidzieć. Przykładowo w latach 2000-2014 PKB Niemiec wzrosło o 16 procent, a emisja CO2 spadła o 12 procent.
That’s impressive, but it’s not cutting emissions fast enough to limit warming to 1.5 degrees Celsius. For this reason and others, some economists think the solution is to reengineer our economies completely. They make the case that what we should really be doing is weaning ourselves from the addiction to growth and shifting to a post-growth economy.
To imponujące, ale takie tempo redukcji emisji jest zbyt wolne, żeby ograniczyć globalne ocieplenie o 1,5 stopnia Celsjusza. Z tej przyczyny i wielu innych niektórzy ekonomiści twierdzą, że w grę wchodzi tylko kompletna przebudowa naszych gospodarek. Przedstawiają argumenty na rzecz zerwania z ideą wzrostu gospodarczego i przestawienia się na gospodarkę postwzrostową.
What would that look like? A post-growth economy wouldn’t assume that the economy should grow; instead, it would require us to focus on improving what we really need— things like renewable energy, healthcare, and public transportation. To do that, post-growth economists suggest that rich countries should do things like guarantee living wages, reduce wealth and income inequality, and ensure universal access to public services, like healthcare. In such an economy, people would be theoretically less dependent on their jobs to earn their living or get healthcare, so it might be more feasible to scale down production of things deemed less necessary.
Jak miałoby to wyglądać? Gospodarka postwzrostowa nie zakładałaby wzrostu gospodarczego. Zamiast tego koncentrowałaby się na zaspokojeniu rzeczywistych potrzeb, takich jak energia odnawialna, ochrona zdrowia czy transport publiczny. W tym celu, jak twierdzą ci ekonomiści, kraje wysokorozwinięte powinny wprowadzić dochód gwarantowany, zmniejszyć nierówności dochodowe i majątkowe i zapewnić powszechny dostęp do usług publicznych, takich jak ochrona zdrowia. Wtedy ludzie nie byliby tak bardzo zależni od pracy, w której zarabiają na życie i dostęp do opieki zdrowotnej, więc możliwe byłoby ograniczenie produkcji mniej potrzebnych rzeczy.
But this raises other questions: who gets to define what’s necessary? How would we resolve the inevitable disagreements? Could we really do away with entire industries?
Tu jednak rodzą się inne pytania: kto decydowałby o tym, co jest potrzebne? Jak mielibyśmy rozstrzygać nieuniknione spory w tej kwestii? Czy likwidacja całych gałęzi przemysłu jest realną możliwością?
The “we’ll come up with new ideas to solve these problems” approach can seem as realistic as, well, a magical gold coin. And the “we have to fundamentally change our economies” approach can seem politically daunting, particularly in rich countries. One way or another, we have to find a way to benefit everyone while also taking care of our planet.
Podejście typu “coś się wymyśli” może okazać się równie sensowne, jak wiara w istnienie magicznej monety. A podejście typu “musimy gruntownie przebudować nasze gospodarki” może okazać się problematyczne, zwłaszcza w krajach wysokorozwiniętych. Tak czy siak, musimy znaleźć rozwiązanie korzystne dla wszystkich, które będzie jednocześnie służyć naszej planecie.